Λεκτική βία: Όταν τα λόγια μάς πληγώνουν…

«Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει» λέει σοφά και εύστοχα ο λαός μας.

«Η λεκτική βία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχολογική, εμπεριέχει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών που κινούνται από φωνές και εξυβρίσεις έωςλεκτικό εξευτελισμό, απειλές και λεκτική τρομοκράτηση του θύματος» (Αρτινοπούλου, 2006). Η λεκτική βία διερευνάται στις περισσότερες έρευνες που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία καθώς και την ενδοσχολική. Πολύ συχνή είναι η παρουσία της και στο εργασιακό περιβάλλον, όταν αυτό είναι εχθρικό.

 Όταν αναφέρουμε τον όρο «λεκτική βία», έχουμε στο μυαλό μας όλες εκείνες τις «κακές» λέξεις που χρησιμοποιούνται με σκοπό να πληγώσουν τον άλλο, κάτι που δεν ισχύει πάντα. Ο τρόπος χρήσης  των λέξεων από κάποιον ώστε να τραυματίσει την αυτοεκτίμηση και να ασκεί έλεγχο σε κάποιον άλλο -παρ’ όλα τα όποια συναισθήματα φαίνεται να έχει για το άτομο αυτό- συνιστά τη λεκτική βία, η οποία είναι εξίσου επώδυνη με τη σωματική. Πολλές είναι φορές που καμουφλάρεται από την έννοια της «εποικοδομητικής κριτικής», η οποία ασκείται συνεχώς για «το καλό του θύματος» και για αυτό τον λόγο είναι δύσκολο να αναγνωριστεί.

Η διαφορά της ψυχολογικής βίας που εκφράζεται με τα λόγια από τη σωματική βία έγκειται στο ότι η συμπεριφορά του θύτη αποσκοπεί στην περιφρόνηση του άλλου με στόχο την αποδυνάμωση και υποταγή του, τον έλεγχο και τη διατήρηση της εξουσίας. Ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να κρύψει δικές του ανασφάλειες και μειονεκτήματα, το αίσθημα κατωτερότητας που τον διακατέχει και να ενισχύσει το “εγώ” του. 

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της λεκτικής βίας είναι

• Οι επικριτικές, σαρκαστικές και κοροϊδευτικές λέξεις που σκοπό έχουν να σας μειώσουν και να θίξουν τα πιο ευαίσθητα σημεία σας είτε όταν είστε οι δυο σας είτε μπροστά σε κόσμο. Η απάντηση, μάλιστα, στην αντίδρασή σας ότι «δεν είναι αστείο», είναι «δεν έχεις χιούμορ, μην παρεξηγείσαι με το παραμικρό κλπ.»

• Η συνεχής υποτίμηση των διανοητικών ικανοτήτων σας, τηςεμφάνισής σας, τηςσεξουαλικότητάς σας, του τρόπου ομιλίας και συμπεριφοράς, ακόμα και της πατρικής σας οικογένειας,μέσω της περιφρόνησης και της χρήσης προσβλητικών σχολίων.
• Οι απειλές τύπου αστεϊσμού, οι οποίες στοχεύουν στο να αλλάξετε συμπεριφορά.
• Οι συνεχείς κατηγορίες και μομφές στο πρόσωπό σας. Ότι πάντα εσείς ευθύνεστε για τον εκνευρισμό του και τον οποιοδήποτε καυγά προκαλεί ο ίδιος/α.
• Η εκδήλωση παθολογικής ζήλιας με τη μορφή καχυποψίας και προσπάθεια για ολοκληρωτική κατοχή.
• Η έλλειψη σεβασμού και η συνεχής ταπείνωση με σκοπό την πρόκληση του αισθήματος της ντροπής.
• Η άσκηση έμμεσης βίας μέσω απειλών, τύπου «ή θα κάνεις αυτό που λέω ή φεύγω / χωρίζουμε», οι οποίες σας χειραγωγούν φέρνοντας στην επιφάνεια τους χειρότερους φόβους σας.
• Η αποφυγή του διαλόγου από μέρους του θύτη μέσω υπεκφυγών, πικρόχολων σχολίων και υπαινιγμών, υπονόμευσης, ακύρωσης, καθώς και διφορούμενων  μηνυμάτων με σκοπό να σας μπερδέψουν, να σας αποπροσανατολίσουν και να σας ακυρώσουν.
• Η περιφρόνηση για τα συναισθήματά σας και η αδιαφορία στο αίτημα σας για τρυφερότητα.
• Η συνεχής χρήση επικριτικών σχολίων, επισημαίνοντας διαρκώς τα λάθη σας.
• Η ασημαντότητα που προσδίδει στην κάθε σκέψη και πράξη σας.
• Οι βρισιές που είναι η πιο εμφανής και ξεκάθαρη λεκτική βία.

Όσοι υπόκεινται σε λεκτική βία δεν σημαίνει ότι βιώνουν όλα τα παραπάνω. Κάποια, μόνον, από αυτά αρκούν. Το σίγουρο είναι ότι όλα τα άτομα που βιώνουν λεκτική κακοποίηση, χωρίς να έχουν πλήρη συνειδητότητα τι τους συμβαίνει, βιώνουν καταθλιπτικά συναισθήματα, φοβούνται να εκφράσουν αυτά που σκέφτονται και νιώθουν, νιώθουν ότι κάνουν συνεχώς κάτι λάθος και πολλές φορές αναρωτιούνται μήπως έχουν τρελαθεί. Θύμα λεκτικής βίας μπορεί να πέσει οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτως οικονομικού και πνευματικού επιπέδου. Πολλές φορές, μάλιστα γίνεται τόσο μεθοδικά, που το θύμα δεν το συνειδητοποιεί, μέχρι να του επισημανθεί από κάποιον τρίτο.

Εάν αντιληφθείτε ότι βρίσκεστε σε μία τέτοια κατάσταση, θα πρέπει κατ’ αρχάς να πάψετε να δικαιολογείτε τον άλλο και να αναλαμβάνετε εσείς το φταίξιμο, να συζητήσετε εκτενώς μαζί του/της το πόσο πληγώνεστε και να θέσετε κάποια όρια. Χρήσιμο για να διατηρήσετε αυτά τα όρια και να μην υποχωρήσετε  στον φαύλο κύκλο της ακύρωσης, της απόρριψης, της συναισθηματικής κακοποίησης, είναι να αναζητήσετε στήριξη στο οικογενειακό και φιλικό σας περιβάλλον, καθώς και από κάποιον ειδικό (είτε ως ζευγάρι είτε ξεχωριστά).

Φυσικά, αποφεύγετε να εμπλακείτε σε τσακωμό, και εάν κλιμακωθεί σε σωματική βία τότε φύγετε. Διότι καμία σχέση δεν είναι πιο σημαντική από την προσωπική σας ασφάλεια, σωματική αλλά και ψυχολογική

flowmagazine

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ