Η Ρ Α Κ Λ Η Σ Δ ύ ν α μ η Π υ ρ ό ς Θεών και Ανθρώπων

 

-- Αγνωστες πτυχές και πρώτη Γεωμυθολογική προσέγγιση των εκστρατειών του --

- Ασφαλώς ΘΕΩΝ...διότι πάλεψε με τον ίδιο τον Χάρο για να φέρει πίσω την Αλκηστη. Διότι στην Γιγαντομαχία αυτός εξουδετέρωσε τον θηριώδη και πρεσβύτερο των Γιγάντων Αλκυονέα, μιας και όπως λέει και ο Κερένυι, καμία νίκη των Ολυμπίων δεν φαίνεται κατορθωτή χωρίς ο Ζευς να έχει βοηθούς τα παιδιά του. Διότι πάλεψε με τον ''Γέροντα της θάλασσας'', τον Φόρκυ, με τον οφιόμορφο Νηρέα και τον Τρίτωνα. Διότι όπως πληροφορούμαστε στον ''Προμηθέα Δεσμώτη'' του Αισχύλου, ελευθέρωσε τον επι 3000 χρόνια αλυσοδεμένο Προμηθέα.

- Aσφαλώς ΑΝΘΡΩΠΩΝ... διότι στην αποπεράτωση των άθλων του και των εκστρατειών του, πάλεψε με την θνητή υπόσταση του, προκειμένου να λυτρωθεί για οτι άσχημο διέπραξε στο επίγειο πέρασμα του και να γιορτάσει το πέρασμα του απο τις Ολύμπιες Πύλες. Αλλωστε οπως λέει και ο Anatole France : ''οι αδυναμίες του, οι αποτυχίες του και τα λάθη του, επλάτυναν την ψυχη του, της έδειξαν την ποικιλία της ζωής και μαλάκωσαν με την γλυκύτητα την τρομερή καλοσύνη του΄΄.

Για τον ενδοξότερο των ηρώων μας, θα έπρεπε να δαπανηθεί ποσό μαμούθ προκειμένου να εξελιχθεί ΤΡΙΛΟΓΙΑ ταινιών στην πανίσχυρη κινηματογραφική βιομηχανία του Hollywood, ισάξιου δηλαδή βεληνεκούς της υπόστασης του, διότι η ζωή του αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης ψυχικού και σωματικού δυναμισμού.

Από που θέλετε να ξεκινήσουμε ; Από την φαντασμαγορική σύλληψη του από τον ‘’Παγκόσμιο Περιπολάρχη’’ πατέρα του και την γέννηση του Γαλαξία μας, στο δίχως αμφιβολία κορυφαίο κεφάλαιο της περίφημης Αποθέωσης του ; Aπό την Αρχαιοελληνική Γραμματεία στην Ρωμαϊκή και απο εκεί στην Αναγέννηση ; Απο την πάλη του με τα φίδια, στην ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων ; Από τις Ηράκλειες Στήλες ( Γιβραλτάρ ) στις, εκ του απογόνου του, Νίνου, ιδρυθείσες, Ασσυρία και Νινευί της Βαβυλώνας ; Οπως και να το δει κανείς, το ταξίδι της ζωής του είναι ένα πολιτιστικό υπερθέαμα που συναρπάζει...η δε ανύψωση του στον Ολυμπο, ως θεός της ρώμης, ΣΥΓΚΙΝΕΙ.

---------------------------------

Ο πατέρας του, Ζευς, την ημέρα που θα ερχόταν σε αυτόν τον κόσμο ο Ηρακλής, με δυνατή φωνή πληροφόρησε όλους του θεούς:

'' Ακούστε με όλοι, θεοί και θεές, να σας πω για ποιον λόγο με αναγκάζει η καρδιά μου ! Σήμερα η Ειλήθυια, η θεά που βοηθά στις δύσκολες γέννες, θα φέρει στο φως της ημέρας έναν άντρα, που θα κυριαρχήσει σε όλους τους περίοικους, έναν άνδρα απο το γένος των ανδρών που προέρχονται απο την γενιά μου ! ''

Θα ήθελα να αναφέρω μία υπέροχη εκδοχή της ανατροφής του, σίγουρα άγνωστη στο ευρύ κοινό. Λέγεται λοιπόν ότι ο Ερμής έφερε τον Ηρακλή, σε βρεφική ηλικία ασφαλώς, στο στήθος της Ηρας εν αγνοία της, κατόπιν εντολής του Διός, για να τον θηλάσει. Το μωρό όμως θήλαζε τόσο δυνατά, που η θεά δεν άντεξε τον πόνο και τον απομάκρυνε απότομα με αποτέλεσμα να χυθεί γάλα στους ουρανούς απο το οποίο σχηματίστηκε ο Γαλαξίας μας (ἐκχυθέντος τοῦ περισσεύματος ἀποτελεσθῆναι τὸν Γαλαξίαν κύκλον ). Το γάλα όμως της βασίλισσας των θεών είχε κάνει ήδη το παιδί ημίθεο, έτσι η Αθηνά χαρούμενη μάζεψε το παιδί και το παρέδωσε στην πραγματική του μητέρα, την Αλκμήνη, λέγοντάς της να το μεγαλώσει χωρίς να φοβάται πια. Για αυτόν τον λόγο και στην αγγλική γλώσσα ο Γαλαξίας λέγεται και Milky Way, διότι αποτελεί μετάφραση του λατινικού Via Lactea που σημαίνει Γαλακτική Οδός. Στην νεότερη εποχή οι Ελληνες τοποθέτησαν την έδρα των Θεών εκεί, στον ουρανό και όχι στο γνωστό όρος, λέει λοιπόν ο Οβίδιος:

''Στο ύψος του Εμπυρείου, υπάρχει ένας δρόμος, ορατός όταν ο ουρανός είναι ανέφελος, τον ονομάζουν Γαλαξία. Απ' αυτόν τον δρόμο οι αθάνατοι, πηγαίνουν στο υπέροχο ανάκτορο που κατοικεί ο κύριος της Βροντής. Δεξιά και αριστερά στις στοές, πάντοτε ανοικτές, κατοικούν οι πρώτης τάξεως θεοί, ενώ εδω και εκεί υπάρχουν και οι δευτερεύοντες.''

Λίγοι γνωρίζουν την δράση του πέραν του Ελλαδικού χώρου. Ο ήρωας μας ταξίδεψε σε πολλές παράκτιες περιοχές της Μεσογείου :

- Στην Λιβύη, συγκεκριμένα στην Τίγγη ( σημερινή Ταγγέρη ) αναμετρήθηκε με τον, 60 πήχεων αδίστακτο γίγαντα Ανταίο, υιό του Ποσειδώνα και της Γαίας.

- Στην Αίγυπτο, εξόντωσε τον βασιλιά της χώρας Βούσιρη, γιό του Ποσειδώνα και της Λυσιανάσσης, αφού πρώτα είχε αιχμαλωτιστεί απο αυτόν και τον υιό του Αμφιδάμα.

- Στην Αιθιοπία εξόντωσε τον βασιλιά της χώρας Ημαθίωνα, υιό της Ηούς και του Τιθωνού και έδωσε τον θρόνο του στον αδερφό του Μέμνονα.

- Στον Καύκασο, απελευθέρωσε τον Προμηθέα αφού πρώτα σκότωσε τον αετό που του έτρωγε το συκώτι.

- Στην Φρυγία εξόντωσε τον ''μεγάλο φαγά και γερό ποτήρι'' αλλά και φονιά, Λιτυέρση, νόθο υιό του Μίδου.

- Συμμετείχε στην Αργοναυτική εκστρατεία μαζί με τον Θησέα και τον Ορφέα.

- Εφτασε μέχρι τα Γάδειρα, τα λεγόμενα Στενά του Γιβραλτάρ, προκειμένου να πιάσει το βόδια του Γηρυόνη. Διάνοιξε τον πορθμό των Ηράκλειων Στηλών, τις προηγουμένως αποκαλούμενες και Στήλες του Κρόνου.

- Απο την Ισπανία αφού έφτασε στην Ιταλία διευθέτησε και την κοίτη του ποταμού Τίβερη. Εκεί συνάντησε τον θηριώδη υιό του Ηφαίστου, Κάκο, τον οποίο και θριαμβευτικά εξολόθρευσε.

Μεταγενέστεροι μύθοι τον θέλουν να έχει ταξιδέψει και στις Ινδίες σε εκστρατεία παρόμοια με αυτή του Διονύσου.

Υπήρξε γενάρχης βασιλικών δυναστειών, οι λεγόμενοι Ηρακλείδες, με χαρακτηριστικότερη όλων τους Μακεδόνες. Απο τα ονόματα των υιών του, ονομάστηκαν φυλές ευρωπαικές όπως οι Κέλτες, οι Ιβηροι και οι Γαλάτες. Οταν πέρασε απο την Κελτική, προερχόμενος εξ' Ιβηρίας ίδρυσε την Αλησία. Συνάντησε όμως σθεναρή αντίσταση απο τους εκεί πληθυσμούς, τους οποίους και αντιμετώπισε. Ηταν όμως τόσοι πολλοί που εξάντλησε όλα τα βέλη του, έτσι επικαλέσθηκε τον πατέρα του για να τον βοηθήσει. Ο Ζευς λοιπόν προκάλεσε βροχή λίθων με τους οποίους ο Ηρακλής κατόρθωσε να τρέψει σε φυγή τους εχθρούς του. Λέγεται οτι αυτή είναι και η προέλευση των λίθων της πεδιάδας του Crau, η οποία βρίσκεται μεταξύ της Μασσαλίας και της κοιλάδας του Ροδανού. Η κόρη ενός βασιλέα ερωτεύθηκε τον ήρωα, με την οποία απέκτησαν ένα υιό, τον Γαλάτη για τους μεν, τον Κέλτην κατά άλλους. Από την χώρα της Ιστρίας, στο βερειοδυτικότερο άκρο της Αδριατικής, στις εκβολές του Τίμαυου, ο Ηρακλής έφερε τα μοσχεύματα αγριελιάς στην Ολυμπία, ώστε να δημιουργηθούν και οι πρώτοι κότινοι για τους στεφανίτες αγώνες.

Στο τέλος της ζωής του, στην Οίτη και ενώ καίγονται οι σάρκες του πάνω στον σωρό απο πεύκα που ο ίδιος είχε στήσει, σας μεταφέρω τα λόγια του κατά τον Σοφοκλή :

---- '' Ψυχή μου, μάζεψε τις δυνάμεις σου, προτού ξαναρχίσουν οι πόνοι και κλείσε με ατσάλι το στόμα μου, για να μην φωνάξω στην τελευταία αυτή δοκιμασία, που την περνώ με χαρά, αλλά χωρίς την θέληση μου '' ----

...τότε λοιπόν ένα σύννεφο σκέπασε τον ήρωα μας και μέσα σε δυνατές βροντές τον μετέφερε στον ουρανό. Η επίγεια πορεία του, είχε πλέον λάβει τέλος. Εκτοτε ζει με τους θεούς στον Ολυμπο και λαμβάνει ως σύζυγο του την κόρη της Ηρας, την Ηβη με την οποία απέκτησε δυο υιούς, τον Ανίκητο και τον Αλεξιάρη.

------------------------------------------

Πολλές πόλεις ονόμαστηκαν προς τιμήν του :

- Ηράκλεια η Ποντική, η σημερινή Karadeniz Ereğli, στην Τουρκία.

- Ηράκλεια Μινώα, Σικελία, κοντά στο Αγκριτζέντο ( Ακράγας ).

- Ηράκλεια Σιντικής, Βουλγαρία, Δήμος Πέτριτς.

- Ηράκλεια η Λευκανική, στον κόλπο του Τάραντα, Νότιος Ιταλία.

- Ηράκλεια η Μηδική, στο σημερινό Ιράν.

- Μόνοικος Ηράκλεια, το σημερινό κοσμοπολίτικο Μονακό δηλαδή, από όπου και το όνομα του πριγκηπάτου. Ακόμα και σήμερα το κύριο λιμάνι του Πριγκηπάτου ονομάζεται “Λιμάνι του Ηρακλέως”

Ο Ηρακλής μας, κατά τον Pottier, συμβολίζει την πάσχουσα και εργαζόμενη ανθρωπότητα, την αστείρευτη δύναμη συνδυασμένη με την καλοσύνη και τον δίκαιο που υφίσταται την τυραννία του δειλού και του κακού.

Η Αποθέωση του στην Ελλάδα υπήρξε παράγοντας για την λεγόμενη λατρεία/θεοποίηση των ηγεμόνων της Ελληνιστικής Περιόδου. Ο Μ.Αλέξανδρος, μετά θάνατον απεικονίζεται στην πρόσθια όψη των αργυρών τετραδράχμων, ως αγένειος Ηρακλής, ο οποίος πλέον είναι θεός της ρώμης. Στην Καρχηδόνα επίσης, ο Hamilcar Barca απεικονίζεται αντίστοιχα ως Μέλκαρτ. Στην Ρώμη, αφού ο Ηρακλής σκότωσε τον Κάκο, ίδρυσε βωμό στο μέρος εκείνο, τον Ara Maxima, όπου αργότερα λάβαινε χώρα η αγορά βοοειδών της Ρώμης, το Forum Boarium. Αργότερα ανεγέρθηκαν ναοί προς τιμήν του στην περιοχή, από τους οποίους σώζεται αυτός του Hercules Victor. Στο Μπεχιστούν του Ιράν, υπάρχει λαξευμένο άγαλμα προς τιμήν του και χρονολογείται απο την βασιλεία του Μιθριδάτη της Παρθίας του Α'.

Πρώτη και σύντομη Γεωμυθολογική προσέγγιση:

Εδώ χρειάζεται προσοχή ιδιαίτερη το όλο θέμα. Το πιο ίσως, χαρακτηριστικό αλλά και κατανοητό παράδειγμα, αποτελεί ο μύθος της Λερναίας Υδρας. Ο τόπος ταυτίζεται με την υδρογεωλογική συμπεριφορά των καρστικών πηγών της Λέρνης, της περιοχής τροφοδοσίας τους και την πηγή επικίνδυνων ασθενειών που δημιουργήθηκε από το έλος. Θα παραθέσω το επιστημονικό άρθρο στα σχόλια. Πέρα απο αυτό, το 2004, έξω απο τις Πύλες Ηλέκτρες στην Θήβα, ο έφορος αρχαιοτήτων των Θηβών Βασ. Αραβαντινός, ανακάλυψε μέσω ανασκαφών μια οικεία στην Καδμεία ( προιστορική ακρόπολη Θήβας ), η οποία πιστεύει πως είναι το σημείο που είδε ο Παυσανίας μπαίνοντας στην πόλη στα αριστερά του, δηλαδή, τον ναό του Ηρακλή με έργα του γλύπτη Αλκαμένη και τον οίκο του Αμφιτρύονα στον οποίο έζησε και ο Ηρακλής με τη γυναίκα του, Μέγαρα. Για όσους επιθυμούν διεξοδική έρευνα, ο σύνδεσμος του πλήρους άρθρου είναι της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ και θα παρατεθεί επίσης στα σχόλια. Για ορισμένους γεωεπιστήμονες οι εκστρατείες του Ηρακλή στην Βαλτική και στην Βόρεια θάλασσα, συνδέονται με την εξασφάλιση μετάλλων, ήλεκτρου αλλά και του εμπορίου. Ο Στράβων μάλιστα στα Γεωγραφικά, μας λέει οτι :

''πεπυσμένος ως έοικε, τον Ιβηρικόν πλούτον, εφ'ον και Ηρακλής εστράτευσε και οι Φοίνικες ΥΣΤΕΡΟΝ, οίπερ και κατέσχον την πλείστην αρχήν, μετά δε ταύτα Ρωμαίοι...''

Δηλαδη οτι πρώτα έφτασε ο Ηρακλής, άρα οι Μυκηναίοι. Επίσης στην έρευνα τους οι N.A Morner και B.Lindt, βάσει βραχογραφημάτων που παραπέμπουν σε μυκηναίους εμπόρους του 1750 π.Χ., συμπεραίνουν με την σειρά τους, οτι οι Μυκηναίοι έφτασαν στην Σουηδία ΠΡΙΝ απο τους Φοίνικες. Η άποψη αυτή ενισχύεται, κάπως, από το γεγονός του οτι πόλεις όπως η Cádiz ( Γαδειρα ) και η La Coruña έχουν ως οικόσημο τους, δραστηριότητες του Ηρακλή αλλά και την ίδρυση τους από τον ήρωα. Με την αναζήτηση μετάλλων συνδέονται και δυο άθλοι του, τα Βόδια του Γηρυόνη και τα Μήλα των Εσπεριδών που εξελίσσονται στην Δύση, μακρυά απο τον Ελλάδικό χώρο, επίσης οι συγκρούσεις του στην, πλούσια απο κοιτάσματα χρυσού και αργύρου, Ιβηρία ( Στράβων, Πλούταρχος ) οπως αναφέρθηκε πιο πάνω ως μύθος, αλλά και στην χώρα των Κελτών. Αναφέρεται επίσης οτι ο Ηρακλής έφτασε και στην Αορνο Πέτρα του Ινδου ποταμού, για την οποία μα γράφει ο Στράβων οτι στον Ινδο αλλα και στον Γάγγη, τα ποτάμια κατεβάζουν ψήγματα χρυσού.

----------------------

''...η προσωπική μου άποψη είναι οτι ενδεχομένως υπήρξε κάποτε κάποιος Ηρακλής, ο οποίος ολοκληρώνοντας κάποιες αποστολές ίσως να αποτέλεσε σημείο αναφοράς, με αποτέλεσμα πολλοί μύθοι να συνδεθούν με το όνομα του.''

Dr. Pamela Lawson - Adelphi University, Long Island, New York

----------------------

Τώρα όσον αφορά την σκηνοθεσία της απεικόνισης, οι βασικοί πυώνες είναι οι εξής:

-Σχετικά με την βασική ιδεά της μορφής του Ηρωα, βασίστηκε πρωτίστως στον Ηρακλη Lenbach. Πρόκειται για επιχρυσωμένο χάλκινο αντίγραφο πρωτοτύπου του 320 π.Χ. απο το Forum Boarium της Ρώμης ---> Ρώμη, Museo dei Conservatori 1265

- Για τις λεπτομέρειες της μυικής του διάπλασης, επιστρατεύθηκε το αντίγραφο του Λυσσιπικού Ηρακλή ή του Γλύκωνος, ο λεγόμενος και Ηρακλής Farnese , με τους ''ογκώδεις μυς και το ύφος κουρασμένου θηρίου'' όπως αναφέρει και ο Pottier ---> Nεάπολη 6001

-Η χαρακτηριστική γωνιώδης γενειάδα του, είναι βασισμένη στον Επιτραπέζιο Ηρακλή του Λυσίππου, ένα χάλκινο αγαλματίδιο απο την Πομπηία ---> Νεάπολη 2828

- Η λεοντή του με την χαρακτηριστική μακρυά και παχιά χαίτη, είναι εμπνευσμένη από τον, εδώ και 80 χρόνια εξαφανισμένο, Λέοντα του Ατλαντα ή αλλιώς Βερβερικό Λέοντα ---> Felis Leo Barbaricus / Johann Nepomuk Meyer, 1826

- Στο βάθος διακρίνεται ο Άτλας, η οροσειρά δηλαδή που εκτείνεται σε όλη την βορειοδυτική Αφρική, από το Μαρόκο μέχρι την Τυνησία, μέσω Αλγερίας.

Το έργο είναι διαστάσεων 25 x 18 εκ. και έχουν χρησιμοποιηθεί μολύβια HB, 2B, 5B, 6B, 8B και μαύρο Derwent Coloursoft.

Πηγές :

- Ηλίας Μαριολάκος - Ελληνική Γεωμυθολογία / 2018

- EGU, general assembly 2020 - Danae Thivaiou, Efterpi Koskeridou, Christos Psarras, Konstantina Michalopoulou, Niki Evelpidou,Giannis Saitis, and George Lyras. National and Kapodistrian University of Athens, Geology and Geoenvironment, Koropi, Greece.

- The Heracles Inscription from Behistun

- Carl Kerenyi - Η Μυθολογία των Ελλήνων / 2012

- Πάπυροι της Οξυρύγχου - 2075 - 16 / Αίγυπτος / 1934

- John Boardman - Ελληνική Πλαστική / Υστερη Κλασική Περίοδος

- Ken dowden - Δίας / Πανεπιστήμιο Birmingham

- Νικόλαος Κατσικούδης - Το Ελληνικό πορτρέτο, εικόνα και μήνυμα

- Jean Richepin - Ελληνική Μυθολογία / 1953

- MONACO - Monte Carlo. mc / information Port Hercule

Κωνσταντίνος Φάης

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ