Θεάγης Περί Αρετής... Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως

 Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως. Η ύπουλη όμως επίθεση προς κάθε τι φυσικό και ανθρώπινο συνεχίζεται γι' αυτό δεν σταματάμε την υπενθύμιση.

Ἡ σύσταση τῆς ψυχῆς χωρίζεται σὲ λογική, θυμικὸ καὶ ἐπιθυμητικό. 

Ἡ λογικὴ κυβερνάει τὴ γνώση, τὸ θυμικὸ σχετίζεται μὲ τὴν παρόρμηση καὶ τὸ ἐπιθυμητικὸ κυβερνάει τὰσυναισθήματα τῆς ψυχῆς.

Ὅταν αὐτὰ τὰ τρία μέρη ἑνώνονται σὲ μία πράξη, ἐκδηλώνοντας μία σύνθετη ἐνέργεια, τότε ἡ ψυχὴ φθάνει σὲ ὁμολογία καὶ ἀρετή. Ὅταν ὁ στασιασμὸς τὰ χωρίζει, τότε ἐμφανίζεται κακία καὶ δυσαρμονία.

Ἡ ἀρετὴ συνεπῶς περιέχει τρία στοιχεῖα: γνώση, δύναμη καὶ προαίρεση.

Ἡ ἀρετὴ τῆς λογικῆς ἱκανότητας τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ σοφία, ἡ ὁποία εἶναι μία συνήθεια θεώρησης καὶ κρίσης.

 Ἡ ἀρετὴ τοῦ θυμικοῦ μέρους εἶναι τὸ θάρρος, δηλαδὴ ἡ συνήθεια νὰ ὑπομένουμε τὰ τρομερὰ πράγματα καὶ νὰ ἀντιστεκόμαστε σ᾿ αὐτά. 

Ἡ ἀρετὴ τοῦ ἐπιθυμητικοῦ μέρους εἶναι ἡ ἐγκράτεια, δηλαδὴ ἡ μετριοπάθεια καὶ ὁ περιορισμὸς τῶν ἡδονῶν ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸ σῶμα. 

Ἡ ἀρετὴ τῆς ὅλης ψυχῆς εἶναι ἡ δικαιοσύνη, διότι οἱ ἄνθρωποι πράγματι γίνονται κακοὶ εἴτε μέσῳ ἀχρειότητας εἴτε μέσῳ ἀκολασίας εἴτε μέσῳ φυσικῆς ἀγριότητας. 

Βλάπτονται μεταξύ τους ἐξαιτίας τῆς κερδοσκοπίας, τῆς ἡδονῆς ἢ τῆς φιλοδοξίας.

Ἡ ἀχρειότητα ἑπομένως ἀνήκει πιὸ σωστὰ στὸ λογικὸ μέρος τῆς ψυχῆς. Ἐνῷ ἡ σύνεση εἶναι παρόμοια μὲ τὴν καλὴ τέχνη, ἡ ἀχρειότητα μὲ τὴν κακὴ τέχνη ποὺ ἐπινοεῖ τεχνάσματα γιὰ νὰ δράσει ἄδικα.

 Ἡ ἀκολασία ἀνήκει στὸ ἐπιθυμητικὸ μέρος τῆς ψυχῆς, ἀφοῦ ἡ ἐγκράτεια συνίσταται στὴν καθυπόταξη καὶ ἡ ἀκολασία στὴν ἀποτυχία καθυπόταξης τῶν ἡδονῶν. 

Ἡ ἀγριότητα ἀνήκει στὸ θυμικὸ μέρος τῆς ψυχῆς, διότι ὅταν κάποιος παρακινεῖται ἀπὸ κακὲς ἐπιθυμίες, ἱκανοποιεῖται ὄχι ὅπως ἁρμόζει σὲ ἄνθρωπο ἀλλὰ σὲ ζῷο, καὶ αὐτὸ ὀνομάζεται ἀγριότητα.

Τὰ ἀποτελέσματα αὐτῶν τῶν διαθέσεων προκύπτουν ἐπίσης ἀπὸ τὰ πράγματα χάρη τῶν ὁποίων γίνονται.

Ἡ ἀχρειότητα, προερχόμενη ἀπὸ τὸ λογικὸ μέρος τῆς ψυχῆς, καταλήγει σὲ ἀπληστία.

Τὸ λάθος τοῦ θυμικοῦ μέρους εἶναι ἡ φιλοδοξία, ἡ ὁποία καταλήγει σὲ ἀγριότητα
καὶ καθὼς τὸ ἐπιθυμητικὸ μέρος καταλήγει σὲ ἡδονή, αὐτὸ προκαλεῖ ἀκολασία.

Ὅπως οἱ ἄδικες πράξεις εἶναι ἀποτέλεσμα πολλῶν αἰτιῶν, τὸ ἴδιο καὶ οἱ δίκαιες πράξεις· διότι ἡ ἀρετὴ εἶναι ἀπὸ τὴ φύση της εὐεργετικὴ καὶ ἐπικερδής, ἐνῷ ἡ κακία εἶναι κακοποιὸς καὶ ἐπιβλαβής.

Ἀφοῦ ὅμως ἕνα μέρος τῆς ψυχῆς ὁδηγεῖ, ἐνῷ τὸ ἄλλο ἀκολουθεῖ καὶ ἀφοῦ οἱ ἀρετὲς καὶ οἱ κακίες συνυπάρχουν σὲ αὐτά, εἶναι φανερὸ ὅτι καὶ ὅσον ἀφορᾷ τὶς ἀρετές, ἐπίσης μερικὲς ἡγοῦνται καὶ ἄλλες ἀκολουθοῦν, ἐνῷ ἄλλες εἶναι σύνθετες.

Ἐκεῖνες ποὺ ἡγοῦνται, εἶναι ἀρετὲς τέτοιες, ὅπως ἡ σοφία· ἐκεῖνες ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀρετὲς τέτοιες, ὅπως τὸ θάρρος καὶ ἡ ἐγκράτεια· καὶ στὶς σύνθετες περιλαμβάνεται ἡ δικαιοσύνη.

Οἱ ἀρετὲς λοιπὸν συνυπάρχουν στὰ πάθη, ἔτσι ὥστε μποροῦμε νὰ ἀποκαλέσουμε αὐτὰ τὰ τελευταῖα ὕλη τῶν πρώτων.

Ἀπὸ τὰ πάθη τὸ μὲν ἕνα εἶναι ἑκούσιο καὶ τὸ ἄλλο ἀκούσιο· ἡ ἡδονὴ εἶναι ἐκούσια καὶ ὁ πόνος ἀκούσιος.

Οἱ ἄνθρωποι ποὺ διαθέτουν πολιτικὲς ἀρετὲς αὐξάνουν καὶ μειώνουν αὐτά, ὀργανώνοντας τὰ ἄλλα μέρη τῆς ψυχῆς σύμφωνα μὲ ἐκεῖνο ποὺ κατέχει λογική. Τὸ ἐπιθυμητὸ σημεῖο αὐτῆς τῆς προσαρμογῆς εἶναι ὅτι ἡ διάνοια δὲν θὰ πρέπει νὰ ἐμποδίζεται στὴν ἐκτέλεση τοῦ κατάλληλου ἔργου της, οὔτε ἀπὸ ἔλλειψη οὔτε ἀπὸ ὑπερβολή.

Προσαρμόζουμε τὸ λιγότερο ἀγαθὸ σὲ ἐκεῖνο ποὺ εἶναι περισσότερο ἀγαθὸ καὶ στὸν κόσμο κάθε μέρος ποὺ εἶναι πάντα παθητικό, ὑφίσταται χάριν ἐκείνου τὸ ὁποῖο πάντα κινεῖται.

Στὴν ἕνωση τῶν ὄντων τὸ θηλυκὸ ὑφίσταται χάριν τοῦ ἀρσενικοῦ, διότι αὐτὸ τὸ τελευταῖο σπέρνει, γεννώντας μία ψυχή, ἐνῷ τὸ πρῶτο μεταβιβάζει ἐπίσης ὕλη σὲ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο γεννιέται.

Στὴν ψυχὴ τὸ ἄλογο ὑφίσταται χάριν τοῦ λογικοῦ μέρους.

Ἡ ὀργὴ καὶ ἡ ἐπιθυμία ὀργανώνονται σὲ σχέση μὲ τὸ πρῶτο μέρος τῆς ψυχῆς· ἡ πρώτη σὰν ἕνας δορυφόρος καὶ φύλακας τοῦ σώματος, ἡ δεύτερη σὰν ἕνας παρασκευαστὴς καὶ χορηγὸς κάθε ἀναγκαίου.

Ἡ διάνοια, ὄντας ἑδραιωμένη στὴν ἀνώτερη κορυφὴ τοῦ σώματος καὶ ἔχοντας μία θέα ἐκείνουποὺ εἶναι ἀπὸ ὅλες τὶς μεριὲς λαμπερὸ καὶ διαφανές, διερευνᾷ τὴ σοφία τῶν ἀληθινῶν ὄντων. Αὐτὴ εἶναι πράγματι ἡ φυσικὴ λειτουργία της, νὰ διερευνᾷ καὶ νὰ κατέχει τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ ἀκολουθεῖ ἐκεῖνα τὰ ὄντα ποὺ εἶναι πιὸ ἔξοχα καὶ σεβαστὰ ἀπὸ τὴν ἴδια. 

Διότι ἡ γνώση τῶν θείων καὶ πιὸ σεβαστῶν πραγμάτων εἶναι ἡ ἀρχή, ἡ αἰτία καὶ ὁ κανόνας τῆςἀνθρώπινης εὐδαιμονίας.

Οἱ ἀρχὲς ὅλων τῶν ἀρετῶν εἶναι τρεῖς: γνώση, δύναμη καὶ προαίρεση.

Ἡ γνώση πράγματι εἶναι ἐκείνη μέσῳ τῆς ὁποίας συλλογιζόμαστε καὶ διαμορφώνουμε μία κρίση τῶν πραγμάτων ἡ δύναμη εἶναι μία ὁρισμένη φυσικὴ ρώμη ἀπὸ τὴν ὁποία ἀντλοῦμε τὴν ὑπόστασή μας καὶ ἡ ὁποία χαρίζει σταθερότητα στὶς πράξεις μας· καὶ ἡ προαίρεση εἶναι, θὰ λέγαμε, τὸ χέρι τῆς ψυχῆς τὸ ὁποῖο μας ὠθεῖ νὰ προσεγγίσουμε καὶ νὰ οἰκειοποιηθοῦμε τὰ πράγματα.

etinarcadia-ego

teteleste

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ