Οινόμαος…..ο α – μνήστωρ

Οινόμαος Ιπποδάμεια & Ολύμπιοι θεοί_αττικός ερυθρόμορφος κρατήρας_Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης

Γράφει ο Χείλων

Ο Οινόμαος ήταν βασιλέας της Πίσας (πόλη της Ήλιδας) ο οποίος σκότωνε τους μνηστήρες της κόρης του Ιπποδάμειας και τοποθετούσε (κάρφωνε) τα κεφάλια τους στην πρόσοψη της οικίας του.

Βίος

Ο Οινόμαος καταγόταν από τον Άρη και την Στερόπη (Πλειάδα Νύμφη) ή την Άρπινα (Ναϊάδα Νύμφη) ή από τον Αλξίονα και αγνώστου μητρός. Ήταν επίσης προπάππους του Αγαμέμνονα, του Μενελάου και του Ευρυσθέα.

Σύζυγος του Οινομάου και μητέρα της Ιπποδάμειας ήταν η Ευαρέτη, αδελφή της Δανάης (ερωμένη του Δία και μητέρα του Περσέα) την οποία όταν ερωτεύθηκε ο Πολυδέκτης συγκέντρωσε τους φίλους του προκειμένου να αγοράσουν γαμήλιο δώρο στην Ιπποδάμεια. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή σύζυγος του ήταν η Στερόπη (η οποία αναφέρεται και ως μητέρα του).

Ο Οινόμαος ηρνείτο να παντρέψει την κόρη του Ιπποδάμεια, είτε διότι ήταν ερωτευμένος μαζί της, ή διότι σύμφωνα με προφητεία «όταν παντρευόταν η κόρη του θα πέθαινε από τα χέρια του γαμπρού του».

Η σκευωρία

Παρά την απροθυμία του όμως υποκρινόταν ότι ήθελε να παντρέψει την κόρη του, προσφέροντας μάλιστα το χέρι της ως έπαθλο. Προς τούτο κάθε μνηστήρας μαζί με την Ιπποδάμεια στο άρμα έπρεπε να διανύσει την διαδρομή από τον ναό του Δία στην Ολυμπία μέχρι τον ναό του Ποσειδώνα στον Ισθμό της Κορίνθου. Τότε ο Οινόμαος τον κατεδίωκε και εφόσον τον προσπερνούσε, τον σκότωνε……ενώ αν συνέβαινε το αντίθετο τότε έπαιρνε την Ιπποδάμεια ως σύζυγο. Κάτι τέτοιο όμως ήταν σχεδόν αδύνατον διότι τα άλογα του Οινομάου είχαν θεϊκές δυνατότητες, καθότι του τα είχε δωρίσει ο θεός Άρης.

Οινόμαος και Στερόπη_Ναός του Διός στην Ολυμπία_ανατολικό αέτωμα_ 460 π.Χ

Οι μνηστήρες της Ιπποδάμειας

Με τον τρόπο αυτό, ο Οινόμαος σκότωσε πολλούς μνηστήρες, αποκεφαλίζοντάς τους και τοποθετώντας τα κεφάλια στην πρόσοψη της οικίας του, ενώ τα σώματά τους τα έθαβε σε ομαδικό τάφο. Επίσης συνήθιζε να θυσιάζει στο Δία κάθε φορά που συμμετείχε σε αρματοδρομία με αντίπλαλο κάποιον εκ των μνηστήρων. Αργότερα στην θέση του ομαδικού τάφου ο Πέλωψ ανήγειρε μνημείο, τελώντας θυσίες μία φορά τον χρόνο και τιμώντας τους φονευθέντες ως ήρωες. Ο αριθμός των μνηστήρων αρχικά ανερχόταν σε δώδεκα, ενώ άλλες ιστορικές αναφορές τους αριθμούν σε περισσότερους. Αναλυτικά οι μνηστήρες είναι οι κάτωθι:

Ακρίας: Λάκωνας και ιδρυτής της πόλεως των Ακριών στον Ευρώτα ποταμό

Αιόλιος

Αλκάθοος: Γιός του βασιλέα της Καλυδώνας Πορθέα και της Ευρύτης

Αριστόμαχος

Ελονεύς

Ερύθρας: Γιός του Λεύκωνα και ιδρυτής της πόλεως των Ερυθρών στην Βοιωτία.

Ευράλιος

Ευρύμαχος

Κάπετος

Κρόταλος

Κρόνιος

Λάσιος

Λυκούργος

Μάρμαξ ή Μέρμνων:  Ο πρώτος μνηστήρας της Ιπποδάμειας τον οποίον σκότωσε ο Οινόμαος. Μαζί με αυτόν θανάτωσε επίσης και τα άλογά του Παρθενία και Εριφύλλη.

Πελαγών

Πέλωψ: Σκότωσε τον Οινόμαο και παντρεύτηκε την Ιπποδάμεια.

Πρίας

Τρικόλωνος

Χαλκόδων

Μύρτιλλος ο δολιοφθορέας

Κάποια στιγμή φθάνει στην οικία του Οινομάου ο Πέλωψ ο οποίος ήταν Φρυγικής καταγωγής, επιθυμώντας να παντρευτεί την Ιπποδάμεια, αλλά βλέποντας τα καρφωμένα κεφάλια των προκατόχων του, αντελήφθη ότι ήταν αδύνατο να κερδίσει με θεμιτά μέσα την αρματοδρομία. Έτσι ζήτησε την συνδρομή του Μυρτίλλου ο οποίος ήταν ηνίοχος του βασιλέα υποσχόμενος το μισό βασίλειο, εφόσον τον βοηθούσε να κερδίσει τον αγώνα. Λέγεται επίσης ότι όταν εμφανίστηκε ο Πέλωψ, η Ιπποδάμεια τον ερωτεύθηκε αμέσως και ότι εκείνη έπεισε τον Μύρτιλλο να βοηθήσει τον μνηστήρα. Σε κάθε περίπτωση, είτε επειδή ο Μύρτιλλος, γιος του Ερμή, επεδίωκε να κυβερνήσει το μισό βασιλείου, είτε διότι όπως λέγεται ήταν ο ίδιος ερωτευμένος με την Ιπποδάμεια, επέφερε δολιοφθορά στο άρμα του Οινομάου, αφού δεν τοποθέτησε τους πύρους στους τροχούς.

Θάνατος και κατάρες

Αποτέλεσμα ήταν ο Οινόμαος να χάσει τον αγώνα, αφού ενεπλάκη στα ηνία και σύρθηκε μέχρι θανάτου, ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή σκοτώθηκε από τον Πέλοπα, ο οποίος προηγουμένως τον είχε νικήσει με άλογα που του είχε δωρίσει ο Ποσειδών. Πριν πεθάνει όμως ο βασιλιάς πληροφορήθηκε την προδοσία του Μυρτίλλου και τον καταράστηκε να σκοτωθεί από το χέρι του Πέλοπα, κάτι το οποίο συνέβη λίγο αργότερα, όταν ο Πέλοπας αθετώντας την υπόσχεσή του σκοτώνει τον Μύρτιλλο πετώντας τον στην θάλασσα (πιθανώς η ονομασία του Μυρτώου πελάγους να προέρχεται από την δολοφονία).

Ακολούθως ο Μύρτιλλος πριν πεθάνει καταράστηκε τον Πέλοπα με φοβερή κατάρα που ταλαιπώρησε τον οίκο του για πολλές γενεές. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι ο Οινόμαος αυτοκτόνησε λόγω θλίψης αλλά σε κάθε περίπτωση ο Πέλοπας μετά το θάνατό του, έλαβε τόσο την κόρη, όσο και το βασίλειό του. Προκειμένου να αποτραπεί η οργή του Ερμή για το θάνατο του γιου του Μύρτιλλου ο Πέλοπας κατασκεύασε το πρώτο ιερό του θεού στην Πελοπόννησο.

Πέλωψ_ανατολικό αέτωμα ναού Ολυμπίου Διός_αρχαιολογικό μουσείο Ολυμπίας

Ο τύμβος

Ο Οινόμαος ετάφη στην άλλη πλευρά του ποταμού Κλάδεου και ο τάφος του ο οποίος περιελάμβανε ένα ανάχωμα με πέτρινο τοίχο κτισμένο γύρω του, υπήρχε για περισσότερα από χίλια χρόνια μετά το θάνατό του, μαζί με τα ερείπια των κτιρίων τα οποία ο βασιλιάς χρησιμοποιούσε για να σταβλίζει τα άλογά του.

Ξύλινος πυλώνας

Πριν τα προαναφερθέντα γεγονότα, η παράδοση αναφέρει ότι η οικία του Οινόμαου κάηκε από πυρκαγιά που προκλήθηκε από κεραυνό. Ο ξύλινος πυλώνας που διασώθηκε μέχρι τα χρόνια του Παυσανία (150 π.Χ) έφερε μπρούτζινη πινακίδα η οποία έγραφε:

«Ξένε, εγώ είμαι το απομεινάρι ενός διάσημου οίκου, που κάποτε ήταν πυλώνας στο σπίτι του Οινόμαου. Τώρα βρίσκομαι εδώ μισο κατεστραμμένος από τον γιο του Κρόνου, ένα πολύτιμο πράγμα που η ολέθρια φλόγα δεν κατάφερε να καταστρέψει» (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδας 5.20.7»).

Ταράξιππος

Στην μυθολογία ο Οινόμαος ενίοτε ταυτίζεται με τον Ταράξιππο (ταραχή ίππων) αρχαίο δαίμονα ο οποίος τρομοκρατούσε τα άλογα κατά τη διάρκεια των αρματοδρομιών στην Ολυμπία. Ο δαίμονας όντας αόρατος στους αρματοδρόμους, παραμόνευε στην σφενδόνη (στροφή του στίβου αρματοδρομίας) και εμφανιζόταν αιφνίδια τρομοκρατώντας τα άλογα τα οποία έβγαιναν εκτός διαδρομής ανατρέποντας τα άρματα.

Για το λόγο αυτό οι ηνίοχοι προσέφεραν θυσίες στον Ταράξιππο πριν από τον αγώνα και οι οργανωτές ανέγειραν βωμούς στα επικίνδυνα σημεία. Αντιστοίχως, κάποιοι πίστευαν ότι ήταν ο ίδιος ο Οινόμαος αυτός που τρομοκρατούσε τα άλογα, ενώ άλλοι απέδιδαν το γεγονός στο φάντασμα του Αλκάθοου ενός από τους μνηστήρες της Ιπποδάμειας.

chilonas

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ