H Ψυχολογία των Ονείρων

Τα όνειρα μπορεί να είναι μυστηριώδης, αλλά η κατανόηση της σημασίας των ονείρων μας δεν είναι απλή υπόθεση. Το περιεχόμενο τους μπορεί να αλλάξει ξαφνικά, να διαθέτει παράξενα στοιχεία ή να μας φοβίζει με τρομακτικές εικόνες. Το γεγονός ότι τα όνειρα μπορούν να είναι τόσο πλούσια και συναρπαστικά είναι αυτό που κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιο βαθύτερο νόημα σε αυτά.

Ο S. Freud στο βιβλίο του «Η Ερμηνεία των Ονείρων» προτείνει ότι το περιεχόμενο των ονείρων σχετίζεται με την εκπλήρωση επιθυμιών. Πίστευε ότι υπάρχουν κρυμμένες επιθυμίες και συμβολισμοί που πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε προκειμένου να βρούμε την άδηλη ή μη εμφανή σημασία του ονείρου και όχι να δίνουμε βάρος σε αυτά ακριβώς που βλέπουμε, δηλαδή, το έκδηλο και εμφανές. 

Επιπλέον, ένας εσωτερικός μηχανισμός λογοκρισίας, το Υπερ-εγώ, μεταμφιέζει αυτές τις επιθυμίες ώστε να μην δούμε την πραγματική τους φύση, εξυπηρετώντας έτσι την ανάγκη μας για ικανοποίηση τους και εξυπηρετώντας ταυτόχρονα έναν ήρεμο ύπνο. Οι εφιάλτες, σύμφωνα με τον Freud, είναι μια αντίδραση του εγώ σε επιθυμίες που ήταν πολύ δυνατές ή όχι επαρκώς μεταμφιεσμένες. Περιέγραψε μάλιστα τέσσερις διαδικασίες μεταμφίεσης με τις οποίες μπορούμε να μεταφράσουμε το έκδηλο ή εμφανές στο άδηλο και πραγματικό νόημα:

• Συμπύκνωση – ένα αντικείμενο στο όνειρο έχει πολλαπλές σημασίες και ερμηνείες
• Μεταφορά-η διαδικασία όπου η συναισθηματική σημασία ενός αντικειμένου μεταφέρεται σε άλλο αντικείμενο ώστε να ξεγελαστεί το υπερ-εγώ και να μην γίνει λογοκρισία
• Αντιπροσώπευση-η διαδικασία όπου μια σκέψη αντιπροσωπεύεται από μια εικόνα
• Συμβολισμό-ένα σύμβολο αντιπροσωπεύει μια πράξη, πρόσωπο ή ιδέα

Όπως και ο S. Freud, έτσι και ο C. Jung μοιράζεται κάποια κοινά σημεία με τον Freud , αλλά πίστευε ότι τα όνειρα ήταν κάτι περισσότερο από μια έκφραση επιθυμιών που καταστέλλονται. Σύμφωνα με τον Jung, τα όνειρα δεν αντανακλούν μόνο το υποσυνείδητο αλλά και την πραγματική και συνειδητή ζωή κάθε ανθρώπου. 

Ο Jung έδινε την ίδια σημασία και στο έκδηλο μήνυμα του ονείρου. Ο Freud ζητούσε από τους ανθρώπους να δουν το κάθε ένα σύμβολο ξεχωριστά και να προσπαθήσουν να καταλάβουν τι ακριβώς λογοκρίθηκε με βάση αυτό το σύμβολο. Ο Jung ζητούσε από τους ανθρώπους να συσχετίσουν τις εικόνες ή τα σύμβολα που είδαν με την καθημερινή τους ζωή.

Από την άλλη, ο Calvin S. Hall προτείνει ότι τα όνειρα είναι μια νοητική διαδικασία, δηλαδή σκέψεις που κάνουμε κατά τη διάρκεια του ύπνου και οι εικόνες που βλέπουμε είναι οπτικοί συμβολισμοί των προσωπικών μας ιδεών. 

Ο τρόπος ερμηνείας, σύμφωνα με τον Hall, είναι να μεταφράσουμε τις εικόνες στις αρχικές σκέψεις που τις δημιούργησαν παίρνοντας πληροφορίες από άλλα όνειρα και σκέψεις του συγκεκριμένου ατόμου. Πρόκειται για μια υποκειμενική εικόνα που έχουμε για τη ζωή μας και χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα και όχι πως είναι πραγματικά η ζωή εκείνου που βλέπει και περιγράφει το όνειρο.

Αρκετοί ακόμη έχουν δώσει διάφορες θεωρίες για την ερμηνεία των ονείρων, μεταξύ των οποίων ο F.Perls που πιστεύει ότι τα όνειρα είναι προβολές πτυχών του εαυτούς μας, που έχουμε αγνοήσει, απορρίψει ή καταπιέσει, και κάθε πρόσωπο, ακόμα και πράγμα στο όνειρο αντιπροσωπεύει μια διαφορετική πλευρά του εαυτού μας, αλλά και ο Hartmann E. που θεωρεί ότι τα όνειρα λειτουργούν σαν ψυχοθεραπεία αφού δημιουργούμε συνδέσεις σκέψεων σε ένα ασφαλές μέρος, κάτι που δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε στην πραγματική μας ζωή. Θεωρεί ότι τα όνειρα είναι η οπτικοποίηση των συναισθημάτων μας.

Το μυστήριο που αφορά την ύπαρξη και τη θεματολογία των ονείρων ακόμα συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έρευνας, ωστόσο δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι οι ψυχαναλυτικές θεωρίες έχουν βοηθήσει αρκετά στην κατανόηση τους. 

Είναι σημαντικό να φέρουμε στη συνείδηση τις ασυνείδητες σκέψεις που κρύβονται πίσω από το όνειρο, καθώς μέσα από την προσπάθεια αποκωδικοποίησης τους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε φόβους, να επιλύσουμε προβλήματα, να αναπτύξουμε τον εαυτό μας και να κατανοήσουμε καλύτερα τα συναισθήματα μας. 

Δύο τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να θυμόμαστε τα όνειρα μας είναι είτε να τα καταγράφουμε σε ένα ημερολόγιο που θα κρατάμε, είτε να προσπαθήσουμε να συγκεντρωνόμαστε πριν κοιμηθούμε στο γεγονός ότι θα δούμε κάποιο όνειρο και θέλουμε να το θυμόμαστε.

Εισαγωγική Φωτογραφία

• Bob’s cheezy dream, by  Robert Couse-Baker

Βιβλιογραφία

• Freud, S. “H Τεχνική της Ερμηνείας των Ονείρων”, Δαμιανός Ν.
• Freud, S. (1900). The Interpretation of Dreams.
• Hall, C. S. (1953). A cognitive theory of dreams. The Journal of General Psychology, 49, 273-282.
• Jung, Carl (1966). “The Practical Use of Dream-analysis.” The Practice of Psychotherapy: Essays on the Psychology of Transference.
• Κιτσινέλης, Σ. (2009). «Η Επιστήμη των ονείρων, Θεωρίες και ερμηνείες μιας παράλληλης πραγματικότητας»

psychologein

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ