1. Η Αργοναυτική Εκστρατεία

Μια γενιά πριν από τον Τρωικό πόλεμο, στην εποχή του Ηρακλή και του Θησέα, γεννήθηκε ο μύθος της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Ήταν μια αναζήτηση για το χρυσόμαλλο Δέρας, που ο θρύλος έλεγε ότι ανήκε στο χρυσόμαλλο ιπτάμενο κριάρι που μετέφερε τον Φρίξο και την Έλλη μακριά από τον Ορχομενό. Όταν ο Φρίξος δώρισε το δέρμα του κριού στον βασιλιά της Κολχίδας, δεν φανταζόταν ότι μερικά χρόνια αργότερα θα ξεκινούσαν από την Ιωλκό της Θεσσαλίας όλοι οι μεγάλοι ήρωες της μυθολογίας με επικεφαλής τον Ιάσονα, για να πάρουν το βραβείο αυτό από τα χέρια του βασιλιά Αιήτη. Ούτε κι ο βασιλιάς της Κολχίδας φανταζόταν ότι η ίδια του η κόρη, η μάγισσα Μήδεια θα συμμαχούσε με τους εισβολείς.  

Ο Ιάσονας ξεκίνησε από την Ιωλκό με σκοπό να ανακτήσει τον θρόνο του πατέρα του από τον σφετεριστή θείο του, Πελία. Ωστόσο η περιπέτεια που έζησε, συναντώντας κακουχίες, τέρατα,  θεϊκά στοιχεία της φύσης, αλλά και και την κυκλοθυμία των θεών, ήταν πολύ πάνω από από τις προσδοκίες του και τον έκανε έναν από τους πιο αγαπητούς ήρωες. Το μυθικό πλοίο Αργώ και οι Αργοναύτες ταξιδεύουν ακόμα και στις μέρες μας, μέσα από ιστορίες και μύθους που διαδίδονται από εκείνα τα χρόνια.

Ας δούμε όμως πώς ξεκίνησαν όλα...

01 Η καταγωγή και ανατροφή του Ιάσονα

Στη Θεσσαλία, στην Ιωλκό, το σημερινό Βόλο, ζούσαν δυο αδέρφια: ο Πελίας και ο Αίσωνας, γιοι του Ποσειδώνα κι από βασιλική γενιά: Την Ιωλκό είχε χτίσει ο βασιλιάς Κρηθέας που παντρεύτηκε την Τυρώ και απόκτησε μαζί της τον Αίσωνα. Όταν όμως ο Κρηθέας πέθανε ο Ποσειδώνας αγάπησε την Τυρώ και απόκτησε μαζί της έναν γιο τον Πελία. Έτσι ο Αίσωνας κι ο Πελίας είχαν την ίδια μάνα αλλά διαφορετικό πατέρα. Όταν λοιπόν ο Αίσωνας κατέλαβε δικαιωματικά τον θρόνο, παντρεύτηκε την Πολυμήδη κι έκαναν έναν γιο τον Ιάσονα. Όμως ο Πελίας που δεν μπορούσε να χωνέψει ότι ο αδερφός του ήταν βασιλιάς κατάφερε να μαζέψει στρατό και να διώξει τον αδερφό του από την πόλη. Ο Ιάσονας έλειπε όταν ο Πελίας σφετερίστηκε τον θρόνο. Ζούσε τότε στο κοντινό Πήλιο, το βουνό των Κενταύρων, όπου την ανατροφή του είχε αναλάβει ο παιδαγωγός Κένταυρος Χείρωνας. Όσο απότομοι και βίαιοι ήταν οι άλλοι Κένταυροι άλλο τόσο πράος και μορφωμένος ήταν ο Χείρωνας. Δεν έπαιζε μονάχα τη λύρα, αλλά και γνώριζε όλα τα βουνίσια βότανα μ’όλες τους τις χάρες και μαζί την τέχνη να γιατρεύει τους αρρώστους. Κοντά του πολλοί νέοι και μελλοντικοί ήρωες, μάθαιναν τους καλούς τρόπους, το θάρρος, την εγκράτεια, την πολεμική τέχνη και πλήθος από χρήσιμες επιστήμες. Όταν έμαθε ο Ιάσονας ποιας αδικίας θύμα στάθηκε ο πατέρας του, θέλησε να πάει στην Ιωλκό να σκοτώσει τον θείο του. Μα ο Χείρωνας τον έκανε να αλλάξει γνώμη και του είπε πως η εκδίκηση βρίσκεται στα χέρια των θεών. Άσε που ήταν και πολύ νέος ακόμα για μια τέτοια υπόθεση.

02 «Φυλάξου από τον Μονοσάνδαλο»

Όταν έγινε πια άντρας, ο Ιάσονας πήγε στην Ιωλκό χωρίς να το αποκαλύψει σε κανένα. Ήταν παράξενα ντυμένος. Είχε το κορμί σκεπασμένο με προβιά πάνθηρα, βάσταγε κοντάρι στο κάθε του χέρι και το αριστερό του πόδι ήταν χωρίς σανδάλι. Ο Ιάσονας καθώς πλησίαζε στην Ιωλκό είχε συναντήσει μια ανήμπορη γριούλα στις όχθες από τον ποταμό Άναυρο, που ήθελε να περάσει απέναντι. Χωρίς να το πολυσκεφτεί την πήρε στις πλάτες του, μπήκε μέσα στα ορμητικά νερά και με σχετική ευκολία την πέρασε απέναντι χωρίς αυτή καν να βραχεί. Το μόνο που έπαθε ήταν ότι μέσα στα νερά του ποταμού χάθηκε το ένα του σανδάλι. Η ανήμπορη γριούλα βεβαίως δεν ήταν αυτό που φαινόταν. Ήταν η ίδια η θεά Ήρα που ήθελε να τον δοκιμάσει. Έτσι παρουσιάστηκε μπροστά του με όλη της την μεγαλοπρέπεια και του υποσχέθηκε ότι από τότε και στο εξής θα ήταν προστάτιδά του. Για τον λόγο αυτό ο Ιάσονας μπήκε μέσα στην πόλη της Ιωλκού με μόνο ένα σανδάλι. Έτσι έφτασε στην δημόσια πλατεία ακριβώς επάνω στην ώρα που ο Πελίας ετοιμαζόταν να κάνει θυσία στους θεούς. Ο Πελίας δεν γνώρισε τον ανιψιό του κι ωστόσο φοβήθηκε. Γιατί κάποτε ένας χρησμός τον συμβούλεψε να φυλάγεται από τον μονοσάνδαλο! Φώναξε λοιπόν κοντά του το παλικάρι και τον ρώτησε, αν ήταν βασιλιάς ποια τιμωρία θα έβαζε σε έναν από τους πολίτες του που θα έκανε σε βάρος του συνομωσία. Χωρίς να διστάσει ο μονοσάνδαλος Ιάσονας αποκρίθηκε πως θα τον έστελνε να του φέρει το «Χρυσόμαλλο Δέρας», δηλαδή την χρυσόμαλλη προβιά. Έδωσε έτσι την αφορμή στον Πελία να τον στείλει να φέρει το χρυσόμαλλο δέρας πίσω στην Ιωλκό, ώστε να δείξει ότι είναι άξιος για τον θρόνο.  03 Το χρυσόμαλλο δέρας Τι ήταν όμως αυτό το χρυσόμαλλο δέρας, έτσι λαχταριστό κι έτσι επικίνδυνο για να το αποκτήσει άνθρωπος; Η ιστορία του ήταν πολύ γνωστή στην Ιωλκό και να γιατί: Πριν από κάμποσα χρόνια ο Αθάμας, βασιλιάς στον Ορχομενό της Βοιωτίας, είχε δύο παιδιά, τον Φρίξο και την Έλλη, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Τα είχε και τα δύο από την πρώτη του γυναίκα τη Νεφέλη. Εκείνη όμως πέθανε νέα, η δεύτερη γυναίκα του όμως, η Ινώ μισούσε τα δυο παιδιά και στοχάστηκε να βρει τρόπο να τα σκοτώσει, ώστε να πάρουν τα δικά της παιδιά το βασίλειο. Έβαλε λοιπόν τις γυναίκες του τόπου να καψαλίσουν κρυφά το σιτάρι που ήταν να σπαρθεί. Και φυσικά το στάρι δεν φύτρωσε. Έστειλε τότε ο Αθάμας απεσταλμένους στους Δελφούς να ρωτήσουν το μαντείο του Απόλλωνα για ποια αιτία τους βρήκε μια τέτοια συμφορά. Η Ινώ εξαγόρασε τους απεσταλμένους, που γύρισαν φέρνοντας ψεύτικη απάντηση. Προσποιήθηκαν πως οι θεοί τάχα ήταν θυμωμένοι και ζητούσαν ανθρώπινη θυσία: τα θύματα για να εξευμενιστούν οι θεοί έπρεπε να είναι ο Φρίξος και η Έλλη. Ευκολόπιστος ο Αθάμας, ετοιμάστηκε να κάνει την υπέρτατη θυσία. Η μητέρα τους όμως η Νεφέλη μεσολάβησε στον Δία κι εκείνος έστειλε ένα φτερωτό κριάρι με χρυσό μαλλί, που πήρε τα δύο παιδιά στην πλάτη του και τα σήκωσε ψηλά στον αέρα. Έτσι ο Φρίξος και η Έλλη άφησαν τη Βοιωτία για να ξεφύγουν από το θάνατο. Στο δρόμο όμως η Έλλη έπεσε από το κριάρι. Πνίγηκε στο στενό πορθμό που χωρίζει την Ευρώπη από την Ασία και πήρε από τότε το όνομά της: Ελλήσποντος, δηλαδή η θάλασσα της Έλλης. Ο Φρίξος έφτασε σώος στην Κολχίδα, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, σ’ένα βασίλειο που γειτονεύει με τον Καύκασο. Ο βασιλιάς της Κολχίδας Αιήτης καλωσόρισε τον Φρίξο και του έδωσε για γυναίκα του την κόρη του, Χαλκιόπη. Ο ίδιος ο Αιήτης ήταν γιος του θεού Ήλιου και μητέρα του η Περσηίδα. Ο Αιήτης είχε και δύο αδελφές.  Η μια ήταν η μάγισσα Κίρκη και η άλλη ήταν η Πασιφάη, η γυναίκα του πασίγνωστου βασιλιά της Κρήτης, του Μίνωα. Για να δείξει την ευγνωμοσύνη του, ο Φρίξος θυσίασε το κριάρι στο Δία και πρόσφερε τη θαυμαστή προβιά στην Αιήτη. Αυτός την κρέμασε αφιέρωμα στο ιερό δάσος του Άρη, επάνω σε μια βελανιδιά όπου θα την φυλούσε μέρα και νύχτα ένας τρομερός δράκος. Τούτο λοιπόν το χρυσόμαλλο Δέρας έπρεπε να πάρει ο Ιάσονας σύμφωνα με τη διαταγή του Πελία.

04 Η προετοιμασία για την εκστρατεία

Ο Ιάσονας λοιπόν, δεν μπορούσε παρά να αποδεχτεί να επιχειρήσει αυτόν τον άθλο, ώστε να αποδείξει την αξία του και στο λαό της Ιωλκού. Αρχικά έπρεπε να σκαρώσει ένα καράβι και να βρει συντρόφους που θα τον συνόδευαν στο μακρύ ταξίδι στην Κολχίδα. Ωστόσο σ’αυτό το τελευταίο δεν είχε καθόλου πρόβλημα αφού μόλις έστειλε κήρυκες σε όλη την επικράτεια, όλοι οι νέοι Έλληνες ήρωες έτρεξαν στο κάλεσμα του Ιάσονα. Η ίδια η θεά Αθηνά τους έμαθε την τέχνη να συναρμολογήσουν τα κομμάτια για ένα μεγάλο και γερό καράβι. Τους έδωσε μάλιστα και ένα θαυμάσιο κομμάτι ξύλο για να φτιάξουν την πλώρη: από την θαυματουργή βελανιδιά της Δωδώνης, που με τη μεσολάβηση του Δίαέδινε χρησμούς. Εκείνο το κομμάτι του ξύλου είχε το χάρισμα του λόγου. Το καράβι το ονόμασαν «Αργώ» προς τιμήν του Άργου που ήταν ο υπεύθυνος για την κατασκευή του και σήμαινε λαμπρό, φωτεινό. Η Αργώ πρωτομπήκε στα νερά του λιμανιού των Παγασών. Η επίσημη θυσία έδωσε ευοίωνες προβλέψεις. Κι άρχισε τότε ένα μεγάλο ταξίδι, από νησί σε νησί, από σκάλα σε σκάλα, ταξίδι αβέβαιο, γεμάτο λοξοδρομίες, γιατί ο Ιάσονας και το πλήρωμά του δεν γνώριζαν με σιγουριά ποιο δρόμο έπρεπε να ακολουθήσουν.

Οι σύντροφοι του Ιάσονα, οι Αργοναύτες ήταν όλοι τους ξακουστοί ήρωες. Ανάμεσά τους ήταν ο Ηρακλής, ο Θησέας, οι Διόσκουροι της Σπάρτης Κάστορας και Πολυδεύκης, οι Διόσκουροι της Μεσσηνίας Ίδας και Λυγκέας, ο Αγκαίος και η Αταλάντη από την Αρκαδία, ο Μελέαγρος, ο Ίδμωνας και ο Μόψος που ήταν και οι δύο μάντεις, οι γιοι του Αιακού Πηλέας και Τελαμώνας, ο Τίφυς, ο Αλκαίος, ο Ασκληπιός, τα δύο φτερωτά παιδιά του Βορέα από τη Θράκη ο Ζήτης και ο Κάλαης, ο πατέρας του Οδυσσέα Λαέρτης από την Ιθάκη, ο Ορφέας με τη μαγική του λύρα, ο Άδμητος, ο Φάληρος από την Αθήνα, ο Ίφυτος, ο Νέστορας, ο Γλαύκος, ο Ύλας, ο Άργος που λέγεται ότι ήταν γιος του Φρίξου και άλλοι πολλοί, πενήντα στον αριθμό, όσα και τα κουπιά της Αργώς.

05 Η εκστρατεία ξεκινά

Η απώλεια του Ηρακλή

Η Αργώ όμως, παρόλο που έπλεε με ούριο άνεμο και με καλμαρισμένη θάλασσα φαινόταν αρχικά να μην κερδίζει ταχύτητα. Αντίθετα φαινόταν έτοιμη να βουλιάξει. Τότε ακούστηκε ένας ψίθυρος από το ιερό ξύλο στην πλώρη του πλοίου. Και η φωνή είπε «Ο λόγος που δεν κινείται το πλοίο Αργοναύτες, είναι επειδή στενάζει από το θεϊκό βάρος του Ηρακλή». Ο Ηρακλής αν και επιθυμούσε να ζήσει την περιπέτεια της Αργοναυτικής εκστρατείας και να βοηθήσει με την τρομερή του δύναμη τους Αργοναύτες, ωστόσο έκρινε πως θα έπρεπε να εγκαταλείψει την ιδέα αυτή, για όφελος όλης της αποστολής. Λίγο παρακάτω σε έναν όρμο που ονομαζόταν Αφέτες ο Ηρακλής αποβιβάστηκε από το πλοίο και χαιρέτησε όλους του υπόλοιπους Αργοναύτες, που λυπήθηκαν πολύ που έχαναν έναν τόσο σημαντικό ήρωα από την ομάδα τους. Ο όρμος αυτός ονομάστηκε γι’ αυτό το λόγο Αφέτες, επειδή στην ουσία ήταν και η αφετηρία της Αργοναυτικής εκστρατείας.

Οι Αργοναύτες και οι γυναίκες της Λήμνου

Μετά από μέρες ταξιδιού οι Αργοναύτες έφτασαν στη Λήμνο, όπου έμειναν κάμποσο διάστημα. Εκεί τους καλοδέχτηκαν οι γυναίκες του νησιού, που πριν από μερικά χρόνια είχαν σκοτώσει όλους τους άντρες του νησιού, επειδή εκείνοι τις κακομεταχειρίζονταν. Πάσχιζαν οι γυναίκες της Λήμνου και η πανέμορφη βασίλισσά τους Υψιπύλη να κρατήσουν τους Αργοναύτες στο νησί, όμως εκείνοι αποφάσισαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους.

06 Δολίονες και Κύζικος

Ύστερα από ημέρες έφτασαν εκεί που ζούσαν οι Δολίονες, στην Κυζίκη της Προποντίδας. Εκεί ο βασιλιάς Κύζικος τους έκανε σπουδαίο τραπέζι και την επόμενη νύχτα οι Αργοναύτες σήκωσαν την άγκυρα για να φύγουν. Όμως σηκώθηκε τέτοια πυκνή καταχνιά που παρόλο που ταξίδευαν για πολλές ώρες νομίζοντας ότι απομακρύνθηκαν, εκείνοι έχασαν τον προσανατολισμό τους και χωρίς να το αντιληφθούν επέστρεψαν και πάλι στην Κυζίκη. Μέσα στο σκοτάδι οι Δολίονες δεν κατάλαβαν ότι επέστρεψαν οι Αργοναύτες, πίστεψαν ότι δέχονταν επίθεση από πειρατές και άρχισαν την μάχη. Ο Κύζικος πολέμησε με γενναιότητα για να προστατέψει τον λαό του. Κάποια στιγμή μέσα στο σκοτάδι βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ιάσονα ο οποίος καθώς ήτανε πιο επιδέξιος στο ξίφος τον σώριασε κάτω νεκρό. Όταν η ομίχλη διαλύθηκε, αποκαλύφθηκε το τραγικό λάθος που είχε συμβεί. Όλοι τους θρηνήσανε και περισσότερο απαρηγόρητος ο Ιάσονας που έγινε άθελά του αιτία να σκοτωθεί ο γενναίος βασιλιάς. Ο Ιάσονας έκανε μεγαλόπρεπη κηδεία στο νεκρό Κύζικο. Τρεις ημέρες οι Αργοναύτες θρήνησαν, όπως απαιτούσε το έθιμο, για να τιμήσουν τον βασιλιά και τέλειωσαν με επικήδειους αγώνες.

07 «Τον Ύλαν κραυγάζεις;»

Σε μιαν άλλη ακτή, που συνάντησαν οι Αργοναύτες, έστειλαν μέσα στο δάσος τον Ύλα που προθυμοποιήθηκε να ψάξει να βρει πόσιμο νερό. Κάποια στιγμή όμως, καθώς περιπλανιόταν κοντά σε μια πηγή, ξεπήδησε από μέσα μια πανέμορφη νύμφη που τον ερωτεύτηκε και τον έπεισε να μείνει μαζί της. Οι Αργοναύτες που είδαν ότι ο Ύλας αργούσε αποφάσισαν να τον αναζητήσουν. Ιδιαίτερα επέμενε ο φίλος του Πολύφημος ο οποίος πρωτοστατούσε στις ομάδες αναζήτησης. Μετά από πολλές ώρες ο Ιάσονας αποφάσισε ότι θα ήταν πιο φρόνιμο να ξεκινήσουν χωρίς εκείνον, αλλά άφησαν στο μέρος εκείνο τον Πολύφημο να συνεχίσει να τον ψάχνει, με σκοπό να τους έβρισκαν και πάλι στο γυρισμό. Δεν γνώριζαν βέβαια τότε ότι δεν θα περνούσαν ποτέ ξανά από εκεί. Αργότερα ο Πολύφημος, που δεν είχε σχέση με τον Πολύφημο της Οδύσσειας, έκανε φίλους τους κατοίκους της περιοχής, όπου βασίλεψε για πολλά χρόνια… Οι Αργοναύτες κατόπιν, έφτασαν στη Βιθυνία, όπου ζούσαν οι Βέβρυκες. Ο βασιλιάς τους Αμύκος, που ήταν και γιος του Ποσειδώνα προκαλούσε σε πάλη όλους τους ξένους που πέρναγαν από εκεί. Ο γιος του Δία, ο Πολυδεύκης, που βρισκόταν μαζί με τους άλλους στην Αργώ, δέχτηκε την πρόκληση. Και τον υπόταξε στην πάλη τόσο πολύ τον Άμυκο, που τον έκανε να υποσχεθεί να φέρεται καλύτερα στους φιλοξενούμενούς του από τότε και στο εξής. 08 Το νησί του Φινέα Την άλλη μέρα, σηκώθηκε μεγάλη φουρτούνα. Κι αντί να πιάσει λιμάνι στο Βόσπορο, η Αργώ αναγκάστηκε να αράξει σε θρακικό ακρογιάλι. Έτσι βρέθηκαν στη χώρα του τυφλού μάντη Φινέα. Ο δύστυχος ήταν γιος του Ποσειδώνα κι είχε πάνω του μια βαριά κατάρα: κάθε φορά που φέρνανε μπροστά του τραπέζι με φαγητά ορμούσαν οι Άρπυιες, φριχτά πουλιά με γυναικείο κεφάλι, που έπαιρναν ότι μπορούσαν να σηκώσουν και λέρωναν όσα έμεναν με κάθε τρόπο. Έτσι ο Φινέας κόντευε πια να πεθάνει της πείνας. Οι Αργοναύτες τον λυπήθηκαν. Οι γιοί του Βοριά, ο Ζήτης και ο Κάλαης, που είχανε φτερά δώρο του πατέρα τους, παραμόνευαν. Και μόλις έφτασαν οι Άρπυιες, όρμησαν και τις πήραν στο κυνήγι μέχρι που τις εξάντλησαν και κατάφεραν να τις αιχμαλωτίσουν. Έτσι τις ανάγκασαν να υποσχεθούν ότι δεν θα ξαναενοχλούσαν τον Φινέα. Ο Φινέας γεμάτος ευγνωμοσύνη είπε στους Αργοναύτες: «Σε λίγο θα ανταμώσετε στο δρόμο σας δύο μεγάλα σκοτεινά και ψηλά βράχια. Είναι δύο πλεούμενες πέτρες. Από το γαλαζωπό τους χρώμα τις λένε Κυάνειες αλλά τις λένε και Συμπληγάδες Πέτρες γιατί μόλις κάνει να περάσει ανάμεσά τους πλεούμενο, πέφτουνε με ορμή η μία πάνω στην άλλη και το τσακίζουν αλύπητα. Δεν ξέρω, πρόσθεσε αν οι Μοίρες θα σας αφήσουν να περάσετε αυτό το εμπόδιο μα μπορείτε εύκολα να το νικήσετε. Να έχετε μαζί σας ένα περιστέρι. Κι όταν φτάσετε κοντά στις Συμπληγάδες, αμολήστε το να περάσει ολόισα μπροστά τους. Αν καταφέρει να περάσει αλώβητο, αυτό θα είναι σημάδι ότι δεν θα κινδυνέψετε. Μα αν τυχόν οι Συμπληγάδες το συνθλίψουν τότε παρατήστε τον σκοπό σας, γιατί οι Μοίρες δεν θα θέλουν να περάσετε».. Η Αργοναυτική Εκστρατεία Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ Συνεχίζεται...