Τα όνειρα στην ψυχοθεραπεία

Άραγε, τι μπορεί να σημαίνουν τα όνειρα που βλέπει κανείς όταν είναι σε θεραπεία κι όχι μόνο; Υπάρχουν συμβολισμοί ή απλά είναι καθημερινά πρόσωπα και πράγματα που μας απασχολούν;

Ο Ελβετός ιατρός και ψυχολόγος Carl Jung (1875-1961) υποστηρίζει ότι τα όνειρα δεν είναι τίποτα άλλο από έναν τρόπο επικοινωνίας με το ασυνείδητό μας. Το ασυνείδητο είναι μια από τις πιο βασικές έννοιες που εισήγαγε ο Sigmund Freud (1856-1939). Συγκεκριμένα ο Freud υποστηρίζει ότι υπάρχουν στην προσωπικότητά μας διάφορες πλευρές (επιθυμίες, ικανότητες, ηθικοί κανόνες), οι οποίες, ενώ εμείς ουδέποτε τις γνωρίσαμε, ουδέποτε τις συνειδητοποιήσαμε, εντούτοις έχουν σημαντικές επιδράσεις στη συμπεριφορά μας. Εν ολίγοις, διακυβερνούν ουσιαστικά την ψυχική μας ζωή.

Ειδικότερα, ο Freud διακρίνει τριών ειδών ψυχολογικές διαδικασίες και δραστηριότητες:

α) Τις συνειδητές, οι οποίες αναφέρονται στην άμεση εμπειρία, ό,τι δηλαδή προσλαμβάνει και αντιλαμβάνεται το άτομο σε κάθε δεδομένη στιγμή

β) τις υποσυνείδητες, οι οποίες περιλαμβάνουν όλα τα γεγονότα - σκέψεις, ιδέες, αναμνήσεις - που είναι εκτός της άμεσης επίγνωσης του ατόμου, αλλά είναι άμεσα διαθέσιμα- και

γ) τις ασυνείδητες, οι οποίες είναι η απέραντη τράπεζα των παιδικών μας και τρεχουσών εμπειριών, αναμνήσεων, φόβων, ελπίδων, επιθυμιών, ορέξεων, σκέψεων και ορμών, για τις οποίες όμως δεν έχουμε καμιά σαφή επίγνωση. Ο Freud μάλιστα πίστευε ότι οι ασυνείδητες διαδικασίες και δραστηριότητες παρέμεναν εκτός της επίγνωσης του ατόμου μέσω μιας διαδικασίας λογοκρισίας. Η λογοκριτική αυτή διαδικασία προστατεύει το άτομο από την απειλή απαράδεκτων επιθυμιών και παρορμήσεων.

Έρχονται λοιπόν, τα άτομα στη συνεδρία και αφηγούνται ένα όνειρο που είδαν και περιμένουν να δουν τι σημαίνει. Άλλοι έρχονται τρομαγμένοι άλλοι πάλι έχουν αμφιβολίες. Άλλοι είναι αισιόδοξοι, άλλοι πάλι δεν δίνουν και τόσο σημασία ή έχουν μάθει να τα αναλύουν και να τα ερμηνεύουν μόνοι τους.

Οτιδήποτε κι αν βλέπουμε στο όνειρό μας, είτε πρόσωπα είτε αντικείμενα, δεν είναι τίποτα άλλο από κομμάτια του εαυτού μας.

Ακόμα και συγγενείς, φίλοι, παιδιά, γείτονες, άγνωστοι, αφορούν κομμάτια δικά μας που συνδέονται με αυτά τα πρόσωπα και παίρνουν την μορφή τους. Θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά του εαυτού μας προβάλλονται μέσα από πρόσωπα είτε μας είναι οικεία είτε όχι. Σημαντικό ρόλο παίζει και το πως νιώθουμε εμείς κατά τη διάρκεια του ονείρου (αν τρομάζουμε, αν φοβόμαστε, αν νιώθουμε καλά, αν είμαστε χαρούμενοι κτλ.. ).

Πότε αρχίζει κανείς και βλέπει όνειρα όντας σε θεραπεία; Όσο περισσότερο δουλεύει κανείς με τον εαυτό, τόσο περισσότερο βλέπει όνειρα, κι επομένως συνδέεται με άγνωστες πτυχές που έχουν θαφτεί ή εγκλωβιστεί στο ασυνείδητο μας. Υπάρχουν κάποια όνειρα που βλέπουν σχεδόν όλοι οι θεραπευόμενοι κι έχουν να κάνουν με γέννηση, γάμο και θάνατο ή κηδεία.

Η γέννηση δεν είναι τίποτα άλλο από την γέννηση του νέου, υγιή και καθαρού εαυτού.

Ο γάμος είναι η σταδιακή σχέση και σύνδεση που κάνει κανείς με τη νέα του ταυτότητα και ο θάνατος/κηδεία αφορά τον παλιό εαυτό ή κομμάτια του παλιού εαυτού που ήταν πιο δυσλειτουργικά κι έχουν μείνει πίσω.

Τα όνειρα είναι μηνύματα. Δηλώνουν το που βρίσκεται ο άνθρωπος, ποια η θέση του κι ο ρόλος του στην οικογένεια, την κοινωνία και στο ευρύτερο πλαίσιο και το πιο σημαντικό, έρχονται για να θυμίσουν πτυχές του εαυτού μας που έχουμε ξεχάσει, είτε από επιλογή είτε ασυνείδητα… Είναι βοηθητικά και παρότι πολλές φορές μας τρομάζουν, μας βοηθούν να βελτιωνόμαστε στην πραγματική ζωή. Διότι, είναι καλύτερο να ζεις, παρά να ονειρεύεσαι…

Αρθρογράφος: Αικατερίνη Μούτουπα

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ