Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ: Vincent Van Gogh: Ο καλλιτέχνης που ζωγράφισε τα άστρα

Σάββατο 31 Μαρτίου 2018

Vincent Van Gogh: Ο καλλιτέχνης που ζωγράφισε τα άστρα

Τα παιδικά χρόνια

Ο Vincent Van Gogh γεννήθηκε στις 30 Μαρτίου του 1853 στο χωριό Brabant, με γονείς τους Theodorus Van Gogh και Anna Carbentus. Εκείνοι είχαν αποκτήσει ένα αγόρι με το ίδιο όνομα, που γεννήθηκε νεκρό την ίδια ακριβώς ημερομηνία έναν χρόνο πριν και έτσι η χαρά τους ήταν πολύ μεγάλη όταν ο δεύτερος Vincent γεννήθηκε υγιής. Τον ακολούθησαν ακόμα πέντε παιδιά, τρία κορίτσια και δύο αγόρια: η Anna, ο Theo, ο Wil, η Lies και η Cor. Η πολυμελής, πλέον, οικογένεια Van Gogh πήγαινε πολύ συχνά περιπάτους στην εξοχή, κάτι που ίσως εξηγεί και τη μεταγενέστερη αγάπη του για τη φύση. Σε ηλικία έντεκα ετών, ο Vincent πήρε μετεγγραφή από το σχολείο του σε ένα οικοτροφείο, όπου ήταν βαθιά δυστυχισμένος. Παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του, ενώ παράλληλα έδινε τα πρώτα δείγματα της κλίσης του στη ζωγραφική. Στα δεκατρία του χρόνια, οι επιδόσεις του στο γυμνάσιο πλέον άρχισαν να καλυτερεύουν και ειδικά όταν επρόκειτο για γλώσσες. Παρά ταύτα, το 1868 εγκατέλειψε το σχολείο για άγνωστους λόγους και δεν επέστρεψε ποτέ.

Ο Vincent & Ο Θεός

Ο θείος του Van Gogh βρήκε στον 16χρονο ανιψιό του μία θέση εκπαιδευόμενου σε έναν διεθνώς αναγνωρισμένο οίκο στο εμπόριο έργων τέχνης, τον Goupil & Cie, στη Χάγη. Το πρώτο από τα διάσημα γράμματα του Vincent που διασώζονται έως σήμερα είναι γραμμένο κατά τα πρώτα του αυτά χρόνια στην Goupil. Το 1872 ξεκινά και η αλληλογραφία του με τον αδερφό του, Theo, που εκείνη την περίοδο εργαζόταν στο υποκατάστημα της Goupil στις Βρυξέλλες, ενώ ο Vincent είχε μεταφερθεί στο υποκατάστημα του Λονδίνου. Η αλληλογραφία των Van Gogh συνεχίστηκε για όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Κατά την παραμονή του στο Λονδίνο, ο Vincent Van Gogh μυήθηκε ακόμα περισσότερο στον κόσμο της τέχνης. Επισκέψεις στο Βρετανικό Μουσείο και στην Εθνική Πινακοθήκη ήταν αφορμή για να γνωρίσει και να θαυμάσει έργα ζωγράφων όπως ο Francois Millet και ο Jules Breton. Παράλληλα διάβασε τα πάντα, από τους οδηγούς των μουσείων και περιοδικά έως ποίηση και λογοτεχνία. Θα μπορούσαμε, ίσως, να πούμε ότι αυτή ήταν η περίοδος που ο Van Gogh ρουφούσε σαν σφουγγάρι γνώσεις όπου μπορούσε να τις βρει.

Το 1875 η γκαλερί των μετέθεσε στο Παρίσι, όπου… βρήκε τον Θεό. Οι επιστολές που έγραφε στον Theo ξεχειλίζουν από φράσεις της Βίβλου και περιγραφές κηρυγμάτων και λειτουργιών που παρακολουθούσε στην εκκλησία. Παρά το μεγάλο του ενδιαφέρον για την τέχνη, ο Van Gogh γινόταν όλο και περισσότερο αδιάφορος απέναντι στη δουλειά του στη γκαλερί, η οποία το ανταπέδιδε και το 1876 τον απέλυσε. Έτσι, επέστρεψε στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε ως άμισθος βοηθός καθηγητή σε σχολείο αρρένων του Ramsgate, πριν βρει μια θέση με αμοιβή σε ιδιωτικό σχολείο κοντά στο Λονδίνο. Αν και του επιτρεπόταν να κηρύττει στο σχολείο και στα γύρω χωριά, η θέση δεν είχε προοπτικές εξέλιξης. Έτσι, κατά τη διάρκεια των Χριστουγεννιάτικων διακοπών, τις οποίες πέρασε με τους γονείς του στη Δανία, ο πατέρας του τον συμβούλευσε να μην επιστρέψει στην Αγγλία και ο Vincent αποφάσισε να ακολουθήσει αυτήν τη συμβουλή.

Ο ίδιος θείος που είχε βρει στον Van Gogh τη θέση στην γκαλερί, έσπευσε ακόμα μία φορά να βοηθήσει τον ανιψιό του, βρίσκοντάς του μία θέση πωλητή σε βιβλιοπωλείο κοντά στο Ρότερνταμ, τον Ιανουάριο του 1877. Ο Vincent ερχόταν, όμως, όλο και πιο κοντά στη θρησκεία, κάτι που έκανε τους γονείς του να ανησυχήσουν αρκετά, μιας και ο γιος τους ήταν ήδη εικοσιτεσσάρων ετών και δεν είχε ξεκάθαρο σκοπό στη ζωή του. Γι αυτό και λίγους μήνες αργότερα συμφώνησαν να σπουδάσει Θεολογία. Κάπως έτσι, ο Van Gogh βρέθηκε στο Amsterdam, ενώ με τη βοήθεια άλλου θείου του, που ήταν ιερέας, προετοιμάστηκε για τις εισαγωγικές εξετάσεις, τις οποίες έπρεπε να περάσει εξαιτίας των ημιτελών σχολικών του χρόνων. Παρά την υποστήριξη και τη βοήθεια του οικογενειακού του περιβάλλοντος, ο Van Gogh δεν πέτυχε στις εξετάσεις, αφού… δεν διέθετε την απαραίτητη πειθαρχία για να μελετήσει και αντ’ αυτού προτιμούσε να περιπλανιέται στην πόλη και να κάνει περιπάτους στην εξοχή, οδηγώντας τον ιερέα θείο του να τον παροτρύνει να ξεχάσει τις σπουδές.

Παρότι εγκατέλειψε τα σχέδιά του, ο Vincent παρέμενε αποφασισμένος να υπηρετήσει τον Θεό. Εγκατέλειψε το Amsterdam για το Βέλγιο, όπου εργάστηκε ως κήρυκας στην περιοχή ορυχείων Borinage, ενώ παράλληλα δίδασκε, επισκεπτόταν τους αρρώστους και τους διάβαζε τη Βίβλο. Ο Van Gogh ζούσε ανάμεσα σε ανθρακωρύχους και τις οικογένειές τους και όλοι μαζί μοιράζονταν τη φτώχεια τους. Η αφοσίωσή του στο λειτούργημα ήταν τέτοια που κοιμόταν στο πάτωμα, είχε εγκαταλείψει τα υπάρχοντά του, εμπνέοντας τους χωρικούς να του δώσουν το προσωνύμιο “ο Χριστός των ορυχείων”.

Ο Vincent και η Τέχνη

Στην αλληλογραφία με τον Theo συμπεριελάμβανε πολύ συχνά και σκίτσα των όσων είχε δει. Κάπως έτσι, ο Theo τον συμβούλευσε να επικεντρωθεί περισσότερο στη ζωγραφική του και ο Vincent πείστηκε ότι θα μπορούσε να υπηρετήσει τον Θεό και μέσα από την τέχνη. Το 1880 άρχισε να δουλεύει πάνω στην τεχνική του στις Βρυξέλλες, όπου ερχόταν σε επαφή με άλλους καλλιτέχνες. Μην έχοντας, πια, σταθερή δουλειά, βασιζόταν στα χρήματα που του έστελνε σποραδικά ο Theo.

Την άνοιξη του 1881, ο Van Gogh μετακομίζει και πάλι με τους γονείς του, που τώρα έμεναν στην Etten. Εκεί συνέχισε να ζωγραφίζει, πολύ συχνά σε εξωτερικούς χώρους, ενώ στο μεταξύ το εισόδημα του Theo είχε αυξηθεί και μπορούσε να στηρίζει πλήρως τον Vincent για να αφοσιωθεί πλήρως στην τέχνη του. Από την άλλη πλευρά, οι γονείς τους ήταν υπερβολικά απογοητευμένοι από την επιλογή του μεγάλου τους γιου, η οποία κατά την άποψή τους ισοδυναμούσε με κοινωνική περιθωριοποίηση. Αυτό που έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα ήταν το γεγονός ότι ο Van Gogh δήλωνε ερωτευμένος με την ξαδέρφη του, την Kee Vos, η οποία ήταν χήρα και επιπλέον δεν ήθελε να έχει καμία σχέση μαζί του, παρά τη δική του επιμονή. Οι σχέσεις του Vincent με τους γονείς του συνέχισαν να χειροτερεύουν, ώσπου τα Χριστούγεννα του 1881 έφυγε από το σπίτι και εγκαταστάθηκε στη Χάγη. Σε επιστολή του στον Theo έγραφε για την απόφασή του αυτή, ότι δεν θα μπορούσε να συμπορευθεί με τους κανόνες της ζωής που επέβαλλαν οι γονείς τους, καθώς τους έβρισκε ιδιαίτερα δεσμευτικούς και στο τέλος θα πνιγόταν.

Ο Van Gogh, στη Χάγη, έλαβε μαθήματα ζωγραφικής από τον γνωστό ζωγράφο της εποχής, Anton Mauve, που του δίδαξε τις βάσεις της υδατογραφίας και της ελαιογραφίας, αλλά ο ίδιος εξακολουθούσε να αισθάνεται ότι η τεχνική του δεν ήταν αρκετά καλή. Δεν σταμάτησε, όμως, ποτέ την εξάσκηση. Η οικογένεια ήρθε και πάλι να τον σώσει, με ένα θείο να του παραγγέλνει δώδεκα πίνακες με σχέδια από τοπία της Χάγης.

Ο Ασπρόμαυρος Vincent

Το 1882 ο Van Gogh γνώρισε τη Sien Hoornik, που έγινε ερωμένη και μούσα του. Οι φίλοι και η οικογένειά του ήταν σοκαρισμένοι, αφού η Sien είχε υπάρξει πόρνη στο παρελθόν, είχε μία πεντάχρονη κόρη και ήταν ξανά έγκυος. Από την πλευρά του, ο Vincent ένιωθε να συμπάσχει μαζί της και ήταν αποφασισμένος να τη στηρίξει. Το ζευγάρι νοίκιασε ένα σπίτι, όπου θα έμεναν οι ίδιοι αλλά και τα παιδιά εκείνης, με τον Theo να συνεχίζει να χρηματοδοτεί τον αδερφό του, παρά το ότι διαφωνούσε με την επιλογή του. Η σχέση, πάντως, έληξε άδοξα, αφού ο Van Gogh συνειδητοποίησε ότι επέμενε σ’ αυτήν καθαρά από πείσμα, μη βλέποντας ότι δεν εξελισσόταν όπως ήλπιζε. Μετά τον χωρισμό, ταξίδεψε στην εξοχή για να ζωγραφίσει και να εμπνευστεί από τα λιβάδια. Αν και θεώρησε ότι το τοπίο ήταν πανέμορφο, το κρύο, η μοναξιά, η βροχή αλλά και το κόστος ζωής τον έκαναν να επιστρέψει το Δεκέμβριο του 1883 στο νέο σπίτι των γονιών του στο χωριό Nuenen.

Στη αρχή εργαζόταν σε ένα μικρό στούντιο στο σπίτι και αργότερα νοίκιασε ένα δικό του χώρο στο χωριό. Η Nuenen ήταν ιδανικό μέρος για το είδος του ζωγράφου που ήθελε να γίνει ο Van Gogh. Εκεί κατοικούσαν πολλοί αγρότες, εργάτες της υπαίθρου και υφαντές, τους οποίους ζωγράφιζε ο Vincent σε κάθε ευκαιρία. Αυτό του έδωσε τη δυνατότητα να προτείνει το 1884 στον Theo να του δίνει τα έργα του σε αντάλλαγμα της οικονομικής βοήθειας που του πρόσφερε τόσα χρόνια. Η βασική ιδέα του να πωλεί ο Theo τους πίνακες στο Παρίσι δεν είχε αποτέλεσμα, μιας και η αγορά της Γαλλίας είχε συνηθίσει περισσότερο χρώμα, κάτι που ακόμα έλειπε από τα έργα του Vincent.

Οι γονείς του δεν μπορούσαν να ζήσουν την καθημερινότητά τους μαζί του, αφού αρνιόταν πεισματικά να συμβιβαστεί με τις κοινωνικές νόρμες. Τον Μάρτιο του 1885 ο πατέρας του πεθαίνει και εκείνος εγκαταλείπει για ακόμα μία φορά το οικογενειακό σπίτι, για να μετακομίσει στο εργαστήριό του και να ξεκινήσει να δουλεύει σκληρά επάνω στον πίνακά του με “τους χωρικούς που κάθονται γύρω από μια πιατέλα με πατάτες το βράδυ”. Ταυτόχρονα κάπνιζε πολύ και η διατροφή του δεν ήταν το βασικό θέμα που τον απασχολούσε, με τα περισσότερα χρήματά του να πηγαίνουν σε σύνεργα ζωγραφικής. Αργότερα την ίδια χρονιά, αποφάσισε να φοιτήσει στην ακαδημία τέχνης του Antwerp, αφήνοντας για πάντα πίσω του την Ολλανδία.

Από την Antwerp στο Παρίσι

Καλά υλικά, λέσχες ζωγραφικής με διαθέσιμα μοντέλα αλλά και εκκλησίες, μουσεία και γκαλερί που έσφιζαν από τέχνη, υποδέχτηκαν τον Van Gogh στο Antwerp. Τα μαθήματα, όμως, τα οποία παρακολουθούσε ήταν πολύ παραδοσιακά για εκείνον. Αποφασίζει να φύγει και να συνεχίσει τις σπουδές του στο Παρίσι, στο στούντιο του Fernand Cormon. Κάπως έτσι, τον Φεβρουάριο του 1886 εμφανίζεται απροειδοποίητα στο σπίτι του Theo. Εκείνος, όντας πλέον διευθυντής της Goupils στη Μονμάρτη, σύστησε στον Vincent το έργο μοντέρνων καλλιτεχνών όπως ο Claude Monet, ενώ μέσα από το στούντιο του Cormon συναναστράφηκε με μία νέα γενιά ζωγράφων όπως ο Toulouse Lautrec και ο Emile Bernard. Οι νέες αυτές συναναστροφές είχαν αντίκτυπο στο έργο του και τον ενέπνευσαν να πειραματιστεί. Οι σκοτεινές του αποχρώσεις άρχισαν να υποχωρούν, αφήνοντας χώρο σε φωτεινότερα χρώματα.

Σταδιακά, άρχισε να αναπτύσσει και το δικό του στιλ ζωγραφικής, που πλέον αποτελεί σήμα κατατεθέν του. Πρόκειται για τις χαρακτηριστικές κοφτές πινελιές του. Ταυτόχρονα, τα θέματά του μετακινούνται από τη ζωή των χωρικών σε αστικά τοπία, café, λεωφόρους του Παρισιού, τοπία της εξοχής γύρω από τον Σηκουάνα και λουλούδια, ενώ αποφασίζει να δοκιμαστεί και σε πιο εμπορικά μονοπάτια, όπως η δημιουργία πορτρέτων. Το συνηθέστερο μοντέλο του, βέβαια, ήταν ο εαυτός του, αφού δεν μπορούσε να υποστηρίξει οικονομικά την αμοιβή, ώστε να ποζάρει κάποιος άλλος. Στη ζωή του μπαίνει και η ιαπωνική τέχνη, που ήταν αρκετά δημοφιλής στο Παρίσι. Με τον Theo άρχισαν να συλλέγουν έργα διαφόρων Ιαπώνων καλλιτεχνών, τα οποία ο Van Gogh μελετούσε αντιγράφοντάς τα. Οι έντονες γραμμές, τα κοψίματα και οι αντιθέσεις των χρωμάτων αφομοιώθηκαν σχεδόν αμέσως από το προσωπικό του στιλ.

Το Κίτρινο Σπίτι της Arles

Δύο χρόνια αργότερα, το 1889, η ζωή στο Παρίσι είχε αρχίσει να τον κουράζει. Δυσκολευόταν να συγκεντρωθεί και να βρει την απαραίτητη ηρεμία για να δημιουργήσει. Αναζητώντας την ησυχία της εξοχής, τον ήλιο και τα έντονα χρώματα των ιαπωνικών τοπίων, μετακομίζει στην Provence στα νότια της Γαλλίας και στην πόλη Arles δίπλα στο ποτάμι. Το ζωηρό φως και τα χρώματα της περιοχής τον ενθουσίασαν. Ζωγραφίζει ανθισμένες ορχιδέες και εργάτες να μαζεύουν τη σοδειά, ενώ ταξιδεύει και μέχρι τη θάλασσα, για να ζωγραφίσει τις βάρκες. Το προσωπικό του στιλ γίνεται πιο χαλαρό και ακόμα πιο εκφραστικό.

Όπως γράφει αυτήν την περίοδο στον Theo, σκοπεύει να δημιουργήσει το «Στούντιο του Νότου», όπου θα συγκεντρώνονται καλλιτέχνες, τα έργα των οποίων ο Theo θα μπορεί να πουλήσει στο Παρίσι. Με αυτήν τη σκέψη, ο Van Gogh μισθώνει τέσσερα δωμάτια στο «Κίτρινο Σπίτι» της πλατείας Lamartine και ο Paul Gauguin γίνεται στα τέλη Οκτωβρίου του 1888 ο πρώτος –και τελευταίος– καλλιτέχνης που εγκαθίσταται εκεί. Η βασική διαφορά των δύο ανδρών πήγαζε από τον τρόπο που αντιμετώπιζαν την τέχνη τους και έφερνε πολύ συχνά εντάσεις στη μεταξύ τους σχέση. Ο Gauguin ζωγράφιζε με έμπνευση από τη μνήμη και τη φαντασία του, ενώ ο Van Gogh προτιμούσε να ζωγραφίζει ο,τι μπορούσε να δει μπροστά του. Το νευρικό σύστημα του Vincent κλονίστηκε, άρχισε να έχει εκρήξεις και όταν ο Gauguin τον προειδοποίησε ότι θα φύγει, εκείνος δεν άντεξε την πίεση και έφτασε σε σημείο να τον απειλήσει με ξυράφι! Το ίδιο εκείνο απόγευμα, έκοψε το δικό του αυτί ενώ βρισκόταν στο Κίτρινο Σπίτι, το τύλιξε σε εφημερίδα και το παρέδωσε σε μία πόρνη της περιοχής.

Το επόμενο πρωί τον βρίσκει στο νοσοκομείο. Ο Theo είχε τρέξει στο πλευρό του αδερφού του για ακόμα μία φορά, ανησυχώντας τόσο για τη ζωή του, όσο και για την πνευματική και ψυχολογική του κατάσταση. Ο Vincent πήρε εξιτήριο τον Ιανουάριο του 1889 και δεν θυμόταν πολλά από το περιστατικό. Αμέσως, ξεκίνησε και πάλι τη ζωγραφική, αλλά η πνευματική του υγεία εξακολουθούσε να του προκαλεί προβλήματα και να τον ανησυχεί τόσο, που εισήχθη εθελοντικά στην ψυχιατρική κλινική του Saint-Paul-de-Mausole τον Μάιο. Ζωγράφιζε ακόμα και μέσα από την κλινική, όπου του είχε παραχωρηθεί ένα επιπλέον δωμάτιο για να το χρησιμοποιεί ως στούντιο, ενώ σύντομα του επετράπη να βγαίνει και έξω. Μεγάλο μέρος της δουλειάς του -περίπου 150 πίνακες- έχει παραχθεί αυτό ακριβώς το διάστημα, ανάμεσα στην οποία και η διάσημη “Έναστρη Νύχτα” του. Παρ’ όλα αυτά, η υγεία του συνέχισε την κατιούσα. Σε μία κρίση μάλιστα έφαγε τις μπογιές του, γεγονός που του στέρησε το δικαίωμα της ζωγραφικής για ένα διάστημα.

Η Κλονισμένη Υγεία και το Άδοξο Τέλος

Τον Απρίλιο του 1889, ο Theo παντρεύεται στο Αmsterdam την Joanna Bonger και τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς αποκτούν έναν γιο, στον οποίο δίνουν το όνομα Vincent Willem Van Gogh. Ο ευτυχής θείος έλαβε τα νέα στην κλινική και έστειλε στους νέους γονείς ως δώρο τον πίνακα με την Ανθισμένη Αμυγδαλιά, μαζί με το μήνυμα: Αν και θα προτιμούσα να του είχατε δώσει το όνομα του πατέρα, τον οποίο σκέφτομαι πολύ τον τελευταίο καιρό, αντί το δικό μου, μιας και έχει ήδη γίνει, ξεκίνησα αμέσως να φτιάξω έναν πίνακα για εκείνον, για να τον κρεμάσετε στο δωμάτιό του. Μεγάλα κλαδιά με λευκά άνθη αμυγδαλιάς με φόντο τον γαλάζιο ουρανό.

Στις αρχές του 1890, έξι από τους πίνακες του Van Gogh συμπεριλαμβάνονται σε ομαδική έκθεση είκοσι Βέλγων καλλιτεχνών στις Βρυξέλλες και αποσπούν θετικές κριτικές, με τον πίνακά του “The Red Vineyard” να πωλείται κατά τη διάρκειά της. Ο Theo υπέβαλλε τα έργα του αδερφού του ήδη από το 1888 ως υποψήφια για την έκθεση “Salon des Independants” που γινόταν στο Παρίσι και δέκα από αυτά είχαν επιλεγεί για το Μάρτιο του 1890, με τις πρώτες κριτικές να είναι ιδιαίτερα θετικές.

Τον Μάιο ο Van Gogh αφήνει την κλινική στο Saint-Remy και μετακομίζει βόρεια, στο Auvers-sur-Oise, όπου κατοικούν ήδη πολλοί καλλιτέχνες. Η περιοχή προσφέρει στον Vincent την ηρεμία που χρειάζεται και παράλληλα είναι αρκετά κοντά στο Παρίσι και στην οικογένεια του αδερφού του. Ο γιατρός της περιοχής, Paul Gachet, με τον οποίο είχε φιλικές σχέσεις, τον συμβούλευσε να αφοσιωθεί πλήρως στη ζωγραφική, κάτι που ο Van Gogh έκανε. Ζωγράφιζε με φρενήρεις ρυθμούς τη φύση, τους κήπους και τις φυτείες γύρω από το χωριό. Είχε φτάσει σε σημείο να ολοκληρώνει έναν πίνακα την ημέρα και η υγεία του έμοιαζε να βελτιώνεται. Μία επίσκεψη στον Theo στις αρχές Ιουλίου, τον ανησύχησε ιδιαίτερα, αφού ο αδερφός του δήλωσε πως σκεφτόταν να παραιτηθεί από τη δουλειά του και να ξεκινήσει μία δική του επιχείρηση, κάτι που συνεπαγόταν ένα οικονομικό ρίσκο. Παρά τις διαβεβαιώσεις τόσο του Theo όσο και της Joanna, που προσπαθούσαν να τον καθησυχάσουν, το άγχος επιβάρυνε την υγεία του και δεν μπορούσε να υπερνικήσει τη θλίψη που τον έπνιγε για το μέλλον.

Το άγχος άρχισε να γίνεται αβάσταχτο για μία υγεία τόσο κλονισμένη όσο η δική του και στις 27 Ιουλίου, ο Vincent Van Gogh πήγε σε μία φυτεία με στάχυα και πυροβόλησε τον εαυτό του στο στήθος. Πληγωμένος και αδύναμος, επέστρεψε στο δωμάτιό του. Ο Theo έτρεξε και πάλι στο πλευρό του και κατάφερε να είναι παρών όταν ο αδερφός του ξεψύχησε δύο μέρες αργότερα, στις 29 Ιουλίου του 1890. Η κηδεία του έγινε την επόμενη μέρα στην Auvers. Έξι εβδομάδες αργότερα, ο Theo διοργάνωσε μία έκθεση με τα έργα του στη μνήμη του αδερφού του και σχεδόν αμέσως μετά το πέρας της, έπαθε και ο ίδιος νευρικό κλονισμό και νοσηλεύτηκε σε κλινική στην Ουτρέχτη. Τον Ιανουάριο του 1891 ακολούθησε τον αδερφό του στον θάνατο.

Το 2010 η βρετανική σειρά “Doctor Who” αφιέρωσε το 10ο επεισόδιο της 5ης σεζόν της στον Vincent Van Gogh. Εκεί, ο 11ος Doctor του Matt Smith και η Amy Pond της Karen Gillan μεταφέρονται πίσω στον χρόνο και συναντούν τον ψυχικά διαταραγμένο πλέον Vincent (τον υποδύεται ο Tony Curran). Στο τέλος του επεισοδίου, θέλοντας να βοηθήσουν τον βασανισμένο ζωγράφο, τον μεταφέρουν στο μέλλον και μαζί του επισκέπτονται μία μεγάλη γκαλερί που φιλοξενεί τα έργα του. Δείτε το απόσπασμα στο βίντεο που ακολουθεί:

Ο Van Gogh αποτύπωσε τη θλίψη, τη μοναξιά του και τον ιδιαίτερο τρόπο που έβλεπε τον κόσμο γύρω του στα έργα του και παρά το ό,τι ήταν μόλις 37 ετών όταν αυτοκτόνησε, άφησε πίσω του περισσότερους από 850 πίνακες και περίπου 1300 σκίτσα σε χαρτί. Πάρτε μία μικρή ιδέα στην γκαλερί που ακολουθεί: