Πολυεθνικές: Οι Κυρίαρχοι του Κόσμου

Η Google, το Facebook, η Nestle, η Coca-Cola, η General Motors κλπ είναι οι κυρίαρχοι των οικονομιών και της ζωής του πλανήτη γη. Με αυτόν τον τίτλο στην πρώτη σελίδα κυκλοφόρησε το Γαλλικό περιοδικό “Le Nouvel Observateur” και για να είμαστε πιο ακριβείς ο τίτλος είναι: “Οι πραγματικοί κυρίαρχοι του κόσμου, πώς οι πολυεθνικές κυβερνούν την ζωή μας” Η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε – όπως ήταν κι ο σκοπός της- νέες υπερδυνάμεις, πολυεθνικές εταιρείες που επιβάλλουν τη νομοθεσία τους κατά αφελών ή συνενόχων κυβερνήσεων.

«Αυτό που είναι καλό για την General Motors είναι καλό και για την Αμερική», δήλωσε το 1953 ο Charles Wilson, διευθύνων σύμβουλος της αυτοκινητοβιομηχανίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και τη δεκαετία του 1970, «οι πολυεθνικές έχουν σχεδιαστεί ως ένα όργανο εξουσίας της χώρας καταγωγής», δήλωσε ο οικονομολόγος Frédérique Sachwald. Κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει εφεύρει έναν πιο σύγχρονο όρο για να περιγράψει αυτούς τους γίγαντες της χρηματοδότησης, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών που κατά τα έτη 1980 και 1990, έγιναν η αιχμή του δόρατος της παγκόσμιας οικονομίας.

Από τότε, το τοπίο έχει αλλάξει δραματικά.

Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν γίνει μεγάλες δυνάμεις δικαιωματικά.

Από το 2000, από τις 100 μεγαλύτερες οικονομίες, οι 55 ήταν πολυεθνικές εταιρείες, σύμφωνα με τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD). Σήμερα, η χρηματιστηριακή αξία του υπ ‘αριθμόν ένα, της Exxon Mobil, είναι στην κατηγορία μεταξύ του ΑΕΠ της Αυστρίας και του Βελγίου! Αυτοί οι γίγαντες με διεθνή οικονομική παρουσία έχουν αποκτήσει υπέρμετρη δύναμη για την καθημερινή μας ζωή. Είναι αυτοί που υπαγορεύουν τις κινήσεις και τις αντίστοιχες τιμές του κεφαλαίου και της εργασίας. Αυτοί που επηρεάζουν ότι τρώμε και ότι αναπνέουμε . Τέλος, με την έλευση της ψηφιακής τεχνολογίας, διαχειρίζονται όλα τα προσωπικά μας δεδομένα, τις πληροφορίες μας και την πρόσβασή μας σε κοινωνικά δίκτυα και πολιτιστικά έργα.

Εν μέσω πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών διαδηλώσεων οι οποίες επεκτείνονται από τον αραβικό κόσμο και την Ευρώπη και φτάνουν μέχρι τη Wall Street. Εν μέσω οικονομικής κρίσης η οποία έχει ως επίκεντρο την Ευρωζώνη και επεκτείνεται και στον υπόλοιπο πλανήτη, το ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας, δημοσιοποίησε μια ανάλυση για τις σχέσεις μεταξύ 43.000 πολυεθνικών εταιρειών. Στην έρευνα αυτή εντοπίζεται μια μικρή ομάδα που αποτελείται κυρίως από τράπεζες, η οποία φαίνεται πως έχει στα «χέρια» της την εξουσία της παγκόσμιας οικονομίας.

Η ομάδα της Ζυρίχης απομόνωσε από 37 εκατομμύρια εταιρείες 43,060 πολυεθνικές και τους μετόχους που τις συνδέουν. Έπειτα κατασκεύασε ένα μοντέλο από το οποίο προκύπτει πώς κάποιες εταιρείες ελέγχουν κάποιες άλλες μέσω των μετοχών που κατέχουν σε αυτές, καθώς και τα λειτουργικά έσοδα κάθε μιας, για να χαρτογραφήσουν τη δομή της οικονομικής εξουσίας. Η μελέτη συνδύασε γνωστά μαθηματικά μοντέλα με σφαιρικά εταιρικά δεδομένα για να χαρτογραφήσει σε ποιον ανήκουν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, πράγμα που μέχρι τώρα ήταν σχεδόν αδύνατο.

1.318 αλληλοσυνδεόμενες ιδιοκτησίες: Σύμφωνα λοιπόν με τη μελέτη,1.318 υπάρχουν εταιρείες με αλληλοσυνδεόμενες ιδιοκτησίες. Καθεμιά από αυτές τις 1.318 εταιρείες έχει δεσμούς με δύο ή τρεις άλλες επιχειρήσεις και κατά μέσο όρο αυτές συνδέονται με 20 ακόμη. Επιπλέον, αν και αντιπροσωπεύουν το 20% των παγκόσμιων λειτουργικών εσόδων, αυτές οι 1.318 εμφανίζονται να κατέχουν συνολικά μέσω των μετοχών τους την πλειοψηφία των κορυφαίων στο είδος τους εταιρειών και των βιομηχανιών, που αντιπροσωπεύουν ένα επιπλέον 60% των παγκόσμιων εσόδων. Έτσι λοιπόν, με περεταίρω ανάλυση προκύπτει ότι στην κορυφή της «πυραμίδας» βρίσκονται μόλις 147 εταιρείες που συνδέονται ακόμη πιο στενά μεταξύ τους.

«Στην πραγματικότητα λιγότερο από το 1% των εταιρειών ήταν σε θέση να ελέγχουν το 40% του συνολικού δικτύου», λέει ο Τζέιμς Γκλατφέλντερ, του Ελβετικού Ινστιτούτου. Οι περισσότερες εταιρείες που βρίσκονται στη κορυφή είναι χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ στις 20 πρώτες βρίσκονται η Barclays Bank, η JPMorgan Chase &Co, η UBS AG, η ΑΧΑ και οι όμιλοι Goldman Sachs και Vanguard.

Όπως ήταν φυσικό, τα συμπεράσματα της ανάλυσης έχουν δεχτεί σημαντική κριτική, όμως ομάδα αναλυτών του περιοδικού «New Scientist» δηλώνει ότι πρόκειται για μια μοναδική προσπάθεια να ξεμπερδευτεί το νήμα του ελέγχου επί της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ παράλληλα θα μπορούσαν να βρεθούν και τρόποι να γίνει πιο σταθερός ο παγκόσμιος καπιταλισμός!!!

Ο σύγχρονος πλανήτης κυβερνάται από πολυεθνικές εταιρίες οι οποίες διέπονται από μια αντιανθρώπινη ιδεολογία που θεωρεί ότι οι εταιρίες είναι μια ειδική φυλή ανθρώπων οι οποίοι έχουν ως μοναδικό κίνητρο το δικό τους κέρδος. Οι Εταιρείες επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων μέσω της μόχλευσης της παραγωγικότητας και πληρώνουν το ελάχιστο δυνατό ποσό για φόρους κι εργασία. Η Εταιρική υποταγή- υπακοή αποτελεί βασική προϋπόθεση για τα στελέχη, τους διευθυντές και τους μετόχους τους. Η κυρίαρχη εταιρική προοπτική είναι βραχυπρόθεσμα το τρέχον οικονομικό τρίμηνο και η κυρίαρχη εταιρική ηθική είναι η απληστία, με στόχο να γίνει ότι χρειάζεται για να μεγιστοποιήσει η εταιρεία το κέρδος, με κάθε τρόπο και κάθε κόστος. Πέντε βασικοί παράγοντες είναι υπεύθυνοι για την αποτυχία και την ακολουθούμενη κατάρρευση του παγκόσμιου εταιρικού πολυεθνικού γίγνεσθαι.

Κατ ‘αρχάς, οι παγκόσμιες εταιρείες είναι πάρα πολύ μεγάλες

Ζούμε στην εποχή της εταιρικών δεινοσαύρων. Η μεγαλύτερη πολυεθνική είναι η JP Morgan Chase με περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα σε από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, 240.000 εργαζομένους και γραφεία σε 100 χώρες. Οι δεινόσαυροι αφανίστηκαν γιατί στο τεράστιο σώμα τους είχαν μικρό εγκέφαλο. Οι σύγχρονοι οικονομικοί δεινόσαυροι αποτυγχάνουν επειδή οι γραφειοκρατίες τους έχουν πολύ μικρές καρδιές κι ελάχιστο νου. Δεν μιλώ φυσικά για καρδιακή νόηση δεν υφίσταται καν. Είναι γεγονός ότι από την εποχή του Ρήγκαν οι παγκόσμιες πολυεθνικές εταιρείες έχουν ακολουθήσει το δρόμο της μικρότερης αντίστασης σε κέρδος.

Έχουν καταπιεί τους ανταγωνιστές τους και δημιούργησαν μονοπώλια, τα οποία έχουν δημιουργήσει μια γιγαντιαία γραφειοκρατία. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η ζυγαριά βοηθά τις εταιρείες να μεγαλώνουν κερδοφόρα, αλλά σε βάθος χρόνου, τις κάνει άκαμπτες και είναι δύσκολο να τις διαχειριστεί η ηγεσία τους. Ο δεινοσαυρικός γιγαντ-ισμός (άλλος ένας – ισμός) δημιουργεί μια κουλτούρα όπου οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονται να λάβουν τεράστιους κινδύνους, προκειμένου η εταιρία να δημιουργήσει μεγαλύτερα κέρδη. Η αντίληψη αυτή στηρίζεται στο αξίωμα ότι η εταιρεία είναι «too big to fail» και αυτή είναι ακριβώς η «Αχίλλειος πτέρνα» τους, το τεράστιο μέγεθος τους με τον ελάχιστο νου.

Δεύτερον, οι παγκόσμιες εταιρείες δείχνουν μια περιφρόνηση για την κοινωνία των πολιτών

Έχουν δημιουργήσει μια κουλτούρα οργανωτικού ναρκισσισμού όπου έχει καλλιεργηθεί η υποταγή των εργαζομένων στην επιχείρηση. Οι εργαζόμενοι ζουν σε μια φούσκα, εργάζονται ατελείωτες ώρες, όλο τον χρόνο, για να απολαύουν στη συνέχεια διακοπές με τους συναδέλφους τους. Οι πολυεθνικές αναπτύσσουν τον δικό τους κώδικα δεοντολογίας και μια κοσμοθεωρία ξεχωριστή από εκείνη του κάθε εθνικού κράτους στο οποίο βρίσκονται και λειτουργούν. Τα Εταιρικά στελέχη δεν ενδιαφέρονται για την επιτυχία ή την αποτυχία της κάθε συγκεκριμένης χώρας, αλλά μόνο για την ανάπτυξη και την κερδοφορία της παγκόσμιας εταιρείας τους. (Πολλές μεγάλες εταιρείες δεν καταβάλλουν φόρο εισοδήματος των ΗΠΑ. Το 2009 η Exxon Mobil πήρε έκπτωση φόρου $ 156 M).

Τρίτον, οι παγκόσμιες εταιρείες ζουν εκτός νόμου

Δεν υπάρχει κανένα αόρατο χέρι που ρυθμίζει τις πολυεθνικές κι ενώ πλούσιοι ιδιώτες και επιχειρήσεις παρακινήθηκαν από μια φαινομενική ιδιοτέλεια, στην πραγματικότητα ένα «αόρατο χέρι» λειτουργούσε στο παρασκήνιο για να διασφάλιση ότι οι πολυεθνικές δραστηριότητες δήθεν «επωφελούσαν την κοινωνία». Στη σύγχρονη εποχή η έννοια αυτή έγινε η βάση για τις δηλώσεις της Σχολής του Σικάγου (Οικονομικών) ότι οι αγορές είναι εγγενώς αυτορυθμιζόμενες. Ωστόσο, τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει «αόρατο χέρι» – αναρχία στις αγορές σήμαινε καταστροφή για το μέσο άτομο. Η «αποκατάσταση» του 2009-10 εξασφάλισε ότι τα «too big to fail» ιδρύματα θα επιβιώσουν και οι πλούσιοι θα συνεχίσουν να είναι πλούσιοι. Εν τω μεταξύ, εκατομμύρια καλές θέσεις εργασίας καταργούνται ή αντικαθίστανται από χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας με χαμηλά ή καθόλου οφέλη.

Τέταρτον, οι παγκόσμιες εταιρείες καταστρέφουν το φυσικό κεφάλαιο

Τέσσερις από τις 10 πρώτες πολυεθνικές εταιρείες είναι εταιρείες ενέργειας, με την Exxon Mobil πρώτη στην λίστα. Αλλά υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι έχουν καταναλωθεί τα αποθέματα πετρελαίου. Εν τω μεταξύ, οι άλλες μορφές του φυσικού κεφαλαίου έχουν εξαντληθεί – καλλιεργήσιμη γη, το νερό, τα ορυκτά, τα δάση, τα ψάρια, και ούτω καθεξής. Οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν αντιμετωπίσει το περιβάλλον ως ένα ελεύθερο κι αστείρευτο πόρο.

Όταν τα δάση (timberlands) της Βόρειας Αμερικής άρχισαν να εξαντλούνται, οι εταιρείες ξυλείας μετακόμισαν στην Νότια Αμερική και την Ασία. Τώρα, η «εύκολη λεία» έχει τελειώσει. Παγκόσμια οι εταιρείες έχουν αρπάξει από τον κόσμο και τους πολίτες της κάθε χώρας τους εθνικούς φυσικούς πόρους και τους έχουν αφήσει να ζουν με τις συνέπειες, βρώμικο αέρα, ακάθαρτο νερό και ρύπανση κάθε είδους ανθρώπινη και μη.

Πέμπτον, οι παγκόσμιες εταιρείες έχουν εξοργίσει την παγκόσμια κοινότητα

Το παγκόσμιο ΑΕΠ είναι $ 63 τρισεκατομμύρια, αλλά οι πολυεθνικές εταιρείες συγκεντρώνουν ένα δυσανάλογο μερίδιο το οποίο ανέρχεται σε περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια (τραπεζικά στοιχεία του ενεργητικού είναι 100 τρισεκατομμύρια δολάρια). Στην παγκόσμια μαύρη αγορά κάνουν τζίρο 2 τρισεκατομμύρια δολάρια εκ των οποίων τα παράνομα ναρκωτικά αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 300 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σε πολλά μέρη του κόσμου, ένας εργαζόμενος δεν είναι σε θέση να κερδίζει τα προς το ζην, να έχει έναν τραπεζικό λογαριασμό ή να έχει ένα αυτοκίνητο, αλλά μπορεί να έχει πάντα τα ναρκωτικά, το σεξ, τα όπλα. Και ενώ ο λαός δεν μπορεί να είναι ένα μεγάλο χωριό από την άποψη του τρόπου ζωής, μοιράζεται όμως μια εικόνα της «καλής ζωής» που του προσφέρεται μέσα από τις προπαγανδιστικές ταινίες, την ελεγχόμενη τηλεόραση και το ασύδοτο Διαδίκτυο.

Αυτό λοιπόν που έχουν κοινό οι έφηβοι της ΕΕ και των ΗΠΑ είναι οι εικόνες της δήθεν «καλής ζωής» την οποία θεωρούν φυσιολογική!! Και θα κάνουν τα πάντα για να την αποκτήσουν. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του ότι οι έφηβοι στο Αφγανιστάν κι άλλων υπανάπτυκτων χωρών είναι η εικόνα της « δυτικής καλής ζωής» την οποία οι πρώτοι τάχα απολαμβάνουν ενώ οι δεύτεροι βλέπουν μέσα από την κλειδαρότρυπα του διαδικτύου και της TV και επιδιώκουν να την προσεγγίσουν με κάθε κόστος κι αυτοί.

Το μόνο σίγουρο είναι ο θυμός και η οργή όλων των οικονομικά αδύναμων κατά των πολυεθνικών και της φούσκας μιας «καλής ζωής σκλάβων» που έχουν δημιουργήσει, αλλά και κατά των κυβερνήσεων που τους υποστηρίζουν. Αλλά ο θυμός ποτέ δεν πέτυχε τίποτε στην ιστορία της ανθρωπότητας παρά μονάχα καταστροφές και την αλλαγή ενός καταπιεστικούς καθεστώτος με ένα άλλο καταπιεστικό καθεστώς, χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή προς το καλό και ανθρώπινα επιβιωτικό.

Σκέφτομαι πως από την εποχή του Α Ράιχ της Ρωμαϊκής κυριαρχίας ελάχιστα πράγματα επί της ουσίας έχουν αλλάξει στον λεγόμενο ανθρώπινο πολιτισμό. Απλά έβαλαν μοτέρ στα κάρα και μας έδωσαν κινητά και facebook, όλα τα υπόλοιπα είναι ίδια, δεν έχει αλλάξει τίποτε … μα απολύτως τίποτε ουσιαστικό προς την καλή επιβίωση του ανθρώπου, μα και τίποτε καλό δεν φαίνεται στο βάθος μιας και η ζωή είναι απλά μια επανάληψη του παρελθόντος.

Ο μεγάλος πολιτισμός των Ελλήνων δεν έγινε από ένα πολυεθνικό κράτος αλλά από μια μικρή ομάδα ανθρώπων.

Η ιστορία λοιπόν μας δείχνει πως δεν ισχύει το «too big to fail» αλλά μάλλον το «too small to fail». Μια μικρή ομάδα ανθρώπων, μια χούφτα, κάνουν την διαφορά αφήνουν πολιτισμό αξιομνημόνευτο και δείχνουν το πνευματικό μονοπάτι. Μια μικρή ομάδα λειτουργεί όπως ο Κατεργάρης είναι απρόβλεπτος, ανεξέλεγκτος και κυρίαρχος κάθε παιχνιδιού. Ο Κατεργάρης είναι κυρίαρχο στοιχείο της θεωρίας του Χάους και σου προτείνω να την μελετήσεις για να έχεις πληροφορίες για το κοινωνικό γίγνεσθαι και να μην είσαι απροετοίμαστος.

Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς είμαστε στην ευχάριστη θέση να παρακολουθούμε ένα μεγάλο παιχνίδι στην σκακιέρα της ανθρωπότητας. Κάποια πιόνια θα πέσουν, άλλα θα μετακινηθούν και κάποιο άλλο παιχνίδι θα πάρει την θέση του, αν θέλουμε να δούμε τις αλλαγές οφείλουμε να είμαστε μακριά, γιατί όσο πιο κοντά βρισκόμαστε σε ένα γεγονός ή ένα παιχνίδι τόσο λιγότερα βλέπουμε και τόσο πιο μακριά από τις αληθινές εξελίξεις βρισκόμαστε.

Απαιτείται να είμαστε στην κορυφή του βουνού για να δούμε τι γίνεται στα άλλα βουνά, αλλά και κάτω στην πεδιάδα και επίσης χρειάζεται να έχουμε τα μάτια του γυπαετού και την δύναμη του λύκου για να επιβιώσουμε, ότι κι αν ακλουθεί όποιο παιχνίδι κι αν φέρουν μπροστά μας, άλλωστε ο Κατεργάρης είναι καλός παίχτης … πάντα. Οι Πολυεθνικές μπορεί να είναι περιστασιακά οι Κυρίαρχοι του Κόσμου, αλλά δεν μπορούν να είναι “Ο Κυρίαρχος του παιχνιδιού” ούτε καν ξέρουν τι στο καλό είναι αυτό!

Απόσπασμα από το βιβλίο της Ηω Αναγνώστου «Ο Κυρίαρχος του Παιχνιδιού»

terrapapers

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ