Η Μαγική ιστορία της Αλίκης στην Χώρα των Θαυμάτων

Η Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων είναι ένα λογοτεχνικό αριστούργημα, που από την πρώτη φορά της κυκλοφορίας της μέχρι σήμερα, έχει διαβαστεί και αγαπηθεί από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. Δημιούργησε ένα νέο είδος λογοτεχνίας (literary nonsense genre) και η επιρροή του στην λογοτεχνία του φανταστικού έχει υπάρξει και είναι απεριόριστη.

  Το βιβλίο γράφτηκε από τον Λούις Κάρολ (ψευδώνυμο του βρετανού μαθηματικού και συγγραφέα Τσαρλς Λούτγουϊτζ Ντότζσον, ο οποίος άρχισε να γράφει ποίηση και μικρές ιστορίες από νεαρή ηλικία),  εκδόθηκε το 1865 και πάνω κάτω η υπόθεση είναι γνωστή. Η Αλίκη, είναι ένα μικρό κορίτσι που ακολουθώντας έναν καλοντυμένο λευκό λαγό, πέφτει μέσα στο λαγούμι του, το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι εκείνη θα περίμενε να είναι και καταλήγει στην Χώρα των Θαυμάτων.

Εκεί, θα φάει και θα πιεί πράγματα  που θα κάνουν το μήκος του σώματος της να αλλάξει, θα συναντήσει διάφορους περίεργους χαρακτήρες όπως μεταξύ άλλων, ένα ντόντο, ένα γρύπα, μια γάτα του Τσεσάιρ, έναν τρελοκαπελά, μια κάμπια που καπνίζει και θα κοντέψει να χάσει το κεφάλι της από μια μανιακή βασίλισσα. Η ιστορία παίζει με την γλώσσα και την λογική και είναι πολύ πιθανό ότι μέσω αυτής, ο Κάρολ προσπάθησε να σατιρίσει την καταπιεστική κοινωνία της Βικτωριανής εποχής. Ακόμη,  επειδή κατά την διάρκεια της ιστορίας βλέπουμε την Αλίκη να αλλάζει συχνά μέγεθος και να αναρωτιέται για την ταυτότητά της, αυτό μπορεί να ερμηνευτεί ως μια μεταφορά για την εφηβεία. Πάντως, το σίγουρο είναι ότι μπορούν να υπάρξουν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες για το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου.

 «Πιες με, Φάε με»

Ο Κάρολ διηγήθηκε για πρώτη φορά, την πρώτη εκδοχή της ιστορίας του, στις τρείς κορούλες του Χένρι Λιντέλ  (ατόμου που κατείχε υψηλή θέση στην ιεραρχία του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όπου ο Κάρολ δούλευε),  Λορίνα Σάρλοτ , Αλίκη Πλέσανς και Ήντιθ Μαίρη, κατά την διάρκεια μιας εκδρομής στις 4 Ιουλίου του 1862 (στην Αγγλία και ειδικά στην Οξφόρδη, γιορτάζεται ως η ημέρα της Αλίκης). Ο Κάρολ είχε αδυναμία στην μεσαία κόρη, Αλίκη. Κατά την διάρκεια της εκδρομής, ο Κάρολ διηγήθηκε στα κορίτσια μια ιστορία σχετικά με ένα μικρό κορίτσι με το όνομα Αλίκη, που βαριόταν και έψαχνε να μπλεχτεί σε μια περιπέτεια. Τα κορίτσια την λάτρεψαν και μάλιστα ήταν η μεσαία κόρη, η Αλίκη που του ζήτησε να την μεταφέρει στο χαρτί. Από την επόμενη κι όλας μέρα, άρχισε να δουλεύει το χειρόγραφο.

 «Είμαστε όλοι τρελοί εδώ»

 Εικάζεται ότι ο Κάρολ ως τελειομανής, κατέστρεψε τουλάχιστον δυο χειρόγραφα καθώς ετοίμαζε αυτό που θα έδινε στην Αλίκη ως δώρο αργότερα. Μελετώντας φυσική ιστορία εξαιτίας των ζώων που θα παρουσίαζε μέσα στην ιστορία, ήταν εκείνος που έκανε τα σκίτσα πάνω στο χειρόγραφο, αλλά όταν επρόκειτο να εκδώσει το βιβλίο, προσέγγισε τον Τζων Τένιελ για την εικονογράφηση του. Στις 26 Νοεμβρίου του 1864, ο Κάρολ έδωσε το χειρόγραφο με την δική του εικονογράφηση στην Αλίκη Λιντέλ, αφιερώνοντας το ως «Ένα Χριστουγεννιάτικο Δώρο Ενός Αγαπητού Παιδιού εις Ανάμνηση μια Καλοκαιρινής Μέρας».

«Η φαντασία είναι το μόνο όπλο στον πόλεμο με την πραγματικότητα»

 Και τώρα περνάμε σε τέσσερα fan facts (αν τα ξέρετε και τα τέσσερα, θα φάω το καπέλο που δεν έχω). Πρώτον, η ακριβής μετάφραση του αγγλικού τίτλου που είναι  “Alice’s Adventures in Wonderland” είναι οι «Οι Περιπέτειες της Αλίκης στην Χώρα των Θαυμάτων». Μάλιστα, αρχικά δεν ήταν καν αυτός ο οριστικός τίτλος. Το χειρόγραφο που έδωσε ο Κάρολ στην Αλίκη ως δώρο, είχε τίτλο “Alice’s Adventures Under Ground”- «Οι Περιπέτειες της Αλίκης Υπογείως» και μάλιστα ο Κάρολ σκεφτόταν και τον τίτλο “Alice’s Hour in Elfland”- «Η Ώρα της Αλίκης στην Χώρα των Ξωτικών».

Δεύτερον, το βιβλίο εκδόθηκε την εποχή όπου η Βικτωριανή Λογοτεχνία στρεφόταν προς το παιδί. Εκείνη την εποχή εκδόθηκαν το «Ντέιβιντ Κόπερφιλντ», «οι Μεγάλες Προσδοκίες» και το “Water Babies”  («Τα Μωρά του Νερού»; Δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά).

Τρίτον, τα πρώτα αντίτυπα του βιβλίου είχαν χρώμα εξωφύλλου πράσινο, αλλά ο Κάρολ επέμεινε πώς το κόκκινο ήταν το χρώμα όπου θα προσέλκυε τα παιδιά και έτσι τα αρχικά αντίτυπα αποσύρθηκαν με κόστος χρημάτων του Κάρολ.

Τέλος, τέταρτο και σημαντικότερο. Το χειρόγραφο που ο Κάρολ έδωσε στην Αλίκη, ήταν 15.500 από τις 27.500 λέξεις που θα κατέληγε να είναι το βιβλίο. Στο χειρόγραφο  λοιπόν αυτό, δεν υπήρχε το κεφάλαιο του “Mad Tea Party” και οι χαρακτήρες που αυτό περιλάμβανε. Δηλαδή δεν υπήρχε ούτε η γάτα του Τσεσάιρ, ούτε ο τυφλοπόντικας, ούτε ο Μαρτιάτικος Λαγός και φυσικά ούτε ο Τρελοκαπελάς. Φαντάζεστε να έμενε το βιβλίο στην αρχική του μορφή;

 “Ναι, αυτό είναι! Είπε ο Καπελάς με αναστεναγμό, εδώ είναι πάντα ώρα για τσάι”

 Έργα που εμπνεύστηκαν ή αναφέρονται στην “Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων

“Μήπως έχω τρελαθεί;Πολύ φοβάμαι πώς ναι, αλλά άσε με να σου πω κάτι, οι καλύτεροι άνθρωποι συνήθως είναι τρελοί”

 Γενικά, «Η Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων» επηρέασε την δημοφιλή κουλτούρα όσο λίγες λογοτεχνικές δουλειές και άλλα πολλά έργα τέχνης. Καταρχάς,  το βιβλίο υπήρξε σύμβολο της ψυχεδελικής κουλτούρας (ψυχεδελική μουσική, ψυχεδελικά ναρκωτικά κλπ.) και γενικά της διερεύνησης της συνειδητότητας. Ακόμη, η Αλίκη θεωρείται μια από τους πρώτους δυναμικούς γυναικείους χαρακτήρες της λογοτεχνίας.  Όσον αφορά τα έργα τέχνης, είναι αδύνατο να τα αναφέρω όλα, αλλά θα βάλω τα δυνατά μου να αναφερθώ στα πιο χαρακτηριστικά.

Ας αρχίσουμε με ταινίες. Όπως είναι φυσικό, το βιβλίο έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στην μεγάλη οθόνη, με την καλύτερη του μεταφορά να θεωρείται η του 1951 ταινία κινουμένων σχεδίων του Ντίσνεϊ. Παρότι η ταινία αυτή, παρέκκλινε σε αρκετά σημεία από το πρωταρχικό υλικό της, το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό και μάγεψε το κοινό. Οι αδελφοί Γουατσόφσκι, δημιουργοί του Matrix έχουν δηλώσει πώς το βιβλίο υπήρξε έμπνευση για αυτούς. Μάλιστα κατά την διάρκεια της ταινίας, κάνουν πολλές αναφορές σε αυτό, με τις ποιο χαρακτηριστικές να είναι: «Ακολούθα τον λευκό λαγό» και «Παίρνεις το κόκκινο χάπι, μένεις στην Χώρα των Θαυμάτων και σου δείχνω πόσο βαθύ είναι το λαγούμι του λαγού». Στην σειρά των ταινιών “Resident Evil” , η κεντρική πρωταγωνίστρια ονομάζεται Αλίκη και υπάρχει μια διαβολική τεχνητή νοημοσύνη με το όνομα Κόκκινη Βασίλισσα, εμπνευσμένη από χαρακτήρα της συνέχειας του βιβλίου. “Dreamchild”, είναι μια ταινία του 1985 από τον Γκάλβιν Μίλλαρ, στην οποία ένας ρεπόρτερ προσπαθεί να ανακαλύψει την «πραγματική ιστορία» πίσω από τις ιστορίες της Αλίκης από μια ογδοντάχρονη γυναίκα, η οποία μπορεί να είναι η να μην είναι η Αλίκη Λιντέλ. Η ταινία εξερευνάει την σχέση που έχουν οι ενήλικες με τους φανταστικούς χαρακτήρες από την παιδική τους ηλικία.

Το βιβλίο ενέπνευσε πολλά κινούμενα σχέδια και anime. Τα πιο παλιό είναι μια ταινία μικρού μήκους της Betty Boop, “Betty in Blunderland” (1934)  και του Μίκυ, “Thru the Mirror” (1936). Όσον αφορά την τηλεόραση, το Lost (2004–2010) είναι βαριά επηρεασμένο από την «Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων» και περιέχει πολλές επιρροές από τον κόσμο της Αλίκης. Το τελευταίο επεισόδιο της τρίτης σαιζόν, πήρε το όνομα του από το δεύτερο βιβλίο της σειράς. Ακόμη, έχουμε την σειρά “Alice” (2009) και την σειρά “Once Upon a Time in Wonderland” (2013).

Η «Αλίκη» έχει εμπνεύσει πολλά κλασσικά μουσικά κομμάτια και κομμάτια όπερας. Όσον αφορά την σύγχρονη μουσική, μερικά παραδείγματα αποτελούν: Οι Beatles περιλαμβάνουν τον Κάρολ στο εξώφυλλο του άλμπουμ τους, “Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” και αργότερα ο Λέννον θα γράψει το “I Am the Walrus”, εμπνευσμένο από το βιβλίο. Η thrash metal μπάντα Annihilator, θα ονομάσουν έναν από τους πιο σημαντικούς δίσκους τους, “Alice in Hell” και ο Μέριλυν Μάνσον θα γράψει το κομμάτι “Eat me, Drink Me” που αναφέρεται στην Κόκκινη Βασίλισσα και σε αποκεφαλισμούς. Το 2015, η Μέλανι Μαρτίνεζ θα γράψει το κομμάτι “Mad Hatter”.

Μερικά παραδείγματα βιβλίων, κόμικς και manga: Το “Alice in Quantumland” είναι μια αλληγορία σχετικά με την κβαντική φυσική που αναλύεται, καθώς η Αλίκη εξερευνά τον κόσμο της μοντέρνας φυσικής. Το “Alice in Sunderland” είναι μια γραφική νουβέλα από τον συγγραφέα και σχεδιαστή κόμικς, Μπράιαν Τάλμποτ. Εξερευνάει τις συνδέσεις μεταξύ του Λιούις Κάρολ και της περιοχής Sunderland, μαζί με διάφορα θέματα ιστορίας και μύθων. Ο  Άλαν Μουρ περιλαμβάνει τον χαρακτήρα της Αλίκης, στην ερωτική του νουβέλα “Lost Girls”.  Το “Alice in Murderland” είναι μια σειρά manga από τον Kaori Yuki.

Τέλος, γενικά σχετικά με την επιρροή του βιβλίου στην τέχνη, o Φρέντερικ Μόργκαν ζωγράφισε ένα πίνακα με τον τίτλο “Feeding the Rabbits”, ο οποίος είναι επίσης γνωστός ως “Alice in Wonderland”. Το 1969, ο Σαλβατόρε Νταλί  δημιούργησε 12 σχέδια βασισμένα στην «Αλίκη». Η All Saint’s Church στο Daresbury, περιέχει διάφορα υαλογραφήματα όπου αποτυπώνουν την ιστορία του βιβλίου. Αγάλματα της Αλίκης, του Τρελοκαπελά και του άσπρου λαγού, υπάρχουν νοτιο-ανατολικά του Central Park της Νέας Υόρκης. Ακόμη, υπάρχουν και άλλα αγάλματα κοντά την περιοχή όπου ο Κάρολ μεγάλωσε.

mindhack

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ