Η αυτοκτονία του Αλέξανδρου Κορυζή (18 Απριλίου 1941)

Αλέξανδρος Κορυζής 

Σχολιάζει  ο Αθηναίος Ιστορικός (τα βιογραφικά στοιχεία προέρχονται από την wikipedia)

Επαγγελματική σταδιοδρομία (1903-1932)

Ήταν γιος του Γεωργίου Κορυζή, παλαίμαχου πολιτικού που διετέλεσε βουλευτής Τροιζηνίας και δήμαρχος Πόρου, εγγονός του Σταματίου Κορυζή (1815-1898), πληρεξούσιου βουλευτή Τροιζηνίας και δισέγγονος του Γεωργίου Κορυζή, αγωνιστή του 1821. Η μητέρα του, Αικατερίνη, το γένος Αθανασίου Μισυρλή, κατάγονταν από την Πύλο και ήταν ανιψιά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Ο Κορυζής πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στον Πόρο. Στα επτά του χρόνια έμεινε ορφανός από μητέρα, γεγονός που είχε αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1901-1905) και σε πολύ νεαρή ηλικία διορίστηκε το 1903 στη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, όπου σημείωσε ταχεία άνοδο στην ιεραρχία, υπηρετώντας κυρίως στην Επιθεώρηση και στο τμήμα Οργάνωσης. Από το 1915 συνέβαλε στην οργάνωση κλάδου αγροτικής πίστης στην Εθνική Τράπεζα, από την απόσπαση του οποίου προήλθε αργότερα η Αγροτική Τράπεζα (1929) της οποίας διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του διοικητικού της Συμβουλίου.

Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, αρχικά ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του πυροβολικού, και στη συνέχεια, αποφοιτώντας της σχετικής σχολής, έφεδρος υπολοχαγός πυροβολικού, όταν και στο τέλος, (1914), παρασημοφορήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος και με άλλα αναμνηστικά μετάλλια από τον Βασιλέα Κωνσταντίνο Α΄. Μετά τη λήξη των πολέμων ανέλαβε τμηματάρχης της ΕΤΕ και το 1919 γενικός επιθεωρητής. Από τη θέση αυτή, επί κυβερνήσεως Ε. Βενιζέλου, υπήρξε οικονομικός σύμβουλος του Υπάτου Αρμοστή στη Σμύρνη, Α. Στεργιάδη, την περίοδο 1919-1920 ιδρύοντας παράλληλα το υποκατάστημα της ΕΤΕ Σμύρνης. Αργότερα συνέβαλε στην ίδρυση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού, (ΑΣΟ), του οποίου διετέλεσε πρώτος πρόεδρος (1925-28). Στις 12 Μαΐου του 1928 ανέλαβε υποδιοικητής της ΕΤΕ μετά την παραίτηση του Εμμ. Τσουδερού προκειμένου εκείνος εκλεγεί και διορισθεί υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Την εποχή εκείνη κατ΄ εντολή της τότε κυβέρνησης ο Α. Κορυζής συνέταξε το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου που αποτέλεσε στην ουσία και τον πρώτο συντονιστικό οικονομικό δημόσιο φορέα της Ελλάδας στην οικονομική πολιτική.

Πολιτική Σταδιοδρομία (1933- 1940)

Μετά την αυθημερόν καταστολή του κινήματος του Ν. Πλαστήρα, (6 Μαρτίου 1933) όπου και ανέλαβε για λίγες ημέρες η κυβέρνηση Α. Οθωναίου, ο Α. Κορυζής διορίστηκε υπουργός Οικονομικών (6-10 Μαρτίου 1933) και στη συνέχεια επανήλθε στη θέση του. Την επομένη της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος του Μεταξά (4 Αυγούστου 1936)), στις 5 Αυγούστου του 1936, διορίστηκε υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως όπου και παρέμεινε στη θέση αυτή επί τρία σχεδόν συνεχή χρόνια (ως τις 12 Ιουλίου 1939), όταν υπέβαλε παραίτηση, η οποία έγινε δεκτή. Σημειώνεται ότι κατά την υπουργία του αυτή η προσφορά του κρίθηκε ιδιαίτερα σημαντική ιδιαίτερα σε νομοθετικές ρυθμίσεις θεμάτων που απευθύνονταν στη λαϊκή βάση και αφορούσαν διοικητικό τομέα και κοινωνικής πρόνοιας τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο π.χ. νοσοκομείων και κοινωνικών κέντρων.

Στη συνέχεια στις 9 Αυγούστου του ίδιου έτους διορίστηκε διοικητής της ΕΤΕ, μετά τον θάνατο του προκατόχου της θέσης αυτής Ι. Δροσοπούλου. Με τον θάνατο του Μεταξά, τον Ιανουάριο του 1941 και διαρκούντος του πολέμου, ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ τον επέλεξε και τού ανέθεσε απευθείας την πρωθυπουργία της Ελλάδας (29 Ιανουαρίου 1941), αποκλείοντας έτσι τους πρωτοκλασάτους υπουργούς του μεταξικού καθεστώτος και όχι μόνο. Σημειώνεται ότι την εποχή του διορισμού του ήταν εκτός πολιτικής σκηνής, πλην όμως η ακεραιότητα του χαρακτήρα του, η προσωπικότητά του και το ήθος του, για τα οποία έχαιρε μεγάλης εκτίμησης απ΄ όλες τις πολιτικές παρατάξεις, συνέβαλαν ιδιαίτερα στην βασιλική επιλογή και προτίμησή του από τους πρωτοκλασάτους του Ι. Μεταξά.

Ο Α. Κορυζής αποδεχθείς τον διορισμό ανέλαβε πρωθυπουργός καθώς και πρόεδρος του υπουργικού Συμβουλίου, υπουργός Εξωτερικών, υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, υπουργός Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας καλύπτοντας έτσι όλες τις υπουργικές θέσεις του Ι. Μεταξά, χωρίς βεβαίως για λόγους σκοπιμότητας να προβεί σε αλλαγές του υπουργικού συμβουλίου. Το δε μήνυμά του προς τον ελληνικό λαό υπήρξε ιστορικό, κατά το οποίο και είχε πλήρη αντίληψη του "Γολγοθά" που αναλάμβανε και που θα κατέληγε σε θυσία. Για τον Μακ Βη, «Ο Κορυζής είναι ένας ευυπόληπτος και έμπειρος οικονομολόγος και διαχειριστής, ένας δημόσιος άνδρας και όχι ένας πολιτικάντης, μελος της ομάδας που στήριξε τον Μεταξά, αλλά και με φίλους εκτός ομάδας, ένας βασιλόφρων τον οποίο δεν μισούν οι Βενιζελικοί. Επιπροσθέτως είναι άνθρωπος του βασιλιά...». Ο διευθυντής της Near East Foundation στην Ελλάδα Λερντ Άρτσερ, τον χαρακτηρίζει ως έναν ευσυνείδητο,ισχυρό, αυτοδημιούργητο άνδρα, μεγάλης αξιοπρέπειας, που περιφρονούσε τους κομματάρχες και τους ελιγμούς τους. Αντίθετα ο Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα Μάικλ Πάλερετ θεωρούσε τον Κορυζη ως αδύνατο χαρακτήρα, και άτομο χωρίς προσωπικότητα.

Η μεγάλη στιγμή του Κορυζή (Το δεύτερο "ΟΧΙ")

Στις 6 Απριλίου του 1941, ο Κορυζής, πιστός στην παρακαταθήκη του προκατόχου του, απέρριψε το αίτημα των Γερμανών για απομάκρυνση των βρετανικών δυνάμεων από την Ελλάδα απορρίπτοντας το τελεσίγραφο που του επέδωσε ο Γερμανός πρεσβευτής Έρμπαχ-Σένμπεροχ, μισή ώρα μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής κατά σαφή παράβαση της σχετικής Σύμβασης της Χάγης, όπου υπ' αυτές τις συνθήκες ο πόλεμος χαρακτηρίζεται "αιφνίδιος".

Η Αυτοκτονία και το πιστοποιητικό θανάτου του (18 Απριλίου 1941)

Μια από τις πρώτες τραγωδίες που προκάλεσε ο Ελληνογερμανικός Πόλεμος του 1941 ήταν η αυτοκτονία του πρωθυπουργού Αλεξάνδρου Κορυζή στο σπίτι του, το μεσημέρι της 18ης Απριλίου, εννιά ημέρες πριν από την είσοδο των Γερμανών στην πρωτεύουσα. Οι λόγοι της αυτοκτονίας παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αδιευκρίνιστοι έως σήμερα. Νωρίτερα την ίδια ημέρα ο Κορυζής είχε συμμετάσχει σε πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη στη «Μεγάλη Βρετανία» στην οποία, παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Β’, εξετάστηκαν οι στρατιωτικές εξελίξεις και διαπιστώθηκαν τα τραγικά αδιέξοδα της Ελλάδας. Τόσο σε αυτή την περίσταση όσο και σε προηγούμενες που αφορούσαν τη γερμανική εισβολή ο πρωθυπουργός είχε επιδείξει καταφανή αδυναμία να συνεισφέρει στην εξεύρεση λύσεων, κάτι το οποίο είχε αναγνωρίσει και ο ίδιος. 

το πιστοποιητικό θανάτου του Κορυζή

Το κλειδί όμως για την ερμηνεία της αυτοκτονίας φαίνεται ότι αφορά ένα επεισόδιο που συνέβη κατά την υποδοχή του Γεωργίου στην είσοδο του ξενοδοχείου, πριν αρχίσει η σύσκεψη, όταν ο τελευταίος παρέσυρε τον Κορυζή στην εσοχή προ της εισόδου και του απευθύνθηκε σε αυστηρό ύφος, χωρίς πάντως να έχει εξακριβωθεί τι ακριβώς του είπε (μαρτυρία του δικηγόρου Δημητρίου Κοπανίτσα, τότε έφεδρου ανθυπολοχαγού και αυτόπτη μάρτυρα του επεισοδίου που κατατέθηκε δημόσια στις 8 Απριλίου 2009). Το επεισόδιο αυτό, σε συνδυασμό με την άρνηση του βασιλιά να τον απαλλάξει από τα καθήκοντά του έκλιναν την πλάστιγγα προς την αυτοκτονία. Η ψυχολογική κατάσταση του Κορυζή είχε ήδη επιβαρυνθεί από την άκαιρη (έμμεση) γνωστοποίηση στους Άγγλους από φιλικό του πρόσωπο της απόφασης για την αναχώρηση του βασιλιά και της κυβέρνησης για την Κρήτη. Η απόφαση αυτή δεν έπρεπε να αποκαλυφθεί στους Άγγλους πριν από την έναρξη της αποχώρησης του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα η πρόωρη γνωστοποίησή της να θεωρηθεί ότι υπέσκαπτε τον κοινό αγώνα. Φαίνεται μάλιστα ότι το επεισόδιο στην είσοδο της «Μεγάλης Βρετανίας» μεταξύ του βασιλιά και του πρωθυπουργού αφορούσε ακριβώς αυτή την αποκάλυψη.
Μια ακόμη ενδιαφέρουσα πληροφορία αφορά το πιστοποιητικό θανάτου του Κορυζή (στη φωτογραφία), το οποίο εκδόθηκε μόλις στις 25 Σεπτεμβρίου, δηλαδή σχεδόν πέντε μήνες αργότερα, και μάλιστα μετά από δήλωση ενός υπαλλήλου της Εθνικής Τράπεζας και χωρίς να αναφέρεται αιτία θανάτου! 

(Ενδιαφέροντα στοιχεία για τα γεγονότα αυτά περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Νικολάου Σοϊλεντάκη, Η αφελής Ελλάς, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2010, σελ. 82-94).

istorikathemata

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ