Υπάρχουν κακοί άνθρωποι ή κακές πράξεις;

Ο φιλόσοφος Σωκράτης, αιώνες πριν, υποστήριζε με σθένος πως κανείς άνθρωπος δεν είναι κακός συνειδητά.

Πως οι κακοί άνθρωποι οφείλουν τη συμπεριφορά τους στην άγνοια του καλού.

Κατά τον Καντ, όμως, το αν θα πράξει ο άνθρωπος το καλό ή το κακό, εξαρτάται από τη βούλησή του να πράξει το ένα και όχι το άλλο.

Τελικά ποιος από τους δυο έχει δίκιο;

Υπάρχουν κακοί άνθρωποι ή απλώς κακές πράξεις;

Ο  Ουγκώ στο βιβλίο του «Οι Άθλιοι» καταπιάνεται εκτενώς με το θέμα του καλού, του κακού και την επιβολή του νόμου μέσα από το πρόσωπο του Γιάννη Αγιάννη, πρώην κατάδικου, που φυλακίστηκε επειδή διέπραξε μια παράνομη δηλ. κακή πράξη (έσπασε τη βιτρίνα αρτοπωλείου κλέβοντας ψωμί για την οικογένεια του που λιμοκτονούσε) και καταγράφει την προσπάθεια του να επανενταχτεί στην κοινωνία με τη στάμπα του κακού ανθρώπου.

Κάτω από το γενικό πρίσμα ότι όλα στη φύση βρίσκονται σε ισορροπία, υποστηρίζεται πως κάθε άνθρωπος έχει δυο όψεις, την καλή και την κακή.

Το ποια από τις δυο θα υπερισχύσει, εξαρτάται από διάφορους εξωγενείς παράγοντες όπως το οικογενειακό ή κοινωνικό περιβάλλον.

Με λίγα λόγια, αν κάποιος έχει εισπράξει στη ζωή του περισσότερη καλοσύνη αντί κακία, θα είναι πιθανότατα καλός άνθρωπος, ενώ κάποιος που έχει μεγαλώσει μέσα σε αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς, θα βγάλει μπρος τα έξω την κακή του πλευρά.

Ο Γιάννης Αγιάννης βγαίνοντας από τη φυλακή αντιμετώπισε την απόρριψη των πανδοχέων, που δεν ήθελαν να φιλοξενήσουν έναν κατάδικο.

Ο μόνος που τον δέχτηκε είναι ένας άνθρωπος της εκκλησίας, ο οποίος του έδωσε στέγη.

Όμως ο Γιάννης Αγιάννης, ασυνήθιστος στην τόση καλοσύνη, έφυγε κρυφά το ίδιο βράδυ παίρνοντας μαζί τα ασημένια καντηλέρια του οικοδεσπότη του.

Πιάστηκε γρήγορα, αλλά ο επίσκοπος τον γλίτωσε, λέγοντας ότι ο ίδιος του είχε δωρίσει τα ασημικά.

Του ξεκαθάρισε ότι πρέπει να είναι πλέον τίμιος και να κάνει καλές πράξεις για τους άλλους κι από τότε ο Γιάννης Αγιάννης συγκινημένος από το καλό που πρωτο-γνώρισε, αφιέρωσε το χρόνο του σε αγαθοεργίες.

Αν δεν του είχε δοθεί αυτή η ευκαιρία, θα παρέμενε στο μυαλό όλων ως ένας κακός άνθρωπος που δεν συνετίστηκε ποτέ.

Δυστυχώς η κοινωνία φαίνεται να συνωμοτεί ενάντια στην παραδοχή της κακής πράξης και βάζει εύκολα ταμπέλα «καλός» ή «κακός» για να χαρακτηρίσει κάποιον.

Η διαφοροποίηση ανάμεσα σε μια «κακή» πράξη και σε έναν «κακό άνθρωπο», δεν είναι και τόσο ευδιάκριτη.

Οι άνθρωποι έχουν την τάση να μένουν στις ταμπέλες, ενώ θα έπρεπε να κρίνουν όχι το πρόσωπο, άλλα τις πράξεις του.

Γιατί, αν πιστέψουμε ότι μια κακή ή καλύτερα, μια λάθος πράξη, καθορίζει και το σύνολο του χαρακτήρα μας, τότε θα καταλήξουμε έρμαια των ενοχών μας.

Όλοι έχουμε ελαττώματα, καλές και κακές πλευρές, ενίοτε και κακές συμπεριφορές.

Αυτό δεν συνεπάγεται όμως ότι είμαστε και κακοί άνθρωποι.

Και οι κακές πράξεις δεν κάνουν αναγκαστικά ένα κακό άνθρωπο.  

Κακή πράξη είναι το να κλέψεις ένα καρβέλι ψωμί για παράδειγμα, κακή πράξη και το να κλέψεις τη σύνταξη ενός ηλικιωμένου.

Κακή πράξη είναι να χτυπήσει ένα παιδί ένα άλλο, κακή είναι να ξυλοφορτώσεις ως ενήλικας κάποιον ανυπεράσπιστο.

Θεωρώ λοιπόν, όπως και πολλοί άλλοι πριν από εμένα, πως αυτό που θα έπρεπε να καθορίζει το αν κάποιος άνθρωπος είναι κακός ή όχι, είναι η πρόθεση, η αιτία που κάποιος διαπράττει κάτι κακό.

Αν το κάνει με πρόθεση να βλάψει, είναι κακός.

Αν το κάνει γιατί υποκύπτει στην ανθρώπινη αδυναμία του, αν αναγνωρίσει ότι διέπραξε κάτι κακό και δεν το επαναλάβει, τότε θα έπρεπε να μιλάμε για μια κακή πράξη.

Αλλιώς, είμαστε όλοι κακοί άνθρωποι.

eyedoll

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ