Κραχ ή πόλεμος;

Η «φούσκα» είναι 15 με 20 φορές μεγαλύτερη από το παγκόσμιο ΑΕΠ – Οι Κινέζοι μετοχοποιούν 18 τρισ. δολ. χρέη εταιρειών -  Σχέδια πολέμου από τα γεράκια Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών – Η Χαβανέζα εκκολαπτόμενη ηγέτης του ειρηνιστικού κινήματος – Τα γεωοικονομικά και τα στρατιωτικά μέτωπα –

του Μάκη Ανδρονόπουλου

Ένα κρίσιμο ερώτημα που ανακύπτει με συνεχώς αυξανόμενη ένταση τις τελευταίες εβδομάδες, είναι εάν ο γεωοικονομικός πόλεμος που διεξάγεται στις αγορές, θα μετατραπεί σε πόλεμο με συμβατικά όπλα, ή ακόμη χειρότερα αν θα γίνει πυρηνικός!  Αυτό το τραγικό δίλημμα τίθεται άμεσα στις κυρίαρχες συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η ρητορική, αλλά και οι στρατιωτικές κινήσεις, δείχνουν μια απρόσμενη κλιμάκωση.  

Στην Ουάσιγκτον, η νεοσυντηρητική ελίτ και των δύο κομμάτων προσδοκά ότι η Χίλαρι Κλίντον θα απελευθερώσει τις δυνάμεις που στηρίζουν μια επιθετική εξωτερική πολιτική τύπου Μπους, μετά τη συγκρατημένη 8ετία της προεδρίας Ομπάμα, ενώ παράλληλα ετοιμάζουν σχέδια πολέμου. 

Ο δημοσιογράφος Robert Parry, γνωστός για τις αποκαλυπτικές ιστορίες του για το Ιράν και τους Κόντρας που δημοσίευσε στο Associated Press και το Newsweek τη δεκαετία του ’80, ελπίζει ότι την συμμαχία των γερακιών μπορεί να αντισταθμιστεί από μια άλλη συμμαχία της ειρηνιστικής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος με τους Ρεπουμπλικανούς αντιπαρεμβατιστές, παρ΄ όλο που η δυνατότητα αυτή παραμένει προβληματική, επειδή υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες πολιτικής σε πολλά άλλα θέματα. Εντοπίζει πάντως ως πιθανή ηγέτιδα ενός κινήματος ειρήνης την πανέμορφη 35άρα, στρατιωτική βετεράνο, Tulsi Gabbard από τη Χαβάη που είναι ένα από τα λίγα μέλη του Κογκρέσου που παραθέτει μια διορατική και θαρραλέα κριτική για τους κινδύνους από μια παρεμβατική εξωτερική πολιτική. 

Μόλις πριν λίγες μέρες οι Financial Times εκτιμούσαν ότι οι ΗΠΑ χάνουν την πρωτοκαθεδρία στην περιοχή Ειρηνικού, με αφορμή το οικονομικό και στρατιωτικό διαζύγιο Φιλιππίνων – ΗΠΑ που ανακοίνωσε ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ροντρίγκο Ντουτέρτε στο Πεκίνο. Οι Αμερικανοί ανησυχούν μήπως οι Φιλιππίνες γίνουν βάση του ραγδαία αναπτυσσόμενου κινεζικού ναυτικού και υπενθυμίζουν ότι η Χίλαρι Κλίντον, ως υπουργός Εξωτερικών το 2010, διακήρυττε πως οι ΗΠΑ έχουν «εθνικό συμφέρον» στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, γεγονός που εξόργισε τότε τους Κινέζους που θεωρούν ότι όλη η Νότια Σινική Θάλασσα περιλαμβάνεται στα χωρικά ύδατα του Πεκίνου…

Επίσης, στις 13 Οκτωβρίου, κυκλοφόρησε στην Ουάσιγκτον μια μελέτη με τίτλο “The Kremlin’s Playbook: Understanding the Russian Influence in Eastern and Central Europe” που αναλύει την τακτική της ρωσικής επιρροής στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, μέσα από το παράδειγμα πέντε χωρών - Λετονία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Σλοβακία και Σερβία-  και εξηγεί τους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί  το Κρεμλίνο, κυρίως μέσα από την παροχή εκπτώσεων στην ενέργεια. Η αμερικανική έκθεση εκτιμά ότι η ρωσική επιρροή έχει φτάσει σε τέτοια έκταση ώστε να θέτει σε κίνδυνο τον φιλοδυτικό προσανατολισμό των χωρών αυτών.  Η μελέτη επισημαίνει ότι κατά τα τελευταία δέκα χρόνια, το μερίδιο της Ρωσίας στο παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκε περίπου τέσσερις φορές: από 210 δισ. δολ. το 2003 εκτινάχθηκε στα 730 δισ. δολ.  το 2014, ενώ οι εμπορικές σχέσεις της Ρωσίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύουν το 44% του συνόλου αυτού του εμπορικού τζίρου.

Το γεωοικονομικό μέτωπο 

Ο παγκόσμιος πόλεμος γίνεται ούτως ή άλλως, απλώς δεν γίνεται με όπλα. Είναι γεωοικονομικός και είναι όλοι εναντίον όλων. Η διαμάχη Ουάσιγκτον-Βερολίνου έχει προσλάβει επικίνδυνες διαστάσεις με τα τερατώδη πρόστιμα (Apple, Deutsche Bankκ.α΄.), η εσωτερική διαμάχη μέσα στην ΕΕ και την ευρωζώνη παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις με το Brexit και την κόντρα Βορρά-Νότου, η συγκρότηση  παγκόσμιας αναπτυξιακής τράπεζας από  το γκρουπ των BRICS κόντρα της World Bank, ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας αποτελούν εκφάνσεις μιας λυσσαλέας αναδιανομής των νέων φυσικών, ενεργειακών και κεφαλαιακών πόρων. 

Δύο πρόσφατα επεισόδια αυτού του ακήρυχτου πολέμου είναι αυτά της Βαλονίας  και των ευρωκυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η ομόσπονδη  δημοκρατία του Βελγίου μπλόκαρε (έστω και για δέκα μέρες) την εμπορική και επενδυτική συμφωνία CETA EE-Καναδά, για λογαριασμό, όλων των Ευρωπαίων, καθώς αυτή αποτελεί προοίμιο της αντίστοιχης ευρωαμερικανικής TTIP. Λίγες μέρες πριν, η Ιταλία και η Ελλάδα μπλόκαραν τις νέες οικονομικές κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας…

Στο μεταξύ, η ένταση στις αγορές είναι μεγάλη, η αβεβαιότητα κυριαρχεί, καθώς η παγκόσμια «φούσκα» προσλαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η «φούσκα» είναι 15 με 20 φορές μεγαλύτερη από το παγκόσμιο ΑΕΠ που είναι γύρω στα 78 τρισ. δολάρια ετησίως, με το 20% από αυτό να είναι από το εμπόριο. Ο τζίρος των χρηματαγορών είναι γύρω στα 1200-1500 τρισ. δολ.! 

Με δυο λόγια, είναι οι αγορές που δημιουργούν το πρόβλημα του «αέρα» που δεν μπορεί πια να καλύψει η πραγματική οικονομία, ούτε με την πιο ακραία λιτότητα. Και δυστυχώς δεν υπάρχει κανείς για να τα βάλει μαζί τους. Ζούμε σε ένα σύστημα που από καιρό έχει υπερβεί κατά πολύ αυτό που ξέραμε ως καπιταλισμό. Οι «φούσκες» είναι παντού και εξ ίσου επικίνδυνες, γιατί η μία τροφοδοτεί την άλλη. 

 Όπως μας πληροφόρησε με ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Κωνσταντίνος Βέργος,  η  κινέζικη κυβέρνηση, στις 10 Οκτωβρίου, ανακοίνωσε ένα πρωτοφανούς μεγέθους πρόγραμμα «ανταλλαγής χρέους με μετοχές». Χρέος κινεζικών εταιρειών ύψους 120 τρισεκατομμυρίων κινεζικών γουάν, δηλαδή 18 τρισεκατομμυρίων δολαρίων θα μετοχοποιηθεί! Το γεγονός αυτό ουσιαστικά θα επιτρέψει την ιδιωτικοποίηση πολλών μεγάλων υπερχρεωμένων κρατικών εταιρειών. 

Η παγκόσμια φούσκα, παρά την εξαέρωση του κραχ του 2008 που στοίχισε 30 εκατ. θέσεις εργασίας, παραμένει απειλητική και ανεξέλεγκτη. Η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ υπολογίζει ότι το 2015 το χρέος του κόσμου είναι στα 152 τρισ. δολάρια ή το 225% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Η απειλή ενός νέου κραχ που δεν θα αφήσει τίποτα όρθιο, είναι πια αισθητή ακόμη και για τους ιθύνοντες του διεθνούς συστήματος. Μία στις τέσσερις τράπεζες των ανεπτυγμένων χωρών είναι ευάλωτες έστω κι αν υπάρξει ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, λέει η ίδια έκθεση, αλλά ποιος την πιστεύει. 

Το πρόβλημα είναι τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερο από αυτό που ψελλίζουν οι εκθέσεις.

Στις 34 χώρες του ΟΟΣΑ, το 10% των πλουσιότερων ανθρώπων έχει δεκαπλάσια εισοδήματα από το 10% των φτωχότερων.Μπροστά σε αυτά τα ιλιγγιώδη νούμερα οι πολιτικές λιτότητας τύπου Σόιμπλε μοιάζουν γελοίες, αν δεν είναι απροκάλυπτος φασισμός.  Αλλά και τα QE (πιστωτική χαλάρωση) της FED, της BoJ και της ECΒ απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα. Το G20 δεν είναι σε θέση να δώσει λύση, ούτε το G7. Η μείωση των ανισοτήτων που ευαγγελίζονται τώρα οι ιθύνοντες του παγκόσμιου συστήματος και η εξάλειψη της ακραίας φτώχειας δεν γίνεται χωρίς κόστος και αυτό οι πλούσιοι δεν είναι διατεθειμένοι να το πληρώσουν. Εξ ου και η ανάπτυξη σέρνεται παγκοσμίως… 

Τα δύο στρατιωτικά μέτωπα  με τη Ρωσία

Στο επίκεντρο της ρητορικής των γερακιών της Ουάσιγκτον και κατ΄ επέκταση της ΕΕ βρίσκεται η Ρωσία. Η στοχοποίησή της υποκρύπτει πολλά διαρθρωτικά -οικονομικά, κοινωνικά και στρατιωτικά- προβλήματα της ηγέτιδας παγκόσμιας δύναμης, η οποία αντιλαμβάνεται ότι οι περισσότερες στρατηγικές που ξεδίπλωσε μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου έχουν αποτύχει παταγωδώς. 

Παρατηρητές εκτιμούν πως δύο μείζονες ποιοτικές αλλαγές δεν έχουν ακόμα κατανοηθεί από την Ουάσιγκτον. Η μία αφορά τους συμμάχους της, οι οποίοι βρίσκονται σε παντελώς διαφορετική διάθεση  από την εποχή της εισβολής στο Ιράκ και κυρίως οι ευρωπαϊκές κοινωνίες που θεωρούν ότι παραπλανήθηκαν από τους πολιτικούς. Η άλλη είναι πως το βασικό πρόβλημα της Δύσης δεν είναι η Ρωσία, ενδεχομένως ούτε η Κίνα, αλλά το φονταμενταλιστικό Ισλάμ και το μεταναστευτικό.

Οι δύο ήττες της αμερικανικής στρατηγικής στη Συρία και στην Ουκρανία έχουν μοχλεύσει ρεβανσιστικές τάσεις στα γεράκια και εμποδίζουν την Ουάσιγκτον να υπερβεί το αντιρωσικό σύνδρομο Μπρεζίνσκι και να αντιληφθεί πως η Ρωσία αποτελεί λύση στα γεωοικονομικά και στρατηγικά προβλήματα της Δύσης.  

Ας προσπεράσουμε όμως τις τραγικές γκάφες των Αμερικανών στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και τη Μέση Ανατολή, ας ξεπεράσουμε τις ευθύνες της Ουάσιγκτον στην «κατασκευή» του Ισλαμικού Κράτους, ας αφήσουμε στην άκρη τις παράπλευρες απώλειες από την ισλαμική τρομοκρατία στην Ευρώπη και ας πάμε στις τελευταίες στρατιωτικές κινήσεις των Αμερικανών και των Ευρωπαίων που έχουν τρομάξει πολλούς αναλυτές γιατί παραπέμπουν σε συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν το ατύχημα του πολέμου. Στη Μέση Ανατολή ενεργοποιήθηκε η συμμαχία των ΗΠΑ για την ανακατάληψη της Μοσούλης, ενώ στο ευρωπαϊκό μέτωπο σημειώνονται σημαντικές εξελίξεις. 

Ένας από αυτούς τους αναλυτές, ο Bill Van Auken, μας πληροφορεί ότι μόλις την περασμένη βδομάδα οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ ενέκριναν στις Βρυξέλλες την ανάπτυξη περίπου 4.000 στρατιωτών μάχης σε απόσταση βολής από τα σύνορα της Ρωσίας, οι οποίοι θα αποτελούν την εμπροσθοφυλακή μιας ισχυρής δύναμης ταχείας αντίδρασης 40.000 ανδρών.Πρόκειται για πρωτοφανή στρατιωτική κλιμάκωση μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, που υποδηλώνει αυξημένη απειλή ένοπλης αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και τη Μόσχα, τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg επιβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία, η Γερμανία και ο Καναδάς θα αναπτύξουν αυτές τις δυνάμεις αντίστοιχα στην Πολωνία και στις τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Βαλτικής, Εσθονία, Λιθουανία και τη Λετονία. 

Η Ρωσία αντιδρά με την ενίσχυση του στόλου της στην Βαλτική, στέλνοντας στον θύλακα του Καλίνιγκραντ  δύο ειδικές υπερκορβέτες  που έχουν την ικανότητα να εκτοξεύουν πυραύλους Kalibr με βεληνεκές τουλάχιστον 1500 χιλιόμετρα(τύπου Κρούζ), κάποια μοντέλα των οποίων μπορούν να φέρουν και πυρηνικές κεφαλές.

Σχεδόν ταυτόχρονα, η ρωσική κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφία του νέου διηπειρωτικού βαλλιστικού της πυραύλου τύπου RS-28 "Sarmat" (κατά ΝΑΤΟ Satan 2) που θα αντικαταστήσει τους RS-20V Voevoda, του οποίου η κάθε κεφαλή θα έχει βάρος 10 τόνων. Ο πύραυλος έχει σχεδιαστεί με τεχνολογία αορατότητας, η ταχύτητα μπορεί να φτάνει στα 7-12 Mach και θα αρχίσει να χρησιμοποιείται το 2020. Θεωρείται ικανός να εξαφανίσει μεγάλες εκτάσεις μεγέθους Τέξας.

Μέσα στο κλίμα αυτό, οι ευρωπαϊκές χώρες μοιάζουν να ακολουθούν τις ΗΠΑ σε αυτή την τακτική, αλλά η Γερμανία και η Γαλλία ετοιμάζουν σχέδια για τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια ανεξάρτητη στρατιωτική συμμαχία.Επαναλαμβάνουμε ότι πίσω από την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα που αντιτίθενται στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Μόσχας, κρύβονται μεγάλα ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα και φυσικά, η ενεργειακή εξάρτηση. Επίσης, το Brexitδημιουργεί ένα μεγάλο πυρηνικό κενό στην άμυνα της Ευρώπης, καθώς η μόνη χώρα της ΕΕ που θα διαθέτει τέτοια όπλα είναι η Γαλλία. Εκεί μπορεί το Βερολίνο να βρει ένα κενό προς κάλυψη, κάτι που δεν θα αρέσει σε κανέναν στην Ευρώπη, της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης. Πολλά πάντως φαίνεται ότι θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές εξελίξεις και τα εκλογικά αποτελέσματα σε ΗΠΑ και Ευρώπη. 

makisandronopoulos

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ