Η αναξιοπιστία της μνήμης

Η μνήμη ως εργαλείο για να εξετάσουμε τα περασμένα και να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα είναι εξαιρετικά αναξιόπιστο στοιχείο. Η μνήμη δεν καταγράφει ένα γεγονός αλλά μόνο την εντύπωσή μας σε σχέση με το γεγονός. Έστω ότι κοιτάξω ένα δένδρο από μια οπτική γωνία και ο κορμός του, όπως φαίνεται από αυτή την οπτική γωνία, μοιάζει υγιής. Ας υποθέσουμε ότι ο κόρμος έχει καψαλιστεί από την πίσω μεριά του σε σχέση με την θέση από την οποία τον παρατηρούμε. Η μνήμη μου από τον κορμό με πληροφορεί ότι πρόκειται για ένα υγιές, όχι ταλαιπωρημένο δένδρο. Όσο και αν εξετάσω τη μνήμη μου δεν είναι δυνατόν να καταλήξω σε κανενός άλλου είδους συμπέρασμα. Αντίθετα η ζωντανή, τωρινή εξεταση του του ίδιου του δένδρου είναι δυνατόν να μου δώσει στοιχεία για μια πιο σωστή αντίληψη της κατάστασης. Αν γυρίσω γύρω γύρω από το δένδρο, αποκαλύπτεται η καψαλισμένη του μεριά και αμέσως η εντύπωση αλλάζει.

Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με  θέματα που άπτονται των πέντε αισθήσεών μας.

Αν πάνω σε μια συζήτηση κάποιος μου πει “ρε συ τώρα με πατρονάρεις”, το ηχητικό ερέθισμα γίνεται ένα με την ερμηνεία  που του δίνω εγώ (“μα είναι άδικο αυτό για το οποίο με κατηγορεί”) και αυτό το σύμπλοκο του γεγονότος και της οπτικής/διαμόρφωσης/κοσμοθεωρίας μου αποθηκεύεται ως μια μνήμη. Προσπαθώντας εκ των υστέρων, ανακαλώντας τη μνήμη αυτή, να ελέγξω τι ακριβώς συνέβησε βρίσκομαι μπροστά στην ετυμηγορία μου για το γεγονός και όχι μπροστά στο ίδιο το γεγονός και έτσι η εξέταση της μνήμης μου είναι η διαιώνιση της ετυμηγορίας μου, της διαμόρφωσής μου (των προκαταλήψεών μου, των ιδεών μου, των εμμονών μου κλπ). Αντίθετα τη στιγμή του γεγονότος έχω τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή να γυρίσω στο ίδιο το γεγονός, να το ψηλαφίσω και να βρω τι συμβαίνει, ανεξάρτητα από την διαμόρφωσή μου. Μήπως τελικά αυτό που συνέβησε δεν ήταν τίποτα άλλο παρά απλώς πέντε λέξεις (“ρε συ τώρα με πατρονάρεις”), μια σκέψη, εκφρασμένες ηχητικά; Δεν ήταν κάτι παρόμοιο με το παράφωνο τραγούδι του γλάρου;

jorgekapa

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ