Αλλάζω άρα υπάρχω

Η ζωή με πάει ή την πάω; Είναι κάτι που συχνά αναρωτιέμαι όταν δεν αντλώ ικανοποίηση από το πώς βαίνουν τα πράγματα στη ζωή μου. Παίρνω λοιπόν την απόφαση να κάνω μία καινούργια αρχή.
Ή από την άλλη, εγώ μια χαρά ήμουν με την ζωή μου, αλλά κάτι συνέβη που με ταρακούνησε και χρειάζομαι να προσαρμοστώ σε καινούργια δεδομένα.

Δεν είναι επιλογή μου, αλλά μου προέκυψε.

Η αλλαγή είτε είναι μία εσωτερική απόφαση, είτε μία εξωτερική αναγκαιότητα μοιάζει να είναι αναπόφευκτη. Είναι η στιγμή που νιώθω ότι το χαλί τραβιέται κάτω από τα πόδια μου.

Πότε, λοιπόν, έρχεται η στιγμή μίας απόφασης για αλλαγή;

Σε ένα πείραμα οι επιστήμονες έριξαν έναν βάτραχο σε μία κατσαρόλα με νερό που κόχλαζε. Ο βάτραχος αμέσως πετάχτηκε έξω από την κατσαρόλα. Στην δεύτερη πειραματική συνθήκη ο βάτραχος τοποθετήθηκε στην κατσαρόλα με νερό σε κανονική θερμοκρασία που σταδιακά θερμαινόταν μέχρι το σημείο βρασμού. Ο βάτραχος που δεν αντιλήφθηκε την σταδιακή μεταβολή της θερμοκρασίας κατέληξε να σιγοκαίγεται με αποτέλεσμα να βράσει χωρίς να το καταλάβει.

Όταν οι αλλαγές εξελίσσονται με αργό ρυθμό δεν μπορώ να τις διακρίνω εύκολα, με αποτέλεσμα να επαναπαύομαι σε μία κατάσταση, όπως και ο βάτραχος που σιγοκάηκε. Συνήθως αυτό που με κινητοποιεί ώστε να αλλάξω κάτι στον εαυτό μου είναι ο πόνος, η θερμοκρασία όπου νιώθω ότι βράζω. Ο πόνος λειτουργεί σαν συναγερμός και ειδοποιεί για άμεση δράση, αλλά συγχρόνως μπορεί να με ακινητοποιήσει. Όταν είμαι χαρούμενος ή τουλάχιστον ικανοποιημένος δεν υπάρχει λόγος να ανησυχώ και να προσδοκώ κάτι διαφορετικό. Ο πόνος είναι δυσάρεστος μεν, αλλά ταυτόχρονα είναι η κινητήριος δύναμή μου ώστε να πάρω αποφάσεις.

Παρόλα αυτά η απόφαση για αλλαγή δεν είναι μία εύκολη υπόθεση. Όταν αλλάζω αποχωρίζομαι το παλιό, που μου είναι πλέον άχρηστο, αλλά γνώριμο και οικείο, ενώ παράλληλα πηγαίνω σε κάτι καινούργιο που είναι ακόμα άγνωστο.

Η Virginia Satir, αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια, ανέφερε ότι οι άνθρωποι συχνά προτιμούν τη βεβαιότητα της δυστυχίας, παρά την δυστυχία της αβεβαιότητας. 

Αυτό που είναι γνώριμο, μου προσφέρει ασφάλεια και με παρηγορεί. Όμως, ταυτόχρονα το ίδιο μπορεί να είναι παγίδα και να παρεμποδίσει την ανάπτυξή μου. Ακόμα και αν η αλλαγή είναι κάτι που επιθυμώ με στόχο κάτι καλύτερο από αυτό που βιώνω τώρα, θα κερδίσω κάτι, αλλά θα χάσω κάτι άλλο. Η αίσθηση της απώλειας είναι αναπόφευκτη σε κάθε διαδικασία αλλαγής.

Αυτός είναι και ο λόγος που στην αρχή αρνούμαι να προχωρήσω σε αυτό που έχω αποφασίσει. Αυτό είναι το σημείο όπου είναι πολύ πιθανό να επιστρέψω στο παλιό, αλλα οικείο μέρος της ζωής μου. Σε αυτό το κομβικό σημείο αναρωτιέμαι: τί με έκανε να αναγνωρίσω τα προβλήματα αυτού που μου είναι ολότελα οικείο; Από την στιγμή που έχω κάνει ένα βήμα μπροστά είναι δύσκολο να επιστρέψω στην άγνοια της προηγούμενης κατάστασης.

Η δική μου αλλαγή κλονίζει τα θεμέλια των σχέσεων με τους γύρω μου. Οι άλλοι είναι συνηθισμένοι σε μία άλλη συμπεριφορά και εξακολουθούν να μου συμπεριφέρονται με βάση αυτό που είναι και για τους ίδιους γνώριμο. Όταν οι αντιδράσεις μου είναι γνώριμες είναι συγχρόνως και λιγότερο τρομαχτικές. Οι άνθρωποι γύρω μου αντιστέκονται σε μένα όταν έχω μία απρόβλεπτη για εκείνους συμπεριφορά. Η κατάσταση χειροτερεύει προτού βελτιωθεί όταν προκαλώ αλλαγές σε ανθρώπους που δεν τις έχουν ακόμα συνηθίσει. Η αντίσταση που συναντώ στο περιβάλλον μου είναι ένα ισχυρό κίνητρο για να επιστρέψω στην γνωστή, αλλά μη οφέλιμη για μένα πλέον συμπεριφορά.

Η πορεία της διαδικασίας αλλαγής

Η διεργασία της αλλαγής δεν ακολουθεί μία γραμμική πορεία. Πρόκειται για μία πορεία με πολλά πισωγυρίσματα και διλήμματα. Τα συναισθήματα είναι πολλά και συχνά αντικρούονται μεταξύ τους. Μπροστά στο άγνωστο με πιάνει φόβος, άγχος, θλίψη, θυμός, απελπισία, αίσθημα ανικανότητας. Αμφισβητώ τον εαυτό μου αλλά και την ίδια την απόφαση που έχω πάρει. Από την άλλη, όταν έχω επιλέξει αυτή την αλλαγή νιώθω ενθουσιασμό και ελπίδα. Τα συναισθήματα που νιώθω είναι τόσο ανάμεικτα που καταλήγω να βρίσκομαι σε σύγχυση. 

Τί μπορώ, λοιπόν, να κάνω όταν βρίσκομαι μπροστά στην αλλαγή; Κάθε αλλαγή είναι μία ολόκληρη διεργασία. Στόχος μου είναι να την περάσω με τον πιο υγιή τρόπο, με όλα τα σκαμπανεβάσματα που αυτή συνεπάγεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα κλάψω και δεν θα πενθήσω για ό,τι αφήνω πίσω μου.

Ό,τι και να κάνω είναι θέμα δικής μου απόφασης, είτε προχωρήσω σε αυτό που επέλεξα, είτε επιστρέψω στην γνώριμη κατάσταση. Ακόμα και το να μην αποφασίσω είναι απόφαση και ζω με την ευθύνη αυτής της επιλογής μου. Όποιο δρόμο και να ακολουθήσω, η στάση αυτή καθορίζει το πώς θα αντιμετωπίσω δύσκολες καταστάσεις και στην υπόλοιπη ζωή  μου. Η μυστική ερώτηση που μπορώ να θέσω ώστε να με βοηθήσω είναι: «πώς μπορώ να πραγματοποιήσω τον συγκεκριμένο στόχο σήμερα και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο;».

Αρθρογράφος: Μάρω Μπέλλου

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ