“Απολαμβάνοντας” τις συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης

Άρθρο: Λυδία Μυλωνάκη
Ψυχολόγος, MSc Forensic Mental Health

---

Η σεξουαλική κακοποίηση είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο, το οποίο πλήττει τόσο ενήλικες όσο και παιδιά, τόσο γυναίκες όσο και άνδρες. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες θυματολογικές μελέτες με θέμα τις επιδράσεις της τραυματικής εμπειρίας της σεξουαλικής κακοποίησης επικεντρώνονται ως επί το πλείστον στις γυναίκες και παιδιά θύματα. Τα ευρήματα των ελάχιστων ερευνών που έχουν γίνει στο πλαίσιο μελέτης του ανδρικού βιασμού, δείχνουν πως οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν εντελώς διαφορετική αντίδραση καθώς και αναπτύσσουν διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισης του γεγονότος. 

Η βιβλιογραφία που αφορά την ανδρική σεξουαλική κακοποίηση έχει ένα πολύ σημαντικό μειονέκτημα, το γεγονός ότι έχει προκύψει συμπεριλαμβάνοντας πολύ ειδικά δείγματα ατόμων. Τέτοια είναι κλινικοί πληθυσμοί ή μεμονωμένα άτομα τα οποία ζήτησαν βοήθεια από υπηρεσίες συμβουλευτικής είτε από τα επείγοντα περιστατικά των γενικών νοσοκομείων. Εξαιτίας της εν λόγο κατάστασης είναι πολύ δύσκολο να έχουμε μια γενικευμένη εικόνα του τι ακριβώς συμβαίνει στη περίπτωση του ανδρικού βιασμού.

Έπειτα του βιασμού, τα περισσότερα θύματα έρχονται αντιμέτωπα με μια σειρά από πιθανές συνέπειες οι οποίες διακρίνονται σε ψυχολογικές και σε συνέπειες στη σωματική τους υγεία. Όσον αφορά στις ψυχολογικές συνέπειες, ακόμη και αν ο λαός πιστεύει πως οι άνδρες πλήττονται από καθόλου έως λίγο από ένα περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης, σε αντίθεση με τις γυναίκες στις οποίες αναγνωρίζεται η ψυχολογική τους καταρράκωση, έρευνες αποδεικνύουν πως αυτή είναι μια λανθασμένη άποψη. 

Οι άνδρες υποφέρουν εξίσου με τις γυναίκες και η ψυχολογική τους καταπόνηση και δυσφορία είναι δυνατό να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι επιζώντες σεξουαλικής κακοποίησης βιώνουν μια αυξημένη αίσθηση ευπάθειας ενώ στη πλειοψηφία τους γίνονται ιδιαίτερα προσεχτικοί με θέματα της προσωπικής τους προφύλαξης από οποιοδήποτε περιστατικό πιθανής μελλοντικής επίθεσης. 

Επιπλέον, συχνό φαινόμενο είναι τα θύματα να αλλάζουν την εικόνα και τις πεποιθήσεις που έχουν για τον εαυτό τους έπειτα από την σεξουαλική κακοποίηση. Είναι πιθανό να νιώθουν ντροπή ή να κατηγορούν τους εαυτούς τους για την προσβολή που δέχτηκαν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προκειμένου τα άτομα να επανακτήσουν την αίσθηση έλεγχου του εαυτού τους αλλά και της πραγματικότητας, δημιουργούν τις λεγόμενες ως ‘διαστρεβλωμένες σκέψεις’, όπως παραδείγματος χάριν να πιστεύουν πως οι δικές τους πράξεις προκάλεσαν και οδήγησαν στη σεξουαλική τους κακοποίηση.

Ακόμη, πολλοί άνδρες που υπέστησαν βιασμό, βιώνουν χρονικά μεγάλες περιόδους κρίσης του σεξουαλικού τους προσανατολισμού. Αυτό το φαινόμενο είναι κυρίως έκδηλο στου ετεροφυλόφιλους άνδρες οι οποίοι έπειτα του βιασμού, τείνουν να χάνουν κομμάτι του ανδρισμού τους και να νιώθουν ”λιγότερο άνδρες”. Αυτό το γεγονός σχετίζεται με προβλήματα που αφορούν τη σεξουαλική τους ταυτότητα καθώς και τη σεξουαλική δυσλειτουργία που μπορεί να προκύψει. 

Η σεξουαλική δυσλειτουργία είναι πολύ συχνό φαινόμενο στους άνδρες που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση και είναι δυνατό να συνεχιστεί ακόμη και αρκετά χρόνια έπειτα του βιασμού προκαλώντας πολλά προβλήματα στις υπάρχουσες σεξουαλικές σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, τα ομοφυλόφιλα θύματα δέχονται το βιασμό ως τιμωρία για την σεξουαλικότητα τους.

Οι άνδρες θύματα έχουν αναφέρει εχθρότητα, αυξημένο το αίσθημα το θυμού, συμπτώματα κατάθλιψης, άγχος και συμπεριφορές πρόκλησης βλάβης στο ίδιο τους τον εαυτό, αίτια της σεξουαλικής κακοποίησης. Οι άνδρες είναι πιθανό να έχουν μια αντίδραση θυμού αμέσως μετά από το περιστατικό, καθώς ο θυμός θεωρείται ο αρσενικός τρόπος αντιμετώπισης του τραύματος. 

Μια άλλη στρατηγική που οι άνδρες τείνουν να χρησιμοποιούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν το ψυχολογικό τραύμα του βιασμού είναι να παραμένουν συγκρατημένοι συναισθηματικά, το οποίο στη πραγματικότητα αντανακλά την μη εκφραστική ανδρική φύση. Και οι δύο τύποι στρατηγικών αντιμετώπισης κάνουν τους άνδρες επιρρεπείς σε μακροπρόθεσμα ψυχολογικά προβλήματα καθώς τους οδηγούν σε άρνηση της κατάστασης και κατ’ επέκταση κάνουν την αναζήτηση βοήθειας σχεδόν απίθανη.

 Πέραν από τις ψυχολογικές βλάβες που βιώνει το θύμα, στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνδρες έχουν υποστεί βίαιες επιθέσεις οι οποίες πιθανώς να έχουν προκαλέσει εσωτερικά ή εξωτερικά σωματικά τραύματα. Οι άνδρες-θύματα συχνά θα υποστούν σοβαρές σωματικές κακώσεις καθώς και σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες ως αποτέλεσμα της σεξουαλικής κακοποίησης. Η πλειοψηφία των ανδρών θα αναφέρει το αδίκημα στις υπηρεσίες υγείας σε εξαιρετικές περιστάσεις, δηλαδή μόνο όταν οι σωματικές κακώσεις χρειάζονται άμεση ιατρική προσοχή και περίθαλψη. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, πολλοί θα προσπαθήσουν να αποκρύψουν το σεξουαλικό περιεχόμενο της επίθεσης.

Τελικά, το να κατανοήσουν οι ίδιοι το περιστατικό, είτε με παρότρυνση είτε χωρίς, είναι απολύτως απαραίτητο και εποικοδομητικό  καθώς όλες οι συνέπειες που αναφέρθηκαν προηγουμένως υφίστανται όσο το άτομο δεν τακτοποιεί τις σκέψεις του γύρω από αυτό, με αποτέλεσμα να είναι επιβλαβής παράγοντας για τη θεραπεία του θύματος. Εκτός των άλλων, η έλλειψη κατάλληλα προσαρμοσμένης θεραπείας μπορεί να οδηγήσει αργότερα σε εμπλοκή με εξαιρετικά επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές. Για όλους αυτούς τους λόγους η εξέλιξη και εφαρμογή κατάλληλων στρατηγικών για τη θεραπεία των ανδρών-θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης είναι απαραίτητη και ζωτική. Δεν αρκεί μόνον η γνώση, εμπειρία και βοήθεια των ειδικών ψυχικής υγείας. Απολύτως αναγκαία είναι και η σύμπραξή όλων ακόμη και με το να αναγνωρίζουμε τη θέση των ατόμων αυτών και να τους παρέχουμε το χώρο και το χρόνο να θεραπεύσουν να τραύματα τους.

---

            Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

1Frazier, P. A. (1993). A comparative study of male and female rape victims seen at a hospital-based rape crisis program. Journal of Interpersonal Violence, 8, 64–76.

2Walker, J., Archer, J., & Davies, M. (2005). Effects of rape on male survivors: A descriptive analysis. Archives of Sexual Behavior, 34, 69−80.

3Rogers, P. (1998). Call for research into male rape. Mental Health Practice, 1 (34).

animartists

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ