Η Γωνιά της Γλώσσας μας: Από που προέρχονται τα ονόματα των χωριών της Ρόδου

Προέλευση ονομασίας χωριών της Ρόδου. Μια ετυμολογική περιπλάνηση στην ιστορία του νησιού μας.

• Απολακκιά: πήρε το όνομα της από το γεγονός ότι είναι χτισμένη στον κάμπο της περιοχής  και φαίνεται σαν να βρίσκεται μέσα σε λάκκο.
• Aρνίθα: προελληνικό τοπωνύμιο σε -ινθος-ινθα όπως τα Κόρινθος, Ζάκυνθος.
• Αρχάγγελος: από τον Αρχάγγελο Μιχαήλ.
• Αρχίπολη: σύμφωνα με την παράδοση κάποιο βασιλόπουλο που λεγόταν Αρχέπολης ήρθε από την Κρήτη και επέλεξε να μείνει εκεί για να αναρρώσει από μια σοβαρή ασθένεια. Έτσι έδωσε το όνομα του στην περιοχή.

• Απόλλωνα: από το ναό του θεού Απόλλωνα που υπήρχε στην περιοχή.
• Ασκληπειό: από  ιερό  της περιοχής  αφιερωμένο στον  Ασκληπιό.
• Αφάντου: από τη θέση του χωριού ανάμεσα σε τρεις λόφους, γεγονός που καθιστούσε  το χωριό «άφαντο» από τους πειρατές, ή από τον κτηματία της περιοχής Εύφαντο.
• Αγ. Ισίδωρος: από την ομώνυμη εκκλησία  που δεσπόζει στην πλατεία του χωριού.
• Βάτι: Μια  εκδοχή  αναφέρει ότι το όνομα προέκυψε επειδή το χωριό ήταν γεμάτο βάτους. Μια δεύτερη από την επιγραφή “ΒΑΤΙΟΝ ΧΑΙΡΕ“. που έχει βρεθεί στην περιοχή.

• Γεννάδι: από τον κτηματία  της περιοχής Γεννάδη.
• Δαματριά: από την αρχαία θεά Δήμητρα.
• Διμυλιά: από τους δύο νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή.
• Εμπωνας: από την αρχαία λέξη «άμβων» που σημαίνει πλαγιά βουνού.
• Ελεούσα: από την ομώνυμη προσφώνηση της Παναγίας.
• Θεολόγος: από τον Αγιο Ιωάννη το Θεολόγο.
• Ιάλυσος: από τον Ιάλυσο τον εγγονό του Θεού Ήλιου.

• Ιστριος: από την αρχαία Ιστρο που υπήρχε στην περιοχή  ή από τον κτηματία Ιστρο.
• Κάλαθος: από τον αρχαίο δήμο «Κλάσιοι»-Κ(α)λάθιοι.
• Καλυθιές: από το φυτό κολυτέα που ευδοκιμούσε  παλιότερα σε όλη την περιοχή.
• Κατταβιά: από τον μυθικό γενάρχη Κάτταβο ή από τον αρχαίο δήμο «Κατταβέων» που βρισκόταν στην περιοχή

• Κοσκινού: από τον κτηματία της περιοχής Κοσκινά.
• Κρεμαστή: από τον ξακουστό κρεμαστό ναό της Παναγίας στο κάστρο του χωριού ή από τον κρεμαστό βράχο, στον οποίο υπήρχε το φρούριο και η  εκκλησία.
• Κρητηνία: το όνομα της σημαίνει «μικρή Κρήτη» και δημιουργήθηκε από τον Αλθαιμένη, εγγονό του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα.
• Καλαβάρδα: από τον τσιφλικά της περιοχής που ονομαζόταν Βάρδας και ήταν παλαιός  κτηματίας  του Βυζαντίου.

• Λαχανιά: από την πλούσια βλάστηση και τα άφθονα λάχανα της περιοχής.
• Λάερμα: παραφθορά της αρχαίας πόλης «Λάδαρμα».
• Λάρδος: από την αρχαία «Λάρτο».
• Λίνδος: από τον Λίνδο, εγγονό του Θεού Ηλιου.
• Μαριτσά: από τα κτήματα κάποιου στρατιωτικού της περιοχής, ο οποίος  είχε τον   στρατιωτικό τίτλο Μαριτζάς.

• Μαλώνα: από την αρχαία λέξη «μαλών», δωρικός τύπος του «μηλών», που σημαίνει τόπος με οπωροφόρα δέντρα.
• Μάσαρη: το όνομά του σημαίνει χωριό μέσα στα όρη, στο κέντρο του νησιού.
• Μονόλιθος: από τον  τεράστιο μονόλιθο βράχο που δεσπόζει πάνω από το χωριό.
• Μεσαναγρός: από την θέση του στο μέσο των αγρών της περιοχής.
• Μαντρικό: από τα πολλά μαντριά που είχε η περιοχή.

• Παραδείσι: από την παραδεισένια ομορφιά του χωριού. Παλιότερα λεγόταν Βιλλανόβα από το φρούριο που έχτισε στην περιοχή ο μεγάλος μάγιστρος Ελιόν Βιλλανόβα.
• Παστίδα: το όνομα του χωριού είναι Λατινικό και προέρχεται από την  λέξη BASTIDA  που σημαίνει πύργος  για τη φύλαξη του γειτονικού φρουρίου της Ιαλυσού.
• Πλατάνια: από τα πολλά πλατάνια που φύτρωναν κάποτε στην περιοχή.
• Πυλώνα: από τη λέξη πύλη, καθώς επρόκειτο παλιότερα για τη νότια είσοδο της Ρόδου.
• Προφύλια: παραφθορά από τη λέξη προπύλαια.

• Σορωνή: από τη λέξη «σόρων» που σημαίνει δάσος δρυών και χώρος με βελανιδιές,οι οποίες ήταν άφθονες στην περιοχή.
• Σάλακος: από τον κτηματία Σάλακο, που κυριαρχούσε στην περιοχή.
• Σιάννα: είτε  από τον αρχαίο Δήμο Βρασιανών που είχε  έδρα την σημερινή περιοχή του χωριού,είτε από τον ναό της Οσίας Αννας.
• Φάνες: είτε από τον φανό,τον φάρο που υπήρχε στην περιοχή, είτε από το Ναό του Φαναίου Απόλλωνα.
• Φαληράκι: από το όνομα της μοναδικής ταβέρνας της περιοχής. Μέχρι την δεκαετία του 1950 ονομαζόταν Παχύναμμος.
• Ψίνθος: από τον αρχαίο Δήμο Σιβυνθίων.Σταδιακά η λέξη Σίβυνθος έγινε Ψίνθος.
(Οι ετυμολογικές ερμηνείες σε  κάποια ονόματα είναι πολλαπλές  και προκρίθηκε η θεωρούμενη προσωπικώς ως ορθότερη).

Γράφει ο Αλέξανδρος Κατσαράς
φιλόλογος

Η ΡΟΔΙΑΚΗ
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ