James Brown: Ένας νονός δυναμίτης

Από τον Γιάννη Πετρίδη

Δεν αμφισβητείται από κανέναν το ότι οι ρίζες του ροκ εν ρολ προέρχονται από τη μουσική των μαύρων. Αμφισβήτηση δεν τίθεται και για την επιρροή που είχαν στο σύγχρονο ροκ μαύροι καλλιτέχνες, όπως ο James Brown, που δύσκολα θα πάψουν να φαίνονται τα ίχνη της μουσικής του, αλλά και της σκηνικής του παρουσίας, σε λευκούς και μαύρους.

Λίγοι τραγουδιστές στην ιστορία της μουσικής δούλεψαν τόσο σκληρά όσο ο Brown για να καταφέρουν να συναντήσουν την επιτυχία, αλλά και να μπορέσουν σταθερά να είναι ένα σημαντικό κομμάτι στην ιστορία της μουσικής, σε κάθε αλλαγή της, από το 1955, μέχρι και τις μέρες μας, ακόμα και 7 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Αρκετοί οι χαρακτηρισμοί και τα επίθετα που προσπάθησαν να περιγράψουν την καλλιτεχνική του πορεία· εκτός από το κλασικό Νονός της σόουλ, ο Arthur Conley, στο Sweet Soul Music, τον αποκαλεί Βασιλιά της σόουλ και δύσκολα θα αμφισβητήσει κανείς αυτούς τους χαρακτηρισμούς.

Με περισσότερα από 50 άλμπουμ του να εμφανίζονται κατά καιρούς μέσα στο αμερικανικό τσαρτ, ο Brown είναι σταθερά μέσα στους 10 πρώτους με τις περισσότερες παρουσίες, ενώ τα 107 τραγούδια του στον αντίστοιχο κατάλογο με τα πιο πετυχημένα τραγούδια από το 1955 μέχρι σήμερα τον φέρνουν να υστερεί μόνον έναντι του Elvis Presley.

Οσο ζούσε, συνήθως εμφανιζόταν σε συναυλίες στις 300 από τις 365 μέρες της κάθε χρονιάς, ενώ δεν έπαυε ποτέ να εμφανίζεται σε τηλεοράσεις και να δίνει συνεντεύξεις στα ραδιόφωνα, γεγονός που οδήγησε σ' έναν ακόμα ξεχωριστό χαρακτηρισμό του: ο σκληρότερα εργαζόμενος στον καλλιτεχνικό χώρο.

Γεννημένος στις 3 Μαΐου 1933 στη Νότια Καρολίνα, από γονείς που χώρισαν όταν ήταν πολύ μικρός, ο Brown μεγάλωσε κοντά σε μια θεία του στην Augusta της Τζόρτζια και το μικροσκοπικό μέγεθος του σώματός του, σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, τον οδήγησε από μικρό να θέλει να παλεύει σε κάθε τομέα για να αποδείξει ότι δεν υστερούσε σε τίποτα έναντι των συνομηλίκων του.

Οι φίλοι του τον θυμούνται να μάχεται συχνά με άλλα παιδιά που ήταν σαφώς πιο μεγαλόσωμοι από αυτόν και να μην το βάζει κάτω, κερδίζοντας έτσι την εκτίμησή τους.

Ανάμεσα στα επαγγέλματα που έκανε μικρός, ήταν το να γυαλίζει παπούτσια, να χορεύει στους δρόμους της πόλης για μερικά νομίσματα, να κάνει μικροκλοπές (στα 16 του συνελήφθη και ήταν για 3 χρόνια σε επιτήρηση), αλλά και να εμπορεύεται μπάλες, υλικό απαραίτητο για το μπέιζμπολ, γεγονός που τον έκανε ιδιαίτερα αγαπητό στην παρέα του, που είχε ανάγκη τις μπάλες του.

Στις αρχές της δεκαετίας του '50, έφτιαξε μαζί με τους φίλους του Bobby Byrd και Johnny Terry το συγκρότημα The Three Swanees, που έπαιζε γκόσπελ. Η επιτυχία που γνώριζε ο Little Richard στη γειτονική πόλη Macon, με τραγούδια όπως το Tutti Frutti, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που ο Brown στράφηκε στη μοντέρνα τότε μουσική.

Η αλλαγή του ονόματός τους σε Famous Flames και τραγούδια όπως το Please, Please, Please οδήγησαν στο δισκογραφικό συμβόλαιο με την ανεξάρτητη εταιρεία King και τη σχετικά μικρή αρχικά επιτυχία του δίσκου, που περιορίστηκε στα όρια της Πολιτείας της Τζόρτζια, για να γίνει αρκετά χρόνια αργότερα χρυσός δίσκος, με πωλήσεις που ξεπέρασαν το 1 εκατ. αντίτυπα.

Το 1958 οι πωλήσεις των δίσκων του άρχισαν να υποχωρούν και ανέκαμψαν με την κυκλοφορία τού Try Me, που ήταν το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησε στη Νέα Υόρκη και αυτό που τον απομάκρυνε από τις παλιές του επιρροές και του άνοιξε νέους μουσικούς ορίζοντες, βοηθώντας τον να αυξήσει τα μέλη της μπάντας του σε έξι και να αρχίσει να κάνει περιοδεία σε όλη την Αμερική, αλλάζοντας παράλληλα και τη δική του προσωπική εικόνα, φορώντας ιταλικά φαρδιά κοστούμια, μεταξωτά πουκάμισα και αφήνοντας να μεγαλώσουν τα μαλλιά του, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα της εποχής, που ήθελε τους μαύρους να έχουν ελάχιστα μαλλιά.

Στις αρχές της δεκαετίας του '60, ο Brown άρχισε να έχει στις εμφανίσεις του μπροστά στο κοινό μαύρων αντίστοιχη επιτυχία με αυτή που είχε μερικά χρόνια πριν ο Elvis Presley στο λευκό ακροατήριο.

Η εμφάνισή του στο θέατρο Apollo, στο Χάρλεμ, στις 24 Οκτωβρίου 1962, κυκλοφόρησε σε δίσκο και το Live At The Apollo, που ξεπέρασε σε πωλήσεις το 1 εκατ. αντίτυπα, τον βοήθησε να ανακηρυχτεί την επόμενη χρονιά ο δημοφιλέστερος μαύρος τραγουδιστής της Αμερικής.

Σε αντίθεση με άλλους μαύρους τραγουδιστές της εποχής, όπως οι Ray Charles και Sam Cooke, που είχαν συχνά τη βοήθεια λευκών παραγωγών στις κινήσεις τους, ο Brown ήθελε να ελέγχει μόνος του την καριέρα του και ο ήχος της μουσικής του ήταν αυστηρά προσωπική του επιλογή. Το Out Of Sight ήταν το πρώτο του τραγούδι που είχε μεγάλη απήχηση στους λευκούς, όπως και τα Papa's Got Α Brand New Bag, It's Α Man's Man's Man's World και Ι Got You (Ι Feel Good) που ακολούθησαν.

Στα μέσα της δεκαετίας του '60 τα τραγούδια του θα γίνουν συνθήματα και η συνολική συμπεριφορά του θα αποτελέσει κοινωνικό παράδειγμα των αγώνων ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις. Τραγούδια του, όπως τα Say It Loud (Ι'm Black and Ι'm Proud), Don't Be Α Drop-Out, America Is My Home και King Heroin, μετέφεραν κοινωνικά μηνύματα με πολλούς αποδέκτες και πάντα προσέφερε τη βοήθειά του σε: μαύρους με οικονομικά προβλήματα, σχολεία και γενικά μαύρη νεολαία που ζούσε σε γκέτο.

Στα μέσα της δεκαετίας του '70 η δημοτικότητά του άρχισε να υποχωρεί και αναγκάστηκε να πουλήσει, λόγω οικονομικών προβλημάτων -η εφορία έλεγε ότι χρωστούσε 4,5 εκατομμύρια δολάρια- τους τρεις ραδιοφωνικούς σταθμούς που κατείχε και το προσωπικό του τζετ και στράφηκε στον κινηματογράφο γράφοντας μουσική για ταινίες, όπως οι: Black Caesar, Slaughter's Big Ripp-Off, ενώ έπαιξε και ο ίδιος στο Come Το The Table το 1974.

Στη δεκαετία του '80, το Living In America, από το Rocky IV, του δίνει την ευκαιρία να επιστρέψει στην επικαιρότητα και να κερδίσει ένα ακόμα βραβείο Γκράμι.

Στα επόμενα χρόνια και μέχρι τον θάνατό του συνέχισε να κάνει εμφανίσεις στην Αμερική, σχεδόν σε καθημερινή βάση και να απασχολεί για το σόου του 40-50 ανθρώπους, που ταξίδευαν μαζί του με λεωφορεία για να συμμετάσχουν, εργαζόμενοι, στις 330 περίπου συναυλίες που έδινε κάθε χρόνο.

Η μουσική του κατάφερε να επιζήσει σημαντικών κινημάτων στον χώρο της μαύρης μουσικής, όπως ο ήχος της Μοτάουν, του Μέμφις, ενώ είχε απήχηση και κατά τη διάρκεια της επικράτησης του ήχου της Φιλαδέλφειας.

Ο ήχος του είναι ο σύνδεσμος ανάμεσα στο ριθμ εντ μπλουζ της δεκαετίας του '40 και στο ραπ, που εξελίχτηκε στο σημερινό χιπ χοπ. Ενα από τα γνωστά τραγούδια του, το 1970, είχε τίτλο Brother Rap, ενώ και το φανκ ήταν δικιά του δημιουργία, με αντίκτυπο σε αρκετά μουσικά είδη.

Ανάμεσα σε αυτούς που επηρεάστηκαν από τη μουσική του ή τη σκηνική του παρουσία είναι ονόματα όπως οι Mick Jagger, Michael Jackson, Otis Redding, Sly and The Family Stone, Jimi Hendrix, ο οποίος μάλιστα ήταν μέλος σε μια περίοδο στο συγκρότημα του Brown, τους J. Β's, George Clinton, Prince, Isaac Hayes, Chic, Rod Stewart και το σύνολο σχεδόν όλων των μουσικών που εμφανίστηκαν μετά από αυτόν.

apotis4stis5

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ