Άγχος Ασθένειας: συμπτώματα, ενδεχόμενες δυσκολίες, αντιμετώπιση

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα.

Το άτομο που υποφέρει από τη Διαταραχή Άγχους Ασθένειας ασχολείται επίμονα με την ιδέα ότι έχει ή ότι κολλάει κάποια σοβαρή ασθένεια. Σωματικά συμπτώματα της επίφοβης ασθένειας δεν υπάρχουν, ή αν υπάρχουν έχουν ελάχιστη ένταση.

Αν το άτομο πάσχει από κάποια άλλη ιατρική κατάσταση ή αν υπάρχει υψηλός κίνδυνος να αναπτύξει κάποια πάθηση λόγω κληρονομικότητας, η ενασχόληση με αυτή είναι υπερβολική και δυσανάλογη. Τα άτομα με Διαταραχή Άγχους Ασθένειας διακατέχονται από υψηλά επίπεδα άγχους υγείας με αποτέλεσμα να πανικοβάλλονται εύκολα γι’ αυτήν. Ταυτόχρονα, εμφανίζουν υπερβολικές συμπεριφορές όσον αφορά στην υγεία τους, όπως το να ελέγχουν συνέχεια το σώμα τους για σημάδια της ασθένειας, ή δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές, όπως το να αποφεύγουν τα ραντεβού με τους γιατρούς ή/και τα νοσοκομεία. Όλα τα παραπάνω συμπτώματα διαρκούν για τουλάχιστον 6 μήνες, αλλά η συγκεκριμένη νόσος που φοβάται το άτομο ενδέχεται να αλλάξει εντός της περιόδου αυτής.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με υψηλό άγχος υγείας

Στους άνθρωποι που ανησυχούν υπερβολικά για την υγεία τους, πολλές φορές δίνονται λίγες πληροφορίες σχετικά με το άγχος τους γι’ αυτήν. Οι γιατροί ή τα κοντινά τους πρόσωπα συχνά δυσανασχετούν όταν το άτομο τους ρωτά επαναλαμβανόμενα και επίμονα αν έχουν κάποια ασθένεια με σκοπό να καθησυχαστούν ότι είναι καλά. Έτσι, συχνά οι γύρω θεωρούν το άτομο "παραπονιάρικο". Οι άνθρωποι που υποφέρουν από άγχος υγείας νιώθουν πολλές φορές αποξενωμένοι από το σύστημα υγείας: μπορεί να αισθάνονται ότι οι ανησυχίες τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους γιατρούς ή/και ότι έχουν επισκεφθεί πολλούς επαγγελματίες υγείας ανά τα χρόνια, αλλά ποτέ δεν τους υπέδειξε κάποιος πώς να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα και το άγχος τους.

Πώς δημιουργείται η Διαταραχή Άγχους Ασθένειας

Το άγχος υγείας γίνεται υπερβολικό και οδηγεί στην εκδήλωση της Διαταραχής Άγχους Ασθένειας όταν οι εμπειρίες σωματικών παθήσεων του παρελθόντος (του ίδιου του ατόμου ή κάποιου άλλου), καθώς και οι πληροφορίες που το άτομο λαμβάνει, σχετικά με διάφορα θέματα υγείας, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οδηγούν στο σχηματισμό συγκεκριμένων πεποιθήσεων σχετικά με τα συμπτώματα, τις αρρώστιες και τις συμπεριφορές που αφορούν στην υγεία.

Παραδείγματα ενδεχομένως προβληματικών πεποιθήσεων για την υγεία, μπορεί να είναι:«τα σωματικά συμπτώματα αποτελούν συνήθως σημάδι κάποιας σοβαρής ασθένειας που θα απειλήσει τη ζωή μου» ή
«αν δεν πάω αμέσως στον γιατρό όταν παρατηρήσω κάτι ασυνήθιστο στο σώμα μου, μετά μπορεί να είναι πολύ αργά».

Τέτοιες πεποιθήσεις μπορεί να αποτελούν μια μόνιμη πηγή άγχους ή/και να πυροδοτούνται από καταστάσεις, όπως το να ακούσει το άτομο τις λεπτομέρειες της αρρώστιας που έχει κάποιος συνομήλικος ή να μάθει καινούριες πληροφορίες σχετικά με την ασθένεια που φοβάται. Οι αρνητικές αυτές πεποιθήσεις για την υγεία μπορεί να οδηγήσουν το άτομο στο να στρέφει επιλεκτικά την προσοχή του σε πληροφορίες που επιβεβαιώνουν την ιδέα του ότι πάσχει από κάποια ασθένεια και κατά συνέπεια να αγνοεί αντίθετες ενδείξεις που υποστηρίζουν ότι είναι υγιές.

Στην δημιουργία της Διαταραχής Άγχους Ασθένειας βασικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι το άτομο αντιλαμβάνεται τις σωματικές  αισθήσεις και συμπτώματα ως πολύ πιο επικίνδυνα απ’ ότι στην πραγματικότητα είναι, καθώς και το ότι θεωρεί μία συγκεκριμένη ασθένεια ως πολύ πιο πιθανή ή/και σοβαρή απ’ ότι είναι. Ταυτόχρονα, το άτομο πιστεύει είναι ανίκανο να αποτρέψει και να αντιμετωπίσει την ασθένεια. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει το ότι εκτιμά τις συνέπειες της ασθένειας ως τρομερά οδυνηρές, θεωρεί δυσβάσταχτο το γενικό βάρος που μπορεί αυτή να επιφέρει στη ζωή του και αμφιβάλλει για το πόσο υποστηρικτικό θα είναι το περιβάλλον του στην περίπτωση που το άτομο νοσήσει.

Η αντιμετώπιση της Διαταραχής Άγχους Ασθένειας

Σημαντικό κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας είναι να κατανοήσει ο θεραπευόμενος πώς το άγχος υγείας του δημιουργήθηκε και ποιοι είναι οι λόγοι που αυτό συντηρείται και του προκαλεί δυσκολία.

Η θεραπεία της Διαταραχής Άγχους Ασθένειας περιλαμβάνει τεχνικές παρεμπόδισης των συνεχών προσπαθειών του ατόμου να επιβεβαιώνεται από τους γύρω του και τους γιατρούς για την κατάσταση της υγείας του και να τσεκάρει αδιάκοπα το σώμα του για ύποπτα συμπτώματα κάποιας ασθένειας.

Οι συμπεριφορές αυτές προσφέρουν βραχυπρόθεσμη μείωση του άγχους του ατόμου, αλλά μακροπρόθεσμα διαιωνίζουν και ενισχύουν την παρουσία του άγχους υγείας. Μέσω του σχεδιασμένου παρεμποδισμού αυτών των δυσλειτουργικών συμπεριφορών, αυτές σταματούν σταδιακά να υπάρχουν και να αναπυροδοτούν το άγχος, ενώ ο θεραπευόμενος μαθαίνει νέες πιο λειτουργικές στρατηγικές να αντιμετωπίζει την παρουσία των σωματικών συμπτωμάτων.

Παραδείγματα τέτοιων βοηθητικών στρατηγικών είναι η επιμόρφωση του θεραπευόμενου σχετικά με φυσιολογικά σωματικά συμπτώματα, αλλά και σχετικά με τις περιπτώσεις όπου είναι αναγκαίο να δοθεί ιατρική προσοχή, η εκπαίδευσή του σε τεχνικές που αποσκοπούν στην αποδοχή των συμπτωμάτων και σε τεχνικές χαλάρωσης, και η έκθεσή του σε άβολα σωματικά συμπτώματα.

Επίσης, μέσω της θεραπείας, το άτομο μαθαίνει:

Να αναγνωρίζει αγχωτικές και καταστροφικές σκέψεις που αφορούν στα συμπτώματα και την ασθένεια, καθώς και το ποια ερεθίσματα τροφοδοτούν τς σκέψεις αυτές.

Να αρχίζει να περιλαμβάνει και μη καταστροφικές ερμηνείες στη σκέψη του για τα σωματικά συμπτώματα.

Να εκτιμά πιο ρεαλιστικά το πόσο πιθανές είναι οι συνέπειες που φοβάται.

Να χρησιμοποιεί εναλλακτικές σκέψεις πιο λειτουργικές με σκοπό να αντιμετωπίζει τις αγχωτικές σκέψεις.

Να αποκτά ανοχή στην αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη των ζητημάτων υγείας.

Σταδιακά το άτομο αποκτά την ικανότητα να διαχειρίζεται αποτελεσματικά το άγχος υγείας του, με αποτέλεσμα η διαταραχή να αρχίσει να φθίνει, παύοντας έτσι να προκαλεί βάρος στη ζωή και την καθημερινότητά του.

Πηγές:

1. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and  statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.

2. Salkovskis, P. M. & Bass, C. (2009). Hypochondriasis. In D. M. Clark & C. G. Fairburn (Eds.), Science and Practice of Cognitive Behaviour Therapy, 2nd Edition (pp. 313-339). New York: Oxford University Press.

3. Furer, P., Walker, J. R. & Stein, M. B. (2007).Treating Health Anxiety and Fear of Death: A Practitioner's Guide. New York: Springer Science & Business Media.

e-psychology

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ