Antoine de Saint Exupery - H γη των ανθρώπων

[...] Η γη μας διδάσκει περισσότερα απ’ ό,τι όλα τα βιβλία μαζί, διότι μας αντιστέκεται. Ο άνθρωπος ανακαλύπτει τον εαυτό του όταν αναμετριέται μ’ αυτό που του αντιστέκεται

[...] Γερογραφειοκράτη, φίλε μου, που κάθεσαι πλάι μου και είσαι ο ίδιος ο εαυτός μου. Τίποτα δε σ’ έκανε να ξεφύγεις απ’ όπου βρίσκεσαι και δεν είσαι διόλου υπεύθυνος γι’ αυτό. Έφτιαξες την ηρεμία σου όπως κάνουν οι τερμίτες, έχοντας για τα καλά φρακάρει όλους τους δρόμους που οδηγούν από τη φυλακή τους στο φως. Τυλίχτηκες μέσα στην αστική ασφάλεια, με τις συνήθειές σου να πνίγουν την επαρχιώτικη ζωή σου˙ σήκωσες τούτο το ταπεινό ανάχωμα ενάντια στους ανέμους, τις πλημμύρες και τα άστρα. Δεν έχεις κέφι να νοιαστείς διόλου για τα μεγάλα προβλήματα και είχες αρκετά τέτοια για να ξεχάσεις την ανθρώπινη υπόστασή σου. Δεν είσαι πλέον ο κάτοικος ενός περιπλανώμενου πλανήτη, δεν θέτεις πια ερωτήματα στον εαυτό σου χωρίς να παίρνεις απάντηση: είσαι ένας μικροαστός. Κανείς δε σε άρπαξε από τους ώμους για να σε ταρακουνήσει, όταν ακόμη ήταν καιρός. Τώρα, έχει πια ξεραθεί και σκληρύνει ο πηλός που σ’ έπλασε˙ κανένας δε θα μπορέσει να ξυπνήσει τον κοιμισμένο μουσικό μέσα σου, ή τον ποιητή, ή τον αστρονόμο – αν υπήρξες ποτέ κάτι απ’ όλα αυτά.

[...] Ο πιλότος, ο μηχανικός και ο ασυρματιστής δεν οδεύουν πια σε μια περιπέτεια, παρά μόνο κλείνονται μέσα σ’ ένα εργαστήριο. Παρακολουθούν το παιχνίδι που κάνουν οι βελόνες στα καντράν και όχι το ξετύλιγμα των τοπίων, τα οποία είναι αόρατες δυνάμεις των οποίων την απόσταση πρέπει να υπολογίσουν καλά

[...] Έτσι προχωράει η ζωή: στην αρχή φροντίζουμε για χρόνια κάτι που έχουμε φυτέψει, αλλά κάποτε ο χρόνος καταστρέφει και ξεριζώνει ό,τι έχουμε φτιάξει

[...] Νομίζοντας πως δουλεύουμε για κάποια μοναδικά και σημαντικά υλικά αγαθά, το μόνο που κάνουμε είναι να χτίζουμε οι ίδιοι τη φυλακή μας. Κλεινόμαστε εκεί ολομόναχοι, με το ανούσιο και το παροδικό του χρήματος

[...] Μερικές φορές, βαδίζουμε ο ένας δίπλα στον άλλον, μέσα στη σιωπή, ή ανταλλάζουμε λέξεις οι οποίες δε μας εκφράζουν καθόλου. Όμως, όταν φτάνει η ώρα του κινδύνου, ακουμπάμε ο ένας στην πλάτη του άλλου και νιώθουμε πως ανήκουμε στην ίδια κοινωνία. Πλαταίνουμε τον κόσμο μας, ανακαλύπτοντας πως υπάρχουν κι άλλες συνειδήσεις. Κοιταζόμαστε μ’ ένα πλατύ χαμόγελο, σαν τους αποφυλακισμένους που τους αφήνει εμβρόντητους η απεραντοσύνη της θάλασσας

[...] Να είσαι άνθρωπος, σημαίνει ακριβώς να είσαι υπεύθυνος˙ να γνωρίσεις την ντροπή απέναντι σε μια δυστυχία που δε μοιάζει να έρχεται από σένα. Να νιώθεις περηφάνια για μια νίκη που πέτυχαν οι συνάδελφοί σου. Να αισθάνεσαι, βάζοντας κι εσύ το λιθαράκι σου, πως συντελείς στο κτίσιμο του κόσμου

[...] Σε πόσο μικρό χώρο παίζεται αυτό το παγκόσμιο παιχνίδι του μίσους, της φιλίας, της ανθρώπινης χαράς! Από πού αντλούν οι άνθρωποι αυτήν την αίσθηση της αιωνιότητας, διακινδυνεύοντας επάνω σε καυτή λάβα; Οι πολιτισμοί τους δεν είναι παρά στολίδια που σκεπάζονται εύκολα: αρκεί ένα ηφαίστειο, μια αμμοθύελλα ή μια θαλασσοταραχή για να τους εξαφανίσει

[...] Δεν είναι η απόσταση που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Ο φράχτης του κήπου μας μπορεί να κλείνει περισσότερα μυστικά από το Σινικό Τείχος και η καρδιά μιας νεαρής κοπέλας να είναι καλύτερα προστατευμένη από τη σιωπή, απ’ όσο θα ήταν προστατευμένες απ’ την παχιά άμμο οι οάσεις της Σαχάρας

[...] Άνθρωποι οι οποίοι για καιρό έζησαν έναν έρωτα και μετά τον στερήθηκαν, αφήνονται κάποτε στη μοναχική περηφάνια τους. Ψαύουν ταπεινά τη ζωή και, μ’ έναν μετριοπαθή έρωτα, χτίζουν την ευτυχία τους. Βρίσκουν ευχαρίστηση στην παραίτηση και στην υποταγή, εισχωρώντας στη γαλήνη των πραγμάτων. Ο σκλάβος φτιάχνει την περηφάνια του από τη στάχτη του αφέντη του

[...] με τον θάνατο ενός ανθρώπου, πεθαίνει κι ένας κόσμος άγνωστος

[...] Πιστεύουν πως ο άνθρωπος προχωράει ευθεία μπροστά. Νομίζουν πως ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Δε βλέπουν το σχοινί που τον καρφώνει στα πηγάδια, που τον κρατά σαν ομφάλιος λώρος στην κοιλιά της γης. Αν κάνει ένα βήμα παραπάνω, θα πεθάνει

[...] Πού βρίσκεται η αλήθεια του ανθρώπου; Η αλήθεια δεν είναι κάτι που μπορεί να υποδειχθεί. Όταν μέσα σ’ αυτή τη γη και όχι σε μια άλλη, οι πορτοκαλιές ριζώσουν με γερές ρίζες και γεμίσουν καρπούς, η γη αυτή γίνεται η αλήθεια των πορτοκαλιών. Αν αυτή η θρησκεία, αυτή η καλλιέργεια, αυτή η κλίμακα αξιών και αυτή η μορφή δραστηριότητας, γεννούν μέσα στον καθένα έναν παντοδύναμο κύριο που ο ίδιος δε θα κατανοούσε, τότε όλα αυτά αντιπροσωπεύουν την αλήθεια των ανθρώπων. Η λογική; ας πάει να χαθεί, αν μ’ αυτήν πρόκειται να χάσουμε τη ζωή

[...] Μόνο οι κλίσεις βοηθούν τον άνθρωπο να ξεσκλαβωθεί, αλλά είναι εξίσου απαραίτητο να τον ξεσκλαβώσουμε από τις κλίσεις του

[...] Γι’ αυτό ο κόσμος μας αρχίζει να θρυμματίζεται γύρω μας. Ο καθένας εκστασιάζεται για θρησκείες που του υπόσχονται πληρότητα. Όλοι, κάτω από αντιτιθέμενες λέξεις, εκφράζουμε τις ίδιες τάσεις. Μας χωρίζουν οι μέθοδοι, που είναι καρπός των όσων σκεφτόμαστε, και όχι οι σκοποί μας˙ αυτοί μένουν ίδιοι

[...] εκείνος που φυλάει ταπεινά μερικά πρόβατα κάτω από τα’ άστρα, αν κατανοεί τον ρόλο του, είναι κάτι περισσότερο από ένας υπηρέτης˙ είναι ένας φρουρός, και κάθε φρουρός είναι υπεύθυνος για ολόκληρο το βασίλειο

[...] Μόνο αν αποκτήσουμε συνείδηση του ρόλου τον οποίον καλούμαστε να ερμηνεύσουμε, θα μπορέσουμε να είμαστε ευτυχισμένοι˙ μόνο τότε θα μπορέσουμε να ζήσουμε και να πεθάνουμε ειρηνικά , αφού ό,τι δίνει νόημα στη ζωή μας δίνει νόημα και στον θάνατό μας

[...] Ό,τι με ενοχλεί δεν είναι τα κυρτωμένα κορμιά, ούτε οι καμπούρες, ούτε η ασχήμια˙ είναι ο Μότσαρτ που έχει δολοφονηθεί μέσα στους ανθρώπους [...].

***

Antoine de Saint Exupéry, «Η γη των ανθρώπων» («Terre des Hommes» – 1939)

adnoctum + o-klooun

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ