Η ιστορία του φιλιού

Το φιλί, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι μια από τις πιο παράξενες ανθρώπινες δραστηριότητες.

Ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν την ιστορία του... Πώς ξεκίνησαν οι άνθρωποι να φιλιούνται...

Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, το φιλί είναι η εξέλιξη της κίνησης που έκαναν οι άνθρωποι, αιώνες πριν, προσπαθώντας να μυρίσουν ο ένας τον άλλον, σε μια προσπάθεια να αντλήσουν πληροφορίες για εκείνον.

"Σε κάποιο σημείο, γλίστρησαν και κατέληξαν στα χείλη, διαπιστώνοντας ότι είναι πολύ καλύτερα", λέει ο Βον Μπράιαντ, ανθρωπολόγος στο πανεπιστήμιο Τέξας A&M και αυθεντία στο θέμα της εξέλιξης του φιλιού.

Για το μεγαλύτερο μέρος της πρώιμης ανθρώπινης ιστορίας, η όσφρηση ήταν η πιο σημαντική από τις αισθήσεις για τις διαπροσωπικές σχέσεις, εξηγεί η Σέριλ Κίρσενμπαουμ, συγγραφέας του βιβλίου "Η Επιστήμη του Φιλιού". Οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την όσφρηση για να διαπιστώσουν τη διάθεση του άλλου, την υγεία του και την κοινωνική του θέση, λέει η ίδια.
"Έτριβαν τη μύτη τους στο πρόσωπο του άλλου γιατί στο πρόσωπό μας υπάρχουν οσφρητικοί αδένες. Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, το τρίψιμο στο πρόσωπο μεταφέρθηκε στα χείλη κι έτσι γεννήθηκε το φιλί ως κοινωνικός χαιρετισμός", λέει η Κίρσενμπαουμ.

Το φιλί ως ρομαντική έκφραση θεωρείται ότι ξεκίνησε στην Ινδία, όπου το μεγαλύτερο ινδικό έπος που γράφτηκε στα σανσκριτικά περίπου το 1.000 π.Χ. το Μαχαμπχαράτα, περιελάμβανε τις πρώτες περιγραφές ενός ρομαντικού φιλιού στην ιστορία.

"Ακούμπησε το στόμα της στο στόμα μου και έκανε έναν ήχο που μου προκάλεσε ευχαρίστηση", αναφέρει το ποίημα.

Οι ιστορικοί θεωρούν ότι την εποχή εκείνη, το ρομαντικό φιλί ήταν άγνωστο στον υπόλοιπο κόσμο και ότι στην Ευρώπη έγινε γνωστό από τον Μέγα Αλέξανδρο.

Η ίδια αναφέρει επίσης ότι στην αρχαία Ελλάδα, το φιλί ήταν ένας τρόπος για να επικοινωνήσει κάποιος την τάξη του, την κοινωνική του θέση και την πίστη του, μεταξύ ανδρών στο στρατό κυρίως.

"Ήταν ένας τρόπος να εκφράσει κάποιος ένα είδος κοινωνικής ιεραρχίας", εξηγεί.

Το φιλί αναφέρεται και στην Οδύσσεια του Ομήρου, αλλά ως μια μορφή ικεσίας, όχι ως ρομαντική έκφραση, λέει η Κίρσενμπαουμ. Για παράδειγμα, ο Οδυσσέας επιστρέφει στην πατρίδα και δέχεται το φιλί ενός από τους σκλάβους.

Για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, το σημείο που φιλάει κάποιος τον άλλον δείχνει τη θέση του σε μια βασιλική οικογένεια ή στο στρατό.

Κάποιος που ήταν κοινωνικά ισότιμος θα φιλούσε έναν άλλον άνδρα στο στόμα, ενώ οι υποδεέστεροι στρατιώτες, οι υπηρέτες και οι σκλάβοι φιλούσαν το μάγουλο, το χέρι, τα πόδια, τα ρούχα ή ακόμα και το έδαφος μπροστά σε κάποιον που εθεωρείτο πολύ ανώτερης καταγωγής για να δεχτεί φιλί. Αυτό συνεχίστηκε και τον 18ο αιώνα.

Αλλά την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα, οι Ρωμαίοι έβλεπαν διαφορετικά το φιλί. Στη συλλογή του των ερωτικών ελεγειών "Amores" (Έρωτες), ο Οβίδιος αναφέρεται στο "savium", το οποίο οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν "φιλί της ψυχής" και που σήμερα, όπως εξηγεί ο Μπράιαντ, είναι το γαλλικό φιλί.

Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Τιβέριος επιχείρησε να απαγορεύσει το φιλί γιατί θεωρούσε ότι έτσι μεταδιδόταν η λέπρα, λέει η Κίρσενμπαουμ.

"Αλλά απέτυχε, γιατί στους ανθρώπους άρεσε πραγματικά να φιλιούνται", προσθέτει.

Στη Βίβλο, το φιλί αναφέρεται εννέα φορές, αλλά μόνο στην Προς Ρωμαίους επιστολή πρόκειται για ρομαντικό φιλί. Υπάρχει το φιλί της προδοσίας (του Ιούδα), φιλιά χαιρετισμού, φιλιά υποταγής και το φιλί της ζωής στο βιβλίο της Γενέσεως.

Πολλοί Πάπες προσπάθησαν στη διάρκεια του χρόνου να απαγορεύσουν το ρομαντικό φιλί. Το 1312 ο Πάπας Κλεμέντιος Ε' διακήρυξε ότι "το φιλί που δίδεται με σκοπό τη συνουσία εκτός γάμου θα θεωρείται θανάσιμο αμάρτημα".

Την εποχή εκείνη το φιλί παρέμενε άγνωστο στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Όταν οι ευρωπαίοι ιεραπόστολοι μετέβησαν στην Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία τον 19ο αιώνα, διέδωσαν το φιλί σε μέρη όπου το αποστρέφονταν.

"Διέδωσαν το φιλί μαζί με τον λόγο του Θεού σε πολλούς από αυτούς τους λαούς", λέει ο Μπράιαντ.

Στην Ιαπωνία, το φιλί αρχικά θεωρήθηκε προσβλητικό, όταν δηλαδή το διέδωσαν οι Αμερικανοί τον 19ο αιώνα. Όταν εκτέθηκε στο Τόκιο το γλυπτό του Ροντέν, "Το Φιλί", τη δεκαετία του 1920, το έκρυψαν πίσω από ένα παραβάν, ενώ οι σκηνές με φιλιά αφαιρούνταν προσεκτικά από τις ταινίες του Χόλιγουντ που προβάλλονταν στην υπό κατοχή Ιαπωνία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σήμερα το φιλί λαμβάνει πολλές διαφορετικές έννοιες, σύμφωνα με τον σύμβουλο σχέσεων στο Σικάγο Τζέφρι Σάμπερ, συγγραφέα ενός βιβλίου για τη σημασία του φιλιού.

"Το φιλί είναι επικοινωνία με τα σώματα. Είναι η γέφυρα ανάμεσα στα λόγια μας και τις πράξεις μας".

Μια επιστημονική εξήγηση των ανθρωπολόγωνί, είναι αυτή  στα προϊστορικά χρόνια όπου η μητέρα μασούσε την τροφή και την έδινε με το στόμα στο μωρό της για να τραφεί. Μια άλλη θεωρία πιστεύει,αυτό που αναφέραμε παραπάνω πως η προέλευση του φιλιού οφείλεται στην ανάγκη των ανθρώπων να έρθουν πιο κοντά μυρίζοντας ο ένας τη μυρωδιά του άλλου. Η πρώτη λογοτεχνική απεικόνιση του φιλιού χρονολογείται στα 1500 πχ σε σανσκριτικά κείμενα της Ινδίας. Ενώ δεν αναφέρουν τη λέξη φιλί, μιας και τα χρόνια εκείνα δεν είχε εφευρεθεί ακόμη, έχουν εικόνες άρχοντα σπιτιού, να γλείφει επανειλημμένα τη νεαρή του κυρία. Αργότερα, ο Vatsyayana Kamasutra (γνωστός ως Κάμα Σούτρα) τον τρίτο αιώνα μχ, αφιέρωσε ένα ολόκληρο κεφάλαιο του έργου του για το ερωτικό φιλί. Σαφώς, οι άνθρωποι στην Ινδία επιδίδονταν στο φιλί πριν από χιλιάδες χρόνια, αλλά δεν ήταν οι μόνοι που ήξεραν να το κάνουν. Φιλιά υπάρχουν σε λίθινες πλάκες τον 7ο αιώνα π.Χ. στην Παλαιά Διαθήκη , στην Ομήρου Ηλιάδα, στους Ρωμαίους. Με την πάροδο του χρόνου, τα φιλιά ταξίδεψαν σε άλλες χώρες και μέρη από τους εμπόρους και τους εξερευνητές που κουβαλούσαν μαζί τους τα ήθη και τα έθιμα τους.

Λιγότερο ακριβής -αν και περισσότερο ρομαντική- ακούγεται η θεωρία που υποστηρίζει πως, σύμφωνα με κάποιες παλιές θρησκείες, η ψυχή του ανθρώπου ζούσε στην ανάσα του. Με το φιλί, λοιπόν, οι δύο ψυχές των ατόμων έρχονταν σε επαφή και μπλέκονταν μεταξύ τους για πάντα.

Πιο ...; επιστημονική, τέλος, ακούγεται η θεωρία ότι, με το φιλί, οι άνθρωποι έρχονται αρκετά κοντά, ώστε να μυρίσουν ο ένας την μυρωδιά του άλλου και, έτσι, να «γνωριστούν» καλύτερα. Αντίστοιχη συμπεριφορά παρατηρείται, άλλωστε, και στα ζώα που «αλληλο-μυρίζονται» και «τρίβονται» μεταξύ τους.

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε ο ιστορικός Ernest Crawley στις αρχές του 20ου αιώνα, οι πρώτες καταγραφές φιλιών εντοπίζονται στην Ελλάδα, την Ασσυρία και την Ινδία, ενώ την ίδια εποχή, στην αρχαία Αίγυπτο η πράξη ήταν παντελώς άγνωστη. Μία από τις πρώτες εικονικές καταγραφές φιλιού, μάλιστα, -την οποία μπορείτε να δείτε στα «12 πιο καυτά φιλιά της ιστορίας»- εμφανίζεται σε ρωμαϊκό αγγείο του 300 π.Χ, στο οποίο ένας άνδρας σκύβει για να φιλήσει μια γυναίκα, υποδηλώνοντας, σύμφωνα με ιστορικούς, την επιστροφή του στο σπίτι. Ακόμα, ο Crawley υποστηρίζει πως η πράξη του φιλιού ήταν ασυνήθιστη για την ιαπωνική κοινωνία μέχρι πριν τον 20ο αιώνα -πραγματοποιούνταν μόνο μεταξύ μητέρας και παιδιού-, ενώ στην Αφρική, και σε άλλες λιγότερο αναπτυγμένες κοινωνίες, είχε παρατηρηθεί ότι σπάνια συνέβαινε, ακόμα και ανάμεσα σε άτομα της ίδιας οικογένειας.

Η φυσικοχημεία του φιλιού

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το φιλί απελευθερώνει τους ίδιους νευροδιαβιβαστές -χημικά μηνύματα στον εγκέφαλο- όπως αυτοί που εκλύονται όταν επιδιδόμαστε σε έντονη σωματική άσκηση. Η λειτουργία αυτή κάνει την καρδιά μας να χτυπά πιο γρήγορα και την αναπνοή μας να γίνεται πιο βαθιά και ασύγχρονη. Εξηγείται, έτσι, ότι -όπως έχει μετρηθεί- με ένα φιλί διάρκειας ενός λεπτού ένας μέσος άνθρωπος «καίει» περί τις 26 θερμίδες. Επιπλέον, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι τα φιλιά φέρουν «επιγενετικές φερομόνες», ουσίες σημαντικές για την υγεία και την ψυχολογία μας, οι οποίες, μάλιστα, μειώνουν το στρες.

Σχετικά με την φυσιολογία του φιλιού, οι ειδικοί λένε ότι πρόκειται για μία περίπλοκη διαδικασία, η οποία απαιτεί συγκεκριμένη διάταξη των μυών, καθώς επιστρατεύει τριάντα τέσσερις συνολικά μυς του προσώπου και εκατόν δώδεκα μυς του σώματος -εφόσον στεκόμαστε όρθιοι. Ο πιο σημαντικός μυς είναι ο orbicularis oris -ο σφυγκτήρας γύρω από χείλη μας- που είναι γνωστός και ως μυς του φιλιού. Υπολογίστε, μαζί με όλα τα παραπάνω, τον ρόλο της γλώσσας στο γαλλικό φιλί, αλλά και όλες τις νευρικές απολήξεις αυτής και των χειλιών που συμμετέχουν σε κάθε φιλί και ...; φανταστείτε το: ένας ολόκληρος μηχανισμός μπαίνει σε λειτουργία.

Φιλί: Ξέρετε ότι ...;

Θέλετε να γίνετε ακόμα καλύτεροι γνώστες του φιλιού; Μάθετε όλα τα αξιοπερίεργα -αν και αμφίβολης εγκυρότητας- που έχουν γραφτεί γύρω από τα φιλιά και εντυπωσιάστε τους αγαπημένους σας:

- Μια ζωή φιλιά: Ο μέσος άνθρωπος περνά περίπου 336 ώρες -δηλαδή, δύο εβδομάδες- της ζωής του ...; φιλώντας.

- Το πρώτο φιλί: Ποιος ξεχνά το πρώτο του φιλί; Ακόμα κι αν το δώσαμε πριν τα δεκατέσσερα χρόνια μας, όπως κάνει το 50% όλων των ανθρώπων, είναι μία στιγμή που πάντα θα θυμόμαστε.

- Φιλιά για υγιή δόντια: Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα φιλιά βοηθούν στην προστασία των δοντιών, καθώς το επιπλέον σάλιο που παράγει το στόμα μας τα καθαρίζει.

- Φιλ-αθώνιο Ρεκόρ: Το 2008 περίπου 20.000 ζευγάρια συγκεντρώθηκαν σε κεντρική πλατεία της Πόλης του Μεξικού για να δώσουν ταυτόχρονα φιλιά αγάπης.

- Φιλιά και χρώματα: Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως όταν φιλάμε ένα άτομο που έχει το ίδιο χρώμα μαλλιών με το δικό μας, το αποτέλεσμα είναι ένα πολύ πιο παθιασμένο φιλί.

- Βραδινά φιλιά: Άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως ο εγκέφαλός μας έχει ειδικούς νευρώνες που μας βοηθούν να εντοπίζουμε τα χείλη του άλλου στο σκοτάδι.

- Απαγορευμένα φιλιά: Κάποιες πολιτείες της Αμερικής διέπονται από ειδικούς νόμους περί φιλιών:

* Στην Indiana απαγορεύεται ένας άνδρας με μουστάκι να φιλά τακτικά άλλους ανθρώπους.

* Στο Hartford, Connecticut, απαγορεύεται στους άνδρες να φιλούν δημόσια τις συζύγους τους την Κυριακή.

* Στη Logan County, απαγορεύεται στους άνδρες να φιλούν μια γυναίκα όταν εκείνη κοιμάται.

- Γυρίζει το κεφάλι σας; Ο Onur Guentuerkuen του Ruhr-University στο Bochum της Γερμανίας διεξήγαγε έρευνα σύμφωνα με την οποία τα δύο τρίτα των ανθρώπων γέρνουν το κεφάλι τους προς τα δεξιά όταν φιλούν ή φιλιούνται.

- Το μεγαλύτερο φιλί της μεγάλης οθόνης: Το πρώτο μακράς διάρκειας φιλί του κινηματογράφου μετρά 3 λεπτά και 5 δευτερόλεπτα και έχει δοθεί ανάμεσα στους Jane Wyman και Regis Tommey, στην ταινία του Lewis Seiler «You're in the Army Now» (1941). Το ρεκόρ αυτό έσπασε το 2005 η ταινία «Kids in America» με το φιλί ανάμεσα στους Holden Donovan και Charlotte Pratt που διάρκεσε 5 λεπτά και 57 δευτερόλεπτα.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και την πρωτοποριακή ταινία «The Kiss» (1963), του Andy Warhol, στα πενήντα λεπτά της οποίας διάφορα ζευγάρια δίνουν ασταμάτητα, παθιασμένα φιλιά. Πάρτε μία δυνατή γεύση φιλιού από την ταινία παρακάτω.

- Το μεγαλύτερο καταγεγραμμένο πραγματικό φιλί: Δόθηκε ανάμεσα στους βρετανούς James Belshaw and Sophia Severin, οι οποίοι φιλήθηκαν για τριάντα δύο περίπου συνεχείς ώρες, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Plaza Shopping Centre του Λονδίνου, τον Ιούλιο του 2005. Φυσικά, κέρδισαν επάξια μια θέση στο βιβλίο Guinness.

ΠΗΓΗ
AΠΟΚΑΛΥΨΗ TO ENATO KYMA