Όταν ο τζόγος γίνεται εξάρτηση

Έρευνα των πανεπιστημίων του Κάλγκαρι του Καναδά και του Σάο Πάολο της Βραζιλίας ανέδειξε την εξάρτηση από το τζόγο ως ισχυρότερη ακόμα κι από αυτή του αλκοόλ. Επίσης, σχετικά πρόσφατα, το ΚΕΘΕΑ (Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων) δημιούργησε μια νέα θεραπευτική δομή που απευθύνεται στους εξαρτημένους παίχτες τυχερών παιχνιδιών.

Στη χώρα μας η νοοτροπία του εύκολου πλουτισμού, η ανάγκη μεγάλης μερίδας των συνανθρώπων μας για απόσπαση από τα προβλήματα της καθημερινότητάς τους και η κοινωνικά αποδεκτή ενασχόληση με τον τζόγο έχουν μετατρέψει τα τυχερά παιχνίδια σε χώρο εναπόθεσης ελπίδων αλλά και σε δυνάστη πολλών ελληνικών οικογενειών. Ο τζόγος, όπως όλες οι εξαρτητικές συμπεριφορές, έχει την ιδιότητα να δημιουργεί στον παίχτη αισθήματα ηδονής, παρόμοια με αυτά που δημιουργούνται από συμπεριφορές που προορίζονται για τη διατήρηση και τη διαιώνιση της ζωής (π.χ. όπως το αίσθημα ικανοποίησης που έχει κάποιος διψασμένος που ξεδιψάει).

Ταυτόχρονα, ο τζόγος κάνει τον παίχτη να ξεχνάει όλα τα άλλα προβλήματα που μπορεί να τον απασχολούν (όπως ο διψασμένος του παραδείγματός μας αποσπάται από άλλα πιο σύνθετα προβλήματα μέχρι να ξεδιψάσει) και να στρέφεται αποκλειστικά στη διαδικασία του παιχνιδιού και σε ότι σχετίζεται με αυτή. Όπως τα χημικά ναρκωτικά αποπροσανατολίζουν τον άνθρωπο από τα πραγματικά του προβλήματα κι από τις καταστάσεις που ζει έτσι και ο τζόγος κάνει τον παίχτη να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το αποτέλεσμα π.χ. ενός αγώνα ή μιας κλήρωσης σαν από το αποτέλεσμα του αγώνα αυτού να εξαρτιόνταν η ίδια του η επιβίωση. 

Αν τελικά κερδίσει στο συγκεκριμένο στοίχημα, τότε βιώνει έναν θρίαμβο, η τάση του για στοιχηματισμό ενισχύεται και αμέσως μπαίνει στη διαδικασία να στοιχηματίσει στον επόμενο αγώνα. Αν χάσει η προσδοκία που είχε για νίκη μετατρέπεται σε πείσμα, σε ανάγκη να στοιχηματίσει περισσότερα για να πάρει πίσω τα χρήματα που θεωρεί πως του ανήκουν.

Άλλωστε, έχει επιβεβαιωθεί πειραματικά, εδώ και πολλά χρόνια, πως όσο πιο απρόβλεπτη είναι η επιβράβευση μιας συμπεριφοράς, τόσο πιο εθιστική γίνεται η συμπεριφορά αυτή. Κατά αυτόν τον τρόπο ο παίχτης μπορεί σταδιακά να μπει σε έναν κύκλο εξάρτησης όπου όλη του η ζωή στρέφεται γύρω από τα τυχερά παιχνίδια.

Έτσι, σταδιακά παραμελεί τους ρόλους που έχει σαν σύζυγος, πατέρας εργαζόμενος, φίλος και δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στους ρόλους εκείνους που έχουν να κάνουν με την εξάρτηση του, δηλαδή το ρόλο του παίχτη, του φιλάθλου και του θαμώνα χαρτοπαικτικών λεσχών. Ωστόσο, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των συνανθρώπων μας έχει ασχοληθεί με κάποιο τυχερό παιχνίδι λίγοι είναι αυτοί που αποκτούν εξάρτηση από τον τζόγο, όπως ακριβώς όλοι όσοι έχουν δοκιμάσει αλκοόλ δεν γίνονται αλκοολικοί.

Η απάντηση σε αυτό το παράδοξο είναι πολυσύνθετη: Η αυτοπειθαρχία, οι ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις, η αυτογνωσία και ο αυτοσεβασμός, είναι κάποιοι παράγοντες που αμβλύνουν την πιθανότητα κάποιου να εμπλακεί παθολογικά με τον τζόγο. Τα τυχερά παιχνίδια μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στην εξάρτηση από αυτά. Ο εξαρτημένος συνάνθρωπος χρίζει ειδικής επιστημονικής βοήθειας για να μπορέσει να απεξαρτηθεί και η ενασχόλησή του με το όποιο τυχερό παιχνίδι να είναι μια συνειδητή και νηφάλια επιλογή και όχι μια ανάγκη κι ένα υποκατάστατο της πραγματικής του ζωής. Οι ευθύνες είναι και συλλογικές:

Στη χώρα μας ο κάθε μορφής τζόγος διαφημίζεται έντονα και χωρίς σκεπτικισμό. Μήπως θα έπρεπε κάθε τέτοια διαφήμιση να συνοδεύεται από μια λεζάντα παρόμοια με εκείνη στα πακέτα των τσιγάρων «ο τζόγος είναι εξαιρετικά εθιστικός. Μην τον ξεκινήσετε»;. Κάτι τέτοιο σίγουρα δεν θα ήταν πανάκεια και δεν θα έλυνε το πρόβλημα, ωστόσο θα έκανε πιο εύκολη την συνειδητοποίηση και την παραδοχή στους εξαρτημένους παίκτες και στις οικογένειές τους, του προβλήματος που αντιμετωπίζουν.

Γιατί τελικά, όπως και με τις άλλες μορφές εξάρτησης έτσι και ο εθισμένος στα τυχερά παιχνίδια δεν μπορεί να απεξαρτηθεί αν δεν πάρει στα χέρια του την ευθύνη του εαυτού του ώστε να αναγνωρίσει το πρόβλημά του και να ζητήσει επιστημονική βοήθεια. 

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ