Σωματικές συγκρίσεις και έλλειψη αυτοεκτίμησης

Ως ενήλικες διαμορφώνουμε μία σφαιρική άποψη για την αξία μας ως άτομα, πέραν των αυτο-περιγραφών και των αξιολογήσεων μας σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Αυτή, λοιπόν, η άποψη είναι η αυτοεκτίμησή μας, σύμφωνα με τον Williams James (1890-1963). Η αυτοεκτίμησή μας σχηματίζεται αναφορικά με το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς (Cooley, 1902) και για αυτό τον λόγο είναι ευάλωτη και πολλές φορές δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Μία εσφαλμένη άποψη που μπορεί να έχουν οι άλλοι για εμάς ή να νομίζουμε εμείς λανθασμένα ότι την έχουν οι άλλοι για εμάς, μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες στην αυτοεκτίμησή μας. Μία χαμηλή αυτοεκτίμηση συνεπάγεται μία συμπεριφορά είτε παρακίνησης να αλλάξουμε την κατάσταση που προκαλεί τα αρνητικά συναισθήματα είτε μία ακραία συμπεριφορά απόσυρσης.

Η εξωτερική εμφάνιση αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της αυτοεκτίμησης του ανθρώπου, κυρίως του δυτικού πολιτισμού. Η εικόνα του σώματος αποτελεί κύριο θέμα συζήτησης και απασχόλησης μεταξύ των γυναικών κυρίως, χωρίς όμως να αφήνει αδιάφορο και το ανδρικό φύλο πλέον. Όμως, αντί η έμφαση να δίνεται στην εικόνα ενός υγιούς σώματος αντίστοιχο του σωματότυπού του, το ενδιαφέρον αφορά την εικόνα ενός όμορφου σώματος σύμφωνα με τα παρόντα πρότυπα ομορφιάς.

Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη δεκαετία του 1990 το πρότυπο σώματος ήταν το πολύ αδύνατο, σκελετωμένο, χλωμό κορμί, που έμοιαζε με ασθενικό. Το λεγόμενο «Heroin Chic», το οποίο οδήγησε πολλά μοντέλα και κατ’ επέκταση πολλά κορίτσια στην εφηβεία σε νευρική ανορεξία για να μπορέσουν να αποκτήσουν το “ιδανικό σώμα”. Το σημερινό πρότυπο ομορφιάς υποστηρίζει ένα συγκεκριμένο σωματότυπο όπου κυριαρχούν οι έντονοι και γυμνασμένοι γλουτοί, το πλούσιο μπούστο και η επίπεδη κοιλιά. Πρόκειται για πολύ συγκεκριμένο σωματότυπο, το οποίο δεν είναι εφικτό να τον έχουν όλες οι γυναίκες και στην προσπάθειά τους καταφεύγουν σε χειρουργικές επεμβάσεις.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε και να συνειδητοποιήσουμε πως το να μπαίνουμε σε μία διαδικασία να συγκρίνουμε το σώμα μας με το πρότυπο σώματος που προβάλλουν τα ΜΜΕ και είναι αποδεκτό από τον γενικό πληθυσμό, θέτουμε σε κίνδυνο τη σωματική και ψυχολογική μας ακεραιότητα. Καθώς, εάν ο σωματότυπος μας δεν συμβαδίζει με τον επιθυμητό, τότε το μόνο που βλέπουμε σε εμάς είναι ψεγάδια. Τα ψεγάδια αυτά μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα με τον εαυτό μας, να ντρεπόμαστε και να νιώθουμε μειονεκτικά μπροστά στους άλλους, με αποτέλεσμα να πλήγεται όχι μόνο η αυτοπεποίθησή μας αλλά και η αυτοεκτίμησή μας. Και τότε εισερχόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο όπου η “πληγωμένη” μας αυτοεκτίμηση μας εμποδίζει από το να κινητοποιηθούμε σωστά και ταυτόχρονα ανατροφοδοτείται συνεχώς από την κακή εικόνα που έχουμε για το σώμα μας.

Πράγματι, η  απόκτηση περιττού βάρους αποτελεί πραγματικό πρόβλημα, το οποίο μπορεί να υποτροπιάζει εφόρου ζωής και συνοδεύεται από σημαντικό κοινωνικό στίγμα και κοινωνική απόρριψη. Εκτός από τα οργανικά, γενετικά και ορμονικά αίτια που έχουν αποδώσει στην παχυσαρκία, η τελευταία συνδέεται στενά με την αρνητική εικόνα του εαυτού και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πρόκειται, όπως προαναφέρθηκε παραπάνω, για έναν φαύλο κύκλο που δυστυχώς γίνεται όλο και πιο έντονος, καθώς οι πάσχοντες έχουν την τάση να αυτο-στιγματίζονται και είτε αρχίζουν να ελαττώνουν τη δραστηριότητά τους είτε καταφεύγουν σε ακραίες συμπεριφορές αντιμετώπισής της.

Κοιτάζοντας αντίστροφα αυτόν τον φαύλο κύκλο, θα παρατηρήσουμε ότι και η χαμηλή αυτοεκτίμηση μας είναι αυτή που μπορεί να μας βάλει σε διαδικασία σύγκρισης και αυτο-ταπείνωσης. Διότι η ανάγκη για αυτοεκτίμηση είναι αποτέλεσμα μάθησης και προέρχεται από την αλληλεπίδραση προσωπικών μας εμπειριών και ικανοποίησης ή απογοήτευσης της ανάγκης μας για θετική αποδοχή. Όταν η θετική αυτοεκτίμηση στηρίζεται στις αξιολογήσεις των άλλων, τότε μπορεί να υπάρξει αντίφαση μεταξύ των αναγκών του οργανισμού μας και της ανάγκης του εαυτού για θετική εκτίμηση με αποτέλεσμα να διαστρεβλώνουμε τη σημασία των εμπειριών μας, ώστε να τις εναρμονίσουμε με την εικόνα του εαυτού μας. Όπου στην περίπτωση της εξωτερικής εικόνας μας τη συγκρίνουμε με αυτή που εγκρίνουν οι άλλοι, καθώς η έγκριση των άλλων θα καθορίσει την αξία μας.

Για αυτό τον λόγο είναι πολύ σημαντικό από την παιδική ηλικία να παίρνουμε τα κατάλληλα εφόδια από το περιβάλλον μας ώστε να χτίσουμε μια υγιή και δυνατή αυτοεκτίμηση όπου η αξία μας να μην καθορίζεται αποκλειστικά από την άποψη των άλλων (ή των πολλών). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι έφηβοι είναι πιο επιρρεπείς στα πρότυπα ομορφιάς που τους παρουσιάζονται καθώς η αυτοεκτίμησή τους είναι πιο ευάλωτη.

Συμπερασματικά, λοιπόν, δεν θα πρέπει να σας απασχολεί εάν το σώμα σας αντιστοιχεί στα σημερινά πρότυπα ομορφιάς, διότι η ιστορία της ομορφιάς μας έχει αποδείξει ότι αυτό που σήμερα είναι “το ιδανικό”, αύριο θα εξελιχθεί σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Για αυτό τον λόγο δεν θα πρέπει να αποτελεί παράγοντα καθορισμού της αυτο-αξίας σας. Το ενδιαφέρον σας θα πρέπει να εστιαστεί στο εάν τα παραπάνω κιλά που μπορεί να έχετε αποτελούν απειλή για την υγεία, τη μακροζωία και την ποιότητα ζωής σας.

flowmagazine

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ