ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ – ΟΛΥΜΠΙΕΙΑ

Βάσω Δενδροπούλου

Στις 19 του Μουνιχιώνα γιορτάζονταν τα Ολυμπιεία, προς τιμή του Ολύμπιου Δία και πιθανότητα είχαν καθιερωθεί από τον Πεισίστρατο, στο δεύτερο ήμισυ του 6ου π.χ αιώνα όταν θεμελίωσε και τον κολοσσιαίο ναό κοντά στον Ιλισσό. Ο ναός αυτός ήταν σχεδιασμένος σε ιωνικό ρυθμό και είχε ίδιο μέγεθος με τους μεγάλους ναούς της Εφέσου, της Σάμου και της Μιλήτου που είχαν κτισθεί την ίδια περίοδο. Το έργο διακόπηκε μετά την πτώση της τυραννίας και το οικοδόμημα συμπλήρωσε ο αυτοκράτορας Ανδριανός. Η γιορτή όμως, συνέχισε να τελείται τηνίδια ημέρα, που πιθανότητα ήταν και η επέτειος της θεμελίωσης. Φαίνεται πως ήταν κυρίως μια γιορτή του Ιππικού της Αθήνας. Ο Πλούταρχος περιγράφει με πάθος και ειρωνεία τη σκηνή της εκτέλεσης του Φωκίωνα (ενός πολιτικού) του 4ου αι. Το δημόσιο αίσθημα είχε προσβληθεί από το ότι η εκτέλεση έγινε σε ημέρα γιορτής αφιερωμένης στο Δία. Ο Πλούταρχος, περιγράφει πως οι Ιππείς που συμμετείχαν στην πομπή, κάλπασαν μπροστά στη φυλακή που θα γινόταν η εκτέλεση. «Μερικοί από αυτούς έβγαλαν τα στεφάνια που φορούσαν για τη γιορτή, ενώ άλλοι, με δάκρυα στα μάτια, κοίταζαν την πόρτα του δεσμωτηρίου».

Κατά την ελληνιστική περίοδο, ίσως και νωρίτερα, η γιορτή περιελάμβανε και ιππικές ασκήσεις στον Ιππόδρομο. Η πιο σημαντική ήταν ένας αγώνας γνωστός με το όνομα Αμφιππασία, που σημαίνει «ίππευση προς αντίθετες κατευθύνσεις». Σύμφωνα με μια αφήγηση του Ξενοφώντα, δεν ήταν ένας απλός αγώνας ταχύτητας, αλλά μια σειρά ελιγμών που έμοιαζαν με στρατιωτική επίδειξη και σκοπό είχαν την εξάσκηση στην ιππική τέχνη έτσι ώστε να έχει και πρακτική χρησιμότητα στην μάχη. Η σημασία της εκδήλωσης υπογραμμιζόταν από την παρουσία της Βουλής της πόλης, που καθόταν σε εξέδρα. Οι μεγάλες αυτές ασκήσεις συνοδεύονται από μια θυσία πολύ μεγάλης κλίμακας. 


Ολύμπια γιορτάζονταν και στο μακεδονικό Δίον και τις Αιγές και ανεδείχθησαν με την ακμή των Μακεδόνων κυρίως του Φιλίππου και του Αλέξανδρου. Με τη λατρευτική εξάπλωση της ελληνιστικής εποχής, τα Ολύμπιεια υιοθετήθηκαν από τα εορτολόγια αρκετών μικρασιατικών και μεσανατολικών πόλεων όπως π.χ της Αλεξάνδρειας, της Αντιόχειας, της Αττάλειας, της Νίκαιας, της Ταρσού, της Δαμασκού κά. Στον παραδοσιακό ελληνικό χώρο συναντάμε επίσης Ολύμπιεια στην αρκαδική Τεγέα, την Έφεσσο, την Πέργαμο, τη Νεάπολη Ιταλίας και τη Θεσσαλονίκη.

ΠΗΓΕΣ: PARKE «Οι Γιορτές στην Αρχαία Ελλάδα), ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ «Εορτές και Ιεροπραξίες των Ελλήνων».

The Mythologists

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ