Τη μια θεός την άλλη μηδενικό

Τα πάντα αρχίζουν με δυο ανθρώπους τρελά ερωτευμένους. Μια σχέση ξεκινά, και όταν ο έρωτας είναι μεγάλος και το πάθος δυνατό, τότε λαμβάνει χώρα μία ανεπανάληπτη εναρμόνιση των δυο αυτών ανθρώπων. Αυτό εκτός από μία αίσθηση μέγιστης ταύτισης και συμφωνίας προσφέρει και ένα ακόμη ανεπανάληπτο συναίσθημα: της πλήρους αναγνώρισης και αποδοχής από τον άλλο. Μας συμβαίνει αυτό που μετά τις πρώτες στιγμές της ζωής μας μέσα στη μητρική αγκαλιά μόνο ο έρωτας μπορεί να μας ξαναδώσει: κοιτάζοντας μέσα στα μάτια του άλλου βλέπουμε τον εαυτό μας σαν το τελειότερο, το πιο αξιολάτρευτο πλάσμα του κόσμου ενώ ταυτόχρονα και ο άλλος είναι το ίδιο για μας. Αυτή η κατάσταση είναι τόσο γοητευτική, τόσο απολαυστική που θα θέλαμε να κρατήσει για πάντα. Πράγμα αδύνατο, δυστυχώς. Τι συμβαίνει αντ’ αυτού;

Αρχίζει κάποια στιγμή η διαδικασία της «αποκόλλησης» του ενός από τον άλλο κατά την οποία γινόμαστε πάλι «εγώ» κι «εσύ», δύο «κοινοί θνητοί» με ατέλειες, αδυναμίες, κουσούρια, ασχήμιες.

Η διαδικασία αυτή είναι επώδυνη και είναι πολυδιάστατη: όχι μόνο βλέπουμε τον άλλο σαν κοινό θνητό αλλά κι αυτός εμάς. Και το πιο οδυνηρό απ’ όλα είναι ότι ο ένας βλέπει μέσα στα μάτια του άλλου τον εαυτό του απομυθοποιημένο.

Η σχέση βέβαια –όχι πάντα αλλά συχνά- συνεχίζεται και ο καθένας χωριστά αλλά και οι δυο μαζί προσπαθούν να βρουν μια καινούργια ισορροπία.Να βρουν ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στο θεικό πλάσμα που είχαν φτιάξει με τα μάτια του έρωτα τους και το αληθινό πλάσμα με σάρκα, οστά που έχουν απέναντι τους. Να πολεμήσουν με την απογοήτευση και το θυμό τους για αυτό που νόμιζαν ότι είχαν και βλέπουν να χάνουν.

Το λυπηρό είναι ότι, όσο πιο μεγάλο ήταν το πάθος, τόσο πιο δύσκολο κι επώδυνο το κατέβασμα απ’ το βάθρο. Αλλά και κάτι ακόμη: όσο πιο μεγάλη η ανάγκη για μυθοποίηση (του άλλου και εκείνου προς εμάς) τόσο πιο ταραγμένη η πορεία προς την απομυθοποίηση και την «κανονικότητα».

Έτσι για πολλά ζευγάρια η πορεία αυτή σημαίνει μια μακροχρόνια, βασανιστική συχνά αμφιταλάντευση ανάμεσα στο πάθος, τον έρωτα, το θαυμασμό, τη λατρεία απ’ τη μια μεριά και την αγανάκτηση, την περιφρόνηση, την αδιαφορία, ακόμη και το μίσος του ενός για τον άλλο. Αρκετά απ’ αυτά τα ζευγάρια δεν αντέχουν αυτό το συναισθηματικό λούνα-παρκ και διαλύονται στην πορεία ενώ άλλα, συχνά με πολύ κόπο, καταφέρνουν να «σταθεροποιήσουν» τα συναισθήματα τους και να κατασταλάξουν. Κάποια πάλι -κι ανάμεσα σ’ αυτά συγκαταλέγονται πολλά ζευγάρια καλλιτεχνών και διανοούμενων με ταραγμένη συντροφική ζωή με αλλεπάλληλους χωρισμούς και επανασυνδέσεις- δεν σταματούν ποτέ να αμφιταλαντεύονται, συντηρώντας κατά κάποιο τρόπο το μύθο: εσύ δεν μπορείς να είσαι για μένα παρά θεός ή μηδενικό.

Ας δούμε όμως πώς βιώνεται αυτό το «σκωτσέζικο ντους» (έτσι το αισθάνονται και το αποκαλούν αυτοί που το υφίστανται) από τον καθένα μέσα στο ζευγάρι.

Η γυναικεία πλευρά

«…είναι στιγμές –και δεν είναι λίγες- που αναρωτιέμαι κι εγώ η ίδια γιατί εξακολουθώ να μένω μαζί του. Πώς είναι δυνατό ο ίδιος άνθρωπος που προχτές ήταν τρελά ερωτευμένος, γεμάτος τρυφερότητα, λατρεία, γεμάτος ενθουσιασμό και όνειρα για τη σχέση μας δυο μέρες αργότερα με μια ασήμαντη αφορμή, που δεν έχω καταλάβει κιόλας καλά-καλά τι έγινε, να είναι παγερός, αδιάφορος, να μου μιλάει απότομα και να με κάνει να νιώθω σχεδόν πως με αντιπαθεί… όταν γίνεται έτσι τρελαίνομαι, χάνω την πίστη μου στη σχέση μας, αμφισβητώ την αγάπη του, απογοητεύομαι και βέβαια θυμώνω απίστευτα μαζί του…» έτσι περιγράφει η Αντωνία ένα στιγμιότυπο από την ταραγμένη τετράχρονη σχέση της με τον Απόστολο.

Η αντρική πλευρά

Ο Άρης μιλάει για τη δική του σχέση με τη Φρόσω: «όταν άκουγα τους φίλους μου να λένε ότι δεν καταλαβαίνουν τις γυναίκες θεωρούσα ότι αναμασάνε κλισέ των πατεράδων τους κι όμως τώρα αισθάνομαι αυτό ακριβώς: δεν καταλαβαίνω τη γυναίκα μου. Είναι απίστευτα κυκλοθυμική. Τη μια είμαστε όλο αγάπες, μου δείχνει τρυφερότητα, επιθυμία, αφοσίωση, με κάνει πραγματικά να αισθάνομαι ότι με λατρεύει και την άλλη, λίγες μέρες μετά, λες και ζητάει αφορμή για να τσακωθούμε και τότε όλα είναι υπό αμφισβήτηση. Εγώ, η σχέση μας, ο ίδιος της ο εαυτός, η ζωή μας, το μέλλον μας. Νιώθω ξαφνικά σαν να μη σημαίνω τίποτα γι’ αυτή και λες και ό,τι κι αν της πω, ό,τι κι αν κάνω γι’ αυτήν δεν έχει καμία απολύτως σημασία, πέφτει στο κενό…».

Τι μπορεί να συμβαίνει λοιπόν; Όπως έχουμε βιώσει οι περισσότεροι, άντρες και γυναίκες δεν έχουν ούτε την ίδια αντίληψη για το τι είναι έρωτας και πολύ λιγότερο τους ίδιους κώδικες συμπεριφοράς και γλώσσας για να το εκφράσουν. Έτσι, είναι δυστυχώς αναπόφευκτες οι παρεξηγήσεις, με επώδυνες πολλές φορές συνέπειες.

Στην πρώτη περίπτωση λοιπόν είναι πάρα πολύ πιθανό, αυτό που η Αντωνία ερμηνεύει σαν αδιαφορία και αντιπάθεια προς το πρόσωπο της να είναι ο θυμός του Απόστολου, ένας χωρίς αμφιβολία γενικευμένος θυμός που παίρνει μπάλα και τη σχέση τους. Μια αρκετά συνηθισμένη συμπεριφορά ανδρών είναι η εκδήλωση του θυμού ή του εκνευρισμού τους προς τα κοντινά τους πρόσωπα είτε αυτά «φταίνε» είτε όχι, κάτι που όταν ξεθυμάνει, είναι για τους ίδιους σαν αν μην έχει συμβεί. Οι γυναίκες πάλι συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη συμπεριφορά αυτή, αισθάνονται αδικία, απόρριψη και το κυριότερο, δεν τους είναι καθόλου εύκολο να την ξεπεράσουν.

Στη δεύτερη περίπτωση, αυτό που δεν καταλαβαίνει ο Άρης στη Φρόσω είναι η τόσο συνηθισμένη γυναικεία εναλλαγή συναισθημάτων. Η συναισθηματική κατάσταση των γυναικών πολλές φορές θυμίζει κύμα που ανεβοκατεβαίνει. Όταν το κύμα ανεβαίνει, έχουν την ανάγκη και την επιθυμία να δώσουν αγάπη και τρυφερότητα ενώ όταν κατεβαίνει θέλουν να πάρουν αγάπη και κατανόηση. Αυτό δεν έχει να κάνει με τα συναισθήματα προς το σύντροφο τους, ο οποίος όμως νιώθει ότι πρέπει να κάνει κάτι για να διορθώσει την κατάσταση. Δυστυχώς όμως το κύμα έχει το δικό του ρυθμό και ανεβαίνει μόνο αφού έχει πρώτα φτάσει μέχρι το βυθό.

Αυτό που συμβαίνει και στις δύο περιπτώσεις όμως, είναι η ερμηνεία που δίνει ο εκάστοτε σύντροφος στην –αδικαιολόγητη, εγωιστική ίσως- συμπεριφορά του άντρα ή της γυναίκας του και η αντίδραση του σ’ αυτή.

Αυτό που τελικά γίνεται είναι κάτι αμφίδρομο. Επειδή είναι τόσο δύσκολο για πολλούς ανθρώπους να γίνονται αποδέκτες αρνητικών συναισθημάτων εκ μέρους του ανθρώπου που αγαπούν, επειδή αυτό τους κάνει να αισθάνονται ανασφάλεια κι εγκατάλειψη ακόμα ακόμα, αντιδρούν με έντονα συναισθήματα.

Εκείνος που αισθάνεται ότι ο σύντροφος του τού φέρεται σαν μηδενικό (ή μάλλον, έτσι που αυτός να νιώθει μηδενικό), αρχίζει με τη σειρά του να αμφισβητεί τον άλλο, την αγάπη του, τη σχέση. Έτσι με τον τρόπο του ο καθένας συμβάλλει στο ναφτάνει η κατάσταση στα άκρα.

Υπάρχει λύση;

¨Όσο κι αν ακούγεται άδικο, ίσως το σημαντικότερο μέρος της «λύσης» να βρίσκεται σ’ αυτόν που αισθάνεται ότι αντιμετωπίζεται πότε σαν θεός και πότε σαν μηδενικό. Όταν η εκδήλωση του έρωτα ή της αγάπης του συντρόφου μου με κάνει να νιώθω θεός και η εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων με υποβιβάζει σε μηδενικό, τότε είναι πολύ πιθανό να είμαι πολύ εξαρτημένος από τα συναισθήματα του άλλου και η δική μου αυτοεικόνα να κρέμεται από τη δική του διάθεση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι πολύ δυσάρεστο να είναι κανείς με έναν άνθρωπο που εύκολα χάνει τον έλεγχο των συναισθημάτων του, είναι ευερέθιστος και γίνεται απότομος με τον σύντροφο του χωρίς αυτός να του φταίει. Γι΄ αυτό και σ’ αυτές τις περιπτώσεις βαραίνει πολύ και η «καλή πλευρά» της σχέσης: πόση αγάπη, πόση αφοσίωση, ή πόση τρυφερότητα δίνει αυτός ο άνθρωπος ώστε να αισθάνομαι, ότι, παρόλες τις δυσκολίες αυτή η σχέση με καλύπτει; Φυσικά οι σχέσεις δεν είναι

υπολογισμός αλλά για να αντέχουν, είναι απαραίτητο αυτοί που τις απαρτίζουν να αισθάνονται ότι υπάρχει μια σχετική συναισθηματική ισορροπία με τον σύντροφο τους, έστω και με διακυμάνσεις και αναταράξεις.

Όταν αισθάνομαι λοιπόν ότι παρά τις δύσκολες στιγμές αυτός ο άνθρωπος μου είναι σημαντικός και απαραίτητος αλλά παρόλα αυτά όταν «με κατεβάζει από το βάθρο» νιώθω σαν να με απορρίπτει, σαν να μου τραβάει το χαλί κάτω απ’ τα πόδια, τότε αυτό που έχω ανάγκη, ίσως δεν είναι να αλλάξει η δική του συμπεριφορά αλλά να σταθώ εγώ καλύτερα στα πόδια μου. Μόνο τότε θα μπορέσω να νιώσω καλύτερα αλλά και να δώσω στον σύντροφο μου πραγματικά να καταλάβει ότι η συμπεριφορά του είναι εγωιστική και άδικη απέναντι μου.

!! Θα πρέπει να ξεχωρίσουμε ορισμένες καταστάσεις που παρουσιάζουν σημάδια παθολογίας. Όταν δηλαδή ο ένας από τους δύο, όχι μόνο στη σχέση αλλά και στους υπόλοιπους τομείς της ζωής του βρίσκεται σε διαρκές ανεβοκατέβασμα, όταν δηλαδή κι αυτός ο ίδιος αισθάνεται «τη μια θεός την άλλη μηδενικό», όταν η διάθεση του είναι ασταθής για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (τουλάχιστον 2 χρόνια) και διαστήματα ενθουσιασμού, ενεργητικότητας, δημιουργικότητας, κοινωνικότητας εναλλάσσονται με διαστήματα θλίψης, υποτονικότητας, αδράνειας, αμφισβήτησης, εσωστρέφειας, τότε ίσως να πρόκειται για τη λεγόμενη διπολική διαταραχή, την μανιοκατάθλιψη ή την πιο «ελαφριά» μορφή της, την κυκλοθυμική διαταραχή. Στην περίπτωση αυτή έχουμε να κάνουμε με μια σοβαρή ψυχική πάθηση και είναι απαραίτητη η βοήθεια ειδικού.

mypsychologist

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ