Η Ευτυχια Στην Εποχη Των Αντικαταθλιπτικων

Από τη Δήμητρα Διδαγγέλου !

Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον να καταφύγει εύκολα στα χάπια δεν είναι μόνο οικονομικοί.

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας για την Ψυχική Υγεία (10 Οκτωβρίου), το οποίο επέλεξε η Παγκόσμια Ομοσπονδία  για την Ψυχική Υγεία, είναι η κατάθλιψη.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μέχρι το 2020 η κατάθλιψη θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αιτία ψυχοσωματικής ανικανότητας στον κόσμο, ενώ μέχρι το 2030 υπολογίζεται να είναι η πρώτη. (WHO, 2001)

Τους τελευταίους μήνες γίνεται πολύς λόγος για την αύξηση της κατάθλιψης και των αυτοκτονιών λόγω οικονομικής κρίσης. Πέρα από τις κοινωνικές και οικονομικές ζημίες, η οποίες είναι φανερές, υπάρχει και μια ακόμη παράπλευρη παρενέργεια. Εκείνη της αυξημένης συνταγογράφησης των αντικαταθλιπτικών και ηρεμιστικών φαρμάκων, ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος.

Δεν είναι  λίγοι εκείνοι που οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός τους τους τελευταίους μήνες έχει βρεθεί στο γραφείο ενός γιατρού με σωματικές ενοχλήσεις κι έχει καταλήξει να τους προτείνει ο γιατρός να δοκιμάσουν ν’ ακολουθήσουν και κάποια αντικαταθλιπτική αγωγή. Αυτός ο γιατρός μπορεί να είναι από τον παθολόγο μέχρι τον δερματολόγο ή γυναικολόγο. Χαρακτηριστική είναι περίπτωση μιας φίλης η οποία επισκέφτηκε τον γιατρό της για έναν πονόλαιμο και μετά από γενικότερη συζήτηση της προτάθηκε να δοκιμάσει και αγχολυτικά χάπια. Όταν ο γιατρός ρωτήθηκε για ποιο λόγο υπάρχει αυτή η γενική τάση της εύκολης συνταγογράφησής τους, η απάντησή του ήταν η εξής: «Τα περιστατικά των αυτοκτονιών έχουν αυξηθεί. Αν ο ασθενής φεύγοντας από εδώ το απόγευμα αυτοκτονήσει στο σπίτι του, δεν θα αντέξω τις τύψεις».

Η συνταγογράφηση πλέον γίνεται τόσο εύκολα και αβασάνιστα που μόνο ερωτηματικά μπορεί να προκαλέσει. Ερευνητές στον Πανεπιστήμιο Μανιτόμπα στον Καναδά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το ένα τέταρτο των Αμερικανών οι οποίοι παίρνουν αντικαταθλιπτικά χάπια, δεν έχουν διαγνωστεί με ψυχική διαταραχή η οποία χρήζει τέτοιου είδους φαρμακευτικής αντιμετώπισης. (J. Pagura et al., 2011) ’ραγε στη χώρα μας ποιο να είναι το ποσοστό;

Είναι γενικώς αποδεκτό ότι υπάρχει ένα ορισμένος αριθμός περιπτώσεων, οι οποίες χρήζουν φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους; Και ακόμη περισσότερο γιατί δεν ακούμε συχνά να γίνεται λόγος για τις παρενέργειες;

Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των ερευνών οι οποίες αναφέρουν τις επικίνδυνες παρενέργειες από την χρήση ψυχοφαρμάκων. Ενδεικτικά αναφέρουμε πρόσφατη μελέτη, η οποία αποκάλυψε ότι μέσα στην παρενέργειες των ηρεμιστικών και υπνωτικών χαπιών μπορεί να είναι ο καρκίνος και ο πρόωρος θάνατος. (D. Kripke, 2012)

Σύμφωνα με την κλινική Mayo τα αντικαταθλιπτικά χάπια μπορεί να προκαλέσουν από νευρικότητα, πονοκεφάλους και ξηροστομία, μέχρι αϋπνία, υπνηλία και στυτική δυσλειτουργία. (Mayo, 2008)

Οι λόγοι που οδηγούν κάποιον να καταφύγει εύκολα στα χάπια δεν είναι μόνο οικονομικοί. Τα χάπια αποτελούν μια εύκολη λύση σε προβλήματα, τα οποία για να λυθούν χρειάζεται γενικότερη αναπροσαρμογή του τρόπου σκέψης και ζωής. Και αυτό απαιτεί πολύ χρόνο και κόπο από μια κοινωνία τα μέλη της οποίας έχουν μεγαλώσει με γρήγορο φαγητό, γρήγορες επικοινωνίες και μεταφορές, γρήγορο χρήμα. Μια ζωή στο fast forward έχει απολέσει το βασικό νόημα και σκοπό της, με αποτέλεσμα όταν παρουσιάζονται δυσλειτουργίες ν’ αναζητούμε λύσεις σε λάθος μέρη ή με λάθος τρόπους.

Ο διακεκριμένος καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο City College της Νέας Υόρκης, Λου Μαρίνοφ θεωρεί ότι οι Αμερικανοί έχουν βομβαρδιστεί με τόση πολλή προπαγάνδα για την κατάθλιψη, η οποία προκαλεί διάφορες χημικές ανισορροπίες, ώστε έχουν ξεχάσει με το γεγονός ότι η διανοητική μας κατάσταση είναι πολύ πιθανό να επηρεάζει τη χημεία του εγκεφάλου. Ο ίδιος προτείνει μια φιλοσοφική στάση απέναντι στα γεγονότα, η οποία μπορεί να θωρακίσει τον άνθρωπο από τέτοιου είδους ψυχικές διαταραχές, τονίζοντας πως «η ιδέα ότι κάθε προσωπικό πρόβλημα είναι διανοητική ασθένεια είναι από μόνη της μια διανοητική ασθένεια. Προκαλείται κυρίως από την έλλειψη στοχασμού και θεραπεύεται με στοχασμό.» (Λ. Μαρίνοφ, 2002)

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια με την οικονομική κρίση να αιωρείται πάνω από το κεφάλι όλων η καθημερινότητα μπορεί να γίνει δυσβάσταχτη. Πέρα από τις καθαρά πρακτικές δυσκολίες, επικρατεί ένα σάστισμα, μια παγωμάρα, ένα κενό που μοιάζει ότι δεν θα γεμίσει ποτέ. Κάποιοι το έχουν ονομάσει «εθνική κατάθλιψη». Αυτό μπορεί να είναι ένα γεγονός -το οποίο υπερτονίζεται κυρίως από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης- δεν είναι όμως το μοναδικό γεγονός. Κοιτάζοντας το σύνολο μπορούμε να δούμε το κάθε μέρος του με νέα οπτική. Αν απ’ τη μια μεριά υπάρχει η κατάθλιψη, η οικονομική κρίση και οι δυσκολίες, υπάρχουν απ’ την άλλη και οι μικρές, καθημερινές χαρές, η εσωτερική απλότητα, η ψυχραιμία και η λογική. Ο Μαρίνοφ στο βιβλίο του «Πλάτωνας, όχι Πρόζακ» γράφει ότι είναι πιθανό αν δεν μπορούμε ν’ αντιληφθούμε  τη θέση ενός γεγονότος στο σχέδιο, είναι γιατί δεν έχουμε δει την όλη σχεδίαση ακόμη.

Κλείνοντας, αξίζει να θυμηθούμε ξανά τα λόγια του στωικού φιλόσοφου, Επίκτητου (50 – 120 μ.Χ. ): «εξέταζε τον εαυτό σου τι από τα δύο θέλεις, να πλουτίζεις ή να ευτυχείς. Αν θέλεις να πλουτίζεις, γνώριζε πως δεν είναι ούτε αγαθό, ούτε εντελώς στο χέρι σου, αν θέλεις να ευτυχείς, είναι και αγαθό και στο χέρι σου. Γιατί ο πλούτος είναι δάνειο πρόσκαιρο της τύχης, ενώ η ευτυχία είναι ζήτημα προσωπικής εκλογής».

Δείτε εδώ ένα ενδιαφέρον βίντεο του Αμερικανού ψυχοθεραπευτή Dr. Henry Grayson

Βιβλιογραφία:

Μαρίνοφ, Λ., (2002). Πλάτωνας, όχι πρόζακ!, Η εφαρμογή της φιλοσοφίας στα καθημερινά προβλήματα, μτφρ. Αριάδνη Αλαβάνου, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα.

Kripke, D., (2012), The Dark Side of Sleeping Pills, e-book, http://www.darksideofsleepingpills.com/

MayoClinic.com, (2008). Antidepressants: Get tips to cope with side effects.

Pagura, J., Katz, L.Y., Mojtaba,i R., Druss BG, Cox B, Sareen J., (2011),  Antidepressant Use in the Absence of Common Mental Disorders in the General Population, Journal of Clin Psychiatry 2011;72(4):494–501.

World Health Organization (2001). The World Health Report 2001. Mental Health. New Understanding. New Hope. Geneva, WHO.

! Η Δήμητρα Διδαγγέλου είναι Δημοσιογράφος, Ψυχολόγος, MSc Ψυχολογία & Μ.Μ.Ε και διαχειρίστρια του ιστοχώρου psychografimata.com στον οποίο αναρτήθηκε για πρώτη φορά

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ