Όσα θα πρέπει να γνωρίζετε για τα γενόσημα !

Μέχρι πριν λίγο καιρό ελάχιστοι είχαν ακούσει τις λέξεις γενόσημα ή αλλιώς αντίγραφα φάρμακα. Σήμερα, δεν υπάρχει ασφαλισμένος που να μην γνωρίζει για τα σκευάσματα αυτά. Την ίδια στιγμή οι διαφωνίες μεταξύ των ειδικών για την ασφάλεια τους περισσότερο μπερδεύουν παρά ξεκαθαρίζουν το τοπίο.

Όλες τις απορίες για το μείζον αυτό θέμα που απασχολεί την καθημερινότητα πολλών Ελλήνων επιχειρεί να λύσει το άρθρο που ακολουθεί.

Του Αθανάσιου Μπούκαλη Νευροχειρουργού -Ιδρυτή της International Medical Rights

Δεν υποστηρίζω ότι όλα τα γενόσημα φάρμακα δεν είναι ‘καλά’. Σαν Ιατρός όμως (και από ότι φαίνεται ο μόνος στην αλυσίδα συνταγογράφησης και λήψης φαρμάκου που έχει αστική ευθύνη για τη φαρμακευτική θεραπεία) θα μοιραστώ μαζί σας τον συλλογισμό μου και τις αντιρρήσεις που έχω σχετικά με την ‘έξυπνη’ και ‘ηθική’ πώληση γενόσημων φαρμάκων στην διαβεβαίωση ότι είναι ίδια με τα πρωτότυπα φάρμακα αλλά πιο φθηνά, χρησιμοποιώντας δυο παραδείγματα –ερωτήματα (το ένα λαϊκό, το άλλο πιο επιστημονικό) ώστε να γίνει κατανοητό από όλους ακόμα και από νοικοκυρές τηλεοπτικές και μη, ανώνυμες και επώνυμες.

Το πρώτο λοιπόν είναι το παράδειγμα με τους κεφτέδες. Αν 100 άτομα κάνουν κεφτέδες, θα είναι όλοι οι κεφτέδες ίδιοι; Ακόμα και με την ίδια συνταγή. Ακόμα και με τα ίδια υλικά. Ακόμα και στην ίδια κουζίνα. Αν οι απάντηση δεν είναι 100% ναι… πως είναι δυνατό δύο φάρμακα που το μόνο που έχουν κοινό είναι η δραστική ουσία να είναι ίδια; Όταν ένα φάρμακο γίνεται off-patent, η εταιρία παραγωγής δεν δημοσιοποιεί τον τρόπο παραγωγής όχι του σκευάσματος… ούτε καν της δραστικής ουσίας.

Στο παράδειγμα με τους κεφτέδες αν θεωρήσουμε ότι η δραστική ουσία είναι η πρωτεΐνη (την οποία θεωρητικά θα μπορούσαμε να μετρήσουμε στο αίμα) δυο κεφτέδες με τελείως διαφορετικά κρέατα θα μπορούσαν να είναι βιοϊσοδύναμοι… με τη διαφορά βέβαια ότι αυτοί που φτιάχτηκαν με κρέας στρουθοκαμήλου ή ζαρκαδιού (αν τα θεωρήσουμε 1ης ποιότητας κρέατα) θα ήταν πάρα πολύ ακριβότεροι από αυτούς που φτιάχτηκαν από κρέας αδέσποτων σκύλων και γατιών. Κανένας νομίζω δεν θα συμφωνούσε ότι αν είναι δυνατό όλοι θα έπρεπε να τρώμε πρώτης ποιότητας κρέας. Και άμα μπορούμε να έχουμε το ίδιο διατροφικό αποτέλεσμα με κρέατα φθηνότερα… όπως κρέας γαλοπούλας… θα ήταν όντως βλακεία να κολλήσουμε στο ζαρκάδι.
Αλλά είναι μεγάλη διαφορά η κατανάλωση κρέατος από ποντίκια για οικονομία. Και μιλάμε για κεφτέδες… όχι για φάρμακα… που η δυσκολία παρασκευής θεωρώ ότι είναι μεγαλύτερη.

Το επιστημονικό παράδειγμα έχει να κάνει με τη φαρμακοκινητική των φαρμάκων. Η μέτρηση συγκέντρωσης στο αίμα του φαρμάκου δεν σημαίνει αυτόματα και το ίδιο φαρμακευτικό προφίλ. Η γλυκόζη πχ υπάρχει στερεοτακτικά σε L και D μορφές. Η συγκέντρωση στο αίμα μπορεί να είναι ίδια μετά από χορήγηση δυο σκευασμάτων γλυκόζης. Αν όμως η γλυκόζη προορίζεται για τον εγκέφαλο… τότε έχει μεγάλη διαφορά η αναλογία L και D μορφής, γιατί μόνο η D-glucose περνά τον αιμοτοεγκεφαλικό φραγμό.

Αν ένα αντιβιοτικό είναι κλινικά ενδεδειγμένο για την θεραπεία εγκεφαλίτιδας ή μηνιγγίτιδας (μετά από πολλές κλινικές μελέτες του πρωτότυπου σκευάσματος)… και ο έλεγχος του γενόσημου είναι μόνο έλεγχος βιοϊσοδυναμίας, ποιος εγγυάται ότι έχει το ίδιο κλινικό αποτέλεσμα και το ίδιο προφίλ παρενεργειών;
Με το δικό μου μυαλό η χορήγηση γενόσημων είναι μια πληθυσμιακή έρευνα του συγκεκριμένου σκευάσματος χωρίς την εισαγωγή των ασθενών σε πρωτόκολλο μελέτης και χωρίς κόστος για την εταιρία παραγωγής. Ποιος έχει την ηθική ευθύνη, ποιος έχει την αστική και νομική ευθύνη και ποιος συνταγογραφεί το σκεύασμα; Ο γιατρός…

Και κάτι τελευταίο… αν ήμουν επιχείρηση παραγωγής φαρμάκων πριν τελειώσει το χρονικό διάστημα της φαρμακευτικής πατέντας θα μείωνα την τιμή του φαρμάκου όσο δυνατό μπορούσα ώστε να διατηρήσω το ποσοστό της αγοράς που έχω. Αντί αυτού μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες συνεχίζουν να παράγουν το πρωτότυπο και εισάγουν στην αγορά γενόσημο κατασκευασμένο στις ίδιες εγκαταστάσεις με τιμή πολύ πιο μειωμένη.

Αν η τιμή πώλησης είναι διαφορετική στα δυο σκευάσματα (που η ίδια εταιρία παράγει) τότε λογικά και το κόστος παραγωγής είναι διαφορετικό… πρέπει λογικά να μειώνουν το κόστος παραγωγής (they cut production costs, cutting corners). Η μείωση στο κόστος παραγωγής μιας και μιλάμε για την ίδια εταιρία… σημαίνει και χαμηλότερη ποιότητα σκευάσματος γιατί αν τα σκευάσματα ήταν ίδια τότε και το κόστος παραγωγής θα ήταν το ίδιο όποτε η διαφορά στην τιμή ανώφελη και επιχειρηματικά επιζήμια.

Και αυτό το συμπέρασμα είναι λογικό επακόλουθο από την στιγμή που η εταιρία θα χάσει το 40-80 του αγοραστικού του κοινού από την συνταγογράφηση γενοσήμων. Από την άλλη, αν μια εταιρία γενοσήμων μπορούσε να κατασκευάσει το ίδιο φάρμακο 60-80% πιο φθηνά (σύμφωνα με τις τιμές πώλησης), μια εταιρία παραγωγής πρωτοτύπου θα μπορούσε μιας και θεωρητικά έχουν το ίδιο κόστος παραγωγής να μειώσει την τιμή τόσο ώστε να μην συμφέρει καμία εταιρία να κατασκευάσει το γενόσημο και να διατηρήσει έτσι το 100% της αγοράς.

Αλλά ξέρουμε ότι επιχειρηματικά οι φαρμακευτικές εταιρίες δεν είναι χαζές, οπότε δεν θα μπορούν να μειώσουν το κόστος παραγωγής του φαρμάκου τόσο ώστε να συναγωνιστούν τις εταιρίες γενοσήμων. Μειωμένο κόστος παραγωγής συνεπάγεται διαφορετικό φάρμακο, αν όχι απαραίτητα υποδεέστερο.

Ηθικά, μιας και δίνω θεραπεία σύμφωνα με διεθνή βιβλιογραφία και όχι μετά από εντολή κάποιου (ιδιαίτερα κάποιου ανίδεου στο τομέα της ιατρικής), δεν καλύπτομαι (στο να μην προκαλέσω κακό σε ασθενή και να προσπαθήσω να τον θεραπεύσω). Αν δεν καλύπτομαι και νομικά τότε δεν μπορώ να μην σκεφτώ ότι υπάρχουν υστερόβουλα κίνητρα.

Αν ο ασφαλιζόμενος πληρώνει τη διαφορά τιμής πρωτότυπου – φθηνότερου γενόσημου, ο Έλληνας υπουργός Υγείας γιατί έχει αναλάβει προσωπικά την προώθηση των γενόσημων;

Και μπορώ να μιλήσω έχοντας καθαρή την συνείδηση μου μιας και δεν έχω πάρει ούτε cent από φαρμακευτική εταιρία ούτε άμεσα ούτε έμμεσα. Ακόμα και στα Ελληνικά συνέδρια Νευροχειρουργικής από την τσέπη μου έχω πληρώσει, από επιλογή.

Αθανάσιος Μπουκάλης
Νευροχειρουργός Ιδρυτής της International Medical Rights

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ