Οι 5 πιο κοινές αιτίες άγχους

 


1. Υπερβολικές προσδοκίες από τον εαυτό μας
 
Το άγχος μας συχνά πηγάζει από τις απαιτήσεις που εμείς οι ίδιοι έχουμε από τον εαυτό μας.
Οι απαιτήσεις αυτές δεν είναι πάντα ρητά διατυπωμένες και συνειδητά αποδεκτές αλλά τις θεωρούμε ως δεδομένο κομμάτι της καθημερινότητα μας αλλά και των ρόλων στους οποίους καλούμαστε να ανταποκριθούμε.

Το άγχος βρίσκει πρόσφορο έδαφος να ριζώσει όταν προσδοκούμε  από τον εαυτό μας πράγματα που στις δεδομένες συνθήκες της ζωής μας δεν μπορεί να αντεπεξέλθει. Έτσι ενώ οι συνθήκες ζωής μας αλλάζουν (οικονομικές, κοινωνικές, οικογενειακές κ.α) ενώ οι προτεραιότητες μας και οι σχέσεις επαναπροσδιορίζονται εμείς παραμένουμε προσκολλημένοι σε προσδοκίες που ταιριάζουν καλύτερα σε προηγούμενες φάσεις της ζωής μας.
Τα μεγαλεπήβολα σχέδια δεν είναι όμως πάντα κάτι αρνητικό καθώς σηματοδοτούν στόχους την επίτευξη των οποίων επιθυμούμε διακαώς. Αρχίζει να αποτελεί όμως μια πηγή άγχους όταν δεν μπορούμε ή δεν προσπαθούμε να μεθοδεύσουμε την υλοποίηση τους με τρόπο που να συνάδει με τον γενικότερο τρόπο ζωής μας και να συμβαδίζει με τις υπάρχουσες υποχρεώσεις μας. Το μυστικό είναι η ιεράρχηση των στόχων μας ή των βημάτων που θα μας οδηγήσουν σε ένα στόχο και η σταδιακή και ομαλή πορεία προς αυτόν.


2. Προσδοκίες σημαντικών ανθρώπων της ζωής μας από μας
 
Δεν είναι μόνο οι προσδοκίες που έχουμε από τον εαυτό μας που μας ταλανίζουν. Συχνά οι προσδοκίες των άλλων από μας καθίστανται μια πηγή διαρκούς άγχους. Όταν οι προσδοκίες των άλλων για μας συγκρούονται με τις δικές μας προσδοκίες μας για τον εαυτό μας, δημιουργείται συχνά μια θολή περιοχή. Δεν ξέρουμε προς ποια κατεύθυνση να κινηθούμε, τι είναι αυτό που πρέπει να πράξουμε, ποια πορεία να χαράξουμε. Θεωρούμε πως αν εκφράσουμε ανοιχτά την αντίθεση μας προς τους άλλους, θα τους απογοητεύσουμε. Απαιτούμε από τον εαυτό μας λοιπόν να ικανοποιήσει τόσο τις προσδοκίες των σημαντικών άλλων (γονείς, αδέρφια, σύντροφος, φίλοι, κ.α.) αλλά παλεύουμε συνάμα και για τους δικούς μας στόχους.

Αν αυτά τα δύο είναι όμως ασύμβατα οφείλουμε στον εαυτό μας και στους άλλους ειλικρίνεια. Πρέπει να πάρουμε με σοβαρότητα τις αποφάσεις για τη ζωή μας και να τις υποστηρίξουμε με πράξεις. Δεν ευθύνεται κανείς άλλος για τα λάθη και τις αποτυχίες μας, παρά μόνο εμείς. Άρα ας σκεφτούμε με τι γνώμονα παίρνουμε τις προσωπικές μας αποφάσεις μέχρι τώρα, ή γιατί αναβάλλουμε την λήψη τους διαιωνίζοντας το άγχος και την ανασφάλεια μας.

3. Η σημασία της γνώμης των άλλων 
 
Η γνώμη των άλλων - είτε ως ρητή διατύπωση, είτε ως υπονοούμενο ή ακόμα και ως υπόνοια στο νου μας– μπορεί να αποτελέσει μια μεγάλη πηγή άγχους. Η άποψη των άλλων, στην περίπτωση αυτή, παύει να λειτουργεί ως μια εξωτερική εκτίμηση την οποία μπορούμε και εμείς οι ίδιοι να αξιολογήσουμε, να δεχθούμε (πλήρως ή εν μέρει), ή να απορρίψουμε και λειτουργεί περισσότερο ως καθρέφτης που αντανακλά την ουσία του εαυτού μας. Ο καθορισμός και επανακαθορισμός του εαυτού μας ανάλογα με το ποιον έχουμε απέναντι μας είναι μια πραγματικά ψυχοφθόρα διαδικασία.

Ζούμε με το άγχος μην κριθούμε ή μην αξιολογηθούμε αρνητικά. Επιτρέπουμε στην άποψη των άλλων αλλά και στην άποψη που έχουμε εμείς για το τί άποψη μπορεί να έχουν οι άλλοι για μας, να σχηματοποιεί την προσωπική μας ταυτότητα αλλά μόνο πρόσκαιρα, μέχρι μια άλλη άποψη να αλλάξει αυτό το σχήμα. Η αλήθεια είναι πως το άγχος μας σε αυτήν την περίπτωση είναι δικό μας δημιούργημα. Δεν φταίνε οι άλλοι για το τι πιστεύουν για μας ή για το πώς το εκφράζουν αλλά εμείς για το ότι επιτρέπουμε στον εαυτό μας να υιοθετεί άκριτα τις γνώμες των άλλων και να προσδιορίζεται από αυτές.

4. Καταστροφολογία 
 
Το ενδεχόμενο μιας αρνητικής εξέλιξης των πραγμάτων στη ζωή μας είναι κάτι ρεαλιστικό. Αν αναπαράγουμε συνέχεια όμως τους φόβους μας για το χειρότερο ( να αποτύχουμε στην εξεταστική, να χάσουμε τη δουλειά μας, να μην βρούμε δουλειά, να πάθουν κάτι τα αγαπημένα μας πρόσωπα κ.ο.κ. ) καταδικάζουμε στην ουσία τον εαυτό μας σε ένα ατελείωτο άγχος για ένα μέλλον που δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Οι σκέψεις για επικείμενες καταστροφές δεν βοηθούν κανέναν. Αν ωστόσο μια αρνητική πρόβλεψη για το μέλλον γίνεται στη βάση απτών στοιχείων που την καθιστούν περισσότερο συμπέρασμα και όχι πρόβλεψη (π.χ. δεν προετοιμάστηκε καλά για την παρουσίαση και μάλλον θα βρεθώ εκτεθειμένος στο συμβούλιο ) τότε προς τι το άγχος; Αν πάλι βλέπουμε να έρχεται μια εξέλιξη των πραγμάτων που θέλουμε πάση θυσία να αποφύγουμε, μήπως να αρχίσουμε να δρομολογούμε ενέργειες που θα μας βοηθήσουν είτε την αποφύγουμε είτε να την διαχειριστούμε καλύτερα;  

5. Κακή διαχείριση του χρόνου 
 
Για πολλούς ανθρώπους είναι δύσκολο να οργανώσουν τον χρόνο τους με αποτέλεσμα να σπαταλούν άσκοπα χρόνο, ενέργεια και ψυχικά αποθέματα. Η αμφιβολία για το αν θα προλάβουν να τα έχουν όλα έτοιμα στην ώρα τους δημιουργεί ένα δυσβάσταχτο άγχος που δεν τους επιτρέπει να διαχειριστούν σωστά ούτε το χρόνο ούτε τα μέσα που έχουν στην διάθεση τους.  Ο σωστός προγραμματισμός μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά σε σχέση με το άγχος, ιδιαίτερα σε περιόδους όπου καλούμαστε να ανταποκριθούμε παράλληλα σε πολλές απαιτήσεις – προθεσμίες – υποχρεώσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, και εφόσον χρειάζεται να επιδείξουμε ένα βαθμό αποτελεσματικότητας, χρειαζόμαστε σωστή οργάνωση και ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Ο προγραμματισμός θα πρέπει να γίνεται γραπτά. Ότι έχουμε γραμμένο σε χαρτί μπορεί να βγει από το μυαλό εξοικονομώντας μας ενέργεια για να ασχοληθούμε με τα ουσιαστικά πράγματα.

 Αρθρογράφος: Βάλια Παυλίδου 

 e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ