φίλες και φίλοι
ΕΙΧΑ μάθει στο σχολείο ότι η θεά Δήμητρα και ο θεός Διόνυσος (Δημήτηρ και Διώνυσος στην Ιλιάδα) δεν συγκαταλέγονταν μεταξύ των δώδεκα θεών του Ολύμπου. Πριν λίγα λεπτά της ώρας ψάχνοντας στο διαδίκτυο είδα με έκπληξη ότι η θεά Δήμητρα είναι μία των δώδεκα θεών. Μεγάλο, αδιανόητο ατόπημα. Γιατί είναι ατόπημα; Ποιος θεός απομακρύνθηκε και τη θέση του πήρε η Δήμητρα; Γιατί αυτή και όχι ο Διόνυσος;
ΓΙΑΤΙ είναι ατόπημα; Οι θεοί του Ολύμπου είναι όλοι συγγενείς μεταξύ τους. Όποιος κι όποια δεν είναι συγγενής με αυτούς, δεν ανήκει σε αυτούς, είναι ξένος ή ξένη (ή εχθρός ή φιλοξενούμενος). Η Δήμητρα δεν έχει την παραμικρή συγγενική σχέση με τους θεούς του Ολύμπου. Ο Διόνυσος όμως έχει – κι όμως, προτιμήθηκε η Δήμητρα όχι ο Διόνυσος! Όπως δημιουργήθηκε συγγενική σχέση του Διονύσου με τον Δία, επινόηση ασφαλώς, κατά τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να δημιουργηθεί και για την Δήμητρα. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε.
ΕΑΝ ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στις συγγενικές σχέσεις των θεών του Ολύμπου, θα παρατηρήσουμε ότι οι περισσότερες συγγενικές σχέσεις είναι επινοήσεις. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου είναι μια διευρυμένη οικογένεια. Πριν εξετάσουμε προσεκτικά τις σχέσεις μέσα σε αυτήν την οικογένεια, ας θέσουμε τα παρακάτω ερωτήματα. Πότε διαμορφώθηκε, πότε ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση αυτής της οικογένειας; Από ποιους έγινε; Ποιες είναι οι πηγές μας; Ποιοι λάτρευαν τους δώδεκα θεούς; Και τι σημαίνει αυτή η λατρεία;
Ο Ηρόδοτος γράφει ότι οι θεοί είναι πλάσματα της φαντασίας των ποιητών της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Αυτά τα κείμενα είναι οι βασικές μας πηγές. Οι ποιητές ήταν κληρονόμοι μιας μακραίωνης προφορικής ποιητικής παράδοσης κι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ανατρέξουμε στο απώτερο παρελθόν για να βρούμε τις αρχές της διαμόρφωσης αυτής της θεϊκής οικογένειας. Είναι βέβαιο ότι η διαμόρφωση του δωδεκάθεου, φίλες και φίλοι, ήταν μια διαδικασία που διήρκεσε πολλές χιλιάδες χρόνια. Ολοκληρώθηκε κατά την γεωμετρική (900-700 π. Χ.) και κατά την αρχαϊκή (700-500), όταν τα κείμενα που έχουμε σήμερα πήραν την τελική τους μορφή.
ΤΟ μεγάλο ζήτημα που εγείρεται και που σκανδαλίζει όλους και όλες είναι το γιατί, ενώ μεταξύ των θεών υπάρχει θεός της ζωοκλοπής, ο Ερμής, υπάρχει ο θεός της κτηνοτροφίας και των επιζωοτιών, ο Απόλλων (ήταν ο αγελαδάρης που φρόντιζε και βόσκαγε στις πλαγιές των ορέων της Πιερίας τις αθάνατες δαμάλες των θεών – αυτές τις δαμάλες του έκλεψε ο Ερμής), ενώ ο Ήλιος στην Οδύσσεια είναι ένας μεγάλος αγελαδοτρόφος , η θεά της καλλιέργειας των δημητριακών και ο θεός της καλλιέργειας του αμπελιού λάμπουν με την απουσία τους; Δεν ήταν επειδή δεν υπήρχαν συγγενικές σχέσεις – θα μπορούσαν να επινοηθούν, τόσες και τόσες επινοήθηκαν, όπως θα δούμε στη συνέχεια! Μία και μόνο μία εξήγηση υπάρχει. Οι θεοί του Ολύμπου είναι ποιμένες, δεν έχουν καμία απολύτως σχέση ούτε με την καλλιέργεια των δημητριακών ούτε με την καλλιέργεια του αμπελιού.
ΑΣ δούμε τώρα την θεϊκή οικογένεια του Ολύμπου. Έχουμε πέντε αδέρφια: Ζεύς, Ήρα, Ποσειδών, Εστία και Άδης. (Αυτός ο τελευταίος εκτοπίστηκε και τη θέση του πήρε η ξένη Δήμητρα). Ο Ζεύς, ο Ποσειδών και ο Άδης χωρίζουν τα τσανάκια τους. Ο Ζεύς πήρε τον ουρανό και τη γη, ο Ποσειδών τα επίγεια νερά και τις θάλασσες, ο Άδης πήρε την περιοχή όπου πηγαίνουν οι νεκροί. Γιατί η Ήρα και η Εστία δεν πήραν τίποτα, γιατί δεν συμμετείχαν στη μοιρασιά της πατρικής περιουσίας; Η ποιμενική πατρική περιουσία, τα βοσκοτόπια, μοιράζονταν μεταξύ των γιων , δεν τα έπαιρνε όλα ο πρωτότοκος, αυτή ήταν ο αρχαιοελληνικός τρόπος μοιρασιάς της πατρικής περιουσίας – οι κόρες δεν έπαιρναν τίποτα. Παντρεύονταν και πήγαιναν στο γένος του συζύγου τους. Η μοιρασιά δημιουργούσε πολλά προβλήματα- κάποιος έπαιρνε το καλύτερο κομμάτι (Ζεύς), κάποιο το χειρότερο (Άδης). Δεν ήταν όμως αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα, άλλο ήταν: η συνεχής κατάτμηση της περιουσίας και η διαρκής μείωση της έκτασής της. Εάν έχω 600 στρέμματα, οι τρεις γιοι μου θα πάρουν από 200. Οι τρεις γιοι του ενός από αυτούς θα πάρουν από 60, λέμε τώρα, οι επόμενοι από 20, οι επόμενοι από 7 – τον πούτσο κλαίγανε. Μέσα σε τρεις γενιές, ένα ισχυρό και πλούσιο γένος εξαφανιζόταν! Αυτά που γράφω είναι το κλειδί της κατανόησης της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Πώς θα μπορούσε να αποτραπεί η μείωση της περιουσίας; Ένας και μόνο ένας τρόπος υπήρχε:η αρπαγή της γης των άλλων. Πώς; Εδώ σταματώ – άλλο είναι το θέμα μας.
Η Ήρα αντί να πάει σε άλλο γένος, μένει στο δικό της και παντρεύεται στον αδερφό της, τον Δία. Εδώ αγγίζουμε το μέγα θέμα της ποιμενικής αιμομιξίας. Δεν θα ασχοληθούμε όμως σήμερα με αυτό. Να σας θυμίσω μόνο ότι όταν ο Οδυσσεύς επισκέπτεται τον Αίολο, τον βρίσκει να παντρεύει τους έξι γιους του με τις έξι κόρες του! Η Εστία μένει κι αυτή στο ίδιο γένος αλλά δεν παντρεύεται ποτέ! Θεά στο ράφι! Θεϊκιά γεροντοκόρη! Προσπάθησαν να τη γαμήσουν ο αδερφός της Ποσειδών και ο ανεψιός της ο Απόλλων αλλά δεν τα κατάφεραν.
Ο Ζεύς και η αδερφή του Ήρα κάνουν δύο παιδιά: τον Άρη και τον Ήφαιστο. Εάν ο Ζεύς είναι προσωποποίηση της ισχύος και της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος, η ισχύς είναι αδιανόητη χωρίς τον πόλεμο (Άρης) και χωρίς τα όπλα – ο θεός Ήφαιστος είναι ο οπλουργός των θεών, ο θεός της κατασκευής όπλων – όπλα κατασκευάζει, όχι εργαλεία! Η Αθηνά είναι κόρη του Δία – την έκανε χωρίς γυναίκα, όπως η Παναγία μας έκανε τον Χριστούλη μας χωρίς άντρα! Να λανθάνει άραγε η επιθυμία της αυτοαναπαραγωγής, της αναπαραγωγής με τη βοήθεια της τεχνικής και της επιστήμης, με την κλωνοποίηση; Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία.
ΚΑΙ τώρα φτάνουμε στο μείζον ζήτημα της ποιμενικής πολυγυνίας. Ο Ζεύς, ο ισχυρότερος αδερφός, κάνει με την Μαία τον Ερμή, με τη Λητώ τον Απόλλωνα και την Αρτέμιδα και με την Διώνη την Αφροδίτη. Έκανε κι άλλα πολλά παιδιά, θεούς και ημίθεους, με άλλες γυναίκες, θεές και θνητές. (Ο Πρίαμος είχε πενήντα παιδιά – άρα θα πρέπει να είχε πάνω από 8 γυναίκες! Ο βασιλιάς του Μαρόκου σήμερα έχει 365 γυναίκες! Κατάλοιπο προφανέστατα της αραβικής ποιμενικής πολυγυνίας). Άλλο μεγάλο σκάνδαλο! Καθόλου σκάνδαλο, εάν κατανοήσουμε την ποιμενική πολυγυνία ως οικονομικό και κοινωνικό φαινόμενο του ποιμενισμού. Όταν ο ποιμενισμός εγκαταλείφθηκε, η συμπεριφορά αυτή του Διός κατά την κλασική εποχή και μετά ενοχλούσε πολλούς και πολλές – και τι δεν του προσήψαν! Ανήθικο τον είπαν, ερωτύλο (γαμιά, γαμίκουλα, μπήχτη) τον είπαν – και τι δεν τον είπαν! Ποια είναι όμως η προέλευση της ποιμενικής πολυγυνίας;
ΜΕ την μοιρασιά της πατρικής περιουσίας, των πατρικών βοσκοτόπων, τα διαθέσιμα λιβάδια περιορίζονταν με αποτέλεσμα τα ζώα να μην τρέφονται καλά, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός τους. Μιας και το κρέας ήταν η βασική τροφή του ποιμενικού γένους, η έλλειψη της τροφής δημιουργούσε ανυπέρβλητα εμπόδια στην διαιώνιση, στην ίδια την ύπαρξή του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι λέξεις στενός και στόνος (στεναγμός, βογκητό, βάσανο) έχουν την ίδια ετυμολογία. Η στενοχωρία των βοσκοτόπων προκαλούσε την στενοχώρια! Η μόνη λύση ήταν στην αρχή η κλοπή των ζώων του γειτονικού γένους και μετά η ληστεία, η ληστρική επιδρομή, η αρπαγή ζώων μετά φόνου. Νικούσε, ήταν ισχυρό και πλούσιο όποιο γένος διέθετε τους περισσότερους πολεμιστές, ήρωες με άλλα λόγια. Μέσω της πολυγυνίας ο ποιμενάρχης έκανε πολλούς γιους και τις γυναίκες τις εξασφάλιζε με απαγωγές γυναικών. Να γιατί ο μεγαλύτερος απαγωγέας γυναικών είναι ο Ζεύς! Είναι ο θεός της απαγωγής γυναικών! Η πολυγυνία απαντάται σε όλους τους ποιμενικούς λαούς – δεν υπάρχει η παραμικρή εξαίρεση, ας μην το ξεχνάμε.
ΟΣΟΙ και όσες ασχολούνται με την συγκριτική μυθολογία και θρησκειολογία δέχονται ότι η Αθηνά, ο Ποσειδών, ο Ήφαιστος, ο Απόλλων, η Άρτεμις, η Αφροδίτη δεν είναι ελληνικής καταγωγής θεότητες – και δεν είναι οι μόνες. Η ετυμολογία τους παρουσιάζει ανυπέρβλητες δυσκολίες. Οι θεότητες αυτές ήταν θεότητες των προελληνικών αγροτικών κοινοτήτων, όπως η Δήμητρα και ο Διόνυσος. Τις θεότητες αυτές τις υιοθέτησαν οι ποιμένες και τις ενέταξαν στη θρησκεία τους επινοώντας συγγενικές σχέσεις. Στο σημείο αυτό αγγίζουμε ένα άλλο μείζον ζήτημα: της τάσης, της ικανότητας της ποιμενικής Κυριαρχίας να αφομοιώνει θρησκευτικά και άλλα πολιτισμικά στοιχεία – μια πρακτική που όχι μόνο εγκατέλειψε αλλά ανέπτυξε και εξέλιξε τις επόμενες χιλιετίες – αυτό δεν έκανε και η φεουδαρχική Κυριαρχία, αυτό δεν κάνει καθημερινά η καπιταλιστική Κυριαρχία; Ζήτημα μέγα και ανεξερεύνητο!
ΟΣΟ περνάνε τα χρόνια ολοένα και περισσότεροι ιστορικοί και αρχαιολόγοι δέχονται ότι κατά τους σκοτεινούς χρόνους αναβίωση και επικράτησε ο ποιμενισμός, ο ποιμενικός τρόπος παραγωγής. Η στενότητα του χώρου τους ανάγκασε να τον εγκαταλείψουν. Να ποια είναι η υλική βάση αυτής της ανάγκης. Ενώ για την εκτροφή μίας αγελάδας χρειάζονται δέκα στρέμματα, κι ενώ μία αγελάδα δεν παρέχει τροφή για μία οικογένεια, δέκα στρέμματα καλλιεργημένης γης παρέχει ένα αρκετά μεγάλο μέρος της τροφής της οικογένειας. Η μέση έκταση γης που κατείχε μια οικογένεια στην αρχαία Ελλάδα, η οποία εξασφάλισε την διατροφή της, ήταν γύρω στα 40 με 50 στρέμματα. Εάν είσαι ποιμένας και διαθέτεις αυτή την έκταση, θα πεθάνεις από την πείνα – πενία και πείνα έχουν την ίδια ετυμολογία! Κι ενώ αγάπη σημαίνει πολλή τροφή, μίσος σημαίνει μείωση της τροφής και ο λοιμός και ο λιμός σχετίζονται ετυμολογικά με τη λέξη (ο)λίγος!
ΚΑΤΑ την γεωμετρική εποχή αρχίζει η εγκατάλειψη του ποιμενισμού και η στροφή στην καλλιέργεια της γης. Οι αγροί από λιβάδια έγιναν καλλιεργημένη γη! Πώς όμως θα καλλιεργηθεί μια τόσο μεγάλη έκταση; Με τη χρήση των δούλων! Η χρήση των δούλων είναι επινόηση και δημιούργημα των ποιμένων που στράφηκαν στην καλλιέργεια της γης. Όταν στράφηκαν προς αυτήν, το δωδεκάθεο είχε διαμορφωθεί. Η Δήμητρα και ο Διόνυσος δεν εντάχθηκαν σε αυτό, μιας και ήταν λαϊκής προέλευσης. Και ενώ οι αριστοκράτες γαιοκτήμονες στράφηκαν προς της καλλιέργεια του αμπελιού, που με τις εξαγωγές τους αύξανε τον πλούτο και την ισχύ – να γιατί ο Διόνυσος είναι γιος του Διός! – αδιαφόρησαν για την καλλιέργεια των δημητριακών, τα οποία εισήγαγαν από τον Πόντο (τη σημερινή νότια Ουκρανία) και από την Αίγυπτο. Για να εξωραϊστεί η κατάσταση, έδιωξαν τον Άδη, τον θεό των νεκρών και του θανάτου και στη θέση του έβαλαν την Δήμητρα! Συγχαρητήρια!
ΟΙ δώδεκα θεοί του Ολύμπου δεν είναι τίποτα άλλο παρά η προσωποποίηση των επιθυμιών των μελών μιας ισχυρής και πλούσιας ποιμενικής οικογένειας, Θα ήθελαν να ζουν και να υπάρχουν όπως οι θεοί, τα πλάσματα της φαντασίας τους. Να είναι ισχυροί, πλούσιοι και αθάνατοι. Καταγράφεται η γέννηση της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος, του εντονότερου χαρακτηριστικού της δυτικής Κυριαρχίας, του δυτικού πολιτισμού. Ένα πρωινό θα εξετάσουμε τη σχέση της επιθυμίας της αύξησης της ισχύος με τη δυτική φιλοσοφία. Ω, θα έχουμε πολλά να πούμε και να σκεφτούμε!
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ
Ότι θέλετε λέτε έχετε ξεφύγει εντελώς.
ΑπάντησηΔιαγραφή