Τι είναι το κότσι (βλαισός μέγας δάκτυλος); Ποια η αιτία που δημιουργείται; Υπάρχουν τρόποι οριστικής θεραπείας;

του Σπύρου Κυρίτση, ορθοπαιδικού

Κάθε παραμόρφωση στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού προκαλεί δυσκολίες, ιδιαίτερα στη βάδιση με παπούτσια. Ο λόγος είναι ότι με τις παραμορφώσεις αλλάζει το σχήμα του και δημιουργούνται προεξοχές («κάλοι»-τύλοι) στις οποίες αναπτύσσονται πιέσεις που ασκούνται από το παπούτσι, με πρώτο σύμπτωμα τον πόνο.

 Τι είναι η παραμόρφωση;

Ο «βλαισός μέγας δάκτυλος», κοινώς κότσι, είναι μία συχνή ανατομική ανωμαλία του μεγάλου δακτύλου των ποδιών. Το μεγάλο δάκτυλο μετατοπίζεται προς τα έξω με αποτέλεσμα να δημιουργείται εξόστωση στην έσω πλευρά της άρθρωσης. Η εξόστωση τρίβεται στο δέρμα των παπουτσιών και δημιουργεί εξελκώσεις. Συνήθως τα κότσια συνοδεύονται από στροφή του δακτύλου καθώς και από παραμόρφωση με σφυροδακτυλία του δεύτερου δακτύλου, ενώ συχνά συνυπάρχουν και κάλοι πάνω στο ίδιο το κότσι ή στους άλλους δακτύλους του ποδιού.

 Πώς δημιουργείται το κότσι;

Η αιτιολογία του είναι πολυπαραγοντική. Η συνηθέστερη αιτία σχηματισμού του είναι η παρατεταμένη χρήση στενών και ακατάλληλων υποδημάτων. Ακατάλληλα θεωρούνται συνήθως τα παπούτσια με στενή μύτη και ψηλό τακούνι, που πιέζουν τα δάκτυλα σε αφύσικη θέση. Μελέτες δείχνουν ότι το 88% των γυναικών φορά στενά παπούτσια και από αυτές οι μισές έχουν κότσια 9 φορές συχνότερα από ότι οι άνδρες.

 Η κληρονομικότητα παίζει κάποιο ρόλο;

 Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή του, καθώς έχει διαπιστωθεί βλαισός μέγας δάκτυλος σε πρωτόγονες αφρικανικές φυλές που δε φόρεσαν ποτέ παπούτσια. 

Πώς αντιμετωπίζεται το κότσι;

Στα αρχικά στάδια, όταν η παραμόρφωση δεν είναι μεγάλη, χρησιμοποιούνται ειδικοί νάρθηκες που φοριούνται τη νύχτα και διορθώνουν τη θέση του δακτύλου. Σε περίπτωση όπου η παραμόρφωση δε διορθώνεται, χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. 

Αν ο πόνος περιορίζεται μόνο στο κότσι, τότε ίσως τα επικάλια και τα φαρδιά, μαλακά παπούτσια να σας προστατεύουν. Αν υπάρχει πόνος και στο δεύτερο δάκτυλο, ίσως ο διαχωριστήρας δακτύλων με επικάλια στα μικρά να συμβάλλει στην ανακούφιση. Οι νάρθηκες νυκτός μπορούν να συμβάλλουν στην ανακούφιση ή και στην ελαφρά διόρθωση της παραμόρφωσης του μεγάλου δακτύλου. Στην αισθητική και λειτουργική βελτίωση ουσιαστικά μόνο η χειρουργική διόρθωση θα βοηθήσει. Στη χρήση στενών παπουτσιών το πρόβλημα είναι η οστική προπέτεια προς τα έσω (κότσι) και εκ των πραγμάτων η χειρουργική αφαίρεσή του είναι η λύση. Η χρήση ψηλών τακουνιών, εκτός του πόνου του μεγάλου δακτύλου, προκαλεί συνήθως και πόνο στις κεφαλές των μεταταρσίων (μεταταρσαλγία), οπότε δοκιμάζονται πέλματα μεταταρσαλγίας. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε θα χρειαστεί χειρουργική προσέγγιση εκτός από το μεγάλο δάκτυλο και στα μετατάρσια.

 Θα ξαναφορέσω ψηλοτάκουνα παπούτσια;

 Όταν γίνουν οι διορθώσεις και εξαλειφθεί ο πόνος, θα μπορείτε να φοράτε τα παπούτσια που επιθυμείτε και, το κυριότερο, θα βελτιώσετε την ποιότητα της βάδισης.

 Τι ακριβώς σημαίνει χειρουργική διόρθωση;

 Πάνω από 120 διαφορετικές τεχνικές υπάρχουν στη χειρουργική πρακτική, που όλες έχουν στόχο να επαναφέρουν τον άξονα της άρθρωσης, να απομακρύνουν την εξόστωση και να ανακουφίσουν από τον πόνο.

 Αν θέλετε την εγχείρηση για κοσμητικούς λόγους όπως επίσης και για να μην επιδεινωθεί η εικόνα του ποδιού σας θα ακολουθηθεί χειρουργικά η ίδια τεχνική:

 Γίνεται χειρουργική αφαίρεση της οστικής εξόστωσης (κότσι) στο ύψος της βάσης του μεγάλου δακτύλου, σε συνδυασμό με διατομή μαλακών μορίων γύρω από την άρθρωση της βάσης του δακτύλου. Συνήθως για να ολοκληρωθεί η διόρθωση απαιτείται συμπλήρωση με οστεοτομία του πρώτου μεταταρσίου. 

ΕΓΩ χρησιμοποιώ τη μέθοδο της Εσωτερικής Οστεοσύνθεσης στο κάταγμα με mini plate μικρών καταγμάτων, χωρίς τη χρήση των ενοχλητικών εξωτερικών βελόνων (Κirschner)!!!!

 Γίνονται αμφοτερόπλευρες επεμβάσεις;

 Είναι προτιμότερο, εάν το πρόβλημα αφορά και στα δύο πόδια να αντιμετωπίζεται με μία χειρουργική επέμβαση.

 Υπάρχουν χειρουργικοί κίνδυνοι;

 Παρότι θεωρείται από τις επεμβάσεις με πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας (αισθητική - λειτουργική), υπάρχουν κάποιες σπάνιες επιπλοκές (άμεσες και απώτερες) όπως:

• Μετεγχειρητική λοίμωξη (περίπου 1,5%)

• Υπερδιόρθωση (το δάκτυλο να έχει κατεύθυνση προς τα μέσα).

• Να μην πωρωθεί η οστεοτομία (ψευδάρθρωση).

• Να μετακινηθεί η βίδα ή η βελόνα.

• Δυσκαμψία των δακτύλων.

 Θα πρέπει να περιμένετε μέχρι και δύο μήνες πολλές φορές για πλήρη αποκατάσταση (πόρωση του κατάγματος-οστεοτομίας). Δεν εμφανίζονται υποτροπές της παραμόρφωσης εφόσον η χειρουργική επέμβαση γίνεται με το σωστό και ενδεδειγμένο τρόπο για κάθε ασθενή. 

Θα νοσηλευθώ στο νοσοκομείο;

Την πρώτη μέρα του χειρουργείου, είναι ίσως χρήσιμη μόνο στις βαριές καταστάσεις η νοσηλεία στο νοσοκομείο για παρακολούθηση του μετεγχειρητικού πόνου (παυσίπονη αγωγή).

 Θα μείνω στο κρεβάτι για μεγάλο χρονικό διάστημα;

 Την επομένη κιόλας ημέρα από το χειρουργείο επιτρέπονται η στήριξη στα πόδια και η βάδιση, εφόσον είναι προστατευμένα με ειδικά υποδήματα για 4 εβδομάδες στις βαριές παραμορφώσεις.

 Πόσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αποκατάσταση;

 Προσοχή, μην παρασυρθείτε και νομίζετε ότι σε δύο εβδομάδες θα έχετε νέα πόδια, θα μπορείτε να φοράτε όποιο παπούτσι θέλετε και θα κάνετε όποιες δραστηριότητες θέλετε. Η πλήρης αποκατάσταση απαιτεί έως 2 μήνες για να υποχωρήσει όλο το οίδημα, να ανακτήσουν τα πόδια την παλαιά τους ευκινησία, να φορέσετε άνετα παπούτσια και να επανέλθετε σε αθλητικές δραστηριότητες.

Η επέμβαση γίνεται με laser;

 ΌΧΙ. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η διόρθωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου είναι μία απαιτητική χειρουργική επέμβαση. Σε καμία περίπτωση δε διορθώνουμε τη βλάβη χρησιμοποιώντας διαδερμικές τεχνικές εφόσον θέλουμε οριστικό αποτέλεσμα!! 

ΣΠΥΡΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ

ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

medlabgr

ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ