Γιατί αγχώνονται οι αθλητές;

Είναι ένα από τα κύρια «προβλήματα» των αθλητών. Αναστέλλει τη λειτουργικότητά τους, «χαλάει» την εμπειρία των αγώνων, μειώνει την απόδοσή τους. Ο αθλητής «εύχεται» να περάσει η μέρα του αγώνα, όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Νιώθει ένα διαρκές βάρος στο στομάχι, κόμπο στο λαιμό, βαρύ το σώμα του και αδυναμία σε οποιαδήποτε κίνηση ή σε διαφορετική περίπτωση, ένταση και υπερκινητικότητα. Το άγχος είναι για τον αθλητή ένας από τους ανασταλτικότερους παράγοντες ως προς την απόδοσή του.

Οι αιτίες του άγχους τοποθετούνται σε μία «νοητή γραμμή», στο επάνω μέρος της οποίας βρίσκονται οι πιθανότητες αποτυχίας επί των συνεπειών της αποτυχίας και στο κάτω μέρος, η ατομική ικανότητα του αθλητή επί της υποστήριξης που λαμβάνει. Το «κλάσμα» που σχηματίζεται φαίνεται να αποτελεί τη βάση των σκέψεων που δημιουργούν άγχος στους αθλητές. Οι σκέψεις «δεν είμαι έτοιμος», «δεν είμαι καλά προετοιμασμένος», «δημιουργούν» τις πιθανότητες αποτυχίας, με τις σκέψεις για τις «καταστροφικές» συνέπειες μιας ήττας για την προσωπική εικόνα του αθλητή να δημιουργούν τα έντονα αρνητικά συναισθήματα. Όταν παράλληλα ο ίδιος δεν θεωρεί τον εαυτό του ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις (ικανότητα) και δεν έχει την αντίστοιχη υποστήριξη (προπονητής-γονείς), το συναίσθημα εντείνεται προς την αρνητική κατεύθυνση.

Για την αντιμετώπιση του άγχους ο στόχος είναι η μείωση του αριθμητή και η αύξηση του παρανομαστή!

Η δυσκολία στην αντιμετώπιση του άγχους από τους αθλητές πολλαπλασιάζεται όταν ο παράγοντας που θα μπορούσε να αποτελέσει την «υποστήριξή» τους, όπως ο προπονητής ή οι γονείς, «μεταφέρονται» ακούσια στον αριθμητή του κλάσματος, αναφερόμενοι πλέον ως οι εκφραστές των «συνεπειών» της πιθανής αποτυχίας.

Η δυσκολία αντιμετώπισης του άγχους στον αθλητισμό μέσω μιας «θεραπευτικής» διαδικασίας, εντείνεται καθώς οι αγώνες των αθλητών έχουν σχεδόν εβδομαδιαία συχνότητα, οπότε και εκτίθενται στο ίδιο ερέθισμα διαρκώς, μη έχοντας τον απαιτούμενο χρόνο για να διαμορφώσουν μια νέα δομή λειτουργικών σκέψεων ή και να αναπτύξουν τον τρόπο διαχείρισης των καταστάσεων δίνοντάς τους μια πιο προσαρμοστική ερμηνεία.

Υπάρχει θεραπεία;

Η «θεραπεία» του άγχους περιλαμβάνει τρία βασικά στάδια: Την αποδοχή του ότι «έχω άγχος», τη διαχείρισή του («μπορώ να αγωνιστώ και με άγχος») και εν τέλει την αντιμετώπισή του, όπου και αναζητούνται οι λειτουργικές σκέψεις του αθλητή, σε μια προσπάθεια να «διαφοροποιήσει» τη στάση του απέναντι στον εαυτό του και το περιβάλλον του.

Η εικόνα και τα συμπτώματα του άγχους, όπως αυτό αναπτύσσεται στο αγωνιστικό περιβάλλον, διαμορφώνουν μια «ειδική» συνθήκη άγχους, όπου η «ανησυχία» εντείνεται όσο πλησιάζει ο αγώνας και σχεδόν εξαλείφεται με το πέρας του. Έως την επόμενη αγωνιστική υποχρέωση, όπου η εικόνα και τα συμπτώματα θα είναι στον ίδιο ή και σε μεγαλύτερο βαθμό δυσλειτουργικά, ο αθλητής έχει χρόνο να «δουλέψει» τις σκέψεις του και να εμφανιστεί περισσότερο «αισιόδοξος», επενδύοντας στην ψυχοπνευματική του βελτίωση.

Ζαρώτης Ιωάννης

Ψυχολόγος - Αθλητικός Ψυχολόγος

athlisis + psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ