2. Η διαδρομή από την κατάσταση της άγνοιας στην κατάσταση της επίγνωσης...

Η ιστορία του ΖΕΝ 
 (Β' μέρος)

Οι δυο βασικές σχολές του Ζεν Bodhidharma.

Δεν μπορείς να τον περιγράψεις, δεν μπορείς να τον απεικονίσεις.

Δεν μπορείς να τον θαυμάσεις, δεν μπορείς να τον αισθανθείς.

Είναι ο αληθινός σου Εαυτός, δεν έχει που να κρυφτεί. 

Όταν οι λέξεις καταστρέφονται, δεν θα καταστραφεί. 


Το Ζεν προέρχεται από τις διδασκαλίες του Bodhidharma, αλλά όταν ήρθε στην Κίνα σχηματίστηκαν καινούργιες ερμηνείες, που οδήγησαν σε νέες σχολές του Ζεν. Οι περισσότερες από αυτές τις σχολές τελικά έκλεισαν, αλλά δύο κατάφεραν να επιβιώσουν και να ευημερήσουν: η σχολή του Ts'ao-tung χαρακτηρίζεται από διαλογισμό σε κάθισμα, κάτω από την καθοδήγηση ενός δασκάλου. Σε αυτή τη σχολή ο δάσκαλος διδάσκει άμεσα και κρυφά με προφορικές οδηγίες, δίνοντας έμφαση στο επιχείρημα και την αιτία. Αυτή η βόρεια σχολή ερμηνεύει την έννοια της άμεσης φώτισης μέσα από μια διαδικασία σταδιακής καλλιέργειας. Μετά την αρχική εμπειρία αφύπνισης, χρειάζεται περαιτέρω πνευματική ανάπτυξη, ώστε να αποκτήσει τελικά πρακτική σημασία για το άτομο. 

Η δεύτερη σχολή είναι η νότια σχολή της άμεσης φώτισης άμεσης καλλιέργειας, στην οποία και οι δύο όψεις (φώτιση και πνευματική καλλιέργεια) τελειοποιούνται ταυτόχρονα. Αυτή είναι η σχολή του Lin-chi, που χαρακτηρίζεται από τη χρήση των kung-an (κοάν) για να σπάσουν τους συνηθισμένους τρόπους σκέψεις του μαθητή, ώστε αυτός να φτάσει στην πνευματική αφύπνιση. 

Το Ζεν ως τρόπος ζωής μπορεί καλύτερα να περιγραφεί στη σχολή του Lin-chi. Το Lin-chi I-hsuan απέρριψε τυπικές πρακτικές, εστιάζοντας αντίθετα σε καθημερινές δραστηριότητες. Καθημερινές δραστηριότητες όπως το φαγητό, ο ύπνος, η ενδυμασία, ή οτιδήποτε άλλο, θεωρούνταν ως εκδηλώσεις του ατόμου στον κόσμο της ύπαρξης. 

Θα μπορούσε ίσως να φανεί παράδοξο, το ότι η προσοχή μας στις καθημερινές δραστηριότητες είναι αυτή που θα μας κάνει να μοιάσουμε με τον Βούδα. 

Η φώτιση σε αυτούς που δεν την έχουνε βιώσει, μοιάζει σαν κάτι το μακρινό και υπερφυσικό, κάτι που βρίσκεται πέρα από τα όρια της οικείας μας πραγματικότητας. Αλλά όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, η αναγνώριση της βουδικής φύσης κάποιου, σημαίνει την αναγνώριση της ενότητας όλων των όντων σε μια αδιαφοροποίητη κατάσταση. 

Οι καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να ειδωθούν ως μια εκδήλωση της βουδικής φύσης κάποιου, επειδή ο αφυπνισμένος νους μπορεί να συλλάβει το Παν και τη μη δυαδική του φύση. Η συνειδητοποίηση της βουδικής φύσης του ατόμου, ανυψώνει τις καθημερινές του δραστηριότητες σε ένα επίπεδο αντίστοιχο με αυτό του διαλογισμού. 

Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε, πως ακόμα και μία απλή καθημερινή σπιτική δραστηριότητα, εάν γίνεται με συνείδηση και πνευματικό σκοπό, τότε αποτελεί μία πράξη διαλογισμού. 

Η μη-δυαδικότητα της κατάστασης της φώτισης οδηγεί στην «Τετραπλή Ανάλυση του Lin-chi», στην οποία η υποκειμενικότητα και η αντικειμενικότητα εναλλάσσονται διαρκώς μεταξύ τους. 

Τα τέσσερα χαρακτηριστικά της «Τετραπλής Ανάλυσης» είναι η άρνηση της υποκειμενικότητας, η άρνηση της αντικειμενικότητας, η άρνηση και των δύο και η μη άρνηση της υποκειμενικότητας και της αντικειμενικότητας. 
Αυτά τα χαρακτηριστικά αντιπροσωπεύουν την διαδρομή από την κατάσταση της άγνοιας στην κατάσταση της επίγνωσης, η οποία εκδηλώνεται στη καθημερινή ζωή. Όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, η φώτιση αποδέχεται τον άνθρωπο και τη ζωή όπως είναι, και αυτό για το Lin-chi αντιστοιχεί στο να μην αρνείται τελικά ούτε την αντικειμενικότητα, αλλά ούτε και την υποκειμενικότητα. Η ταυτόχρονη αντίληψη μέσα και από τους δύο τρόπους θέασης των πραγμάτων είναι μια έμφυτη ποιότητα, η βουδική φύση μέσα στο άτομο, και η άμεση αφύπνιση συμβαίνει με την αναγνώριση αυτού του γεγονότος. 

Δύο μοναχοί διαφωνούσαν σχετικά με μια σημαία. Ο ένας είπε, «η σημαία κινείται». Ο άλλος απάντησε, «ο άνεμος κινείται». Ένας δάσκαλος έτυχε να περνάει. Τους είπε: «Ούτε ο άνεμος, μα ούτε και η σημαία. Το μυαλό σας κινείται». Άνεμος, σημαία, κινήσεις του νου. Η ίδια κατανόηση. Όταν ανοίγει το στόμα Όλα είναι λάθος.

Η σχολή του Lin-chi είναι επίσης μια σχολή άμεσης καλλιέργειας.

Φαίνεται ίσως σχεδόν αδύνατο να καταφέρεις κάτι χωρίς να προσπαθήσεις Χωρίς την καταβολή κάποιου είδους προσπάθειας, πώς είναι δυνατόν να αναφέρεται το Lin-chi στην άμεση καλλιέργεια; Υπολογίζεται ότι αυτό θα προκληθεί από κάτι έμφυτο μέσα σε όλα τα έμψυχα όντα, που ονομάζεται πίστη. Η ιδέα της πίστης αποδέχεται κάθε άτομο ως ήδη φωτισμένο. Ταυτόχρονα, η πίστη ακτινοβολεί από τη βουδική φύση του ατόμου ώστε να υποκινήσει την αφύπνιση. Η διαδικασία τότε, είναι ίδια με το αποτέλεσμα. Αυτό φαίνεται ως μια αντίφαση. Είναι σα να λέμε ότι το ταξίδι για κάπου είναι ταυτόσημο με το να είναι κάποιος ήδη εκεί, ή «όπου κι αν πας, εκεί είσαι». 

Αυτή η ιδέα της άμεσης αφύπνισης άμεσης καλλιέργειας φαίνεται εντελώς παράλογη. Κι όμως, μπορεί να μην είναι έτσι. Η μόνη διαφορά μεταξύ του αφυπνισμένου και του μη αφυπνισμένου νου είναι στην αντίληψη. Ο αφυπνισμένος νους είναι ενήμερος ότι όλα είναι εκδήλωση της βουδικής φύσης, ενώ ο μη αφυπνισμένος νους δεν είναι ενήμερος. Δε χρειάζεται κάποια μακρόχρονη διαδικασία καλλιέργειας, επειδή η φύση βρίσκεται παντού.

Ένας μοναχός ρώτησε τον Νανσέν: «Υπάρχει κάποια διδασκαλία που δεν έχει ειπωθεί ποτέ από κάποιον δάσκαλο;» Ο Νανσέν είπε, «ναι υπάρχει. «Ποια είναι αυτή;» ρώτησε ο μοναχός. Ο Νανσέν απάντησε: «Δεν είναι νους, δεν είναι Βούδας, δεν είναι τίποτα.» Ο Νανσέν ήταν καλός και έχασε το θησαυρό του. Αληθινά, οι λέξεις δεν έχουν δύναμη. Ακόμα και αν το βουνό γίνει θάλασσα, Οι λέξεις δεν μπορούν να ανοίξουν τον νου.

1. Η αφύπνιση είναι στην ουσία της μια ανείπωτη εμπειρία. Τι είναι το Ζεν κι από που προήλθε;

antistres-roi

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ