Ηθική δέσμευση και επιλογή επαγγέλματος

Ο Ντίλαν Μάθιους έγραψε πρόσφατα ένα συναρπαστικό κομμάτι στην «Ουάσιγκτον Ποστ», για έναν νεαρό ονόματι Τζέισον Τριγκ. Ο Τριγκ είναι ένας 25χρονος διπλωματούχος πληροφορικής του ΜΙΤ, ο οποίος έβαλε σ’ εφαρμογή τον τρόπο που, κατά τη γνώμη του, μπορεί να κάνει το μεγαλύτερο καλό στον κόσμο. Πηγαίνει κάθε μέρα στη δουλειά του, σε μια εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων (hedge fund).

Αντί όμως να σπαταλάει τον υψηλό μισθό του, ζει σαν απλός φοιτητής και δίνει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του για «καλό σκοπό». Τον εντυπωσίασε το στατιστικό στοιχείο ότι με μια δωρεά 2.000 δολαρίων μπορεί να αποτραπεί ένας θάνατος από ελονοσία και υπολογίζει ότι, στη διάρκεια μιας επικερδούς καριέρας στη Γουόλ Στριτ, έχει τη δυνατότητα να σώσει πολλές ζωές. Απ’ όσα αναφέρονται στο άρθρο, ο Τριγκ φαίνεται να είναι ένας ειλικρινής, σοβαρός άνθρωπος, ο οποίος, αν πραγματοποιήσει το σχέδιό του, μπορεί πράγματι να σώσει πολλές ζωές. Αν όμως σκέφτεστε να ακολουθήσετε το παράδειγμά του, θα συνιστούσα προσοχή.

Πρώτον, μπορεί να αρχίζατε την πορεία αυτή βλέποντας την ενασχόληση με τα χρηματοπιστωτικά σαν ένα βολικό μέσο για να πραγματοποιήσετε έναν σπουδαίο στόχο: την καταπολέμηση της ελονοσίας. Το μυαλό, όμως, είναι ευεπηρέαστο όργανο. Κάθε φορά που κάνετε ή σκέπτεστε κάτι, αλλάζετε ένα μέρος του εαυτού σας σε κάτι λίγο διαφορετικό από πριν. Κάθε ώρα που περνάτε με άλλους, γίνεστε λίγο πιο όμοιοι με αυτούς. Αν υπάρχει μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην καθημερινή συμπεριφορά σας και τη βασική σας ηθική δέσμευση, θα κλίνετε όλο και περισσότερο προς την καθημερινή σας δραστηριότητα παρά προς τη δέσμευσή σας. Θα γίνεστε περισσότερο «hedge fund» και λιγότερο «καταπολέμηση της ελονοσίας».

Δεύτερον, θα δίσταζα πολύ να αναποδογυρίσω τη φυσική φορά των συναισθημάτων. Αν βλέπετε τον κόσμο από αυστηρά διανοητική σκοπιά, ένα παιδί στο Πακιστάν ή στη Ζιμπάμπουε είναι ίσης ακριβώς αξίας με το δικό σας παιδί. Δεν υπάρχουν πολλοί που να σκέφτονται έτσι, που να νοιάζονται για μια ζωή που δεν γνωρίζουν όπως νοιάζονται για ένα παιδί που το τρέφουν, το φροντίζουν, το αγκαλιάζουν και παίζουν μαζί του.

Αν διαλέξετε ένα επάγγελμα που δεν σας προσφέρει καμιά ευχαρίστηση για χάρη της εξυπηρέτησης ενός μακρινού στόχου, μπορεί να καταλήξετε ένας από εκείνους τους ανθρώπους που αγαπούν την ανθρωπότητα γενικώς, αλλά όχι τα συγκεκριμένα πρόσωπα που βρίσκονται γύρω τους. Μπορεί να αναπτύξετε τις ικανότητες που χρησιμοποιούμε για να αντιληφθούμε το μακρινό –τον ορθολογισμό– και να απομειώσετε εκείνες που χρησιμοποιούμε για να συνδεθούμε με τους πιο κοντινούς μας – τη στοργή, την ικανότητα να ζητάμε βοήθεια. Αντί να βλέπετε τον εαυτό σας σαν ένα άτομο δεμένο με την κοινότητά του, μπορεί να καταλήξετε να κοιτάτε ψυχρά την ανθρωπότητα σαν ένας αποστασιοποιημένος θεός.

Τρίτο, και πιο σημαντικό, δεν θα συνιστούσα σε κανέναν να μετατρέψει τον εαυτό του σε μέσο παρά σε σκοπό. Αν πάτε στη Γουόλ Στριτ κυρίως για να βγάλετε λεφτά για φιλανθρωπικούς σκοπούς, μπορεί να μετατραπείτε σε μηχανή για την αναδιανομή του πλούτου. Ομως, η ανθρώπινη ζωή δεν είναι απλώς μέσο για επίτευξη στόχων, είναι η ίδια σκοπός.

Γι’ αυτό, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν επάγγελμα, δεν θέλουν μόνο κάτι που να είναι εξωτερικά ωφέλιμο, αλλά και κάτι που θα τους προσφέρει ευχαρίστηση και θα τους κάνει καλύτερους. Θέλουν να βρουν εκείνον τον τόπο, όπως έγραψε ο πεζογράφος Φρ. Μπίχνερ, «όπου συναντώνται η βαθιά σου ευχαρίστηση και η βαθιά πείνα του κόσμου». Αν διαθέτετε εξυπνάδα, εργατικότητα και τύχη, μπορεί να καταφέρετε να βρείτε μια δουλειά που να είναι και παραγωγική και εσωτερικά εξευγενιστική. Από την άλλη μεριά, μια δουλειά που τη διαλέγει κανείς με κριτήριο μόνο το χρήμα, μπορεί να είναι διαβρωτική, ακόμη και αν ξοδεύει τα χρήματα σε φιλανθρωπίες και όχι σε σπορ αμάξια.

Ζούμε σε μια αμείλικτα εμπορική κουλτούρα και είναι φυσικό πολλοί άνθρωποι να οργανώνουν τη ζωή τους χρησιμοθηρικά. Ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο σκέψης μπορεί να καταλήξει κάποιος να διαθέτει λογική, αλλά όχι σοφία. Είναι πιο εφικτό να αποκτήσετε βαθύτερη καλλιέργεια ψυχής αν τοποθετήσετε τον εαυτό σας εντός των πραγμάτων που σας συγκινούν βαθύτερα. Αν το βαθύτερο ενδιαφέρον σας είναι τα παιδιά που πεθαίνουν στην Αφρική ή στο Μπανγκλαντές, είναι ίσως καλύτερα να πάτε στην Αφρική ή στο Μπανγκλαντές και όχι στη Γουόλ Σριτ.

The New York Times – Καθημερινή

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ