ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

Γράφει ο

Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Β΄Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν»

Η επιλογή του χρόνου, του τόπου, της διάρκειας αλλά και της οργάνωσης των καλοκαιρινών μας κατά το πλείστον διακοπών είναι συνήθως μια ιδιαίτερη ευχάριστη διαδικασία πού κρατάει ίσως και μήνες. Στον στόχο μας για την εξασφάλιση ιδανικών συνθηκών, η παρουσία του σακχαρώδη διαβήτη απαιτεί απλά έναν επιπλέον σχεδιασμό για την πρόληψη και αποφυγή καταστάσεων πού δυνητικά περιέχουν τον κίνδυνο να «αμφισβητήσουν» την εκπλήρωση των πόθων μας και να ανατρέψουν την πραγματοποίηση των  ονείρων μας.

Συνήθως οι προβληματισμοί εστιάζονται στην αντιμετώπιση καταστάσεων που αφορούν την διατροφή, την αύξηση ή μείωση της φυσικής δραστηριότητας και μερικές φορές τα πολύωρα αεροπορικά ταξίδια, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο προορισμός έχει μεγάλες διαφορές ώρας από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας.

ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

Πριν το ταξίδι πρέπει να υπάρχει καλός μεταβολικός έλεγχος και να συζητήσετε με τον γιατρό σας για το ενδεχόμενο ειδικών εμβολιασμών και την ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων που σχετίζονται με τον χώρο προορισμού ή τις εκεί περιβαλλοντικές συνθήκες. Επίσης σε περίπτωση ταξιδιού στο εξωτερικό ζητείστε από τον θεράποντα γιατρό σας μια βεβαίωση γραμμένη σε μια ευρέως ομιλούμενη γλώσσα όπως για παράδειγμα στην Αγγλική, ότι είστε διαβητικός. Στη βεβαίωση αυτή θα αναφέρονται λεπτομερώς και τα φάρμακά σας με την φαρμακευτική τους ονομασία γιατί η εμπορική τους μπορεί να διαφέρει στον τόπο του προορισμού σας. Θα πρέπει να έχετε τα θεραπευτικά σας σκευάσματα όπως και τις συσκευές αυτομετρήσεως του σακχάρου μαζί με τις απαραίτητες ταινίες ή τις συσκευές χορηγήσεως ινσουλίνης αν χρησιμοποιείτε, πάντα στις χειραποσκευές σας και μάλιστα στη διπλάσια ποσότητα από εκείνη που θα χρειαστείτε.

Σε περίπτωση αεροπορικού ταξιδιού όταν θα κλείσετε την πτήση σας ενημερώστε την Εταιρεία ότι είστε διαβητικοί και ζητείστε να φροντίσουν να σας προσφέρουν ειδικό διαιτολόγιο. Αν πετώντας θα διατρέξετε από μια ήπειρο σε άλλη οπότε και η ημέρας σας πλασματικά είτε θα μεγαλώσει ή θα μικρύνει τότε θα χρειαστεί ανάλογη αύξηση ή μείωση των θεραπευτικών δόσεων και αντίστοιχη προσαρμογή των γευμάτων σας. Να θυμάστε ότι πετώντας δυτικά η ημέρα πάντα «μεγαλώνει» ενώ αντίθετα πετώντας δυτικά «μικραίνει». Συστήνεται να παρακολουθείτε τα ωράρια από το ρολόι σας μέχρι την άφιξη σας στον τόπο τελικού προορισμού.

ΕΤΟΙΜΑΖΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ ΜΑΣ

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά την προετοιμασία των αποσκευών. Συνιστάται να έχετε μαζί σας διπλάσια ποσότητα δισκίων, ινσουλίνης, σύριγγες, τυχόν άλλης θεραπευτικής αγωγής αλλά και των ειδικών ταινειών μετρήσεως του σακχάρου αίματος ή κετονών ούρων από αυτή πού εκτιμάτε ότι θα χρειαστείτε. Προσοχή όμως θα πρέπει  όλα αυτά τα απαραίτητα είδη, ανεξάρτητα από το είδος του μεταφορικού μέσου, είτε δηλαδή ταξιδεύσετε με αυτοκίνητο, ή αεροπλάνο, ή καράβι, να βρίσκονται στις χειραποσκευές σας. Και αυτό γιατί όπως συχνά συμβαίνει σε αεροπορικά ταξίδια οι αποσκευές δεν συνταξιδεύουν μαζί σας ή μπορεί να κατευθύνονται σε τόπους εντελώς αντίθετους από τον δικό σας προορισμό. Στη περίπτωση αυτή όπως είναι φυσικό θα βρεθείτε χωρίς τα απολύτως αναγκαία για την υγεία σας. Μη λησμονήσετε την βεβαίωση και την συνταγή του γιατρού σας,  όπως και ένα μικρό γεύμα (φρούτα, φρυγανιές κλπ) αλλά και δισκία γλυκόζης για την πιθανή αντιμετώπιση μιας ξαφνικής υπογλυκαιμίας. . Όπως ήδη γνωρίζετε η έκθεση των φιαλιδίων ινσουλίνης είτε σε υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να χαθεί μέρος της ισχύος της, οπότε φροντίστε η συσκευασία της ινσουλίνης σας να μη βρίσκεται σε κατευθείαν έκθεση προς τις ακτίνες του ήλιου. Υπάρχουν επίσης στην αγορά ειδικές συσκευασίες ώστε να διατηρείται η ινσουλίνη σε περιβάλλον δροσερό.

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ

Σε περίπτωση πού βρίσκεσθε σε θεραπεία με ινσουλίνη περιμένετε πρώτα να σερβιρισθεί το γεύμα σας και μετά να πάρετε την ινσουλίνη σας. Μια τυχαία καθυστέρηση στο σερβίρισμα λόγω αναταράξεων, αφού έχει ήδη προηγηθεί η χορήγηση ινσουλίνης, μπορεί να οδηγήσουν σε υπογλυκαιμία. Στη περίπτωση αυτή βέβαια μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια η ύπαρξη του μικρογεύματος πού εσείς έχετε μαζί σας στις χειραποσκευές σας. Ένα συχνό επίσης πρόβλημα είναι τα σκευάσματα της ινσουλίνης πού κυκλοφορούν στις διάφορες χώρες, μπορεί να κυκλοφορούν με διαφορετική ισχύ. Στην Ελλάδα όπως και σε πολλές άλλες χώρες τα σκευάσματα ινσουλίνης πού διατίθενται στην αγορά είναι των 100 μονάδων ανά κ.ε. (U-100). Αντίθετα αλλού μπορεί να κυκλοφορούν σκευάσματα των 80 (U-80) ή 40 (U-40) μονάδων, οπότε θα πρέπει και οι σύριγγες πού θα χρησιμοποιήσετε να είναι βαθμολογημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνονται στο χορηγούμενο σκεύασμα ινσουλίνης. Δηλαδή χορήγηση ινσουλίνη U-100 με σύριγγα U-100. Διαφορετικά μπορεί είτε να επέλθει υπογλυκαιμία ή πλήρης απορρύθμιση του μεταβολικού σας συνδρόμου.

Τέλος, μετά την άφιξή σας σε τόπους μακρινούς, υπάρχει πιθανότητα για τις επόμενες 2-3 ημέρες να υποφέρετε από το λεγόμενο σύνδρομο των μακρινών πτήσεων (jet lag) πού μπορεί να δυσχεραίνει και την αντίληψη της τυχόν υπο- ή υπεργλυκαιμίας.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ

Τώρα ήλθε  η ώρα να επιστρέψετε στους συνήθεις ρυθμούς σας. Προσοχή όμως στο διαιτολόγιό σας γιατί πλέον άλλοι το ετοιμάζουν για σας αλλά και στη τροποποίηση του σχεδιασμού των ημερήσιων  θερμιδικών σας επειδή με το κολύμπι, την πεζοπορία την ενεργή συμμετοχή σε παιγνίδια, αυξάνει συνήθως και η φυσική σας δραστηριότητα. Συνιστάται να έχετε πάντα μαζί σας ένα μικρό γεύμα επειδή δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσετε να γευματίσετε την ώρα πού πρέπει στους χώρους που θα επισκεφτείτε. Αποφύγετε την πόση νερού και τα παγάκια όταν δεν είστε σίγουροι για τις τοπικές υγειονομικές συνθήκες. Η τυχόν επέλευση «ταξιδιωτικής διάρροιας» θα απορρυθμίσει τάχιστα το διαβήτη σας. Φοράτε άνετα παπούτσια και μη καταπονείτε τα πόδια σας. Προστατέψτε τα και αποφύγετε μικροτραυματισμούς, αγκάθια ή μυκητιάσεις και βέβαια δεν περπατάτε ποτέ με γυμνά πόδια ή με σανδάλια που αφήνουν εκτεθειμένα τα δάκτυλα.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Οι πιεστικές συστάσεις του θεράποντα ιατρού για υιοθέτηση των σωστών υγιεινοδιαιτητικών συνηθειών γεμίζει συχνά με αγωνία το άτομο με διαβήτη. Εντούτοις η θερινή περίοδος αποτελεί για τον διαβητικό μια χρυσή ευκαιρία για την επίτευξη των στόχων του γιατί οι συνθήκες προδιαθέτουν ευεργετικά και ευοδώνουν σε σημαντικό βαθμό τις προσπάθειες. Οι διατροφικές συνθήκες τους καλοκαιρινούς μήνες χαρακτηρίζονται από μια σχετική μείωση των αναγκών στις ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες, λόγω της υψηλότερης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος ενώ τον χειμώνα απαιτείται η πρόσληψη περισσότερων θερμίδων για να επιβιώσουμε στο κρύο. Παράλληλα το καλοκαίρι αποφεύγουμε τα βαριά λιπαρά γεύματα που οδηγούν σε αυξημένη θερμογένεση, και λογικά σε μια τροφική δυσανεξία, μια που η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας που μας περιβάλλει είναι ήδη υψηλή. Επομένως οι κλιματολογικές συνθήκες συνεργάζονται δημιουργικά για να εμπλουτισθεί το διαιτολόγιο μας με τρόφιμα χαμηλά σε λιπαρά με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και φυτικές ίνες όπως τα λαχανικά και τα φρούτα που αποτελούν και τις θεμελιώδεις διαιτητικές συστάσεις για το διαιτολόγιο του διαβητικού. Σύμμαχος θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι αποτελεί επίσης το καλοκαίρι, γιατί είναι η περίοδος του χρόνου με την αυξημένη προσφορά τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποικιλία φρούτων και λαχανικών σε πιο προσιτές τιμές. Παράλληλα κατόπιν των οδηγιών των θεραπόντων ιατρών μπορεί ίσως και να απαιτηθεί προσαρμογή προς τα κάτω της αντιδιαβητικής αγωγής, λόγω της αναμενόμενης μείωσης των προσλαμβανόμενων θερμίδων.

Τα παγωτά θα πρέπει να είναι τα χαρακτηριζόμενα 0% συν 0% ή προτιμότερο σορμπέ φρούτων χωρίς ζάχαρη. Θα πρέπει να περιοριστεί η πρόσληψη αλκοολούχων ποτών που εκτός από πρόσληψη περισσοτέρων θερμίδων μπορεί να επιτείνει το φαινόμενο της αφυδάτωση που συχνά αναπτύσσεται το καλοκαίρι λόγω των αυξημένης εφίδρωσης.

ΚΑΛΟ ΤΑΞΕΙΔΙ

Έχοντας υπόψη σας όλα τα ανωτέρω, ταξιδέψτε όπου η καρδιά σας προστάζει. Θυμηθείτε όμως ότι παίρνετε και το διαβήτη μαζί σας.

Το καλοκαίρι έχει ήδη φτάσει και αν ακόμη δεν έχετε ονειρευτεί τις φετινές σας διακοπές μάλλον έχει έλθει ο καιρός να τις σχεδιάσετε, φροντίστε όμως να έχετε καταγράψει στον «σκληρό δίσκο» της μνήμης σας όλες τις προαναφερθείσες συστάσεις για ένα καλοκαίρι με δυνατές συγκινήσεις και πολλή υγεία.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ