ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΤΗΣ ΙΝΔΙΑΣ

Ο ΒΟΥΔΑΣ ΠΟΥ ΓΛΥΤΩΣΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΝΙΑ ΤΩΝ ΤΑΛΙΜΠΑΝ-ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΓΚΑΝΤΑΡΑ ΒΑΘΙΑ ΕΠΙΡΕΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

.

.

ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ

.

Ἱωάννης Παγουλᾶτος

.

Περιεχόμενα:

Τὸ Ἑλληνικό βασίλειο τῆς Βακτρίας – Εἰσβολή τοῦ Εὐκρατίδη στὴν Ἰνδία καὶ σύγκρουση μὲ τὸν Μένανδρο – Ὁ στρατὸς τοῦ Μενάνδρου καὶ οἱ πρῶτες ἐκστρατεῖες – Ὁ πόλεμος ἐναντίων τῶν Σούνγκα καὶ ἡ μεγάλη ἐκστρατεῖα στὰ Παλίβοθρα – Νέες ἐκστρατεῖες καὶ θάνατος τοῦ Μενάνδρου – Ἡ αὐτοκρατορία τοῦ Μενάνδρου καὶ ἡ σχέση του μὲ τὸν Βουδισμὸ – Ἐπίλογος, συμπεράσματα.

 .

.

Τὴν ἐποχή περίπου ποὺ οἱ Ρωμαῖοι κατακτούσαν τὴν μητροπολιτικὴ Ἑλλάδα, ἕνα ἀνεξάρτητο ἑλληνικό κράτος στὴ βόρεια Ἰνδία, γνώριζε τὴ μέγιστη ἀκμή ὑπό τὴν διακυβέρνηση ἑνός χαρισματικοῦ μονάρχη, τοῦ βασιλέως Μενάνδρου, ὁ ὁποῖος ὁδήγησε τὸ ἑλληνικό βασίλειο τῆς Ἰνδίας, στὸ ἀποκορύφωμα τῆς δύναμής του καὶ ἐπέκτεινε τὰ σύνορά του, μέχρι ἐκεῖ ποὺ κανένας δὲν εἶχε φανταστεῖ.

,

Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ τὴν διάσπαση τῆς τεραστίας αὐτοκρατορίας του, οἱ πιὸ μακρυνὲς ἀνατολικὲς ἐπαρχίες τῆς Ἀσίας, περιῆλθαν στὸ διάδοχο κράτος τῶν Σελευκιδῶν. Τόσο οἱ σατραπεῖες τῆς Ἰνδίας, ὅσο καὶ ἡ σατραπεῖα τῆς Βακτρίας, θὰ ἀκολουθούσαν τὶς δικὲς τους ξεχωριστὲς πορεῖες.

Μερικὰ χρόνια μετὰ τὴν «εἰσβολὴ» τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, δημιουργήθηκε στὴν Ἰνδία ἡ αὐτοκρατορία τῶν Μωριέων (Maurya), μὲ πρωτεύουσα τὰ Παλίβοθρα, στὶς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Γάγγη.

Ἰδρυτής αὐτοῦ τοῦ μεγάλου ἰνδικοῦ κράτους ἦταν ὁ Σανδράκοττος ἤ Σανδρόκοττος, ὁ ὁποῖος ἔπειτα ἀπό τὸν θάνατο τοῦ Ἀλεξάνδρου, ἐξαπέλυσε πόλεμο κατὰ τῶν Ἑλλήνων τῆς Ἰνδίας.

Παρὰ τὴν κρισιμότητα τῆς καταστάσεως, οἱ Ἕλληνες διοικητὲς δὲν ἐπέδειξαν τὴν ἀπαιτούμενη ἐπιμέλεια γιὰ τὶς ἰνδικές σατραπεῖες, ἔχοντας ἐμπλακεῖ στὶς διάφορες δυναστικὲς διαμάχες ποὺ ἀκολούθησαν τὸν θάνατο τοῦ μεγάλου Μακεδόνα βασιλέα.

Ἔτσι ὁ Σανδράκοττος, κατάφερε νὰ νικήσῃ τὶς Ἑλληνικές δυνάμεις καὶ σταδιακῶς νὰ καταλάβῃ ὅλα τὰ ἰνδικὰ ἐδάφη τὰ ὁποῖα βρίσκοντας ὑπό ἑλληνική κυριαρχία.

Οἱ Σελευκίδες δὲν κατέβαλαν κάποια σοβαρὴ προσπάθεια γιὰ τὴν ἀνάκτηση τῶν χαμένων ἑλληνικῶν κτήσεων στὴν Ἰνδία. Ἀντιθέτως ἀναγνώρισαν τὴν ἐξουσία τῶν  Μωριέων, μὲ τοὺς ὁποίους διατήρησαν ἄριστες σχέσεις, ἐπισφραγίζοντας τὶς διμερεῖς συμφωνίες καὶ ἀποστολές ἑλλήνων πρεσβευτῶν στὰ Παλίβοθρα.

Ἡ σατραπεῖα τῆς Βακτρίας, ἦταν μία ἐξαιρετικά πλούσια περιοχὴ, ὄχι μόνο διότι διέθετε εὔφορα ἐδάφη, ἀλλά καὶ ἐπειδή μέσα ἀπό αὐτή διερχόταν ὁ ἐμπορικός δρόμος ποὺ ἕνωνε τὴν Εὐρώπη μὲ τὴν Ἀσία.

Παρ’ὅλα αὐτά, οἱ Σελευκίδες ἐπέδειξαν ἀδιαφορία καὶ γι’αὐτή τὴν ἀνατολική ἐπαρχία. Ἡ ἐξουσία τους ἐκεῖ σταδιακῶς ἐξασθένησε, καθῶς τὸ ἐνδιαφέρον τους μονοπωλοῦσαν οἱ πολεμικὲς συγκρούσεις μὲ τὰ ἄλλα ἑλληνιστικά βασίλεια δυτικότερα.

Ἐκμεταλλευόμενος αὐτή τὴν κατάσταση ὁ ἕλληνας σατράπης τῆς Βακτρίας, Διόδοτος, ἀποτίναξε περὶ τὸ 256 π.Χ. τὴν κυριαρχία τῶν Σελευκιδῶν, ἀνακήρυξε τὸ κράτος του ἀνεξάρτητο, καὶ ἔλαβε τὸν τίτλο τοῦ βασιλέως (Διόδοτος Α’).

Ἀργότερα οἱ Σελευκίδες προσπάθησαν νὰ ἀνακτήσουν τὴ χαμένη σατραπεῖα, ἄνευ ἀποτελέσματος.

Ἡ Βακτρία θὰ ἀποτελοῦσε στὸ ἑξῆς ἀνεξάρτητο Βασίλειο, μέχρι τὴν ὁριστική κατάλυση τῆς ἑλληνικῆς κυριαρχίας στὴν περιοχὴ ἀπό τὶς ἰρανικές νομαδικὲς φυλὲς, περὶ τὸ 130 π.Χ. (…)

(…) Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος εἶχε ὁραματιστεῖ τὴν δημιουργία μιᾶς αὐτοκρατορίας ποὺ θὰ ἕνωνε πολιτικῶς καὶ πολιτισμικῶς τὴν Ἑλλάδα μὲ τὴν Ἀσία. ..

…Δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολή ἄν λεγόταν ὅτι ὁ Μένανδρος συνέχισε καὶ σὲ μεγάλο βαθμὸ ὁλοκλήρωσε τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου Μακεδόνα σὲ αὐτόν τὸν τομέα.

Τὸ Ἑλληνικό βασίλειο τῆς Ἰνδίας, ἀποτέλεσε ἕνα κράτος μὲ βασικὸ θεμέλιο τὴν ἀρμονικὴ σύζευξη διαφορετικῶν φυλῶν καὶ πολιτισμῶν. Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ ἰνδοί ὑπήκοι τοῦ Μενάνδρου, θεωροῦσαν ἑαυτούς ἕλληνες, καὶ ὡς τέτοιοι ἀντιμετωπίζονταν ἀπό τοὺς ὑπολοίπους ἰνδούς.(…)

(…) Ἀπομονωμένος στὴν καρδιὰ τῆς Ἀσίας, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριὰ ἀπό τὴν Ἑλλάδα, ὁ Μέναδρος δὲν ἔγινε ποτὲ εὐρέως γνωστὸς, παρὰ τὸ μεγαλεῖο τῶν κατορθωμάτων του.

Ὑπῆρξε ὁ μόνος Ἕλληνας βασιλιὰς μετὰ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο, τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα διατηρήθηκε στὴν Ἰνδική λογοτεχνία.

Στὸν δυτικὸ κόσμο ὅμως, παρέμεινε γενικῶς ἀφανής. Μόνο σὲ μερικοὺς Ἑλληνες καὶ Ρωμαίους συγγραφεῖς, ὑπάρχουν λίγες συχνὰ ἀντιφατικὲς πληροφορίες γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του.

Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ Πλούταρχος, στὸ ἐδάφιο ὅπου περιγράφει τὸν θάνατο τοῦ Μενάνδρου, ἀναφέρεται σἐ αὐτόν μὲ τὴν φράση «κάποιος Μένανδρος», σὰν νὰ ἐπρόκειτο γιὰ πρόσωπο ἀμφίβολης ταυτότητος γιὰ τὸ ὁποῖο εἶναι γνωστὲς μόνο φῆμες καὶ ἀόριστες πληροφορίες.

Ἡ Ἱστορία δὲν στάθηκε δίκαιη ἀπέναντι σὲ αὐτή τὴν τόσο σημαντικὴ προσωπικότητα τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Ἐνῶ οἱ Ἕλληνες τῆς μητροπολιτικῆς Ἑλλάδος, ὑποτάσσονταν στοὺς Ρωμαίους, ὁ Μένανδρος δημιουργοῦσε ἕνα ἰσχυρό ἑλληνικό κράτος στὴν κεντρικὴ Ἀσία, τὸ ὁποῖο σημάδεψε ἀνεξίτηλα τὴν Ἱστορία καὶ τὸν πολιτισμὸ τῶν λαῶν της.

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ