Αντιπυρετικά φάρμακα - Φάρμακα για τον πυρετό

Αδάμος Χατζηπαναγής, Παιδίατρος

     

Ο πυρετός είναι το πιο συχνό σύμπτωμα που απασχολεί τόσο τους γονείς όσο και τους παιδιάτρους.

Υπάρχει υπερκατανάλωση αντιπυρετικών φαρμάκων και αυτό οφείλεται στην πυρετοφοβία που δυστυχώς δεν αφορά μόνο τους γονείς αλλά και τους ίδιους τους παιδιάτρους σύμφωνα με πολλές δημοσιευμένες μελέτες.

 Η πυρετοφοβία αναλύεται σε άλλο άρθρο. Στόχος του άρθρου αυτού είναι να αναλύσουμε (δόση και πιθανές παρενέργειες) τα υπάρχοντα φάρμακα για την αντιμετώπιση του πυρετού και να δώσουμε πρακτικές οδηγίες – συμβουλές σε γονείς. 

Ποια είναι τα διαθέσιμα σήμερα φάρμακα για τον πυρετό;

Κυκλοφορούν σήμερα τα πιο κάτω φάρμακα για τον πυρετό.

• Παρακεταμόλη
• Ηβουπροφένη (Ibuprofen)
• Μεφαιναμικό οξύ
• Ασπιρίνη

1. Παρακεταμόλη (ακεταμινοφαίνη)

Η παρακεταμόλη είναι το πιο παλιό αντιπυρετικό και αυτό που χρησιμοποιείται πιο συχνά. Υπάρχουν πολλές εμπορικές ονομασίες και πιστεύω ότι οφείλουμε να παραθέσουμε τις πιο συχνές έτσι ώστε ο αναγνώστης – γονιός να ξέρει τι περιέχει μέσα το μπουκάλι από το φάρμακο που δίνει στο παιδί του. Μερικές από τις εμπορικές ονομασίες είναι οι εξής: Calpol, Depon, Tylenol, Ben-uron

Ποια είναι η σωστή δόση παρακεταμόλης για το πυρετό;

Παρακεταμόλη μπορείτε να δίνετε 10-15 mg ανά κιλό βάρους σώματος, κάθε 4-6 ώρες. Τα περισσότερα εμπορικά σκευάσματα περιέχουν 120 mg για κάθε 5 ml. Αν λοιπόν το παιδί σας είναι 10 κιλά τότε  μπορείτε να του δώσετε 4-6  ml φαρμάκου.  Για να μην συγχίζεστε μπορείτε να ακολουθήσετε το πιο κάτω απλό κανόνα.

Δόση παρακεταμόλης (ML) = Τα μισά του βάρους σώματος του παιδιού

Απλά σιγουρευτείτε ότι η συσκευασία είναι 120 mg για κάθε 5 ml.

Υπάρχουν υπόθετα παρακεταμόλης;

Μάλιστα υπάρχουν υπόθετα που συνήθως κυκλοφορούν ως 125 ή 250 ή 500 mg  για κάθε υπόθετο.

Ποιο είναι πιο αποτελεσματικό, το σιρόπι ή το υπόθετο;

Η αποτελεσματικότητα έχει να κάνει κυρίως με τη δόση. Όσο περισσότερο φάρμακο δώσετε τόσο πιο αποτελεσματικό είναι.  Αν υποθέσουμε ότι δίνουμε την ίδια δόση τότε τα υπόθετα είναι λίγο πιο αποτελεσματικά γιατί το φάρμακο απορροφάται πιο γρήγορα.

Σε πόση ώρα περίπου δρα η παρακεταμόλη όταν δίνεται από το στόμα (σιρόπι);

Σε περίπου 30-60 λεπτά.

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες της παρακεταμόλης;

Η πιο συχνή παρενέργεια της παρακεταμόλης είναι η ηπατοτοξικότητα (Βλάβη στο συκώτι), αλλά πολύ σπάνια τη βλέπουμε όταν το παιδί παίρνει την σωστή δόση.  Αντίθετα η ηπατοτοξικότητα είναι συχνή σε περιπτώσεις υπερδοσολογίας.

II.Ηβουπροφένη (Ibuprofen)

Η ηβουπροφένη άρχισε να χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια και φαίνεται να έχει μεγαλύτερη διάρκεια δράση σε σχέση με την παρακεταμόλη.  Η συνήθης εμπορική ονομασία είναι Nurofen.

Ποια είναι η σωστή δόση ηβουπροφένης για το πυρετό;

Η σωστή δόση ηβουπροφένης για το πυρετό είναι 10 mg ανά κιλό βάρους σώματος, κάθε 6 ώρες.  Τα περισσότερα εμπορικά σκευάσματα περιέχουν 100 mg για κάθε 5 ml. Αν λοιπόν το παιδί σας είναι 10 κιλά τότε  μπορείτε να του δώσετε 100 mg = 5 ml φαρμάκου.  Για να μην συγχίζεστε μπορείτε να ακολουθήσετε το πιο κάτω απλό κανόνα που ισχύει και για την παρακεταμόλη.

Δόση ηβουπροφένης (ML) = Τα μισά του βάρους σώματος του παιδιού

Υπάρχουν υπόθετα ηβουπροφένης;

Μάλιστα υπάρχουν υπόθετα που συνήθως κυκλοφορούν ως 125 mg  για κάθε υπόθετο.

Ποιο είναι πιο αποτελεσματικό, το σιρόπι ή το υπόθετο;

Ισχύει ότι και για την παρακεταμόλη.

Σε πόση ώρα περίπου δρα η ηβουπροφένη όταν δίνεται από το στόμα (σιρόπι);

Σε περίπου 30-60 λεπτά αλλά έχει μεγαλύτερη διάρκεια δράσης σε σχέση με την παρακεταμόλη (6-8 ώρες σε σχέση με 4-6 ώρες που ισχύει για τη παρακεταμόλη).

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες της ηβουπροφένης;

Η πιο συχνή επιπλοκή της ηβουπροφένης είναι η γαστρίτιδα. Αυτό βέβαια αφορά τους ασθενείς που παίρνουν το φάρμακο σε χρόνια βάση. Δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι η ηβουπροφένη όταν χορηγείται για λίγες μέρες μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα. Η γαστρίτιδα εκδηλώνεται συνήθως με πόνο στην κοιλιά ή και αιμορραγία από το γαστρεντερικό σύστημα. 

Η παρενέργεια που ανησυχεί περισσότερο είναι η νεφροτοξικότητα του φαρμάκου. Μπορεί δηλαδή να επηρεάσει την νεφρική λειτουργία. Γι’ αυτό το λόγο καλό είναι να αποφεύγεται στις πιο κάτω περιπτώσεις:

• Παιδιά με αφυδάτωση
• Παιδιά με καρδιολογικό νόσημα.
• Παιδιά με ήδη υπάρχον πρόβλημα με τα νεφρά.
• Παιδιά που παίρνουν ήδη κάποιο άλλο νεφροτοξικό φάρμακο.

1. Μεφαιναμικό οξύ

Το μεφαινικό οξύ θεωρείται ως αντιπυρετικό δεύτερης γραμμής και οι συνηθισμένες εμπορικές ονομασίες είναι  Ponstan, Aidol. Επίσης απαγορεύεται η χρήση του φαρμάκου σε παιδιά μικρότερα των έξι μηνών.

Ποια είναι η σωστή δόση μεφαινικού οξέος για το πυρετό;

Η σωστή δόση μεφαινικού οξέος για το πυρετό είναι 5 mg ανά κιλό βάρους σώματος, κάθε 6 ώρες.  Τα περισσότερα εμπορικά σκευάσματα περιέχουν 50 mg για κάθε 5 ml. Αν λοιπόν το παιδί σας είναι 10 κιλά τότε  μπορείτε να του δώσετε 50 mg = 5 ml φαρμάκου.  Για να μην συγχίζεστε μπορείτε να ακολουθήσετε το πιο κάτω απλό κανόνα που ισχύει και για την παρακεταμόλη.

Δόση μεφαινικού οξέος (ML) = Τα μισά του βάρους σώματος του παιδιού

Υπάρχουν υπόθετα μεφαινικού οξέος;

Μάλιστα υπάρχουν υπόθετα που συνήθως κυκλοφορούν ως 125 mg  για κάθε υπόθετο.

Ποιο είναι πιο αποτελεσματικό, το σιρόπι ή το υπόθετο;

Ισχύει ότι και για την παρακεταμόλη.

Σε πόση ώρα περίπου δρα το μεφαινικό οξύ όταν δίνεται από το στόμα (σιρόπι);

Σε περίπου 30-60 λεπτά αλλά έχει μεγαλύτερη διάρκεια δράσης σε σχέση με την παρακεταμόλη (6-8 ώρες σε σχέση με 4-6 ώρες που ισχύει για τη παρακεταμόλη) και κάποιες μελέτες δείχνουν ότι είναι λίγο πιο αποτελεσματικό σε σχέση με την παρακεταμόλη (ρίχνει περισσότερους βαθμούς το πυρετό).

Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες του μεφαινικού οξέος;

Αναφέρονται αρκετές παρενέργειες γι’ αυτό και θεωρείται και φάρμακο δεύτερης γραμμής.  Οι συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν:
πόνος στο στομάχι, δυσπεψία, ναυτία, εμετό, διάρροια, δυσκοιλιότητα, κεφαλαλγία, ζάλη, φαγούρα, εξάνθημα.

 Ποια παιδιά δεν μπορούν να πάρουν μεφαινικό οξύ;

1. Παιδιά ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών
2. Παιδιά με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
3. Παιδιά με άσθμα γιατί μπορεί να επιδεινώσει τη κρίση άσθματος.

IVΑσπιρίνη. 

 Η ασπιρίνη παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε για χρόνια ως αντιπυρετικό, την τελευταία δεκαετία δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου γιατί συσχετίστηκε με το σύνδρομο Reye.   Γι αυτό το λόγο δεν θα γίνει ανάλυση της αντιπυρετική της δράσης αλλά ούτε και των πιθανών παρενεργειών της.

Είναι ορθό να εναλλάσσω τα αντιπυρετικά φάρμακα;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι παιδίατροι συστήνουν στους γονείς να εναλλάσσουν τα αντιπυρετικά σε μια προσπάθεια να δίνουν αντιπυρετικά σε πιο συχνά διαστήματα και να κρατούν τη θερμοκρασία του παιδιού σε πιο χαμηλά επίπεδα.  Έρευνες απέδειξαν ότι πράγματι με το τρόπο αυτό διατηρούμε τη θερμοκρασία του παιδιού σε πιο χαμηλά επίπεδα αλλά παραμένουν αναπάντητα σημαντικά ερωτήματα.

1. Δεν έχει τεκμηριωθεί η ασφάλεια της πρακτικής αυτής.
2. Δεν έχει τεκμηριωθεί ότι τελικά το παιδί έχει οποιοδήποτε όφελος σε σχέση με τη τελική πορεία της νόσου που προκαλεί το πυρετό. 
3. Η πυρετοφοβία είναι δυστυχώς κάτι που αφορά τόσο τους γονείς όσο και τους παιδιάτρους και η πιο πάνω πρακτική απλά επιδεινώνει την πυρετοφοβία.

paidiatros

 ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ