«Ο ΠΑΠΑΛΑΓΚΙ»

Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο ΠΑΠΑΛΑΓΚΙ».

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

...Μια καταπληκτική μαρτυρία ενός «άγριου» φύλαρχου από το νησί Τιαβέα του Ειρηνικού. Ενας «απολίτιστος» φύλαρχος Τουιάβιι ήρθε στις αρχές του αιώνα μας (του προηγούμενου) στη Ευρώπη και κατέγραψε όσα είδε να συμβαίνουν , με σκοπό να τα πει στους υπηκόους του ...

...Τα λόγια του φύλαρχου μετέφερε και τύπωσε στην Ευρώπη ο Εριχ Σόερμαν, που είχε πάει εκεί σαν ιεραπόστολος ...

Παπαλάγκι σημαίνει ο λευκός, ο ξένος, στην κυριολεξία όμως θα πει αυτός που διαπέρασε τον ουρανό.

Ο πρώτος λευκός ιεραπόστολος που κατέφθασε στη Σαμόα ήρθε με ιστιοφόρο. Οι ιθαγενείς νόμισαν ότι το άσπρο ιστιοφόρο στο μακρινό ορίζοντα ήταν μια τρύπα στον ουρανό μέσα από την οποία ο λευκός ήρθε κοντά τους. Ότι δηλαδή διαπέρασε τον ουρανό.

ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥ:

...Η καλύβα του μοιάζει μ' ένα όρθιο μπαούλο από πέτρα. Ένα μπαούλο με πολλά συρτάρια και πολλές τρύπες.

Από ένα μόνο σημείο μπορεί κανείς να μπει και να βγει στο πέτρινο καβούκι. Το σημείο αυτό ο Παπαλάγκι το ονομάζει είσοδο, όταν μπαίνει στην καλύβα και έξοδο όταν βγαίνει, παρ' όλο που και τα δύο είναι ένα και το ίδιο πράγμα. Στο σημείο αυτό λοιπόν υπάρχει μια μεγάλη σανίδα που πρέπει κανείς να τη σπρώξει με δύναμη για να μπορέσει να μπει μέσα στην καλύβα ....

...Στις καλύβες τώρα, συμβαίνει να κατοικούν περισσότεροι άνθρωποι απ' όσοι ζουν σ' ένα μόνο χωριό της Σαμόας και γιαυτό πρέπει να ξέρει κανείς ακριβώς το όνομα της Αιγκα (οικογένεια) που θέλει να επισκευτεί ...

...Και μια Αιγκα συχνά δεν ξέρει τίποτε απολύτως για τις άλλες, λες και δεν τους χωρίζει μόνο ένας πέτρινος τοίχος αλλά είναι σαν να βρίσκονται ανάμεσά τους η Μανόνο, η Απολίμα και η Σαβάι (νησιά της Σαμόα) και πολλές θάλασσες. Συχνά δεν ξέρουν τα ονόματά τους κι αν συναντηθούν στην τρύπα της εισόδου, χαιρετιούνται μόλις και μετά βίας ή μουρμουρίζουν μέσα από τα δόντια τους κάτι στον άλλον σαν κάτι εχθρικά έντομα ....

...Κι εκεί βλέπει κανείς κάτι που μοιάζει με γυναικεία ρώγα, την οποία πιέζει μέχρι να ακουστεί μια κραυγή που καλεί την Αιγκα να έρθει. Αυτή κοιτάζει μέσα από μια μικρή στρογγυλή τρύπα μήπως είναι κανένας εχθρός κι αν είναι δεν ανοίγει. Αν όμως αναγνωρίσει τον φίλο, ξεσφαλίζει αμέσως τη μεγάλη σανίδα, που είναι καλά ασφαλισμένη με αλυσίδα, την τραβά προς το μέρος της έτσι ώστε να μπορεί ο ξένος να μπει μέσα από τη σχισμάδα στην πραγματική καλύβα ...

...Η πραγματική καλύβα τώρα είναι χωρισμένη με πολλούς πέτρινους όρθιους τοίχους και σπρώχνωντας πολλές σανίδες προχωρά κανείς από μπαούλο σε μπαούλο ενώ αυτά γίνονται όλο και μικρότερα. Κάθε μπαούλο - που ο Παπαλάγκι το ονομάζει δωμάτιο - έχει μια τρύπα ...απ' όπου μπαίνει φως ....

...Ενας Σαμοανός σύντομα θα έσκαγε μέσα σ' ένα τέτοιο μπαούλο, γιατί από πουθενά δεν μπαίνει φρέσκο αεράκι, όπως συμβαίνει σε κάθε καλύβα της Σαμόας ...

...Συνήθως όμως ο αέρας που μπαίνει απ' έξω δεν είναι καλύτερος. Και δύσκολα καταλαβαίνει κανείς πώς ένας άνθρωπος καταφέρνει εδώ να επιζήσει και πώς δεν γίνεται από τη νοσταλγία πουλί, πώς δεν του φυτρώνουν φτερούγες ώστε να μπορέσει να πετάξει μακριά ...

...Ο Παπαλάγκι όμως αγαπά τα πέτρινα μπαούλα του και δεν αντιλαμβάνεται πιά την καταστροφικότητά τους ...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ:

...Αυτά τώρα όλα μαζί, τα πέτρινα μπαούλα με τους πολλούς ανθρώπους,, οι ψηλές σχισμάδες (δρόμοι) που τραβούν προς τα δω και προς τα κει σαν χιλιάδες ποτάμια, οι άνθρωποι εκεί μέσα, ο θόρυβος και το βουητό, η μαύρη σκόνη και ο καπνός πάνω απ' όλα αυτά, χωρίς ούτε ένα δέντρο, χωρίς το γαλάζιο τ' ουρανού, χωρίς καθαρό αέρα και σύννεφα - όλα αυτά αποτελούν αυτό που ο Παπαλάγκι ονομάζει «πόλη» ...

...Ο Παπαλάγκι είναι ένας άνθρωπος με εντελώς δική του λογική. Κάνει πολλά που δεν έχουν νόημα και τον αρρωσταίνουν, κι όμως τα εξυμνεί και τραγουδά τραγούδια γι' αυτά του τα κατορθώματα ....

...Εμείς όμως που είμαστε ελέυθερα παιδιά του ήλιου και του φωτός, θα μείνουμε πιστοί στο Μεγάλο Πνεύμα και δεν θα του βαρύνουμε την καρδιά με πέτρες. Μόνο παραπλανημένοι, άρρωστοι άνθρωποι, που δεν κρατάν πιά το χέρι του Θεού μπορούν να ζούν ευτυχισμένοι, ανάμεσα σε πέτρινες σχισμάδες χωρίς ήλιο, φως και αέρα ...

ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑ:

...Αν μιλήσεις σε κάποιον Ευρωπαίο για το Θεό της αγάπης, θα μορφάσει και θα χαμογελάσει ...

...Δως του όμως ένα γυαλιστερό στρογγυλό κομμάτι, μέταλλο ή ένα μεγάλο βαρύ χαρτί και θα δεις αμέσως τα μάτια του να γυαλίζουν και τα σάλια του να τρέχουν.

Το χρήμα είναι η θεότητά του. Ολοι οι λευκοί το σκέφτονται ακόμη κι όταν κοιμούνται ...

...Υπάρχουν πολλοί που έχασαν τους φίλους τους για χρήματα, το γέλιο τους, την τιμή τους, τη συνείδησή τους, ακόμη και τη γυναίκα τους και το παιδί τους ...

Το χρήμα είναι ο αληθινός θεός του Παπαλάγκι, όπως είναι ο Θεός που εμείς λατρεύουμε πάνω απ' όλα.

Είναι όμως αδύνατο να ζήσεις στις χώρες του λευκού έστω και μία φορά απ' την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου χωρίς λεφτά ...

...Θα σ' έβαζαν στις Φάλε πούι-πούι (φυλακή) και θα σ' έγραφαν στα πολλά χαρτιά (εφημερίδες), επειδή δεν έχεις χρήματα. Πρέπει να πληρώνεις για το χώμα πάνω στο οποίο περπατάς, για το χώρο που βρίσκεται η καλύβα σου, για το στρώμα που κοιμάσαι ...

...Ακόμη και για τη γέννησή σου πρέπει να πληρώσεις, κι όταν πεθάνεις, η Αιγκά σου θα πρέπει να πληρώσει για σένα, για το ότι πέθανες, ακόμη και για να βάλουν το κορμί σου στο χώμα ...

...Ένα μόνο πράγμα βρήκα για το οποίο στην Ευρώπη δε χρειάζεται να πληρώσεις τίποτα και που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο καθένας όσο θέλει: την αναπνοή.

Και όμως θέλω να πιστεύω ότι αυτό το έχουν απλώς ξεχάσει και δεν διστάζω να ισχυριστώ ότι, αν μπορούσαν ν' ακούσουν στην Ευρώπη αυτά τα λόγια μου, θα ζητάγανε την ίδια στιγμή και γιαυτό στρογγυλό μέταλλο και βαρύ χαρτί ...

...Ρίξε ένα στρογγυλό μέταλλο στο χώμα και θα δεις να ορμάν πάνω του τα παιδιά, να μαλώνουν γι' αυτό και όποιος τα' αρπάξει και το πάρει είναι νικητής, είναι πανευτυχής. Πολύ σπάνια όμως ρίχνει κανείς χρήματα στο χώμα ...

...Υπάρχουν πολλοί λευκοί που μαζεύουν το χρήμα που άλλοι έκαναν γι' αυτούς, το πηγαίνουν σ' ένα καλά φυλαγμένο μέρος, πηγαίνουν όλο και περισσότερο χρήμα εκεί, μέχρι που κάποια μέρα να μη χρειάζονται πια ούτε εργάτες, γιατί τώρα το ίδιο το χρήμα δουλεύει γι' αυτούς.

Πώς αυτό είναι δυνατό χωρίς κάποια φοβερή μαγεία, δε μπόρεσα ποτέ να το μάθω εντελώς ...

...Είναι άρρωστος και δαιμονισμένος (ο Ερωπαίος), γιατί η ψυχή του αγαπά το στρογγυλό μέταλλο και το βαρύ χαρτί και δε μπορεί ποτέ να χορτάσει και να πάψει να αρπάζει όσο γίνεται περισσότερα. Δε μπορεί να σκεφτεί έτσι: θέλω να φύγω από τον κόσμο χωρίς βάρος και αδικία, έτσι όπως ήρθα. Γιατί το Μεγάλο Πνεύμα μ' έστειλε στον κόσμο χωρίς το στρογγυλό μέταλλο και το βαρύ χαρτί ....

...Κανένας Παπαλάγκι όμως δε θέλει να παραιτηθεί από το χρήμα. Κανένας. Αυτόν που δεν αγαπά το χρήμα οι άλλοι τον κοροϊδεύουν, τον θεωρούν Βαλέα (κουτός). Ο πλούτος - δηλαδή το να έχεις πολλά χρήματα - δίνει ευτυχία λέει ο Παπαλάγκι ...

ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ:

Στις αρχές του 20ου αιώνα επισκέφτηκε την Ευρώπη ο αρχηγός των Ινδιάνων της Σαμόα. Πολλά πράγματα τού έκαναν εντύπωση, ιδιαίτερα η χρήση της άγνωστης σ’ αυτόν τεχνολογίας. Πάνω απ’ όλα, τον απασχόλησε η σχέση των «παπαλάγκι» (σ.σ. λευκών ανθρώπων που έρχονται από τα σύννεφα, «ξενέρωτων»!) με τον χρόνο. Μέχρι τότε δεν τον είχε απασχολήσει ο χρόνος ως κάτι μετρήσιμο, κάτι που μόνο με τον ήλιο και τις εποχές μπορούσε να προσδιορίσει. Έτσι, του έκανε φοβερή εντύπωση η επαναλαμβανόμενη φράση «δεν έχω χρόνο»!


Οι εντυπώσεις του ξεκινούσαν με την ανεπανάληπτη φράση: «Ο παπαλάγκι αγαπά το στρογγυλό μέταλλο και το έγχρωμο χαρτί, πίνει χυμό από νεκρά φρούτα, γεμίζει το στομάχι του με κρέας από βόδια ή γουρούνια, αλλά πιο πολύ απ’ όλα αγαπά τον χρόνο του»! Και συνεχίζει, το ίδιο γλαφυρά: «Ο παπαλάγκι είναι πάντα δυσαρεστημένος με το χρόνο του και κατηγορεί το μεγάλο πνεύμα, που δεν του έδωσε παραπάνω. Οι άνδρες, οι γυναίκες, ακόμη και παιδιά, κουβαλούν μαζί τους μια μικρή στρογγυλή πλάκα, στην οποία διαβάζουν την ώρα.

Επειδή ο παπαλάγκι έχει πραγματική φοβία με το χρόνο του, γνωρίζει πόσες ανατολές ηλίου έχουν περάσει από τότε που πρωτοαντίκρυσε το φως. Αυτό μοιάζει να έχει μεγάλη σημασία, αφού το γιορτάζει με λουλούδια και ένα πλούσιο γεύμα. Όταν με ρωτούσαν, γελούσα. Αυτό το μέτρημα είναι επικίνδυνο. Ο καθένας μετρά με αγωνία και όταν έχουν περάσει πολλά ηλιοβασιλέματα, χάνει τη χαρά της ζωής και περιμένει να πεθάνει!

Νομίζω ότι ο χρόνος γλιστρά σα νεράκι απ’ τον παπαλάγκι, ακριβώς επειδή προσπαθεί να τον κρατήσει. Δεν τον αφήνει να έρθει εκείνος ήρεμα κοντά του. Τον κυνηγά με απλωμένα χέρια, δεν τον αφήνει σε ησυχία. Ο χρόνος αγαπά την ηρεμία και την ξεκούραση. Ο παπαλάγκι δεν μπόρεσε ποτέ να καταλάβει το χρόνο, γι’ αυτό και τον κακομεταχειρίζεται.

Εμείς ποτέ δεν παραπονεθήκαμε για το χρόνο, πάντα τον δεχόμασταν με χαρά και δεν προσπαθήσαμε να τον κόψουμε σε κομμάτια. Έχουμε πολύ χρόνο και είμαστε ικανοποιημένοι μ’ αυτόν. Μακάρι να απελευθερώναμε τον παπαλάγκι απ’ τις στρογγυλές μηχανές».

stabosavros

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ