Διαχείριση θυμού ή διαχείριση του εαυτού μου;

Σε ένα χωριό Ινδιάνων Τσερόκι ένας νεαρός Ινδιάνος πήγε να συμβουλευτεί τον σοφό γέροντα της φυλής. Μπήκε μέσα στη σκηνή και τον είδε να κάθεται ήρεμος, με τα μάτια κλειστά, σε μια κατάσταση γαλήνης και ισορροπίας που σε συνδυασμό με τις βαθιές ρυτίδες και τις ουλές από τις μάχες της νιότης του στο σκληρό δέρμα του σου έδειχναν ότι αυτός ο άνθρωπος είχε την απάντηση σε κάθε ερώτημα.

«Πλησίασε», του είπε και τον κάλεσε να κάτσει κοντά του.

Ο νεαρός Τσερόκι έκατσε οκλαδόν και μόλις ο γέροντας του ένευσε για να ακούσει το λόγο της επίσκεψης του, του είπε:

«Γέροντα, μέσα μου νιώθω ότι υπάρχουν δύο λύκοι. Ο ένας είναι καλός, υπομονετικός και τα μάτια του βγάζουν αγάπη και ηρεμία. Και ο άλλος είναι άγριος, δείχνει συνέχεια τα δόντια του και γρυλίζει, διψά για να βγάλει την οργή του. Και αυτοί οι λύκοι πολεμούν μέσα μου».

Ο γέροντας ένευσε με κατανόηση.

«Ποιος λύκος θα κερδίσει γέροντα»; Συνέχισε ο νεαρός Ινδιάνος.

«Αυτός που ταΐζεις», Απάντησε ο γέροντας.

Ο νεαρός Ινδιάνος της ιστορίας (όπως συμβαίνει και σε όλες τις ιστορίες) μπορεί να είναι ο κάθε ένας από εμάς. Και ο λύκος που έδειχνε τα δόντια του και τον έκανε να ανησυχεί είναι ο θυμός.

Όλοι θυμώνουμε. Οι θεωρίες της ψυχολογίας δεν έχουν συμφωνήσει απολύτως για τη φύση του θυμού. Κάποιες θεωρούν ότι ο θυμός είναι ένα δευτερογενές συναίσθημα και ότι προκύπτει σαν παράγωγο από κάποιο άλλο.Για παράδειγμα, κάποιος συνάδελφος αμελεί να κάνει μια σημαντική εργασία και συνειδητοποιώ ότι υπάρχει περίπτωση να υποστώ συνέπειες. Αγχώνομαι και στη συνέχεια θυμώνω ως αποτέλεσμα του άγχους μου. Άλλες απόψεις θεωρούν ότι ο θυμός είναι ένα πρωτογενές συναίσθημα. Όμως όποια οπτική και αν έχουμε ο θυμός μας προκύπτει όταν προκύπτει ένα από τα ακόλουθα:

Κάποιος ή κάτι μας εμποδίζει από το να πετύχουμε έναν στόχο μας (ακόμα και αν αυτό ς ο στόχος είναι η θέση που πρώτοι είδαμε για να σταθμεύσουμε ή που απλώς δεν υπάρχει διαθέσιμη).
Κάποιος ή κάτι απειλεί την αυτοεκτίμησή μας («αυτή μου έκλεψε τη θέση που είχα δει πρώτος. Δεν μπορώ ούτε μια θέση να διεκδικήσω).
Κάποιος ή κάτι παραβαίνει έναν προσωπικό μου κανόνα (Δεν μπορεί να χώνεσαι στη σειρά κάποιου).

Πλέον όταν θα θυμώσουμε στην ουρά ενός ταμείου ή στην προσπάθεια να βρούμε θέση να παρκάρουμε, όλοι θα γνωρίζουμε τί περίπου συνέβη! Και τελικά τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;

Συνήθως νομίζουμε πως έχουμε δύο επιλογές: η μία είναι να θυμώσουμε, να εξοργιστούμε και να ξεσπάσουμε. Η άλλη είναι να πνίξουμε, να καταπιέσουμε το θυμό μας. Αυτό το ονομάζουμε συχνά διαχείριση θυμού.

Η πρώτη επιλογή είναι να ξεσπάσουμε. Συχνά ακούμε πως είναι καλύτερα να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας παρά να τα κρατάμε μέσα μας και το ίδιο ακούμε και για το θυμό. «Ξέσπασα και ηρέμησα», λέμε πολλές φορές. Το θέμα είναι ότι ο θυμός μας δε λειτουργεί ακριβώς έτσι…

Έχετε δει πώς δημιουργούνται οι χιονοστοιβάδες; Μια σχετικά μικρή ποσότητα χιονιού τσουλά σε μια πλαγιά, επιταχύνει λόγω της βαρύτητας και στην πορεία της μαζεύει και άλλο χιόνι μέχρις ότου έχει μετατραπεί σε χιονοστοιβάδα με τρομακτικές συνέπειες για όποιον βρεθεί στην πορεία της. Όταν θυμώνουμε αφήνουμε μια χιονόμπαλα να κυλάει σε μια απότομη πλαγιά και κάθε φορά που κάνουμε χρήση του δικαιώματός μας να ξεσπάσουμε την ταϊζουμε, συμβάλλουμε στην ορμή της και τη μετατρέπουμε σε χιονοστοιβάδα. Αυξάνουμε την μάζα και την ταχύτητα της. Αυξάνουμε και δυναμώνουμε το θυμό μας.

Οι συναισθηματικές μας αντιδράσεις είναι σε ένα βαθμό συνήθειες. Και οι συνήθειες με τον καιρό ενισχύονται και αυτοματοποιούνται σε τέτοιο βαθμό που τις αποδεχόμαστε σαν να είναι η φύση μας. «Έτσι είναι, θυμώνει εύκολα και όταν θυμώνει γίνεται άλλος άνθρωπος», ακούμε συχνά από τον περίγυρο ανθρώπων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με μη λειτουργικό θυμό.

Η αλήθεια είναι πως το ξέσπασμα του θυμού απλώς θέτει τις βάσεις για το επόμενο ξέσπασμα. Και όταν οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν να ‘εκφράσεις το θυμό σου’ δεν εννοούν να βρίσεις ή να σπάσεις κάτι.

Η δεύτερη επιλογή είναι να μην εκφράσουμε το θυμό μας αλλά να τον καταπιούμε, σαν να καταπίνεις μια βόμβα δηλαδή η οποία όταν θα εκραγεί θα έχει ως θύμα της εμάς τους ίδιους καθώς ο οργανισμός μας θα έχει δεχτεί όλο το ωστικό κύμα της έκρηξης που κλείσαμε μέσα μας. Οι συνέπειες της εσωτερικής αυτής πίεσης έχουν όνομα γνωστό σε όλους: ψυχοσωματικά συμπτώματα. Δεν τσακώθηκα με κανέναν δεν έσπασα κάποιο αντικείμενο, δε διεκδίκησα όμως και τίποτα, με αποτέλεσμα να κερδίσω ένα ταλαιπωρημένο νευρικό σύστημα και οργανισμό.

Όποια από τις δύο λύσεις και αν επιλέγουμε πάντα υπάρχει θύμα και αρνητικές συνέπειες. Με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στα θύματα ας συγκαταλλέγουμε πάντα και τον εαυτό μας. Η διαχείριση θυμού δε συμφέρει!

Αν ούτε να ξεσπάσουμε την οργή μας προτείνεται, αλλά ούτε και να την κρατήσουμε μέσα μας, τότε ποια λύση θα μπορούσε να υπάρξει;

Όσο αδιανόητο και αν ακούγεται σε κάποιους που έχουν στενές σχέσεις με την τσαντίλα, η κατεύθυνση που μπορεί να έχει η προσπάθειά μας είναι να μην εξοργιζόμαστε. Είναι αδύνατον να μη θυμώνουμε κάποιες φορές καθώς αυτό θα έδειχνε ότι δε μας ενδιαφέρει τίποτα στη ζωή, όμως ο θυμός και η οργή όπως τα προσεγγίζει η ψυχολογία είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα. Το ζητούμενο δεν είναι να μη θυμώνουμε αλλά να θυμώνουμε με έναν τρόπο που ναμην βάζει σε κίνδυνο τους στόχους μας, τις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους ή την υγεία μας. Σας έχει συμβεί ποτέ να ενοχληθείτε πολύ που κάποιος άργησε σε μία συνάντησή σας αλλά να μη θέλετε να: Α) τον βρίσετε ή να τον προσβάλετε Β) να του κάνετε κακό Γ) να κόψετε συνεργασία/σχέση μαζί του, αλλά να του εκφράσατε την ενόχλησή σας και να μπορέσατε να συζητήσετε το πρόβλημα; Αν ναι τότε έχετε εμπειρία του τί είναι υγιής θυμός. Αν όχι, τότε διαβάστε γρήγορα την προτελευταία παράγραφο, αν και πάω στοίχημα πως ήδη τσαντιστήκατε με τις χαζομάρες που γράφει αυτό το άρθρο και κάνετε κάτι άλλο.

psychopedia

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ