Διπολική Διαταραχή

Ανήκει στις συναισθηματικές διαταραχές και μαζί με την κατάθλιψη αποτελούν τις δύο κυριότερες και συχνότερες διαγνώσεις της κατηγορίας που όπως δηλώνει και η ονομασία της προεξάρχει η δυσλειτουργία του συναισθήματος. Η διπολική διαταραχή συναντάται σε ποσοστό ~1% του πληθυσμού και εκδηλώνεται με φάσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του ασθενούς. Στο ~90% των περιπτώσεων οι φάσεις αυτές είναι δύο τύπων ή δύο πόλων ακριβέστερα, εξού και ο όρος διπολική.Ο ένας πόλος αφορά το καταθλιπτικό συναίσθημα και ο άλλος το υπερβολικά ευφορικό ή άλλοτε δυσφορικό συναίσθημα. Σε ένα 10% περίπου σημειώνονται μόνο φάσεις του δεύτερου τύπου, οι οποίες περιγράφονται με τον όρο μανιακό επεισόδιο. Επιπροσθέτως κάθε φάση περιλαμβάνει και μια σειρά άλλων συμπτωμάτων που αναφέρονται παρακάτω:

Καταθλιπτική φάση (καταθλιπτικό επεισόδιο)

1. Καταθλιπτικό συναίσθημα
2. Απώλεια βιώματος ευχαρίστησης από δραστηριότητες
3. Δυσκολία συγκέντρωσης σε δραστηριότητες
4. Συχνή αίσθηση κόπωσης & μειωμένη ενεργητικότητα
5. Ψυχοκινητική επιβράδυνση ή σπανιότερα διέγερση
6. Αίσθηση υπερβολικής απελπισίας, απογοήτευσης, αναξιότητας, ενοχών
7. Ιδέες αυτοκτονίας
8. Μείωση ή σπανιότερα αύξηση όρεξης/πρόσληψης τροφής
9. Μείωση ή σπανιότερα αύξηση διάρκειας και ποιότητας ύπνου

Πρέπει να σημειωθεί ότι κάποια ή όλα από τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται είτε στο πλαίσιο της καταθλιπτικής φάσης μιας διπολικής διαταραχής (διπολική κατάθλιψη) είτε στο πλαίσιο μιας μείζονος κατάθλιψης (μονοπολική κατάθλιψη). Για πολλές και εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με διάφορες παραμέτρους του τεράστιου κεφάλαιου της κατάθλιψης (μονοπολικής) είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικός ο εξής σύνδεσμος :Κατάθλιψη

Μανιακή Φάση (μανιακό επεισόδιο)

1. Ευφορικό ή δυσφορικό συναίσθημα
2. Μείωση ανάγκης για ύπνο
3. Λογόρροια
4. Ιδεοφυγή (ταχύτατη εναλλαγή θέματος της ομιλίας)
5. Παραληρητικές ιδέες μεγαλείου/υπερβολική αυτοεκτίμηση
6. Ψυχοκινητική ανησυχία/διέγερση/αύξηση στοχοκατευθυνόμενης δραστηριότητας
7. Διάσπαση προσοχής
8. Άρση αναστολών, απερίσκεπτη/επικίνδυνη συμπεριφορά, υπερβολικές χρηματικές σπατάλες

Και στις δύο φάσεις της διπολικής διαταραχής η ατομική λειτουργικότητα στην οικογένεια, στην εργασία, στην κοινωνική συναναστροφή παραβλάπτεται σημαντικά ,ενώ αρκετά συχνά είναι απαραίτητη η νοσηλεία. Ψυχωτική συμπτωματολογία με πολυθεματικές παραληρητικές ιδέες και διαταραχές αντίληψης (ψευδαισθήσεις/παραισθήσεις) συνυπάρχει σε έναν αριθμό ασθενών και δυσχεραίνει την πρόγνωση της διαταραχής. Σε ένα μικρό ποσοστό βαρύτερων περιπτώσεων η εναλλαγή των φάσεων συμβαίνει ταχύτατα και απότομα σε χρονικά διαστήματα ημερών. Ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι ιδιαίτερα αυξημένος, κυρίως στις καταθλιπτικές φάσεις της νόσου. Επίσης η παράλληλη χρήση αλκοόλ ή/και άλλων ουσιών είναι αρκετά συνηθισμένη και μπορεί να περιπλέξει την κλινική εικόνα και τη θεραπεία. Η διπολική διαταραχή έχει ευνοικότερη πρόγνωση από τη σχιζοφρένεια. Πολύ σημαντική παράμετρος της θεραπείας είναι να υπάρξει πλήρης ύφεση είτε του καταθλιπτικού είτε του μανιακού επεισοδίου, διότι η μερική ύφεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για υποτροπή. Η θεραπεία της διαταραχής περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή κατά κύριο λόγο με σταθεροποιητικά της διάθεσης σκευάσματα, αλλά και αντιψυχωτικά και αντικαταθλιπτικά αναλόγως τον πόλο που επικρατεί και τα συνοδά συμπτώματα (βλέπε εδώ και εδώ). Σε ένα μικρό ποσοστό βαρύτερων και ανθεκτικών περιστατικών ή σε περιπτώσεις όπου αντεδείκνυται η φαρμακευτική αγωγή ένδειξη στη θεραπεία της διπολικής διαταραχής έχει η ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT, βλέπε εδώ). Η ψυχοθεραπεία ιδίως σε φάσεις κατάθλιψης έχει σημαντικό και υποτιμημένο ρόλο. Τέλος οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις και η ψυχοεκπαίδευση σε οικογενειακό επίπεδο μπορούν να συμβάλλουν στη διατήρηση των περιόδων της ύφεσης για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

Όταν συμβαίνει μανιακό επεισόδιο αναφερόμαστε σε διπολική διαταραχή τύπου Ι. Όταν το επεισόδιο του ανεβασμένου συναισθήματος είναι ελαφρύτερο σε ένταση,ποιότητα και διάρκεια (υπομανιακό επεισόδιο) αναφερόμαστε σε διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ. Τέλος, η διαγνωστική οντότητα της διπολικής διαταραχής τύπου ΙΙΙ χρησιμοποιείται κυρίως από τους ειδικούς της ψυχικής υγείας όταν εμφανίζεται μανιακό επεισόδιο μετά από υπερβολική/ανεξέλεγκτη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων ως αποτέλεσμα ελλιπούς παρακολούθησης από το θεράποντα ψυχίατρο.

Σπύρος Καλημέρης

kalimeristherapist

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ