Πόσο απορρέει η ηθική από την πίστη;

Το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιείται συχνά για να υπερασπιστεί τη θρησκευτική πίστη είναι πως αυτή προάγει την ηθική συμπεριφορά. Η θρησκεία με το σύνολο των κανόνων της μας περνάει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να κινούμαστε για το ποιες συμπεριφορές πρέπει να υιοθετούμε και ποιες να αποφεύγουμε.

Προσωπικά, έχω επιλέξει για τον εαυτό μου να μην πιστεύω φανατικά. Δεν μπορώ επίσης να πιστέψω πως μόνο η πίστη προάγει την ηθική. Προς επίρρωση της άποψής μου αυτής, παραθέτω κάποια επιχειρήματα:

I. Δεν μπορείς να συνδέεις την ηθική απόλυτα με ένα και μόνο θρήσκευμα. Υπάρχουν εκατομμύρια θρησκεύματα σε ολόκληρο τον πλανήτη αυτή τη στιγμή. Αν συνδέσεις πχ την ηθική με ένα θρήσκευμα, αυτομάτως αποκλείεις όλους τους εκατομμύρια ανθρώπους που πιστεύουν κάτι εντελώς διαφορετικό. Ένας άνθρωπος, είτε είναι μουσουλμάνος, χριστιανός, βουδιστής μπορεί να είναι το ίδιο ηθικός και να συμπεριφέρεται σωστά.

II. Η ηθική δεν απορρέει από τη θρησκεία. Το να αγαπάς το συνάνθρωπο, το να θέλεις να βοηθάς τους φίλους και την οικογένειά σου ή το να επιθυμείς να βοηθήσεις ένα φτωχό είναι εγγενή ανθρώπινα στοιχεία. Η αλληλεγγύη ήταν απαραίτητο κομμάτι της εξελικτικής μας πορείας, διότι ο άνθρωπος έπρεπε να συνεργαστεί ώστε να οχυρωθεί απέναντι στα άγρια ένστικτα της φύσης και να δημιουργήσει πολιτισμό. Έχει διαπιστωθεί πως αυτό το αίσθημα της αλληλεγγύης υπάρχει και σε διάφορα είδη ζώων, όπως οι χιμπατζήδες οι οποίοι αισθάνονται έντονη την αδικία σε περίπτωση άνισης κατανομής της τροφής. 

Αν για παράδειγμα, δεις δίπλα σου έναν άνθρωπο τραυματισμένο εκείνη τη στιγμή λειτουργεί το εγγενές μας ένστικτο και όχι απλώς η καλοσύνη μας. Και επιπλέον, δεν μπορώ να βρω την ηθική σε μία πράξη καλοσύνης η οποία αποσκοπεί στο να ανταμειφθούμε με κάποια ουράνια και επίγεια ανταμοιβή ή για να αποφύγουμε την κόλαση. Διότι για εμένα, η καλή πράξη πρέπει να συνοδεύεται από την πραγματική αγάπη για το καλό του συνανθρώπου μας και όχι να στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε ιδιοτελείς σκοπούς.

Η θρησκεία δεν μπορεί να προάγει από μόνη της την ηθική, διότι για χρόνια αντιμετώπισε ως υποδεέστερες τις γυναίκες και τους ομοφυλόφιλους ανθρώπους, υποστήριξε την πατριαρχία και τη δουλεία, πολέμησε την επιστήμη και γέννησε σε εκατομμύρια παιδιά το φόβο της κόλασης και της αιώνιας τιμωρίας. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι καλοί, αλληλέγγυοι και ευσπλαχνικοί χωρίς να φοβούνται μία αόρατη κάμερα που τους κοιτάζει από εκεί ψηλά. 

Η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι δε χρειάζεται να τρομοκρατούνται με φόβο και απειλές για να αγαπούν το συνάνθρωπο ή για να διαπιστώσουν πως το να προσφέρεις είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές ευτυχίας και εσωτερικής ευδαιμονίας.

III. Υπάρχουν πιο σπουδαίοι λόγοι για να είσαι ηθικός από ένα αρχαίο γραπτό. Αυτοί οι λόγοι υπάρχουν μέσα σου και σε κάθε άνθρωπο που συναντάς. Κάθε μέρα πους ζεις σε έναν τόσο όμορφο κόσμο, μπορείς να βρεις άπειρους λόγους για να αγαπάς τους άλλους και τον κόσμο που σε περιβάλλει.

Δεν έχω πρόβλημα με τον άνθρωπο που βρίσκει δύναμη από κάτι και του γεννά την επιθυμία να βοηθά. Όμως, δεν έχει κανένα δικαίωμα να χαρακτηρίζει άλλους ανθρώπους ως ανήθικους απλά και μόνο επειδή δεν ασπάζονται το πιστεύω του και αρνούμενοι να αποδεχτούν ότι μπορεί να υπάρχει ηθική και εκτός του πλαισίου της πίστης σου.

Υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι πιο χρήσιμοι και σημαντικοί για να είσαι καλός από μία θρησκεία. Ψάξε μέσα σου και θα τους βρεις.

baktoblog

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ