Τίνος... είναι τα παιδιά των χωρισμένων γονιών

Συντάκτης: 

Ντίνα Δασκαλοπούλου

Πέρυσι το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε ψήφισμα όπου υποστηρίζει την κοινή ανατροφή των παιδιών και τον θεσμό της εναλλασσόμενης κατοικίας, αλλά και περιγράφει αναλυτικά πώς αυτό πρέπει να γίνει

Είναι ίσως ο πιο αόρατος μετακινούμενος πληθυσμός της πόλης. Με τα λιλιπούτεια βαλιτσάκια τους μετακινούνται ανάμεσα σε δύο σπίτια, σε δύο κόσμους, σε δύο ενήλικες θεούς που αποφασίζουν εξ ονόματός τους για όλα.

Προσπαθούν να καταλάβουν τι έγινε κι ο κόσμος τους έσπασε στα δύο. Φοβούνται, πιστεύουν ότι φταίνε τα ίδια, ντρέπονται. Κι ενίοτε -εκτός από το να αντιμετωπίζουν ερωτήματα που δεν τα χωράει το μυαλό τους- γίνονται άθελά τους το απόλυτο υπερόπλο. Είναι τα παιδιά που οι γονείς τους χωρίζουν αγρίως.

Η γενιά των συν πλην 40άρηδων διεκδίκησε περισσότερο από κάθε άλλη το δικαίωμά της στο να χωρίζει. Το 2007, πριν ακόμη η κρίση σαρώσει τις ζωές μας, ένας στους πέντε γάμους κατέληγε σε διαζύγιο.

Το 2014 το ποσοστό έφτασε το 35%. Κι έχουμε ακόμη δρόμο: στη δυτική Ευρώπη ο ένας στους δυο γάμους καταλήγει άδοξα.

Χωρίζουμε όλο και πιο συχνά, λοιπόν, ωστόσο φαίνεται ακόμη ότι δεν έχουμε μάθει πώς να χωρίζουμε. Και, κυρίως, πώς να χωρίζουμε όταν έχουμε παιδιά.

Και, κυριότατα, δεν έχουμε μάθει πώς -παράλληλα με το να κάνουμε χρήση του αδιαμφισβήτου δικαιώματός μας- να τηρούμε την υποχρέωσή μας απέναντι στα παιδιά να τα προστατεύουμε και να νιώθουν υγιή, ασφαλή και χαρούμενα.

Αυτονόητο υπό διαπραγμάτευση

Ενας γάμος που έχει εκφυλιστεί σε χρόνια διαμάχη συνήθως κλείνει και μ' ένα ζόρικο διαζύγιο. Η δραματικότερη κι εντονότερη κορύφωση ενός τέτοιου διαζυγίου είναι συνήθως η σύγκρουση που αφορά τα θέματα των παιδιών: η διατροφή, το πού θα μένει το παιδί, το πότε θα βλέπει τον άλλο γονιό του και, κυρίως, ποιος θα έχει την ευθύνη του.

Στην Ελλάδα κατά παράδοση την επιμέλεια αναλαμβάνουν οι μητέρες. Κι είναι τόσο έντονη η παράδοση αυτή που τη θεωρούμε αυτονόητη. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά μοντέλα και μάλιστα σε άλλες χώρες έχουν θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια.

«Θέλω να βλέπω τον γιο μου κάθε μέρα και δεν αντιλαμβάνομαι γιατί πρέπει να είμαι μπαμπάς του Σαββατοκύριακου», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Γ.Μ. (τα στοιχεία του στη διάθεση της εφημερίδας μας).

«Εκανα παιδί μεγάλος και συνειδητά, ήθελα να γίνω πατέρας. Το γεγονός ότι χωρίσαμε με τη μητέρα του δεν πρέπει να σημαίνει ότι θα χωρίσω και από τον γιο μου.

»Πόσο ουσιαστική σχέση μπορώ να χτίσω μαζί του όταν τον βλέπω τρεις ώρες κάθε Τρίτη και μένει στο σπίτι μου μόνο δυο Σαββατόβραδα το μήνα; Η λύση σ' αυτό θα ήταν το μοντέλο της εναλλασσόμενης κατοικίας και η απεριόριστη πρόσβαση στη ζωή του παιδιού μου». Ο Γ.Μ. περιμένει την απόφαση του Εφετείου για την επιμέλεια του γιου του.

Ακριβώς την αντίθετη άποψη έχει η Σ.Σ. Χώρισε από στέγης πριν από λίγους μήνες κι αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται με τον πρώην σύζυγό της ένα συναινετικό διαζύγιο.

«Εκείνος θέλει συνεπιμέλεια, αλλά εμένα αυτό μου προκαλεί φρίκη. Δεν καταφέραμε να τα βρούμε μέσα στον γάμο μας, διαφωνούσαμε για τα πάντα.

»Τώρα πώς θα τα καταφέρουμε να συμφωνήσουμε για τα θέματα των παιδιών; Αν έχουμε από κοινού την επιμέλεια, τότε γιατί χωρίσαμε; Θα πρέπει να τσακωνόμαστε κάθε μέρα όλη μέρα για όλα. Μια συνεχής φρίκη δηλαδή μέχρι να ενηλικιωθούν τα παιδιά».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Και όντως η συνεπιμέλεια μπορεί να είναι «μια συνεχής φρίκη» αν δεν υποστηρίζεται ευρύτερα και το πρώην ζευγάρι αφεθεί να την εφαρμόσει όπως νομίζει, χωρίς υποστήριξη και προστασία.

Γι' αυτό τον λόγο πέρυσι το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε ψήφισμα όπου υποστηρίζει την κοινή ανατροφή των παιδιών και τον θεσμό της εναλλασσόμενης κατοικίας, αλλά και περιγράφει αναλυτικά πώς αυτό πρέπει να γίνει.

Το Συμβούλιο ζητά από τα κράτη-μέλη να εισαγάγουν στη νομοθεσία τους την αρχή της εναλλασσόμενης κατοικίας των παιδιών μετά τον χωρισμό, αλλά και να ενθαρρύνουν κατά περίπτωση την ανάπτυξη της διαμεσολάβησης στο πλαίσιο των οικογενειακών υποθέσεων που αφορούν τα παιδιά, εξασφαλίζοντας ότι οι διαμεσολαβητές είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι.

Αποφασιστικής σημασίας για να πετύχει το μοντέλο είναι το «σχέδιο ανατροφής τέκνου»: ένα πλάνο ανατροφής για το παιδί, δηλαδή, στο οποίο και οι δυο γονείς θα συναινέσουν και θα εφαρμόσουν.

Ο Vittorio Vezzetti είναι παιδίατρος και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Διεθνούς Συμβουλίου για την κοινή ανατροφή των παιδιών.

Ο Vezzetti υποστηρίζει ότι σε σύνολο 50 δημοσιευμένων ερευνών σε διεθνείς επιθεωρήσεις μεταξύ 1977 και 2013, μόνο δύο έδειξαν δυσμενή ευρήματα για την κοινή επιμέλεια, ενώ έντεκα ήταν ουδέτερα ή με μεικτά πορίσματα και 37 έβγαλαν απολύτως θετικά αποτελέσματα υπέρ της κοινής επιμέλειας.

efsyn

Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ