Δεν έχει σημασία από πού παίρνεις διάφορα πράγματα, αλλά πού τα οδηγείς... Ζαν-Λικ Γκοντάρ

Από τον Γιάννη Πετρίδη

Μπορεί αρκετοί να ερίζουν για το αν οι U2 έχουν τη δύναμη να αντικαταστήσουν, ως κορυφαίο συγκρότημα του ροκ, τους Rolling Stones, αλλά στην πραγματικότητα αυτή η θέση ήταν για πολλά χρόνια υπό αμφισβήτηση, και συγκεκριμένα για το χρονικό διάστημα που υπήρχαν οι Led Zeppelin, δηλαδή μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70.

Μάλιστα, κάθε φορά που για κάποιο λόγο παρουσιάζονταν στο κοινό, είτε ζωντανά είτε κυκλοφορώντας νέους δίσκους με παλαιότερο υλικό, η ανταπόκριση αυτού ήταν εντυπωσιακή, σε όγκο και αριθμό πωλήσεων των δίσκων τους.

Βέβαια σ' αυτό συνέτεινε και η απουσία τους από τα μουσικά δρώμενα, γεγονός που πάντα δημιουργεί στο κοινό μεγαλύτερες προσδοκίες.

Οι Led Zeppelin κυκλοφόρησαν το πρώτο τους άλμπουμ την άνοιξη του 1969, δηλαδή ακριβώς πριν από 40 χρόνια. Φτιάχτηκαν από τον Jimmy Page, ουσιαστικά δημιουργό των Yardbirds, συγκρότημα μέσα από το οποίο είχαν περάσει δύο ακόμα μεγάλοι κιθαρίστες, ο Eric Clapton και ο Jeff Beck.

Βασική μουσική κατεύθυνση οι Yardbirds είχαν τα μπλουζ, αν και συχνά ηχογραφούσαν κομμάτια που ξέφευγαν από το είδος, μάλλον όμως για να επιβιώσουν οικονομικά.

Το 1968 κι ενώ ετοιμάζονταν για μια μεγάλη ευρωπαϊκή τουρνέ, τα μέλη του άρχισαν ένα ένα να εγκαταλείπουν το συγκρότημα, αφήνοντας μόνο του τον Page, ο οποίος για να κάνει την περιοδεία προσέλαβε τους Robert Plant, John Paul Jones και John Bonham. Ολοι τους είχαν καλή σχέση με τα μπλουζ και οι Plant, Jones είχαν παίξει στο γκρουπ του John Mayall.

Το συγκρότημα έκανε το 1968 την πρώτη του περιοδεία με το όνομα New Yardbirds και σύντομα, με προτροπή των Keith Moon και John Entwistle από τους Who, άλλαξαν το όνομά τους σε Led Zeppelin. Το πρώτο τους άλμπουμ ηχογραφήθηκε μέσα 2-3 μέρες.

Σε αντίθεση με τους Rolling Stones και τον Eric Clapton, που διασκεύαζαν γνωστά τραγούδια από τον χώρο των μπλουζ, ο Jimmy Page έκανε κάτι που αποδείχτηκε ότι ήταν πιο δημιουργικό· έκλεψε στην κυριολεξία αρκετές μελωδίες από τον χώρο του μπλουζ και της φολκ -κάτι που θα κάνει με το συγκρότημα των Led Zeppelin πολύ συχνά και στα επόμενα χρόνια-, δημιουργώντας ένα εντελώς δικό τους ύφος, εκμεταλλευόμενος βέβαια και το μέταλλο της φωνής του Robert Plant, ο οποίος προσάρμοσε στο ύφος του όλους τους μεγάλους της εταιρείας Chess, όπως οι Howlin' Wolf, Sonny Boy Williamson και Willie Dixon.

Ισως έχει έρθει η στιγμή να βγάλει καρπούς όλη η βρετανική μουσική σκηνή των μπλουζ, την οποία επιμελώς έκτιζαν για πολλά χρόνια ο John Mayall και ο Alexis Corner εκπαιδεύοντας δεκάδες νεαρούς μουσικούς. Οι Led Zeppelin είναι αυτοί που θα αποκομίσουν τα μεγαλύτερα οφέλη.

Κανένα άλλο συγκρότημα στο μέγεθος των Zeppelin δεν έχει αξιοποιήσει σε τέτοιο βαθμό τις μουσικές κληρονομιές που άφησαν οι παλαιότεροι, παρουσιάζοντάς τες όμως σαν δικές τους δημιουργίες· αλλά αυτό πιστεύω ότι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο και συχνά το διαπιστώνουμε και στην Ελλάδα.

Το Bring It On Home γράφτηκε από τον Willie Dixon και έγινε γνωστό από την ερμηνεία του Sonny Boy Williamson ΙΙ. Οι Led Zeppelin στο δεύτερο άλμπουμ τους το παρουσίασαν αρχικά σαν δικό τους. Του ίδιου συνθέτη είναι και το You Need Love, από το οποίο οι Zeppelin πήραν ιδέες για να δημιουργήσουν το Whole Lotta Love.

Το Lemon Song είναι καθαρά γραμμένο πάνω στο Killing Floor του Howlin' Wolf, το οποίο μάλιστα το συγκρότημα έπαιζε στην πρώτη περιοδεία του στην Αμερική. Βέβαια με τη σειρά του και ο Wolf είχε «δανεισθεί» τους στίχους από τον Robert Johnson και το τραγούδι του Travelling Riverside Blues. Ο Robert Johnson, από το She Squeezed My Lemon του Art McKay, και αυτός ίσως από κάποιον άλλο παλαιότερο.

Στο Since Ι've Been Loving You, που υπάρχει στο τρίτο τους άλμπουμ, έχουν χρησιμοποιήσει στίχους από το Never των Moby Grape, που ήταν από τις αγαπημένες μπάντες του Robert Plant.

Ακόμα και το κλασικό Stairway Το Heaven θυμίζει λίγο στο βασικό κιθαριστικό του riff το Taurus των Spirit, με τους οποίους οι Led Zeppelin έκαναν μαζί περιοδεία στην Αμερική το 1969.

Τα Dazed And Confused και Babe Ι'm Gonna Leave You είναι φολκ τραγούδια. Το πρώτο γράφτηκε από τον Αμερικανό Jake Holmes, ο οποίος άνοιξε τις συναυλίες των Yardbirds το 1965 στο Greenwich Village, και το δεύτερο το έγραψε η επίσης Αμερικανίδα Anne Bredon στα τέλη της δεκαετίας του '50, το ηχογράφησε το 1963 η Joan Baez και ο Page το χαρακτήρισε παραδοσιακό βρετανικό φολκ, αλλά στη δεκαετία του '90, στις νεότερες εκδόσεις, η συνθέτρια είδε το όνομά της στους δίσκους του συγκροτήματος.

Το In My Time Of Dying έχει ηχογραφηθεί από πολλούς καλλιτέχνες και θεωρείται παραδοσιακό. Ο Dylan, που το περιλαμβάνει στο πρώτο του άλμπουμ, το χαρακτηρίζει παραδοσιακό με ενορχήστρωση δικιά του. Οι Led Zeppelin το αναφέρουν ως δική τους σύνθεση.

Το βασικό riff του Moby Dick θυμίζει αρκετά το Watch Your Step, που ήταν τραγούδι του Bobby Parker από το 1961. Ο Page, που ήταν θαυμαστής της μουσικής του Parker, προσπάθησε αργότερα να τον εντάξει στην εταιρεία Swan που έφτιαξε το συγκρότημα. Το ίδιο τραγούδι έχει επηρεάσει και τους Beatles στη σύνθεσή τους Ι Feel Fine.

Η αγάπη των μελών του συγκροτήματος για τα μπλουζ μοιραία οδηγούσε στο να αντλούν εμπνεύσεις από το παρελθόν και συχνά οδηγούσε σε διαφωνίες μεταξύ των Page και Plant για τις προσπάθειες του δεύτερου να προσαρμόσει στα τραγούδια τους στίχους από αγαπημένους του καλλιτέχνες των μπλουζ, όπως ο Albert King, του οποίου χρησιμοποίησε το Hunter για να γράψει τους στίχους τού How Many More Times.

Δεν είναι τυχαίο το ότι κυκλοφορούν σήμερα 7 άλμπουμ με υλικό κυρίως από τον χώρο των μπλουζ, με τίτλους όπως Οι ρίζες της μουσικής των Zeppelin, Οι πρώτες επιρροές των Led Zeppelin, Το juke box των Led Zeppelin, Led Zeppelin, οι πηγές έμπνευσης.

Οπως είπε όμως κάποτε ο Jean-Luc Godard: «Δεν έχει σημασία από πού παίρνεις διάφορα πράγματα αλλά πού τα οδηγείς»· και οι Led Zeppelin οδήγησαν τη μουσική σε ένα σημείο παρακάτω. Από τότε, όμως, που διαλύθηκαν ως συγκρότημα η μουσική αυτή προχωράει με βήματα σημειωτόν, αν δεν είναι στάσιμη, όπως ισχυρίζονται αρκετοί.

Έχουν περάσει 40 χρόνια και σχεδόν κάθε μέρα ακούμε πιστές απομιμήσεις του ήχου τους και σίγουρα θα περάσουν πολλά χρόνια πριν σβηστούν τα ίχνη της μουσικής που δημιούργησαν, αν και προσωπικά αμφιβάλλω για το αν κάποτε συμβεί αυτό. Άλλωστε, ό,τι βασίζεται στην παράδοση είναι αθάνατο.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ