26 Ιουλίου 1933 στη Γερμανία ψηφίζεται νόμος σύμφωνα με τον οποίο θα υποβάλλονται σε στείρωση άτομα που πάσχουν από βαριές ή κληρονομικές σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Της Έλλης Βασιλάκη
Η ιστορία της Ευγονικής
ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
Από την Αναπαραγωγή Ζώων στη Γενοκτονία Ευγονισμός καλεί γενετική Η ευγονική είχε τις ρίζες της στην εκμετάλλευση των ζώων. Η αναπαραγωγή εξημερωμένων ζώων -αναπαράγοντας τα πιο επιθυμητά και ευνουχίζοντας και δολοφονώντας τα υπόλοιπα έγινε το μοντέλο στις προσπάθειες της ευγονικής για αναβάθμιση πληθυσμών, ανοίγοντας το δρόμο σε δολοφονίες, ευθανασία και γενοκτονία.
Η επιθυμία να βελτιωθούν οι κληρονομικές ιδιότητες του ανθρώπινου πληθυσμού, αρχές 1860 μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, κατασκεύασε γενετικές θεωρίες που υπέθεταν ότι η κληρονομικότητα βασιζόταν σε άκαμπτα γενετικά σχέδια ελάχιστα επηρεασμένα από το κοινωνικό περιβάλλον.
Στην Αγγλία, κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ο Φράνσις Γκάλτον (1822-1911), εξάδελφος του Κάρολου Δαρβίνου, έθεσε τις βάσεις για την επιστήμη της ανθρώπινης κληρονομικότητας. Αποτυχημένος μαθηματικός αλλά επιστήμονας που ασχολείτο με τα πάντα, ο Γκάλτον υπήρξε πρωτοπόρος στη μέτρηση της κληρονομικότητας. Στην αρχή, προσπάθησε να αποδείξει τη μεταφορά της νοημοσύνης από γενιά σε γενιά, χρησιμοποιώντας τις βιογραφίες επιφανών ατόμων και, κατόπιν, δοκίμασε να μετρήσει τις αλλαγές οι οποίες παρατηρούνται σε δείγματα πληθυσμού, εφευρίσκοντας έτσι, τη βιομετρία.
Οι νόμοι που συντάσσει θα αποδειχθούν αργότερα λανθασμένοι. Ωστόσο, από τους ίδιους το 1883, καταλήγει σε μία νέα θεωρία, η οποία έχει στόχο να βελτιώσει το ανθρώπινο είδος, ευνοώντας τα άτομα με τις μεγαλύτερες ικανότητες.
Στο βιβλίο του «Έρευνες πάνω στην Ανθρώπινη Ικανότητα» επινόησε τον όρο ευγονική, τον οποίο παρήγαγε από την Ελληνική λέξη ευγενής.
Η πρώτη σημαντική εργασία για την ευγονική ήταν το βιβλίο «Η Κληρονομική Μεγαλοφυία» (1869) όπου παρουσίασε τα αποτελέσματα των μελετών του για τις οικογένειες επιφανών ανθρώπων, σαν μια απόδειξη της άποψης του ότι «θα ήταν πολύ πρακτικό να δημιουργήσουμε μια πολύ προικισμένη ράτσα ανθρώπων με συνετούς γάμους στη διάρκεια αρκετών συνεχόμενων γενεών».
Ο ορισμός που έδωσε σε αυτό για την ευγονική είναι ο εξής:
«Έργο της ευγονικής είναι να εξετάζει τις πράξεις ή ενέργειες του κοινωνικού συνόλου, οι οποίες ασκούν κάποια επίδραση στη βελτίωση ή χειροτέρευση των σωματικών ή ψυχικών ιδιοτήτων των μελλοντικών γενεών μιας φυλής». Στο βιβλίο του «Η Φυσική Κληρονομικότητα» (1889) πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη και εφαρμογή προχωρημένων στατιστικών μεθόδων για τη μελέτη του ανθρώπου.
Ο ευγονισμός είναι η απάντησή του στους φόβους του «εκφυλισμού» που εκδηλώνουν οι ανώτερες τάξεις - οι μολυσματικές ασθένειες, ο αλκοολισμός, η πορνεία αναπτύσσονται παράλληλα με τη βιομηχανική επανάσταση. Παρόλο που η προσέγγιση του ήταν βασικά θετική, αυτός δεν μπόρεσε να ξεπεράσει μερικές από τις προκαταλήψεις ενός Άγγλου τζέντλεμαν σε σχέση με την κοινωνική τάξη και τη ράτσα. Έτσι στις μελέτες του για τις οικογένειες των επιφανών ανθρώπων, αυτός υποτίμησε την εμφανή επίδραση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος. Ο ίδιος ανέπτυξε και χρησιμοποίησε πολλές από τις στατιστικές μεθόδους για τη μελέτη των πληθυσμών και ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε την αξία της μελέτης των διδύμων για την έρευνα της κληρονομικότητας. Παρόλο που προσέδωσε μια θρησκευτική σχεδόν σημασία στην ευγονική κίνηση, δεν τη σκεφτόταν με επαναστατικούς όρους, αλλά σαν μια παράλληλη δραστηριότητα μαζί με την παλιά συνήθεια της τυχαίας σμίξης των ανθρώπων. Το 1904 δώρισε μια υποτροφία για έρευνα στην ευγονική και με τη διαθήκη του προσέφερε κεφάλαια για τη δημιουργία μιας έδρας ευγονικής στο Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Την υποτροφία και την έδρα πήρε τελικά ο μαθηματικός Καρλ Πήρσον, ο οποίος βοήθησε στη δημιουργία της επιστήμης της Βιομετρίας, της στατιστικής δηλαδή πλευράς της βιολογίας, ήταν όμως ρατσιστής και πίστευε ότι το περιβάλλον επηρέαζε ελάχιστα στην ανάπτυξη των διανοητικών ή συναισθηματικών ιδιοτήτων, ότι ο υψηλός δείκτης γεννήσεων των πτωχών ήταν μια απειλή για το πολιτισμό και ότι οι «ανώτερες» φυλές θα πρέπει να αντικαταστήσουν τις «κατώτερες».
Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι βιολόγοι ανακαλύπτουν τους νόμους του βοτανολόγου μοναχού Γκρέγκορ Μέντελ (1822-1884) πάνω στη μετάδοση των γονιδίων στα φυτά, νόμους γενεσιουργούς της νέας αυτής επιστήμης. Η γενετική διατηρεί τις στατιστικές μεθόδους της βιομετρίας, η οποία αμφισβητείται ακόμα και στους επιστημονικούς κύκλους, αλλά διαθέτει έναν ισχυρό οπαδό, τον Τσαρλς Ντέιβενπορτ, πρωτοπόρο στις ΗΠΑ του κινήματος της ευγονικής (1903), περιγράφοντάς την, ως την «επιστήμη βελτίωσης της ανθρώπινης φυλής μέσω της καλύτερης αναπαραγωγής», ανυπομονώντας για τη στιγμή που μια γυναίκα δε θα δεχόταν πλέον έναν άνδρα «χωρίς να γνωρίζει τη βιολογικό-γενεαλογική του ιστορία» όπως ένας κτηνοτρόφος δεν θα έπαιρνε «ένα γεννήτορα για τα πουλάρια ή τα μοσχάρια του χωρίς να είναι από εκλεκτή καταγωγή». Πεπεισμένος ευγονιστής, ο Ντέιβενπορτ πείθει το φιλανθρωπικό ίδρυμα Κάρνεγκι να χρηματοδοτήσει ένα εργαστήριο τελευταίας τεχνολογίας για έρευνες. Το Cold Spring Harbor Laboratory ιδρύθηκε το 1904 και διέθετε προϋπολογισμό υψηλότερο από το σύνολο της χρηματοδότησης για την έρευνα όλων των αμερικανικών πανεπιστημίων. Ο Ντέιβενπορτ που το διευθύνει, ενσαρκώνει έναν «μεντελισμό στα όρια της τρέλας». Εφαρμόζει τους νόμους του Μέντελ στην ανθρώπινη συμπεριφορά και δημοσιεύει εκπληκτικές μελέτες. Αν και με παραποιημένα στοιχεία, πολλές φορές, οι μελέτες αποτελούν το άλλοθι των νόμων για τη στείρωση -και αργότερα για τη μετανάστευση- μιας πολιτικής τάξης που δείχνει απόλυτη εμπιστοσύνη στους ειδικούς.
Το 1907 η πολιτεία της Ιντιάνα υιοθετεί τους πρώτους νόμους για τη στείρωση και ακολουθούν άλλες τριάντα πολιτείες. Οι νόμοι αυτοί πολλαπλασιάζονται τη δεκαετία του 1930, αλλά οι συνέπειες της κρίσης του 1929 γίνονται και σε αυτόν τον τομέα αισθητές. Ομως, ο ευγονισμός συναντά όλο και περισσότερες αντιδράσεις, κυρίως εκ μέρους ανθρωπολόγων που αμφισβητούν την αξία των τεστ ευφυΐας. Εκείνη την εποχή προσηλυτίζεται και η Ευρώπη χάρη σε ένα άλλο αμερικανικό φιλανθρωπικό ίδρυμα, το Ροκφέλερ. Πρώτη, το 1928, η Ελβετία υιοθετεί ευγονικούς νόμους και ακολουθεί η Δανία.
Το 1933, είναι η σειρά της Γερμανίας και μετά της Σουηδίας, της Νορβηγίας, της Φιλανδίας και της Εσθονίας. Τετρακόσιες χιλιάδες άτομα στειρώνονται τότε στη Γερμανία, εξήντα χιλιάδες στη Σουηδία, πενήντα χιλιάδες στις ΗΠΑ εξαιτίας «κληρονομικών ασθενειών». Ασθένειες οι οποίες ποικίλλουν ανάλογα με τη νομοθεσία: νοητικές και μολυσματικές ασθένειες, πορνεία, αλκοολισμός, εγκληματικότητα, επιληψία κ.λπ.
Οι τρομακτικές επιπτώσεις του ναζισμού, αλλά και η ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας, τη δεκαετία του 1950, οδηγούν σταδιακά τον ευγονισμό στο περιθώριο. Κατά το παρελθόν, για να δικαιολογήσει πολυάριθμες πράξεις τις οποίες σήμερα θα τις θεωρούσαμε αμφιβόλου ηθικής αξίας, χρησιμοποιήθηκε ο Kοινωνικός Δαρβινισμός. Η αποικιοκρατία θεωρήθηκε ως φυσική και αναπόφευκτη διαδικασία η οποία δικαιολογούνταν μέσα από την ηθική αρχή του Κ.Δ. Δηλαδή οι εκάστοτε αυτόχθονες πληθυσμοί αξιολογήθηκαν ως αδύναμοι και λιγότερο προσαρμοσμένοι για να επιβιώσουν, με αποτέλεσμα οι δυτικοί άποικοι να δικαιολογούν τις καταπατήσεις γης, και την ασυγκράτητη εκμετάλλευση πρώτων υλών και πόρων των αυτοχθόνων. Ο Κ.Δ. εφαρμόστηκε και στην στρατιωτική δραστηριότητα με κεντρική σκέψη ότι η επικράτηση του ισχυρότερου στρατού σήμαινε και την αποτελεσματικότερη προσαρμογή του στις πολεμικές συνθήκες. Εν αντιθέσει, οι απώλειες του αντίπαλου στρατοπέδου ερμηνεύονταν ως το φυσικό αποτέλεσμα του μη προσαρμοστικού και ακατάλληλου στάτους του. Εν τέλει, παρείχε στις βίαιες αποικιακές κυβερνήσεις την ηθική νομιμοποίηση για τα κατασταλτικά μέτρα εις βάρος των υπηκόων τους.
Ο Κ.Δ. βρήκε εφαρμογή και στον οικονομικό τομέα νομιμοποιώντας τον ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό και την υπέρμετρη κεφαλαιοκρατία. Επί παραδείγματι, παρείχε μια δικαιολογία στις περισσότερο εκμεταλλευτικές μορφές καπιταλισμού κάτω από τις οποίες οι εργάτες αμείβονταν με πενιχρά ποσά καθημερινώς έχοντας εργαστεί κοπιαστικά πολλές ώρες παραπάνω από το κανονικό. Επιπλέον ο Κ.Δ. χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για να δικαιολογήσει την άρνηση των μεγάλων επιχειρήσεων να αναγνωρίσουν διάφορες εργατικές ενώσεις και παρόμοιους οργανισμούς τονίζοντας ότι οι πλούσιοι δεν χρειαζόταν να προσφέρουν χρηματικές δωρεές στους λιγότερο ισχυρούς και ευκατάστατους, αφού έτσι κι αλλιώς αυτές οι κατηγορίες ήταν λιγότερο ικανές.
Στον αντίποδα ο νόμος της φυσικής επιλογής και η πρόοδος που δήθεν προκαλεί στη φύση ερμηνεύτηκε από τον Μαρξ σαν αιτιολόγηση της πάλης των τάξεων. Με περισσότερο ευγενείς σκοπούς αλλά με την ίδια φτωχή λογική ο θεωρητικός του αναρχισμού Πέτρος Κροπότκιν και μερικοί ομοϊδεάτες του επικαλέστηκαν την τάση για συνεργασία που παρατηρείται στις ζωικές κοινωνίες σαν παράδειγμα προς μίμηση στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ακόμα και ο εξελικτικός βιολόγος Julian Huxley, ορμώμενος από τη θεωρία της εξέλιξης προσπάθησε να αναπτύξει ένα σύνολο 'ηθικών κανόνων' που να οδηγούν σε ανώτερα επίπεδα πνευματικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνύπαρξης.
Στις πιο ακραίες μορφές του ο Κ.Δ. χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει τα προγράμματα ευγονικής με σκοπό την απομάκρυνση των ανεπιθύμητων γονιδίων από ανθρώπινους πληθυσμούς. Οι θεωρίες περί φυλετικής υγιεινής που τροφοδότησαν την εκδήλωση ευγονικών πρακτικών ενισχύονταν από τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής που δημιουργούσε η υψηλή συγκέντρωση ανθρώπων στις πόλεις. Προβλήματα όπως ο αλκοολισμός, η φυματίωση και τα αφροδίσια νοσήματα θεωρούνταν τότε κληρονομικά, συνεπώς στα πλαίσια προσπάθειας εύρεσης επιστημονικής λύσης έπρεπε να ανακαλυφτούν μέθοδοι ενίσχυσης του ισχυρότερου τμήματος του πληθυσμού, προκειμένου να μην πάρουν το πάνω χέρι οι αδύναμοι. Τέτοιου τύπου προγράμματα ευγονικής συνοδεύονταν συχνά από νόμους υποστηρικτικούς της στείρωσης των ακατάλληλων ατόμων.
Το Αμερικάνικο πρόγραμμα ευγονικής υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλές την περίοδο 1910-1930, κατά τη διάρκεια της οποίας 24 Πολιτείες των ΗΠΑ εφάρμοσαν νόμους στείρωσης των 'αργόστροφων' και ανίκανων προκειμένου να αποτραπεί η εξάπλωση αμβλύνοιας στην κοινωνία, δηλαδή η γέννηση ανεπιθύμητων απογόνων. Το Κογκρέσο πέρασε νόμο ο οποίος απαγόρευε μεταναστεύσεις από συγκεκριμένες περιοχές οι οποίες καταδικάστηκαν ως ακατάλληλες.
Οι ιδέες του Κ.Δ. αν και σε διαφορετική, πιο ακραία μορφή, εφαρμόστηκαν και από τους Ναζί της Γερμανίας για να δικαιολογηθούν τα αντίστοιχα προγράμματα ευγονικής η οποία χρησιμοποιήθηκε ως πρόφαση για την εξόντωση Τσιγγάνων, Εβραίων, ομοφυλόφιλων, και κάθε άλλης ομάδας του πληθυσμού, μη ευπρόσδεκτης στο καθεστώς του Χίτλερ. Στα ίδια πλαίσια εκδόθηκαν το 1935 στη Γερμανία ορισμένες βασικές κατευθυντήριες γραμμές με στόχο να επιλέξουν οι νεαροί Γερμανοί σωστό και υγιή σύντροφο που θα συνεισέφερε στην παντοτινή διατήρηση του γερμανικού έθνους μέσω υγειών και άξιων παιδιών-απογόνων. Οι Ναζί μέσω των ιδεών του Κ.Δ. δικαιολογούσαν επιστημονικώς ακόμη και τους φόνους των Εβραίων στο Ολοκαύτωμα με το πρόσχημα ότι καθάριζαν την ανθρωπότητα από 'κατώτερα γονίδια'. Αρκετοί φιλοναζιστές διανοούμενοι διέκριναν 'εξελικτική ηχώ' στις εκκαθαριστικές πρακτικές του Χίτλερ για την εξάλειψη ενός ολόκληρου λαού.
ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
Ο Κοινωνικός Δαρβινισμός και οι εφαρμογές του
Η ιδέα για τη βελτίωση της ανθρώπινης ράτσας με βάση την κληρονομικότητα ανάγεται σε πολύ παλιές εποχές. Γνωρίζουμε την άποψη των αρχαίων Σπαρτιατών για τα ελαττωματικά παιδιά, που τα έριχναν στον Καιάδα. Η «Πολιτεία» επίσης του Πλάτωνα εξιδανικεύει μια κοινωνία στην οποία υπάρχει μια συνεχής επιλογή για τη βελτίωση του ανθρωπίνου γένους.
Μια ιδέα (ή θεωρία) ιδιαίτερα διαδεδομένη κατά την Βικτωριανή εποχή (1837-1901) στην Αγγλία και στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία ο ισχυρότερος και ο ικανότερος πρέπει να επιβιώνει και να ευημερεί στην κοινωνία, ενώ αντίθετα ο αδύναμος και ο ανίκανος ή μη προσαρμοσμένος πρέπει να αφήνεται στην εξαφάνισή του.
Είδαμε το κίνημα της ευγονικής όπως αυτό διαμορφώθηκε στο σχετικό κοντινό παρελθόν. Η αλήθεια είναι όμως ότι η ευγονική σκέψη διατρέχει την ανθρώπινη ιστορία και συνοδοιπορεί με τους εκάστοτε πολιτισμούς. Η αρχαία Σπάρτη τρανταχτό παραδείγματα ευγονικής πολιτείας, αφήνει στην μοίρα του Αποθέτη τα δύσμορφα, τα κακώς σχηματισμένα κτλ βρέφη. Οι νόρμες της ευγονικής διατρέχουν επίσης τις ιδιαίτερα ρατσιστικές ή ταξικές κοινωνίες, όπως την Ινδία με το σύστημα της κάστας. Η επιμειξία ανάμεσα στις κάστες και η σεξουαλική επαφή ανάμεσα σε άτομα της ανώτερης κάστας με άτομα της κατώτερης είναι έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η λέξη γαλαζοαίματος που αποδίδεται στα μέλη της βασιλικής οικογένειας ιστορικά προήρθε από μια αβάσιμη εμπειρική μέθοδο των Ισπανών να αναγνωρίζουν τους καθαρούς Ισπανούς από αυτούς είχαν προκύψει από Μαυριτανούς. Σε όλο τον κόσμο οι ευγενείς οφείλουν να διατηρούν την γονιδιακή τους καθαρότητα. Ακόμα όσο απίθανο και να φαίνεται μυθολογίες και θρησκείες διατρέχονται από το πνεύμα της Ευγονικής σκέψης. Ο Μωυσής ήταν έκθετος αλλά κατάφερε να επιβειώσει από τον Φαραω. Ο Ρωμύλος και Ρώμος ήταν έκθετα παιδιά που μεγάλωσε η λύκαινα, επιβειώσανε μέσω φυσικής επιλογής κτλ .
Ο Φρόιντ χρησιμοποίησε τον Οιδίποδα για να καταδείξει την πρώιμη εκδήλωση σεξουαλικότητας του βρέφους προς την μητέρα. Όμως άμα δούμε την ιστορία του Οιδίποδα θα δούμε ότι είναι περισσότερο ευγονική παρά σεξουαλική. Ο ίδιος ο Οιδίποδας ήταν έκθετος στον Κιθαιρώνα με εντολή του πατέρα του κι ακόμα ένας ήρωας που κατάφερε να επιβιώσει, ένας ακόμη εκλεκτός της φυσικής επιλογής.
Ο Dawkins άλλαξε τη σκέψη του Δαρβινου θεωρώντας πως η κινητήριος δύναμη της εξέλιξης, που κάνει την ευγονική σκέψη τόσο διαχρονική, είναι το εγωιστικό γονίδιο που επρεπε να επιβιώσει στον στίβο μάχης της φυσικής επιλογής ΚΑΙ όχι το άτομο. Η ειρωνεία είναι ότι εισήγαγε και ένα άκρως αιρετικό για τις βιολογικές επιστήμες όρο, τον όρο του μιμίδιου, η μικρότερη μονάδα που μεταφέρει εξωγονιδιακά πληροφορίες και που δεν έχει απαραιτήτως βιολογική ή υλική βάση, είναι κάτι πλατωνικό.
Η ευγονική και η ρατσιστική συμπεριφορά δεν είναι παρά ταξικοί ή φυλετικοί εγωισμοί που υπαγορεύονται από αυτό το εγωιστικό γονίδιο (η ευγονική δεν είναι παρά η ιδεολογικόποιηση ενός ορμεμφυτου, η φιλοσοφική διακήρυξη του εγωιστικού γονιδίου).
Το πρόβλημα είναι ότι ο καθορισμός των «θετικών» ή επιθυμητών χαρακτηριστικών, όπως ιστορικά τουλάχιστον έχει αποδειχθεί, γίνεται συνήθως με βάση τα συμφέροντα μιας εκλεκτικής ομάδας ή ελίτ, η οποία θέλει να επιβάλλει τις απόψεις της στις άλλες ανθρώπινες ομάδες ή στη μείζονα ανθρωπότητα. Ένα άλλο επίσης πρόβλημα είναι το γεγονός ότι η ευγονική έχει γενικά την τάση να αγνοεί το ρόλο που παίζει η επίδραση του περιβάλλοντος στη διαμόρφωση των ανθρώπινων χαρακτηριστικών.
Οι παραδοσιακά πάντως εκφρασθέντες σκοποί της ευγονικής είναι:
- να απομονώσει ή να εμποδίσει την αναπαραγωγή (με στείρωση) γενετικά ελαττωματικών ατόμων και
- να ενθαρρύνει την αναπαραγωγή σωματικά και διανοητικά αρτίων ατόμων. Ο πρώτος σκοπός έχει χαρακτηρισθεί από μερικούς σαν αρνητική ευγονική, αλλά είναι βασικά κυρίαρχη θέση στις περισσότερες, αν όχι σε όλες τις ευγονικές κινήσεις.
Ο Βρετανός κληρικός και οικονομολόγος Τόμας Μάλθους επεσήμανε τον αγώνα για την επιβίωση, (τον οποίο ο Δαρβίνος τον είδε σαν ένα μέσο για την εξέλιξη), εκδίδοντας το 1798 ένα δοκίμιο για την αρχή του πληθυσμού (Essay on the Principle of Population), που έμελλε τους επόμενους αιώνες να ασκήσει τεράστια επίδραση στη Δυτική σκέψη και αποτέλεσε ένα από τα πιο ισχυρά ερεθίσματα για τη διαμόρφωση εννοιών όπως η επιβίωση του ικανοτέρου, ή του καταλληλότερου είδους. Στην πληθυσμιακή θεωρία του, όταν αφορά τη βιόσφαιρα και όχι μια καλλιέργεια εργαστηρίου, τα πράγματα είναι σαφώς πιο περίπλοκα. Εντούτοις, επηρέασε έντονα τον Κάρολο Δαρβίνο για να αναπτύξει τη θεωρία της εξέλιξης έχοντας σαν υπόβαθρο τους νόμους της κληρονομικότητας του Μέντελ.
Δραματικά στενά συνδεδεμένη με την ευγονική είναι η πολιτική του πληθυσμιακού ελέγχου. Το μεγάλο αυτό θέμα δεν εξαντλείται με μικρές αναφορές, αξίζει όμως να σημειωθεί ότι για το σκοπό του πληθυσμιακού ελέγχου ιδρύθηκε το 1952 το Πληθυσμιακό Συμβούλιο με Ιδρυτή τον John Rockefeller III. Το συμβούλιο ξόδεψε περίπου 176 εκατομμύρια δολάρια τα 25 πρώτα χρόνια λειτουργίας του και η σχέση του με τον Kissinger φαίνεται από το γεγονός ότι το 1974 το Εθνικό Συμβούλιο των ΗΠΑ κυκλοφόρησε μια εγκύκλιο 200 σελίδων με θέμα “National Security Study Memorandum 200: Implications of Worldwide Population Growth for U.S. Security and Overseas Interests” το οποίο έλεγε ότι η αύξηση του πληθυσμού στην Αφρική είναι ενάντια στην ασφάλεια των ΗΠΑ (πότε ήρθε το ΑIDS; γιατί δεν υπάρχει έλειψη βασικών τροφών και υγεινή στην Αφρική; μήπως όλα είναι θέμα συμπτώσεων;).
Το 1953, τα «Χρονικά του ευγονισμού» βαπτίζονται «Χρονικά της γενετικής». Το ίδρυμα Ροκφέλερ χρηματοδότησε πλουσιοπάροχα το Galton Laboratory, το οποίο, το 1938, έστρεψε τις μελέτες του στη μοριακή βιολογία. «Είναι τέτοια η εμπλοκή του στη βιολογία, που καμιά φορά λέγεται ότι η μοντέρνα βιολογία είναι εφεύρεσή του», υπογραμμίζει ο Αντρέ Πισό, ερευνητής στην επιστημολογία και την ιστορία των επιστημών του γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών.
Ενέπνευσε την ανάπτυξη της γενετικής στη Γαλλία, τη δεκαετία του 1950, «με την εισαγωγή του ιατρικού ευγονισμού αλά βρετανικά», εξηγεί ο Ζαν-Πολ Γκοντιγιέρ, διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Ερευνας.
Προοδευτικά, οι νομοθεσίες που βασίζονταν σ' αυτόν εξαφανίζονται, κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Κι όμως, η θεωρία αναδύθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου κανένας νόμος στείρωσης δεν ψηφίστηκε ποτέ. Το επιστημονικό κέντρο του βρετανικού ευγονισμού, το Galton Laboratory, γίνεται, μεταπολεμικά, σημείο αναφοράς παγκοσμίως σε θέματα γενετικής.
Όταν ο Galton συνέθετε την έννοια της ευγονικής είχε κατά νου τον κίνδυνο της μειωμένης αναπαραγωγικότητας των ανωτέρων στρωμάτων της αγγλικής κοινωνίας. Την αγωνία του μοιραζόταν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, υποστηρικτής της ευγονικής Theodore Roosevelt που προειδοποιούσε ότι η αποτυχία ζευγαριών αγγλοσαξωνικής καταγωγής να κάνουν μεγάλες οικογένειες θα οδηγούσε σε «φυλετική αυτοκτονία». Μπορεί η βάση μιας επιστημονικής θεωρίας ή φόβου να είναι ο φόβος; Ο φόβος του διαφορετικού;
Κάπου εδώ αρχίζουν να διαφαίνονται οι πηγές της ευγονικής αντίληψης της κοινωνίας. Είναι βασικά η επιδίωξη της Κυρίαρχης Κοινωνικής Ομάδας, ταξικής ή συχνότερα φυλετικής να διατηρηθεί στα προνόμια της, να διατηρήσει το status quo. Αν δεν μπορεί να το κάνει με πολιτικά μέσα, ονειρεύεται να το επιδιώξει μέσω της βιολογίας και της ρύθμισης της αναπαραγωγικότητας.
Έτσι, κυρίαρχες επιστημονικές θεωρήσεις των τελευταίων αιώνων δεν είναι παρά παιδιά των κυρίαρχων φυλετικών ομάδων (Malthus, Δαρβίνο, και Galton, που ήταν όλοι Αγγλοσάξωνες). Η εισαγωγή της έννοιας της επιβίωσης του ικανοτέρου και της φυσικής επιλογής στο κοινωνικό πεδίο απάλλαξε τις κυρίαρχες τάξεις και φυλές από το βάσανο της ηθικής του ανθρωπισμού. Έτσι βγήκε και το συμπέρασμα ότι οι ανισότητες υπάρχουν γιατί έτσι είναι ο τρόπος της φύσης. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι γιατί είναι πιο ικανοί από τους μη πλούσιους, οι μορφωμένοι γίνονται πιο μορφωμένοι επειδή είναι πιο έξυπνοι κτλ.
Αυτά τα δάνεια κοινωνικών αντιλήψεων στην επιστήμη και η τοκισμένη επιστροφή τους από την επιστήμη στην κοινωνία διαμόρφωσαν ένα αλληλένδετο πλέγμα, του είδους που ο ανατρεπτικός ιστορικός της επιστήμης Kuhn ονόμασε παράδειγμα, μια σύνθετη δηλαδή παραδοχή, που επεκτείνεται στην επιστήμη, την κοινωνία, την οικονομία, την πολιτική και αντικατοπτρίζει όχι την αλήθεια αλλά το πνεύμα της εποχής. Αυτό το παράδειγμα γέννησε τη θεωρία της εξέλιξης, την ελεύθερη οικονομία, το ναζισμό και τον νεοφιλευθερισμό, το κοσμοείδωλο των Αρίων και των Αγγλοσαξώνων.
Από τον Malthus, στον Δαρβίνο, στον Galton και τέλος στον νεοφιλελευθερισμό είχαμε το εξής σχήμα: προβολή οικονομικών και κοινωνικών προβλέψεων στην βιολογία, επανεμφύτευση τους από τη βιολογία, στην οικονομία και την κοινωνία, αφού πρώτα έχουν ισχυρά δογματοποιηθεί.
Ο Engels αργότερα είπε: Ολόκληρη η δαρβινική διδασκαλία του αγώνα για την ύπαρξη είναι μια μεταφορά από την κοινωνία στην ζώσα φύση του δόγματος του Hobe “bellum omnium conta omnes” και του δόγματος περί ανταγωνισμού συνδυασμένων με την πληθυσμιακή θεωρία του Malthus.
Εργαλείο για την ευγονική, η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και η υπόσχεση ότι ο άνθρωπος θα μπορεί να προβλέψει τις ασθένειες και να τις θεραπεύει. Τι θέλουμε να φτιάξουμε με τον έλεγχο των γονιδιών; Σπαρτιάτες οπλίτες, βασιλιάδες, Αρίους; ποιος θα ξεκινήσει να ζωγραφίσει με το πινέλο του θεού το μέλλον της ανθρωπότητας; Προφανώς οι ομάδες που έχουν την δύναμη να έχουν αυτή την τεχνολογία. Δεν πρόκειται να είναι για σένα και για μένα πάντως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι ευγονιστές προσπάθησαν να περάσουν νόμους (Νομοθετική Πράξη για τη Μετανάστευση, 1924), που περιόριζαν τη μετανάστευση από «κατώτερες φυλές», στις οποίες περιλαμβάνονταν και οι Νοτιοευρωπαίοι (Ιταλοί και Έλληνες). Επίσης προώθησαν και τη στείρωση, η οποία εγκρίθηκε συνταγματικά το 1927, ως μέσο περιορισμού της αναπαραγωγής διανοητικά καθυστερημένων και κοινωνικά ανεπιθύμητων πληθυσμών. Το 1921 είχαν στειρωθεί στις δημοκρατικές ΗΠΑ 2.233 Αμερικανοί. Μέχρι το 1928 ξεπερνούσαν τις 10.000, το 1941 περίπου 36.000 άνθρωποι, ενώ έως το 1948 ο αριθμός τους έφθασε τις 50.000. Παρόλο που ποίκιλλαν από πολιτεία σε πολιτεία, οι νόμοι αυτοί προέβλεπαν συνήθως τη στείρωση των "ψυχασθενών, των διανοητικά καθυστερημένων, των επιληπτικών, των εγκληματιών, των συφιλιδικών, των αλκοολικών, των ηθικά έκφυλων και των σεξουαλικά διεστραμμένων". Σε όλες, πάντως, τις πολιτείες προβλεπόταν η στείρωση για τους τρόφιμους των ορφανοτροφείων, ασύλων, νοσοκομείων και φυλακών.
O Spencer ως ο πατέρας της ηθικολογικής θεωρίας του Κοινωνικού Δαρβινισμού, σκεφτόταν ως ελιτιστής (υπεροπτική συμπεριφορά των ανθρώπων που ανήκουν στην ελίτ μιας κοινωνίας οικονομική, πνευματική, κοινωνική) πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση της θεωρίας του Δαρβίνου και ήταν υπέρμαχος της ιδέας 'η δύναμη είναι το δίκαιον'. Είχε επηρεαστεί από τα έργα του γνωστού πολιτικού οικονομολόγου Thomas Robert Malthus ο οποίος είχε κατά κάποιο τρόπο προαναγγείλει ιδέες παρόμοιες της μεταγενέστερης κοινωνικοδαρβινικής σκέψης στο έργο του. Τέτοιες ιδέες ήταν η ενδεχόμενη δημιουργία κοινωνικών προβλημάτων λόγω της αυξημένης φιλανθρωπίας και η λιμοκτονία του πιο αδύνατου εφόσον το μέγεθος της πληθυσμιακής αύξησης ξεπεράσει την ποσότητα διαθέσιμων τροφίμων. Το έργο στο οποίο ο Spencer ανέπτυξε αρχικά την βασική θεωρία του ήταν το 'Progress: Its Law and Cause' (1857), δύο χρόνια πριν την έκδοση της 'Προέλευσης των Ειδών' του Δαρβίνου (1859). Ωστόσο πολύ γρήγορα υιοθέτησε τις ιδέες του Δαρβίνου προσαρμόζοντάς τες στην θεωρία του, επιχειρώντας ένα χρόνο μετά μια ολοκληρωμένη σύνθεση της εξελικτικής θεωρίας με τις ηθικο-κοινωνικές ιδέες του στο έργο 'First Principles' (1860). Η ιδέα της προσαρμογής τον οδήγησε στη διαπίστωση ότι οι πλούσιοι και οι ισχυροί ήταν καλύτερα προσαρμοσμένοι στην οικονομική και κοινωνική χρονική κλίμακα, ενώ η ιδέα της Φυσικής Επιλογής τον παρότρυνε να ισχυριστεί ότι ήταν φυσικό και δίκαιο οι πλούσιοι να ευημερούν εκμεταλλευόμενοι τους αδύνατους, αφού αυτό ακριβώς συμβαίνει και στη φύση.
Ωστόσο δεν παρουσίασε τη θεωρία του τοποθετώντας απλά τους ανθρώπους σε παραλληλισμό προς την φύση, θεώρησε ότι η επιβίωση του καλύτερα προσαρμοσμένου ανθρώπου δεν ήταν μόνο φυσική αλλά και ηθικά σωστή.
Πράγματι μερικοί ακραιφνείς υποστηρικτές του K.Δ. υποστήριξαν ότι ήταν ανήθικο να βοηθάνε τους αδύναμους και όχι τους εαυτούς τους, διότι αυτό θα ενθάρρυνε την επιβίωση και πιθανή αναπαραγωγή κάποιου ουσιαστικά ακατάλληλου και μη προσαρμοσμένου ατόμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Spencer δεν χαρακτηριζόταν ως κοινωνικός δαρβινιστής παρά μόνο από το 1930 κι έπειτα, δηλαδή πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του. Ένας ακόμα γνωστός θεωρητικός ιδεών κοινωνικού δαρβινισμού υπήρξε ο πολυμαθής ανθρωπολόγος, ψυχομετρικός, γεωγράφος, στατιστικολόγος, εφευρέτης κ.α., Francis Galton, οι θέσεις του οποίου συνοψίζονταν ως εξής: Τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας και τα άσυλα φρενοβλαβών επέτρεπαν σε 'κατώτερους' ανθρώπους να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν σε ταχύτερο ρυθμό από τους 'ανώτερους' ανθρώπους, και αν δεν παρθούν τα κατάλληλα μέτρα σύντομα η κοινωνία θα κατακλυστεί από 'κατώτερους'. Επίσης είχε υποστηρίξει ότι όπως τα φυσικά χαρακτηριστικά κληρονομούνται στις επόμενες γενιές, έτσι πρέπει να συμβαίνει και με τα πνευματικά όπως το ταλέντο και η ευφυΐα. Πίστευε ότι η κοινωνική ηθική πρέπει να αλλάξει με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε η κληρονομικότητα να καταστεί συνειδητή απόφαση προκειμένου να αποφευχθεί ο υπερπολλαπλασιασμός των λιγότερο ικανών ατόμων και η συρρίκνωση των περισσότερο ικανών.
Περαιτέρω ώθηση στις ιδέες του Κ.Δ. έδωσε ο βιολόγος, γιατρός και φιλόσοφος Ernst Haeckel με το έργο του 'Riddle of the Universe' (1899) στο οποίο ενσωμάτωσε τον Κ.Δ.. με προγενέστερες ιδέες περί φυλετικής υγιεινής. Περίπου την ίδια εποχή ο βιολόγος August Weismann προειδοποιούσε για τους κινδύνους που εγκυμονεί η ακύρωση του κανόνα της φυσικής επιλογής. Η βασική του θέση ήταν ότι η σύγχρονη ιατρική και τα κοινωνικά μέτρα κατέστρεφαν τη φυσική ισορροπία, επιτρέποντας στους αδύναμους ανθρώπους να επιβιώνουν.
Δεν ήταν όλοι οι κοινωνικοί δαρβινιστές τόσο ακραίοι και προφανώς ο Κ.Δαρβίνος δεν αποτέλεσε τη μόνη δικαιολογία της αποικιοκρατίας, του ιμπεριαλισμού και άλλων επεκτατικών πρακτικών. Στην πραγματικότητα, οι πρώιμοι κοινωνικοί δαρβινιστές που ερμήνευσαν την εξελικτική θεωρία ως προέκταση του καπιταλισμού, θα τρόμαζαν με τη χρήση της ιδέας για να προωθηθούν κρατικά προγράμματα ευγονικής.
Μολονότι σήμερα η ηθική βάση του Κ.Δ. είναι κατακριτέα, το φαινόμενο μάλλον είχε κάποια ευνοϊκά αποτελέσματα. Η πίστη στον Κ.Δ. αποθάρρυνε την αναίτια και κακόβουλη παροχή ελεημοσύνης στους φτωχούς, ευνοώντας αντίθετα την παροχή πόρων στους ικανότερους όλων των τρόπων ζωής ή διαλέγοντας τα πραγματικά ικανά άτομα ως αποδέκτες βοήθειας και υποστήριξης. Ορισμένοι σπουδαίοι κοινωνικοί δαρβινιστές όπως ο αμερικανός επιχειρηματίας και βιομήχανος Andrew Carnegie συνδύασαν την φιλανθρωπία με τον Κ.Δ.. Για παράδειγμα, χρησιμοποίησε την τεράστια περιουσία του για να ιδρύσει εκατοντάδες βιβλιοθήκες και κοινωνικά ιδρύματα, ενός Πανεπιστημίου συμπεριλαμβανομένου, προς το συμφέρον αυτών που θα προτιμούσαν να επωφεληθούν από αυτές τις πηγές. Αντιτέθηκε στην άμεση και αδιάκριτη ελεημοσύνη προς τους φτωχούς διότι πίστευε ότι με αυτό τον τρόπο ευνοούταν εξίσου ο άξιος και ανάξιος άνθρωπος.
Οι απλούστερες όψεις του Κ.Δ. ακολουθούσαν παλαιότερες απόψεις του Malthus, σύμφωνα με τις οποίες οι άνθρωποι και ειδικά οι άντρες χρειάζονταν τον ανταγωνισμό προκειμένου να επιβιώσουν, ενώ οι φτωχοί δεν πρέπει να βοηθούνται αλλά να επιβιώνουν με τις δικές τους δυνάμεις. Εντούτοις οι περισσότεροι κοινωνικοί δαρβινιστές των αρχών του 20ου αιώνα υποστήριξαν καλύτερες συνθήκες εργασίας και βελτιωμένους μισθούς, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους φτωχούς να διεκδικήσουν μόνοι τους περισσότερες ευκαιρίες για επιβίωση κι αυτή η πρακτική θα διασαφήνιζε ποιοι από τους φτωχούς ήταν πραγματικά ικανοί να επιβιώσουν και ποιοι ήταν φτωχοί λόγω οκνηρίας ή ανικανότητας.
Σήμερα, τα λόμπι έχουν αλλάξει. «Τα θύματα των γενετικών ασθενειών και οι οικογένειές τους έχουν αναδειχθεί στους σημαντικότερους μοχλούς πίεσης για την ανάπτυξη της έρευνας και της θεραπείας στην ιατρική γενετική», διαπιστώνει ο Κιβλς.
Στη Γαλλία, με 1 τρισ. ευρώ έσοδα κάθε χρόνο, η εκπομπή Τέλεθον έχει υψηλή αποδοχή. Ο γενετιστής Ντανιέλ Κοέν -ένας από τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτήν την καμπάνια- γράφει στο «Γονίδιο της ελπίδας»: «Είμαι πεπεισμένος ότι ο άνθρωπος του μέλλοντος, θα έχει τον πλήρη έλεγχο των νόμων της γενετικής, θα γίνει ο τεχνίτης της ίδιας του της εξέλιξης και όχι του εκφυλισμού του. Ας μην φοβόμαστε τις λέξεις. Πρόκειται, πράγματι, για μια μορφή ευγονισμού... ».
Τα φιλοσοφικά προβλήματα του Κοινωνικού Δαρβινισμού είναι μάλλον αποθαρρυντικά και μοιραία για την βασιμότητα της κύριας θεωρίας του. Πρώτα απ'όλα υποπίπτει στην εσφαλμένη παραδοχή ότι οτιδήποτε είναι φυσικό είναι και ηθικά σωστό, ενώ ό,τι είναι μη φυσικό, είναι και καταδικαστέο. Με άλλα λόγια πέφτει θύμα της πίστης πως επειδή συμβαίνει κάτι στη φύση, εμείς οι άνθρωποι πρέπει οπωσδήποτε να το ακολουθούμε ως ηθικό παράδειγμα. Το πρόβλημα στην σκέψη των κοινωνικών δαρβινιστών προέρχεται από το γεγονός ότι η θεωρία καταφεύγει σε μια φυσιοκρατική πλάνη η οποία προσπαθεί να αποκομίσει μια δήλωση του 'πρέπει' από μια δήλωση του 'είναι'. Το ίδιο σκεπτικό εφαρμόζεται και στον Κ.Δ. δηλαδή η προέκταση των φυσικών διαδικασιών στις δομές της ανθρώπινης κοινωνίας. Αυτό αποτελεί συχνό πρόβλημα στη φιλοσοφία και συχνά γίνεται παραδεκτό ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αποκομίσουμε το 'πρέπει' από το 'είναι'. Τουλάχιστον είναι αδύνατο να το πράξουμε τόσο απλά και άμεσα όπως το έκαναν οι υποστηρικτές του Κ.Δ.
Η βασική παραδοχή του Κ.Δ. δεν έχει φιλοσοφικό έρεισμα, εξακολουθεί όμως να είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις κοινωνίες μας, όταν π.χ. η αντίδραση στον έλεγχο των γεννήσεων ή την ομοφυλοφιλία εκδηλώνεται με τον χαρακτηρισμό τους σαν καταστάσεις που πάνε 'ενάντια στη φύση'. Πρόκειται για μία από τις παραδόσεις που μας άφησε ο μεσαιωνικός σχολαστικισμός, την φυσιοδιφική πλάνη της ταύτισης του φυσικού με το καλό. Έτσι οι φυσικοί νόμοι αντί να θεωρηθούν σαν απλές περιγραφές του πώς δουλεύει η φύση, απέκτησαν ηθική υπόσταση και θεωρήθηκαν η γέφυρα για το πέρασμα από το 'είναι' στο 'πρέπει'. Αυτή η ταύτιση του φυσικού με το σωστό που είναι παλαιότερη από τη θεωρία της εξέλιξης, εκμεταλλεύεται την εξελικτική θεωρία για να ανανεώσει την κοινωνικοδαρβνική τάση και να της δώσει επιστημονική βαρύτητα.
Ο ίδιος ο Δαρβίνος είχε αρνηθεί οποιονδήποτε 'κώδικα ηθικής' αναγνωρίσιμο στη φυσική επιλογή. Πολλές αρνητικές αντιδράσεις προς τον Δαρβινισμό (την εξελικτική θεωρία) προέρχονται από την παρανόηση που υφίσταται μεταξύ του Δαρβινισμού ως επιστημονική θεωρία με τον Κ.Δ. ως ηθικολογική θεωρία.
Στην πραγματικότητα αυτές οι δύο θεωρίες δεν έχουν κανένα κοινό σημείο εκτός από το όνομα και λίγες βασικές ιδέες τις οποίες όμως οι οπαδοί του Κ.Δ. παρερμήνευσαν.
Δυστυχώς ένα μεγάλο ποσοστό της αρνητικής αντίδρασης στην δαρβινική σκέψη για την ανθρώπινη εξέλιξη και συμπεριφορά, προέρχεται από τον φόβο προς τον Κ.Δ. και των υπαινιγμών του πάνω σε πολλούς ηθικούς κώδικες της σημερινής εποχής. Ωστόσο ο Κ.Δ. τόσο στην ήπια μορφή του όσο και στην περισσότερο ακραία, στηρίζεται σε μια λογική πλάνη αποτυγχάνοντας ολοκληρωτικά να ακολουθήσει την πραγματική δαρβινική εξελικτική σκέψη.
Είναι σχετικά εύκολο να διακρίνουμε αναλογίες μεταξύ βιολογικής και πολιτισμικής εξέλιξης, αλλά δεν πρέπει να παρασυρόμαστε σε παραπλανητικές υπεραπλουστεύσεις. Οι πολιτισμικοί νεωτερισμοί, λόγου χάριν, ή οι εφευρέσεις μπορούν να παραλληλιστούν με τις γενετικές μεταλλάξεις και να 'επιλέγονται' με την έννοια ότι μερικοί νεωτερισμοί ενσωματώνονται στον ανθρώπινο πολιτισμό και άλλοι απορρίπτονται. Η θεωρία της εξέλιξης όμως δεν υπαινίσσεται ότι οι άνθρωποι είναι προορισμένοι να συμπεριφέρονται εγωιστικά και κοντόφθαλμα, ούτε θεωρεί παράλογη την παροχή βοήθειας προς τους λιγότερο ικανούς.
Οι ενδεχόμενες επιδράσεις της εξελικτικής θεωρίας στην ανθρώπινη σκέψη όπως η εξάπλωση συμπεριφορών, νοοτροπιών και κουλτούρων μέσω των μιμιδίων ως 'πολιτισμικών μονάδων' δεν πρέπει να συγχέονται με τις διατυπώσεις του Κ.Δ. ούτε να τις δικαιολογούν. Διαπιστώσεις που προκύπτουν μέσα από την εξελικτική θεωρία όπως ότι ο άνθρωπος μοιράζεται κοινή καταγωγή με τα υπόλοιπα ζώα όντας φτιαγμένος από την ίδια βασική ύλη, μπορεί κάλλιστα να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο και να μην θεωρούμε πλέον ότι υπερβαίνουμε τον φυσικό κόσμο. Αυτό όμως συνιστά μια διαφορετική φιλοσοφική προέκταση που δεν πρέπει να συγχέεται με τις διαστρεβλωμένες ιδέες ηθικολογικού τύπου του Κ.Δ.
Οι δάσκαλοι του Χίτλερ - Ευ ζην με στειρώσεις τρέχουσα ρατσιστική ιδεολογία με καθαρή συνείδηση
Η εθνικοσοσιαλιστική ιατρική είχε αντλήσει τη θεωρία αλλά και τις πρακτικές της εφαρμογές από την αντίστοιχη αμερικανική εμπειρία. Οσο περίεργο και αν φαίνεται σήμερα, οι αμερικανοί κατήγοροι υποχρεώθηκαν να αποδεχθούν το επιχείρημα.
Ετσι, οι ναζιστές γιατροί που υπήρξαν υπεύθυνοι για έναν τεράστιο αριθμό στειρώσεων ανδρών και γυναικών (400.000 κατά μετριοπαθείς υπολογισμούς) δεν επρόκειτο να τιμωρηθούν για το συγκεκριμένο έγκλημά τους. Δεν γινόταν διαφορετικά: την εποχή εκείνη, ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις επέτρεπαν την αναγκαστική στείρωση συγκεκριμένων ατόμων τόσο σε αρκετές αμερικανικές πολιτείες όσο και σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες.
Πρόσφατες έρευνες έχουν φωτίσει με αδιάσειστα στοιχεία τη στενή συνεργασία των αμερικανών με τους γερμανούς ευγονιστές τα χρόνια που προηγήθηκαν του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Είναι πλέον γνωστό ότι ο Χίτλερ θεωρούσε "Βίβλο" το σύγγραμμα ενός αμερικανού ευγονιστή, καθώς και ότι ο πρώτος ναζιστικός νόμος που επέτρεπε τη στείρωση και αφορούσε την "πρόληψη της μεταβίβασης κληρονομικών ασθενειών" αποτελούσε στην πραγματικότητα αντιγραφή αντίστοιχου νόμου που ίσχυε ήδη στην Καλιφόρνια. Είναι προφανές ότι οι φρικιαστικές διαστάσεις που απέκτησε η πρακτική της αναγκαστικής στείρωσης των πάσης φύσεως "ανεπιθύμητων" την εποχή του εθνικοσοσιαλισμού συσκότισε κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες ένα γεγονός που μαρτυρείται πλέον από πάμπολλες μελέτες: Οταν ο Χίτλερ αναλάμβανε να "εξυγιάνει" την αρία φυλή, πρέπει να μην ένιωθε καθόλου μόνος...
Από το 1883 που ο Βρετανός Φράνσις Γκάλτον πρότεινε τον όρο eugenics για να ονομάσει την επιστήμη της "βελτίωσης της φυλής", οι ευγονικές θεωρίες γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη σε Ευρώπη και Αμερική. Είναι βέβαιο ότι οι ευγονικές προσεγγίσεις δεν υπήρξαν πάντοτε συνώνυμες με ολοκληρωτικές "εξυγιαντικές" ουτοπίες. Συχνά, ωστόσο, οι ευγονιστές δελεάστηκαν από τις υποσχέσεις μιας πολιτικής που θα επέτρεπε τη στείρωση των "αποκλινόντων" στο όνομα άλλοτε της καθαρότητας της φυλής και άλλοτε του κοινωνικού κόστους που συνεπάγεται για την πολιτεία η διατήρηση των "κοινωνικά επιζήμιων" μελών της.
Ετσι, απόψεις που θεωρήθηκαν εκ των υστέρων ναζιστικής έμπνευσης, κυκλοφορούσαν ευρύτατα τις δύο μεσοπολεμικές δεκαετίες, κατά τις οποίες μάλιστα γνώρισαν και τις πρώτες εφαρμογές τους. Παρ' ότι τα Ανώτερα Δικαστήρια ορισμένων πολιτειών είχαν χαρακτηρίσει αντισυνταγματική τη σχετική νομοθεσία, οι νόμοι που επέτρεπαν την ευγονική στείρωση παρέμειναν ενεργοί σε πολλές αμερικανικές πολιτείες κατά τις τρεις πρώτες δεκαετίες του αιώνα, απαλλάσσοντας από κάθε ποινική ευθύνη εκείνους που τους έθεταν σε εφαρμογή.
Την ίδια εποχή, στην Αγγλία και στη Γαλλία διεξαγόταν μια έντονη συζήτηση μεταξύ των ειδικών, από την οποία προκύπτει ότι οι οπαδοί της υποχρεωτικής στείρωσης των "κοινωνικώς αποροσαρμόστων και ανεπιθυμήτων" ήσαν ασφαλώς περισσότεροι από όσο αφήνει να διαφανεί το γεγονός ότι στις χώρες αυτές η νομοθετική ρύθμιση του μέτρου συναντούσε ισχυρές αντιστάσεις.
Στη Γαλλία, πάντως, που θεωρείται η πλέον αντιευγονική ευρωπαϊκή χώρα, φαίνεται ότι ορισμένες εποχές προτιμήθηκαν κάποιες "ήπιες" μέθοδοι απαλλαγής από το βάρος των "κοινωνικά επιζήμιων": 40.000 έγκλειστοι έμελλε να πεθάνουν από πείνα στα ψυχιατρεία την εποχή του καθεστώτος του Βισί.
Τον ίδιο καιρό, οι σκανδιναβικές χώρες έδειχναν πιο έτοιμες να προχωρήσουν στη στείρωση των "εκ γενετής οπισθοδρομικών, των ηλιθίων και των επιληπτικών".
Από το 1935 ως το 1949, στις χώρες αυτές στειρώθηκαν πολύ περισσότερα από 20. 000 άτομα, κατά κύριο λόγο γυναίκες. Στη Δανία, μάλιστα, ευνουχίστηκαν τουλάχιστον 400 άνδρες που είχαν χαρακτηριστεί "ανώμαλοι και σεξουαλικοί εγκληματίες".
Ο απόηχος των διεθνών ευγονικών συζητήσεων είχε φθάσει από τη δεκαετία του '20 στην Ελλάδα, όπου το θέμα απασχόλησε επανειλημμένα γιατρούς από όλο το πολιτικό φάσμα. "Γάμος, μητρότης ρωμαλέα, πλουσία και γόνιμος. Ιδού τι έχει ανάγκη η φυλή μας διά να ορθοποδήσει εις την εθνικήν της σταδιοδρομίαν", έγραφε το 1922 ο γιατρός Μ.Μ. Μωυσείδης στο βιβλίο του "Ευγενισμός και γάμος". Τα πρώτα αυτά χρόνια, η φροντίδα των ελλήνων ευγονιστών αφορούσε περισσότερο την πρόληψη της γέννησης "ελαττωματικών" παιδιών και οι προτάσεις τους περιορίζονταν συχνά στην ανάγκη καθιέρωσης ενός προγαμιαίου πιστοποιητικού υγείας των μελλονύμφων. Η ψήφιση, ωστόσο, του χιτλερικού νόμου του 1933 είχε σημαντικό αντίκτυπο στην Ελλάδα, όπου ξέσπασε μια έντονη διαμάχη μεταξύ οπαδών και πολεμίων του μέτρου της στείρωσης των "ανεπιθύμητων" ατόμων. Ορισμένοι δήλωσαν τότε την απέχθειά τους προς τη ναζιστική ρύθμιση ως μέτρο ανελεύθερο και απάνθρωπο (π.χ. Σ. Βλαβιανός), ενώ αρκετοί ζήτησαν τη μερική εφαρμογή της (π.χ. για τους λεπρούς ο Κ. Χαριτάκης, για τους συφιλιδικούς ο Δ. Κόλιας). Μεγάλη, ωστόσο, μερίδα θα επιδείκνυε μια εύγλωττη αμφιθυμία: η στείρωση "συνετώς και μεμετρημένως και υπό ωρισμένας προϋποθέσεις εφαρμοζομένη είναι ικανή να προσφέρη υπηρεσίας θετικάς διά την καταπολέμησιν του εκφυλισμού και την προστασίαν και βελτίωσιν της φυλής", ανέφερε ο ίδιος Μ.Μ. Μωυσείδης σε μεταγενέστερη μελέτη του. Συμπλήρωνε, ωστόσο, ότι η νομοθετική θέσπισή της ήταν πρόωρη, καθώς στην Ελλάδα η ευγονική συνείδηση δεν είχε ακόμη διαδοθεί ικανοποιητικά. ("Ευγονική αποστείρωσις", 1934)
Οι αρχές στην Αμερική άρχισαν το 1887, με τη στείρωση των εγκληματιών, που δεν επιλέγονταν για αναπαραγωγή, τόσο ως τιμωρία και ως τρόπο αποτροπής του περαιτέρω εγκλήματος και με τον ευνουχισμό, συνιστώμενη μέθοδος για αρσενικούς εγκληματικούς παραβάτες μέχρι 1899, όταν υιοθετήθηκε η αγγειεκτομή επειδή ήταν πρακτικότερη. Η υποχρεωτική στείρωση είχε ευρεία υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες για τους «ελαττωματικούς» τους (Ιντιάνα 1907 και μέχρι το 1930 περισσότερες από τις μισές αμερικανικές πολιτείες ενέκριναν τη στείρωση εγκληματιών και διανοητικά άρρωστων).
Πρώτη ευρωπαϊκή χώρα η Δανία πέρασε έναν τέτοιο νόμο το 1929. Σύμφωνα με τη Ναζιστική ιδεολογία, δεν έχουν θέση στον κόσμο οι Εβραίοι, οι Αθίγγανοι και οι ομοφυλόφιλοι, όπως και κάθε είδους άνθρωποι του περιθωρίου. Οι καθαρόαιμοι Γερμανοί ανήκουν στην Άρεια φυλή, η οποία είναι ανώτερη όλων των υπόλοιπων φυλών. Αυτές απλώς οφείλουν να υποταχθούν στην ανωτερότητά της. Ορισμένες μάλιστα, φυλές, όπως οι Σλάβοι, είναι τόσο κατώτερες, ώστε όσοι ανήκουν σε αυτές να χαρακτηρίζονται απλά ως υπάνθρωποι (Untermensch) και να είναι κατάλληλοι μόνο ως σκλάβοι των Αρείων.
Η Γερμανία πέρασε το νόμο στείρωσης έξι μήνες αφότου οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία και η ευγονική καθιέρωσε βαθιές ρίζες στους ιατρικούς και επιστημονικούς κύκλους μετά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1920 δύο σεβαστοί ακαδημαϊκοί –ο Karl Binding, ένας ευρέως δημοσιευμένος νομικός μελετητής, και ο Alfred Hoche, ένας καθηγητής ψυχιατρικής με ειδικότητα στη νευροπαθολογία– δημοσίευσαν το Die Freigabe der Vernichtung lebensunwerten Lebens (Έγκριση για την Καταστροφή Ζωής Ανάξια Ζωής), υποστηρίζοντας ότι ο γερμανικός νόμος πρέπει να επιτρέψει την ευσπλαχνική δολοφονία των ασθενών σε ιδρύματα που ήταν lebensunwert («ανάξιοι ζωής») και των οποίων οι ζωές ήταν «χωρίς σκοπό» και φορτίο για τους συγγενείς τους και την κοινωνία.
Ο Νόμος για την Αποτροπή της Αναπαραγωγής τους Ανεπαρκείς Απογόνους, από τη ναζιστική κυβέρνηση εξεδώθει στις 14 Ιουλίου 1933 και απαιτούσε τη στείρωση των ασθενών που πάσχουν από διανοητικές και φυσικές διαταραχές στα κρατικά νοσοκομεία και τις ιδιωτικές κλινικές.
Ο Χίτλερ έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πρόοδο της ευγονικής.
«Έχω μελετήσει με πολύ ενδιαφέρον τους νόμους διαφόρων αμερικανικών κρατών σχετικά με την πρόληψη της αναπαραγωγής από ανθρώπους των οποίων οι απόγονοι, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα είχαν καμία αξία ή θα ήταν επιβλαβείς στη φυλετική παρακαταθήκη.» εντυπωσιάστηκαν επίσης από τους νόμους της Αμερικής για τη μετανάστευση, οι οποίοι εσώκλεισαν τους ανθρώπους με κληρονομικές ασθένειες και περιόρισαν τους ανθρώπους από τις μη σκανδιναβικές χώρες. Το 1934 ο Γερμανός φυλετικός ανθρωπολόγος Hans F. Κ. Gunther είπε σε ένα ακροατήριο στο πανεπιστήμιο του Μονάχου ότι οι αμερικανικοί νόμοι μετανάστευσης πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως οδηγία και έμπνευση για τη ναζιστική Γερμανία.
Οι Γερμανοί φυλετικοί επιστήμονες θαύμασαν επίσης τους αμερικανικούς νόμους διαχωρισμού και διασταύρωσης. Στην πραγματικότητα, οι ναζιστές θεωρητικοί παραπονέθηκαν ότι οι γερμανικές φυλετικές πολιτικές βρίσκονταν πίσω από αυτές της Αμερικής, επισημαίνοντας ότι σε ορισμένες νότιες πολιτείες ένα πρόσωπο με 1/32 μαύρης καταγωγής ήταν νόμιμα μαύρο, ενώ στη Γερμανία, εάν κάποιος ήταν κατά 1/8 Εβραίος ή σε πολλές περιπτώσεις 1/4 Εβραίος, αυτό το πρόσωπο θεωρούταν νόμιμα Άριος. Οι Αμερικανοί ήταν οι ισχυρότεροι ξένοι υποστηρικτές των ναζιστικών φυλετικών πολιτικών.
Το 1934 η Eugenic News εξήγγειλε ότι «σε καμία χώρα του κόσμου η ευγονική δεν είναι πιο ενεργή ως εφαρμοσμένη επιστήμη απ' ότι είναι στη Γερμανία» και εγκωμίασε το ναζιστικό νόμο στείρωσης ως μια ιστορική πρόοδο. Ομάδες Αμερικανών ανθρωπολόγων, ψυχολόγων, ψυχιάτρων και γενετησιολόγων επισκέφτηκαν ιδρύματα φυλετικής υγιεινής, τα τμήματα δημόσιας υγείας και τα δικαστήρια κληρονομικής υγείας. Όταν επέστρεψαν και έκαναν αναφορές σχετικά με τις επισκέψεις τους στα επαγγελματικά περιοδικά και τα ενημερωτικά δελτία, εγκωμίασαν το γερμανικό πρόγραμμα στείρωσης.
Ο Χάινριχ Χίμλερ, αρχηγός των ναζιστικών SS και βασικός αρχιτέκτονας της Τελικής Λύσης, άρχισε την εκπαίδευση του στην ευγονική με την αναπαραγωγή ζώων. Οι γεωργικές σπουδές και η εμπειρία του στην αναπαραγωγή κοτών τον έπεισαν ότι αφού όλα τα συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά είναι κληρονομικά, ο περισσότερο αποτελεσματικός τρόπος να διαμορφωθεί το μέλλον ενός πληθυσμού – ανθρώπινου ή άλλου – ήταν να καθιερώσει τα προγράμματα αναπαραγωγής που ευνοούσαν τον επιθυμητό και εξάλειφαν τον ανεπιθύμητο.
Σύντομα οραματίστηκε να εφαρμόσει ευγονικές αρχές και μεθόδους στα ανθρώπινα πλάσματα με τέτοιο τρόπο που κανένας αμερικανικός ευγονιστής δεν μπόρεσε.
Ο Rudolf Hoss, διοικητής του Άουσβιτς ισχυρός υποστηρικτής της ευγονικής με παρελθόν στις καλλιέργειες, έγραψε στην αυτοβιογραφία του μετά από τον πόλεμο ότι το αρχικό σχέδιο για το Άουσβιτς ήταν να γίνει σε έναν κύριος σταθμός γεωργικής έρευνας.
«Όλα τα είδη αναπαραγωγής επρόκειτο να συγκεντρωθούν εκεί»
Το 1941 ο Χίμλερ τον κάλεσε στο Βερολίνο να τον ενημερώσει για τη μοιραία διαταγή της μαζικής εξολόθρευσης των Εβραίων της Ευρώπης, μια διαταγή που μετέτρεψε σύντομα το Άουσβιτς στο «μεγαλύτερο ανθρώπινο σφαγείο που γνώρισε ποτέ η ιστορία».
Μέχρι το καλοκαίρι του 1942 το Άουσβιτς ήταν ένα απέραντο, πλήρων υπηρεσιών κέντρο για τη βελτίωση των πληθυσμών ανθρώπων και ζώων, που ολοκληρωνόταν με τα κέντρα αναπαραγωγής και το στρατόπεδο εξόντωσης Μπίρκεναου για την επιλεκτική εξόντωση Εβραίων, τσιγγάνων και άλλων «υπανθρώπων».
Η γερμανική καμπάνια ευγονικής μπήκε σε μια νέα, θανάσιμη φάση το 1939 όταν ο Χίτλερ εξέδωσε μια μυστική εντολή για τη συστηματική δολοφονία διανοητικά καθυστερημένων, συναισθηματικά διαταραγμένων και φυσικά ασθενικών Γερμανών που αποτελούσαν ντροπή στο μύθο της Άριας υπεροχής.
Όταν τα «ελαττωματικά» παιδιά ταυτοποιήθηκαν και μπήκαν σε ιδρύματα, οι γιατροί και οι νοσοκόμες είτε τους λιμοκτονούσαν, είτε τους έδιναν θανατηφόρες δόσεις λούμιναλ (ηρεμιστικό), βερονάλης(χάπια ύπνου), μορφίνης, είτε σκοπολαμίνης.
Το πρόγραμμα «ευθανασίας» -Λειτουργία T4– μετέφερε ενήλικους σε ειδικά φονικά κέντρα εξοπλισμένα με θαλάμους αερίων. Το T4 σκότωσε μεταξύ 70.000 και 90.000 Γερμανών πριν σταματήσει επίσημα τον Αύγουστοτου 1941.
Το 1942, αφότου οι Γερμανοί ψυχίατροι έστειλαν τον τελευταίο από τους ασθενείςτους στους θαλάμους αερίων, το Journal of the American Psychiatric Association δημοσίευσε ένα άρθρο που απαίτησε τη δολοφονία των καθυστερημένων παιδιών («των λαθών της φύσης»).
Ως εκ τούτου, στις δίκες της Νυρεμβέργης το 1946, οι γερμανοί γιατροί που κατηγορούνταν για υποχρεωτικές στειρώσεις σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών της χώρας τους εμφανίστηκαν με μια αναπάντεχη υπερασπιστική γραμμή.
Η αναπαραγωγή και η επιλεκτική θανάτωση ζώων που ήταν στο κέντρο της αμερικανικής και γερμανικής ευγονικής παρήγαγαν έναν αριθμό βασικού προσωπικού Τ4, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εστάλησαν στην Πολωνία για να διευθύνουν τα στρατόπεδα θανάτου.
Ο Victor Brack,αρχιδιευθυντής του Τ4, είχε δίπλωμα στη γεωργία από το τεχνικό πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ οHans Hefelmann, που διεύθυνε το γραφείο που συντόνιζε τη δολοφονία των ανάπηρων παιδιών, είχε διδακτορικό στα γεωργικά οικονομικά. Πριν περάσει περισσότερα από δύο χρόνια στο κέντρο ευθανασίας Hartheim στην Αυστρία, ο Bruno Bruckner είχε εργαστεί ως θυρωρός σε ένα σφαγείο στο Linz.
Ο Willi Mentz, ένας ιδιαίτερα σαδιστικός φρουρός στην Τρεμπλίνκα, ήταν υπεύθυνος για τις αγελάδες και τα γουρούνια σε δύο κέντρα θανάτου Τ4, το Grafeneck και το Hadamar. Ο τελευταίος διοικητής της Τρεμπλίνκα, ο Kurt Franz, εκπαιδεύτηκε με έναν αρχιχασάπη πριν καταταγεί το SS.
Ο Karl Frenzel, που εργάστηκε ως θερμαστής στο Hadamar πριν τον στείλουν στο στρατόπεδο εξόντωσης Sobibor, ήταν επίσης χασάπης. Για το γερμανικό προσωπικό που εστάλη στην Πολωνία για να εξολοθρεύσει Εβραίους, η εμπειρία στην εκμετάλλευση και τη σφαγή ζώων αποδείχθηκε άριστη κατάρτιση.
Η εκμετάλλευση και η σφαγή ζώων παρέχουν το προηγούμενο για τη μαζική δολοφονία ανθρώπων καιτη καθιστούν πιθανότερη επειδή μας ρυθμίζει να συγκρατούμε το ενσυναίσθημά μας, τον οίκτο και το σεβασμό προς άλλους που είναι διαφορετικοί.
Ο Isaac Bashevis Singer έγραψε, «Απέχει μόνο ένα μικρό βήμα η δολοφονία των ζώων από τη δημιουργία θαλάμων αερίων α λα Χίτλερ». Πράγματι έτσιείναι. Σχεδόν την ίδια εποχή ο Γερμανός Εβραίος φιλόσοφος Θίοντορ Αντόρνο έκανε μια παρόμοια τοποθέτηση: «Το Άουσβιτς ξεκινάει όποτε κάποιος κοιτάζει ένα σφαγείο και σκέφτεται: είναι μόνο ζώα».
Ήταν λίγο μετά τη θέσπιση των Δικαστηρίων Κληρονομικής Υγείας στη Γερμανία (Ιούλιος 1933) στα οποία γιατροί και δικαστές αποφάσιζαν, εν ονόματι της καθαρότητας της φυλής, την στείρωση διαφόρων "αρρώστων και επικινδύνων" κατηγοριών του πληθυσμού, που η ναζιστική ιδέα της "πρόληψης της μεταβίβασης των κληρονομικών ασθενειών" ήρθε και στην Ελλάδα. Πριν ακόμα την φασιστική δικτατορία του Μεταξά, δεν ήταν λίγοι αυτοί που γοητεύτηκαν από τις ευγονικές νομοθετικές ρυθμίσεις των ναζί οι οποίες - όπως έλεγαν- αν εφαρμόζονταν ορθολογικά θα μπορούσαν να καταπολεμήσουν τον εκφυλισμό και να βελτιώσουν τη ελληνική φυλή. Αλλωστε, ανάλογες αντιλήψεις είχαν ήδη εισαχθεί και συζητηθεί από τις προηγούμενες δεκαετίες, ακολουθώντας όσα συνέβαιναν σ' ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική . Ενα παράδειγμα παρόμοιου προβληματισμού συναντάμε σε πρωτοσέλιδο άρθρο της "Καθημερινής" (σε τρεις συνέχειες, 22,25 και 26 Φεβρ. 1934) του Γ.Α. Κατωπόδη, με τον εύγλωττο τίτλο "Το Ελληνικόν σωφρονιστικόν πρόβλημα και ο Χιτλερικός νόμος της στειρώσεως", όπου ο συγγραφέας αναζητεί "ριζικές λύσεις" για να αντιμετωπιστεί η εγκληματικότητα και το αδιέξοδο του σωφρονιστικού συστήματος. Το νέο γερμανικό μοντέλο θωράκισης της "υγειούς και καθαρής κοινωνίας" έρχεται να ενθαρρύνει όλες τις ως τότε ευγονικές ανησυχίες του. Πρωταρχικό του μέλημα να αποσυμφορήσει τις άθλιες φυλακές που κι εκείνη την εποχή είχαν ξεχειλίσει από κάθε είδους "μιάσματα", ανάμεσα τους και πολλοί παραβάτες (υπότροποι μάλιστα) του ν. 4229 περί προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος. Το μέτρο της υποχρεωτικής στείρωσης κατά τη γνώμη του, "υποβιβάζον το εγκληματολογικόν ποσοστόν και περιορίζον τούτο εις μόνιμον ατροφίαν, θα επολλαπλασίαζε τον χώρον του ελληνικού σωφρονιστηρίου και θα εδημιούργει εκ τούτου ατμόσφαιραν τα μάλα ευνοικήν, ικανήν να ανεχθή τουλάχιστον την προσπάθειαν, εάν ουχί να εκκολάψη την λύσιν". Διότι "η ουσιωδεστέρα πηγή της εν τω σωφρονιστηρίω αναρχίας, αποτελεί η στενότης του χώρου, εξ ης η πειθαρχία πρώτον διασαλεύεται, η εν τη φυλακή εγκληματικότης ύστερον αυξάνει, ωρισμέναι μονίμως φθείρουσαι νόσοι ανθούσι, τέλος η υποτροπή ελλείψει και υπονοίας έστω σωφρονισμού, πολλαπλασιάζεται. Προφανές άρα ότι περιορισμός της εγκληματικότητος, θα εσήμαινε την δημιουργίαν ευνοικών συνθηκών των σωφρονιστικών πραγμάτων. (...) Και εν τη ερεύνη των αιτίων του εγκλήματος γίνεται σήμερον λόγος περί της στειρώσεως εκείνων δια τους οποίους υπάρχουσι οι βάσιμοι φόβοι ότι θα γονοιμοποιήσωσιν επικινδύνως δια την κοινωνίαν. Και μέτρον τούτο καθιερούται σήμερον εις μίαν μεγάλην χώραν την Γερμανίαν, όπου ήδη τίθεται η ευγονία εν τω πρώτω μέρει του αναδημιουργικού προγράμματος, προικιζομένης δια νομικής καθιερώσεως της επιστημονικής αντιλήψεως, εις τους πάσχοντες εκ νόσων κληρονομικώς μεταδοτικών. (...) Σήμερον στρατιά σοφών επιστημόνων συνηγορεί υπέρ της εγκληματικής προδιάθεσης τύπων τινών, εναντίον των οποίων οι νόμοι έστρεψαν το όπλον του μηδενισμού της τεκνογόνου ικανότητος." Στη συνέχεια ο Κατωπόδης εξετάζει τα ωφελήματα από την ενδεχόμενη εφαρμογή της στείρωσης στην Ελλάδα, σύμφωνα πάντοτε με τις "επιστημονικές" απόψεις της εποχής. Κάπου 14.000 άνθρωποι σε σύνολο 6,6 εκατομμυρίων ελλήνων θα έπρεπε να στειρωθούν επειδή ήταν "ψυχοπαθείς, αλκοολικοί, χασικλίδες, μορφινομανείς, φυματικοί, συφιλιδικοί ή πάνω από τρείς φορές υπότροποι εγκληματίες".
Ευτυχώς για τους περισσότερους από τους "περιθωριακούς" συμπατριώτες μας, που το ελληνικό κράτος δεν ήταν εφάμιλλο των καλοοργανωμένων της Δύσης. Ο ίδιος ο σχολιαστής της "Καθημερινής" ελαφρώς απογοητευμένος και αφού μεμφθεί τους διευθυντές των ψυχιατρικών μονάδων οι οποίοι δεν του απέστειλαν τους πλήρεις φακέλους των ασθενών τους, ομολογεί: "Εν τοιαύτη περιπτώσει το ζήτημα θα ελάμβανε επικινδύνους διαστάσεις και ουδείς ειδικός θα ετόλμα να συστήση την στείρωσιν κατ' αναλογίαν ενός ατόμου προς 470 περίπου κατοίκους. Παρόμοια μέτρα ανεκτά εις χώρας 70 εκατομμυρίων καθώς η Γερμανία, εις Κράτη σεβόμενα την κοινωνικήν υγιεινήν και μεριμνώντα υπέρ αυτής, τουλάχιστον τόσον όσον απαιτείται δια να εξασφαλισθή η λειτουργία των σχετικών στατιστικών και η πίστις προς αυτάς, δεν ενδείκνυνται εν Ελλάδι, όπου η κοινωνική πρόνοια υπνωττεί και η στατιστική η αφορώσα τα κατ' αυτήν υπάρχει μόνον προς το θεαθήναι". Ομως υπάρχει και η εξαίρεση όπου μπορούν να γίνουν κάποια βήματα του ευγονικού εκσυχρονισμού και στην "ψωροκώσταινα". "Εάν δεν δυνάμεθα να έχωμεν τα απαραίτητα δεδομένα διά την εφαρμογήν επί πασών των απαριθμηθεισών περιπτώσεων του μέτρου της στειρώσεως, ασφαλώς επί του κεφαλαίου της ΥΠΟΤΡΟΠΗΣ, ενσυνειδήτως θα επετρέπετο να ανατρέξωμεν εις τα πορίσματα της παρ' ημίν σωφρονιστικής στατιστικής (...) Μετά ταύτα, θα δυνηθώμεν καθαρά συνειδήσει να πιστεύσωμεν ότι οι απομένοντες ούτω υπότροποι αποτελούσι την τάξιν από των οποίων πάση δυνάμει πρέπει την κοινωνίαν να απαλλάξωμεν (...) Να αναζητηθή ο αριθμός και το είδος εκείνων οι οποίοι θα απομείνωσιν υπότροποι και θα υποβληθώσι, δικαίως, εις το μέτρον της στειρώσεως".
Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Η επιστροφή της αρίας φυλής
Η ευγονική όμως δεν πέθανε με το τέλος του 2ο Παγκοσμίου Πολέμου
και την πτώση της Γερμανίας. Το 1956 ο Frederick Osborn δήλωσε τη νέα πολιτική της ευγονικής, την κρυπτοευγονική σε μια προσπάθεια αποσύνδεσης από τα φαντάσματα του παρελθόντος «Οι ανθρωποι δε θα δεχθούν την ιδέα ότι δεύτερης διαλογής… πρέπει να τους δώσουμε άλλα κίνητρα (για να περιορίσουμε την αναπαραγωγή του) Πρέπει να βρούμε ένα σύστημα εθελοντικής ασυνείδητης επιλογής»”έλεγε.
MENSA εταιρία των ΗΠΑ 1995:
τόλμησε να δημοσιεύσει τις θέσεις των μελών της που υποστήριζαν ότι η σύγχρονη κοινωνία δεν έχει και δεν πρέπει να έχει θέση για τους άστεγους, τους διανοητικά καθυστερημένους, τους γέρους και τους αναπήρους.
Ηταν πράγματι μια από τις λίγες περιπτώσεις που κανείς δεν κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του. Τα ίδια τα μέλη αυτής της διεθνούς οργάνωσης τα οποία επιλέγονται ως "υψηλής νοημοσύνης" σύμφωνα με ορισμένα ειδικά τεστ, μπήκαν στην ουσία του θέματος: "Οι άστεγοι στην πλειονότητά τους είναι τόσο ηλίθιοι, τόσο οκνοί, τρελοί και αντικοινωνικοί, που δεν τους αξίζει καν να ζουν", ήταν η διατύπωση που χρησιμοποίησε ο Τζον Ιβανς, ενώ ο Τζέισον Μπρεντ υπέδειξε ως "σοβαρή την προοπτική να θανατώνονται οι αναξιοπαθούντες, οι αδύνατοι, οι ηλίθιοι και οι ανίκανοι."
Το ελληνικό τμήμα της MENSA επιχείρησε να κρατήσει τις αποστάσεις του απ' το αμερικάνικο ομόλογό του και απέδωσε τις ανοιχτά ρατσιστικές απόψεις σε "παρερμηνεία" του άρθρου 3 του καταστατικού της ένωσης. Τα πράγματα θα ήταν πολύ απλά, αν ο "ρατσισμός των έξυπνων" ήταν απλώς η εξαίρεση και όχι ο κανόνας όπως υποστηρίζουμε εμείς.
Ολόκληρη η θεωρία των "ειδικών τεστ" που μετρούν τον "δείκτη νοημοσύνης" των ατόμων δεν είναι παρά μια κατασκευή που εξυπηρετεί πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα. Από τις συνέπειες αυτής της κατασκευής δεν ξεφεύγουν ούτε οι αθωότερες κοινωνικές οργανώσεις που επαγγέλλονται το διαχωρισμό των πολιτών με βάση τις απαντήσεις στα "ειδικά τεστ". Ο γάλλος κοινωνιολόγος και ψυχαναλυτής Μισέλ Τορ έχει περιγράψει με πολύ πειστικό τρόπο τη λειτουργία και τη χρησιμότητα αυτών των τεστ σε όλους τους μηχανισμούς που θέλουν να δικαιολογούν τη διάκριση των πολιτών με "επιστημονικά" δηλαδή "ουδέτερα" κριτήρια: στο στρατό, στην εκπαίδευση, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Μέχρι σήμερα, το σχετικά πρόσφατο παρελθόν της "επιστήμης" στο Τρίτο Ράιχ εμπόδιζε τους ιδεολόγους της ανωτερότητας της αρίας φυλής να διατυπώνουν ρητά τις απόψεις τους. Ηταν κάπως άκομψο για το "αντιναζιστικό νικηφόρο στρατόπεδο" να μιμηθεί τους φυλετικούς νόμους της Νυρεμβέργης που όχι μόνο απαγόρευαν την "ανάμιξη" των φυλών, αλλά και επέβαλαν τη στείρωση ή και την εξόντωση των κοινωνικών αποβλήτων. Φαίνεται, όμως, ότι το 1994 ήταν σημείο καμπής. Μετά από τόσα άλλα, έπεσε κι αυτό το "ταμπού".
Ολα άρχισαν με την έκδοση του "Bell Curve", ενός βιβλίου που σπάει τα ταμεία στις ΗΠΑ, αν και δεν είναι ούτε γοητευτικό για τον αναγνώστη (γεμάτο πίνακες και διαγράμματα), ούτε μικρό (845 σελίδες). Στην εκδοτική επιτυχία συνετέλεσε ασφαλώς η ξαφνική δημοσιότητα. Μετά από ένα πρώτο αφιέρωμα στο εβδομαδιαίο "New Republic" ακολούθησε περίληψη της εργασίας στη "Wall Street Journal", ενώ το "Newsweek" την ανέδειξε σε κύριο θέμα και το οικονομικό "Forbes" ύμνησε τους συγγραφείς και χαρακτήρισε το βιβλίο ως "διανοητικό επίτευγμα" που είναι δυνατόν να συγκριθεί μόνο με την "Καταγωγή των ειδών" του Δαρβίνου. Κυρίως, όμως, η εμπορική επιτυχία οφείλεται στο γεγονός ότι το βιβλίο παρέχει την απαιτούμενη "θεωρητική" στήριξη στην τρέχουσα ρατσιστική ιδεολογία.
Με λίγα λόγια, οι δυο αμερικάνοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η ανθρώπινη ευφυΐα είναι ένα μέγεθος απολύτως μετρήσιμο δια μέσου των τεστ, ότι ο δείκτης ευφυΐας (I.Q.) παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική ανέλιξη του ατόμου και ότι επιπλέον η ευφυΐα είναι μια ιδιότητα κληρονομούμενη κατά 40-80%. Τα πολιτικά συμπεράσματα της θεωρίας είναι σαφή και άμεσα εφαρμόσιμα. Δεν αξίζει τον κόπο να δίνει το κράτος λεφτά σε ειδικά προγράμματα για τους ανέργους ή τους άστεγους: Αυτοί πάλι στην ψάθα θα καταλήξουν εφόσον εν πολλοίς για την κατάστασή τους ευθύνονται τα ..γονίδιά τους. Δεν αξίζει να επιχειρεί κανείς να "διορθώσει" τις αδικίες του εκπαιδευτικού συστήματος απέναντι στον μαύρο πληθυσμό: Οι μαύροι υπολείπονται ούτως ή άλλως κατά 15 πόντους (στην κλίμακα ευφυΐας εννοείται) των λευκών συμπολιτών τους.
Οι συγγραφείς δεν παραλείπουν να περιγράψουν με μελανά χρώματα το δημογραφικό μέλλον της αμερικάνικης κοινωνίας. Οι μορφωμένοι και οι πλούσιοι -δηλαδή οι έξυπνοι, κατά το βιβλίο- παντρεύονται αργά και κάνουν λιγότερα παιδιά απ' ό,τι οι "άλλοι". Κατά συνέπεια μεταβάλλεται η "εθνική κατανομή της ευφυΐας", σε λίγο θα περισσεύουν οι ηλίθιοι, δηλαδή οι φτωχοί, οι εργάτες, οι μαύροι. Από τη διαπίστωση αυτή, μέχρι το σημείο να προτείνονται μέτρα κοινωνικής "ευγονικής", η απόσταση είναι πολύ μικρή. Οι συγγραφείς δεν δυσκολεύονται να προτείνουν ως "λύση" παρόμοια μέτρα μ' εκείνα που οδήγησαν στις γενοκτονίες του αιώνα μας. Ξεκινούν από την απλή παρεμπόδιση των νεαρών μαύρων γυναικών να γεννούν, και φθάνουν μέχρι την ανάδειξη του γάμου ως κρατικού θεσμού και όχι ιδιωτικού δεσμού.
Παρά τον εντυπωσιακό όγκο παραδειγμάτων και αναλύσεων που παραθέτουν οι συγγραφείς, δεν μπορούν να αποκρύψουν ότι ο κεντρικός πυρήνας της σκέψης τους και το "αποδεικτικό" τους υλικό στηρίζεται σε έρευνες και δημοσιεύσεις των πιο αντιδραστικών προπαγανδιστών. Το κεντρικό 13ο κεφάλαιο του βιβλίου στηρίζεται εξολοκλήρου στις απόψεις του Ρίτσαρντ Λιν και του Αρθουρ Τζένσεν. Ο Λιν παρουσιάζεται στους αναγνώστες ως "κορυφαίος ερευνητής στον τομέα των φυλετικών και των εθνοτικών διαφορών". Είναι αυτός που ανέπτυξε εδώ και χρόνια τη θεωρία ότι η διανοητική κατωτερότητα των μαύρων οφείλεται στο ότι δεν υπέστησαν μια έντονα επιλεκτική διαδικασία την εποχή των παγετώνων. Μέλος ο ίδιος της βρετανικής Eugenics Society, υποστηρίζει τη στείρωση των ασθενών και των φτωχών "προς το συμφέρον της γενετικής ποιότητας του πληθυσμού". Ο Τζένσεν έχει κι αυτός "αποδείξει" τη θέση ότι οι μαύροι είναι λιγότερο ευφυείς απ' τους λευκούς, και προκάλεσε θόρυβο το 1969, όταν αντέδρασε στο πρόγραμμα του Προέδρου Τζόνσον για την καταπολέμηση της φτώχιας, λέγοντας ότι είναι άχρηστα τα ειδικά σχολεία για τα παιδιά από φτωχές οικογένειες, εφόσον η ευφυΐα είναι κατά 80% κηλρονομική υπόθεση.
Τόσο ο Τζένσεν όσο και ο Λιν είναι τακτικοί συνεργάτες του ανοιχτά ρατσιστικού περιοδικού "Mankind Quarterly", το οποίο από την ίδρυσή του στα 1960 είναι ο επίσημος εκφραστής των θεωριών περί ανωτερότητας της λευκής φυλής. Το περιοδικό αυτό φιλοξενεί παλιούς και νέους ναζιστές και συνδέεται με παντοειδείς ναζιστικές οργανώσεις, όπως η Northern League, η οποία "αγωνίζεται για τα συμφέροντα, τη φιλία και την αλληλεγγύη όλων των τευτονικών εθνών". Χρηματοδοτείται από το Pioneer Fund, το οποίο ίδρυσε το 1937 ο βιομήχανος Ουίκλιφ Ντράπερ από ενδιαφέρον για τις αναζητήσεις της εθνικοσοσιαλιστικής ευγονικής. Από τότε το ίδρυμα ασχολείται με τη "βελτίωση" της λευκής φυλής στις ΗΠΑ. Τη δεκαετία του 40 υποστήριζε την επιστροφή των μαύρων στην Αφρική, ενώ σήμερα αντιδρά στην "ενσωμάτωσή" τους στην αμερικανική κοινωνία και χρηματοδοτεί προγράμματα "κοινωνικής βιολογίας". Από το 1991 το Πανεπιστήμιο Delaware αποφάσισε να μη δέχεται χρήματα για έρευνες από το Pioneer Fund, εξαιτίας αυτού του ρατσιστικού προσανατολισμού.
Δεν είναι λοιπόν το νέο βιβλίο -όπως δεν είναι και οι ανοιχτά ναζιστικές θέσεις των μελών της MENSA- κεραυνός εν αιθρία. Εχουν δουλέψει πολλοί για να προετοιμάσουν το έδαφος στους Χερνστάιν και Μάρεϊ. Μόνο που καθώς φαίνεται, για πρώτη φορά οι θέσεις αυτές όχι μόνο δεν προκαλούν αντιδράσεις, αλλά γίνονται αντικείμενο εποικοδομητικών κριτικών και ανυπόκριτου θαυμασμού.
27 Απριλίου, 2010:
Σχεδόν 10.000 άτομα σχεδιάζουν να στειρώσουν οι Υγειονομικές Αρχές στη Νότια Κίνα κατά τη διάρκεια των επόμενων τεσσάρων ημερών, στο πλαίσιο ενός προγράμματος ελέγχου της αύξησης του πληθυσμού. Ορισμένα από τα άτομα στην πόλη Puning θα είναι υποχρεωμένα να πραγματοποιήσουν την διαδικασία παρά τη θέλησή τους. Η Διεθνής Αμνηστία καταγγέλλει ότι η καταναγκαστική στείρωση ουσιαστικά «αποτελεί βασανιστήριο». Ηθικά και κοινωνικά προβλήματα στη στείρωση των διανοητικά καθυστερημένων ατόμων με σεξουαλική δραστηριότητα
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 20/03/04 ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Συζητούνται και αναλύονται τα συστήματα και οι μέθοδοι ηθικής ανάλυσης, καθώς και οι αρχές και οι αξίες της Βιοηθικής, που συντελούν στη λήψη αποφάσεων ηθικά, κοινωνικά και νομικά αποδεκτών, για θέματα που αφορούν στη στείρωση διανοητικά καθυστερημένων, αλλά σεξουαλικά δραστήριων ατόμων.
Από την ανάλυση προέκυψε:
- ότι η παρέκκλιση κάποιων ατόμων από αυτό που θεωρείται "φυσιολογικό" δεν συνιστά λόγο εξαίρεσης των ατόμων αυτών από τα δικαιώματα (ηθικά, κοινωνικά, νομικά) που η ανθρώπινη υπόσταση τους παρέχει.
- ότι δεν πρέπει να αποκλεισθούν κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις από τον κανόνα της απαγόρευσης της στείρωσης, υπό τον απαράβατο όρο ότι παρέχονται πλήρη εχέγγυα κατοχύρωσης των δικαιωμάτων τους (βλπ δικαστικές αποφάσεις, σύμφωνη γνώμη ειδικών συμβουλίων, πληροφορημένη συναίνεση των επιτρόπων των ανικάνων να συναινέσουν ατόμων). (Δελτ Α΄ Παιδιατρ Κλιν Πανεπ Αθηνών 2004, 51(2):133-138) ΕΙΣΑΓΩΓΗ (…) Μέθοδοι ηθικής ανάλυσης - αρχές και αξίες βιοηθικής (…) Ιστορική αναδρομή της στείρωσης - επιχεριρήματα υπέρ και κατά της στείρωσης(…) Νομική κατάσταση Και η νομοθετική κατάσταση που αφορά στη στείρωση ακολούθησε ιστορικά την πορεία των κοινωνικών και ηθικών απόψεων, κάθε εποχής. Έτσι, από το 1900 μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το δίκαιο των διαφόρων χωρών (ιδίως των αγγλοσαξωνικών) κατοχύρωνε και νομικά τις εξαναγκαστικές στειρώσεις.
Από το 1945 και εντεύθεν, άρχισε να αμφισβητείται η ορθότητα κάθε εξαναγκαστικής στείρωσης. Γνωρίζουμε ότι οι νόμοι είναι το καταστάλαγμα των κοινωνικών ζυμώσεων και αντιλήψεων. Έτσι, οι αντιλήψεις αυτές οδήγησαν στην αλλαγή της νομοθεσίας σχετικά με τη στείρωση.
Λόγοι μεταστροφής των αντιλήψεων και της νομοθεσίας ήταν:
- Οι οδυνηρές εμπειρίες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. - Οι ανακαλύψεις των νόμων της κληρονομικότητας.
- Η διαπίστωση ότι οι κοινωνικά ισχυροί δεν ταυτίζονται με τους βιολογικά ισχυρούς, αφού όλοι πλήττονται από τα ίδια προβλήματα (επιδημίες, οικονομική κρίση, κ.λπ.).
- Η επικράτηση γενικά θεωριών φιλελευθερισμού και ατομικότητας.
Οι διαδικασίες κατάργησης νόμων είναι εξαιρετικά αργές, διότι προσκρούουν σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς αλλά και σε εδραιωμένες ήδη αντιλήψεις και νοοτροπίες ,που χρειάζονται χρόνο και έντονα κινήματα για να ξεπεραστούν ριζικά. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στις ΗΠΑ, παρόλο ότι ισχύουν ακόμη νόμοι που επιτρέπουν την εξαναγκαστική στείρωση, οι αποφάσεις που καθημερινά εκδίδονται κηρύσσουν τους νόμους αντισυνταγματικούς. Η αντίφαση αυτή νόμων και αποφάσεων είναι συνηθισμένη σε μεταβατικές περιόδους που προηγούνται της αλλαγής κάποιας νομοθεσίας.
Στον ελληνικό χώρο, ανέκαθεν απαγορεύονταν η στείρωση, τόσο η εξαναγκαστική όσο και η ηθελημένη. Υπάρχουν ανεπίσημα στοιχεία που αναφέρουν ότι γίνονται και οι δύο μορφές στειρώσεων. Οπωσδήποτε κάποια κοινωνική αναγκαιότητα τις επιβάλλει και το γεγονός χρειάζεται να ερευνηθεί από κοινωνιολογική άποψη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από την προηγούμενη ανάπτυξη αντλούνται ορισμένα συμπεράσματα:
- Ότι η εξαναγκαστική στείρωση καταρρακώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της αυτοδιάθεσης των ανθρώπων.
- Είναι αντισυνταγματική, διότι αντίκειται στην αρχή της ισονομίας και ισοτιμίας όλων των πολιτών, που όλα τα συντάγματα των προηγμένων χωρών κατοχυρώνουν.
- Δημιουργεί αντιδημοκρατικό προηγούμενο εάν υιοθετηθεί ως κοινωνική πολιτική για κάθε είδους επέμβαση στην προσωπική ζωή των πολιτών.
- Υποθάλπει κατάλοιπα ευγονικών αντιλήψεων, που έχει αποδεχθεί ότι είναι λανθασμένες επιστημονικά και κυρίως επικίνδυνες.
- Προσβάλλει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του τμήματος του κοινωνικού συνόλου που θρησκεύει.
- Δεν ωφελεί ουσιαστικά το κοινωνικό σύνολο, διότι ελάχιστες μόνο εγκυμοσύνες προλαμβάνει, αφού όπως είδαμε, τα διανοητικά καθυστερημένα άτομα έχουν χαμηλό δείκτη γεννητικότητας.
- Ευνοεί τη χαλάρωση προσοχής των υπευθύνων για την επιμέλεια των διανοητικά καθυστερημένων ατόμων.
- Δεν έχει ηθική δικαιολόγηση αφού υπάρχουν άλλες κοινωνικά αποδεκτές εναλλακτικές λύσεις (πρόσκαιρη παρεμπόδιση της γονιμότητας ή ένταση της προσοχής).
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Ως γενικό μέτρο προσαρμοσμένο στην ελληνική πραγματικότητα θα μπορούσε κάποιος να προτείνει:
- Να απαγορευτεί η εξαναγκαστική στείρωση των διανοητικά καθυστερημένων ατόμων ως μέτρο πολιτικής.
- Να μην αποκλεισθεί η περίπτωση λίγων εξαιρέσεων, υπό τον όρο ότι παρέχονται εχέγγυα κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ανίκανων. Τέτοια εχέγγυα σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική είναι: αποφάσεις δικαστηρίων, σύμφωνη γνώμη ειδικών συμβουλίων, πληροφορημένη συναίνεση των επιτρόπων των ανηλίκων.
Οι εξαιρέσεις από τον κανόνα απαγόρευσης της στείρωσης δεν παραβιάζουν τις ηθικές αρχές και αξίες που αναφέρθηκαν παραπάνω, απλώς δημιουργούν ελαστικότερες διαδικασίες, όταν είναι λίγες και πάντοτε δικαιολογημένες. ΠΗΓΕΣ Λ. Βελογιάννη Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Δ Μητρόπουλος Charles Patterson Douglas J. Futuyma Emilie Guyonnet el.wikipedia.org sansimera.gr allaboutscience.org http://www.iospress.gr/ esoterica.gr library.thinkquest.org gnwsis.gr focusmag.gr neolaiagr-team Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία Εξελικτική Βιολογία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Science Illustrated, τεύχος 27
ΠΗΓΗ
ΠΗΓΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.