Το να σκάψει κανείς βαθιά μέσα της δεν είναι μια άλλη επιθυμία, γιατί αυτό δεν έχει κίνητρο- είναι σαν να κατανοείς την ομορφιά ενός λουλουδιού, να κάθεσαι δίπλα του και να το κοιτάζεις

Κυριακή, 24 Απριλίου 1983
Είναι ένα ανοιξιάτικο πρωινό, ένα πρωινό που δεν έχει ξαναυπάρξει ούτε και θα ξαναυπάρξει ποτέ.
Είναι ένα ανοιξιάτικο πρωινό. Κάθε φυλλαράκι χλόης, οι καμέλιες, τα τριαντάφυλλα, όλα ανθίζουν κι απλώνεται ένα άρωμα στον αέρα.
Είναι ένα ανοιξιάτικο πρωινό, η γη είναι πολύ ζωντανή και πάνω από την κοιλάδα όλα τα βουνά είναι καταπράσινα και το πιο ψηλό απ’ αυτά είναι τόσο εξαιρετικά ζωντανό, ακίνητο και μεγαλοπρεπές! 

Είναι πρωί και καθώς ανεβαίνεις το μονοπάτι κοιτάς την ομορφιά γύρω σου, τους σκίουρους, κάθε τρυφερό ανοιξιάτικο φύλλο που λάμπει κάτω από τον ήλιο. Τα φύλλα περίμεναν αυτή τη στιγμή όλο το χειμώνα και μόλις έχουν προβάλει, τρυφερά, ευαίσθητα. Και χωρίς να γίνεται κανείς ρομαντικός, φαντασιόπληκτος, υπάρχει μια αίσθηση μεγάλης αγάπης και συμπόνιας γιατί υπάρχει πάρα πολλή ομορφιά, ακατάλυτη. Έχουν υπάρξει χιλιάδες ανοιξιάτικα πρωινά, αλλά ποτέ κάποιο σαν κι αυτό, τόσο ήσυχο, τόσο γαλήνιο, ακίνητο – κι ίσως γεμάτο λατρεία. Κι οι σκίουροι γυρνάνε έξω όπως κι οι σαύρες.

Είναι ένα ανοιξιάτικο πρωινό και ο αέρας είναι γιορταστικός• σε όλο τον κόσμο γίνονται γιορτές για την άνοιξη. Οι γιορτές εκ-φράζονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αλλά εκείνο που είναι δεν μπορεί ποτέ να εκφραστεί με λόγια. Παντού, σε τραγούδια και χορούς υπάρχει μια βαθιά αίσθηση άνοιξης.

Γιατί μοιάζουμε να χάνουμε την ποιότητα της μεγάλης τρωτότητας της ευαισθησίας; Της ευαισθησίας για όλα τα πράγματα γύρω μας, όχι μόνο για τα δικά μας προβλήματα και βάσανα- της πραγματικής ευαισθησίας, όχι για κάτι ειδικά, αλλά απλώς να είναι κανείς ευαίσθητος, να είναι τρωτός σαν εκείνο το καινούριο φύλλο που έχει γεννηθεί μερικές μέρες πριν για να αντιμετωπίσει καταιγίδες, βροχές, σκοτάδι και φως. 

Όταν είμαστε τρωτοί φαίνεται πως πληγωνόμαστε- όντας πληγωμένοι κλεινόμαστε στον ε-αυτό μας, χτίζουμε έναν τοίχο γύρω μας και γινόμαστε αμείλικτοι, σκληροί. Αλλά όταν είμαστε τρωτοί χωρίς να έχουμε καμιά άσχημη, καμιά βάναυση αντίδραση, τρωτοί σε όλες τις φάσεις της ίδιας μας της ζωής, τρωτοί σε όλο τον κόσμο, τόσο τρωτοί που να μην υπάρχει μετάνοια, να μην υπάρχουν πληγές, να μην υπάρχει καμιά πειθαρχία που να την έχει επιβάλει κανείς στον εαυτό του, τότε υπάρχει η ποιότητα ενός τρόπου ζωής χωρίς περιορισμούς.

Χάνουμε όλη αυτή την τρωτότητα ζώντας στον κόσμο της φασαρίας και της βαναυσότητας, της χυδαιότητας και της ανακατωσούρας της καθημερινής ζωής. Πρέπει να έχει κανείς τις αισθήσεις του ακονισμένες, όχι κάποια αίσθηση ειδικά αλλά όλες οι αισθήσεις να είναι εντελώς ξύπνιες, πράγμα που δε σημαίνει αναγκαστικά ότι παραδίνεσαι σ’ αυτές• πρέπει να είσαι ευαίσθητος σε όλες τις κινήσεις της σκέψης, των συναισθημάτων, των πόνων, της μοναξιάς, της ανησυχίας• με όλες τις αισθήσεις σε πλήρη εγρήγορση υπάρχει ένα διαφορετικό είδος αίσθησης των πραγμάτων, που πάει πέρα από όλες τις αντιδράσεις των αισθήσεων και του σώματος. 

Έχετε κοιτάξει ποτέ τη θάλασσα ή εκείνα τα πανύψηλα βουνά, όπως τα Ιμαλάια, που απλώνονται από ορίζοντα σε ορίζοντα, έχετε κοιτάξει ποτέ ένα λουλούδι με όλες τις αισθήσεις σας; Όταν υπάρχει τέτοια παρατήρηση δεν υπάρχει κάποιο κέντρο απ’ όπου παρατηρείτε, δεν υπάρχει «εγώ». Το «εγώ», η περιορισμένη παρατήρηση με μία ή δύο από τις αισθήσεις, θρέφει τον εγωκεντρισμό. Σε τελευταία ανάλυση ζούμε με τις αισθήσεις μας, με την αίσθηση• και μόνο όταν η σκέψη δημιουργεί εικόνες από τις αισθήσεις είναι που εμφανίζονται οι περιπλοκές που φέρνει η επιθυμία.

Ετούτο το πρωί κοίταζες κάτω στην κοιλάδα κι έβλεπες την εκπληκτική έκταση από πράσινο και τη μακρινή πόλη• ένιωθες τον καθαρό αέρα, παρατηρούσες όλα τα ζωντανά της γης• παρατηρούσες χωρίς να ανακατεύονται οι εικόνες που έχει οικοδομήσει η σκέψη. Να, τώρα το αεράκι φυσάει από την κοιλάδα μέχρι πάνω το φαράγγι κι εσύ στρίβεις καθώς στρίβει και το μονοπάτι. 

Κατεβαίνοντας βρίσκεται ξαφνικά, ακριβώς μπροστά σου, στα τρία μέτρα περίπου, ένας αγριόγατος. Μπορείς να τον ακούσεις που γουργουρίζει καθώς τρίβεται πάνω σε ένα βράχο, με τα τριχωτά του αφτιά, την κοντή ουρά του και την εκπληκτική, γεμάτη χάρη κίνησή του. Και γι’ αυτόν είναι ένα ανοιξιάτικο πρωινό. 

Κατεβήκαμε μαζί το μονοπάτι και δεν έκανε τον παραμικρό θόρυβο εκτός από το γουργουρητό του- τρομερά ευχαριστημένος απολάμβανε που ήταν έξω, κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο• ήταν τόσο καθαρός, που το τρίχωμά του άστραφτε. Και καθώς τον κοιτάς, όλη η άγρια φύση είναι αυτό το ζώο. Πατάς πάνω σε ένα ξερό κλαρί και με το θόρυβό του ο αγριόγατος εξαφανίζεται χωρίς καν να κοιτάξει πίσω του• αυτός ο θόρυβος σημαίνει άνθρωπο, το πιο επικίνδυνο από όλα τα ζώα.

 Μέσα σε ένα δευτερόλεπτο είχε εξαφανιστεί ανάμεσα στους θάμνους και στους βράχους κι όλη η χαρά του χάθηκε. Ξέρει πόσο σκληρός είναι ο άνθρωπος και δε θέλει να περιμένει- θέλει να βρεθεί μακριά, όσο πιο μακριά γίνεται.
Είναι ένα ανοιξιάτικο και γαλήνιο πρωινό. 

Εκείνος ο αγριόγατος έχοντας αντιληφθεί ότι ένας άνθρωπος βρισκόταν πίσω του, λίγα μέτρα μακριά, θα πρέπει να αντέδρασε ενστικτωδώς σύμφωνα με την εικόνα τού τι σημαίνει άνθρωπος – ο άνθρωπος που έχει σκοτώσει τόσα πολλά πλάσματα, που έχει καταστρέφει τόσες πολλές πόλεις, που έχει καταστρέφει τον έναν πολιτισμό μετά τον άλλο, τρέχοντας πάντα πίσω από τις επιθυμίες του, αναζητώντας πάντα κάποιο είδος ασφάλειας και ευχαρίστησης.

Η επιθυμία, που έχει υπάρξει η δύναμη ώθησης του ανθρώπου, έχει δημιουργήσει πάρα πολλά ωραία και χρήσιμα πράγματα• η επιθυμία επίσης -η επιθυμία για ευχαρίστηση- είναι εκείνη που έχει δημιουργήσει πάρα πολλά προβλήματα, αναστατώσεις και δυστυχία στις ανθρώπινες σχέσεις. 

Οι μοναχοί και οι ασκητές σε όλο τον κόσμο έχουν προσπαθήσει να την ξεπεράσουν, έχουν βιάσει τους εαυτούς τους να λατρέψουν ένα ν- δανικό, μια εικόνα, ένα σύμβολο. Αλλά η επιθυμία βρίσκεται πάντα εκεί σαν φλόγα που τους καίει.

 Και για να μάθεις για την επιθυμία πρέπει να εμβαθύνεις στη φύση της, στην πολυπλοκότητα της επιθυμίας, στις εκδηλώσεις της, στις απαιτήσεις της, στις εκπληρώσεις της• στην πάντα περισσότερη και όλο περισσότερη επιθυμία για εξουσία, γόητρο, κύρος, κοινωνική θέση• στην επιθυμία για κάτι που δεν μπορεί να του δώσει όνομα κανείς και που βρίσκεται πέρα από τα όρια της καθημερινής μας ζωής και που έχει σπρώξει τον άνθρωπο να κάνει κάθε είδους ασχήμια και βαρβαρότητα. 

Η επιθυμία είναι αποτέλεσμα των αισθήσεων ένα αποτέλεσμα που έχει όλες τις εικόνες που έχει χτίσει η σκέψη. Και η επιθυμία όχι μόνο θρέφει τη δυσαρέσκεια, αλλά και μια αίσθηση απελπισίας. Ποτέ μην την καταπιέζετε, ποτέ μην την πειθαρχείτε, αλλά εμβαθύνετε στη φύση της. Ποια είναι η καταγωγή της, ο σκοπός της, οι περιπλοκές της; Τ

ο να σκάψει κανείς βαθιά μέσα της δεν είναι μια άλλη επιθυμία, γιατί αυτό δεν έχει κίνητρο- είναι σαν να κατανοείς την ομορφιά ενός λουλουδιού, να κάθεσαι δίπλα του και να το κοιτάζεις. Και καθώς το κοιτάς αρχίζει να αποκαλύπτεται αυτό που πραγματικά είναι – το εξαιρετικά ευαίσθητο χρώμα, το άρωμα, τα πέταλα, ο μίσχος και η γη απ’ όπου έχει βλαστήσει. 

Κοιτάξτε, λοιπόν, την επιθυμία και τη φύση της χωρίς τη σκέψη, που πάντα δίνει σχήμα στις αισθήσεις, χωρίς ευχαρίστηση και πόνο, χωρίς να υπάρχει ανταμοιβή ή τιμωρία. Τότε καταλαβαίνει κανείς -όχι λεκτικά, όχι διανοητικά- ολόκληρη την αιτία της επιθυμίας, τη ρίζα της επιθυμίας. Κι αυτή ακριβώς η αντίληψή της, αυτή η λεπτή αντίληψή της, αυτή η ίδια είναι νοημοσύνη. Κι αυτή η νοημοσύνη αντιμετωπίζοντας την επιθυμία θα κάνει πάντα εκείνο που είναι φρόνιμο, λογικό.

Σήμερα το πρωί, λοιπόν, χωρίς πολλές κουβέντες, χωρίς πολλές σκέψεις, το να είσαι τυλιγμένος ολόκληρος από το ανοιξιάτικο πρωινό, να ζεις μαζί του, να περπατάς μέσα σ’ αυτό είναι μια αμέτρητη χαρά. Δεν μπορεί να επαναληφθεί. Θα βρίσκεται εκεί μέχρι να χτυπήσει κάποιος την πόρτα.

Κρισναμούρτι “Εις εαυτόν” μετ.Ν.Πιλάβιος εκδ.Καστανιώτη

2insight4

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ