Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ: Το κορίτσι που αποφάσισε να μεγαλώσει και πώς ο Πήτερ Παν πήρε το φιλί που δεν ήταν για κανέναν

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2016

Το κορίτσι που αποφάσισε να μεγαλώσει και πώς ο Πήτερ Παν πήρε το φιλί που δεν ήταν για κανέναν

Οι περιπέτειες του Πήτερ Παν του J M Barrie είναι από τα βιβλία για τα οποία ισχύει κατ’ εξοχήν αυτό που λέγεται για τον αναγνώστη και το βιβλίο του, ότι δηλαδή δημιουργείται ένα διαφορετικό βιβλίο για τον κάθε ένα που το διαβάζει. Ανάλογα δηλαδή με τις εμπειρίες, τις προσδοκίες και τις προηγούμενες αναγνώσεις «γράφεται» κατά την ανάγνωση και ένα διαφορετικό βιβλίο.
Η ιστορία των παιδιών που αποφασίζουν να μεγαλώσουν και χάνουν την ικανότητα να πετούν, εκτός από ένα, τα «χαρούμενα, αθώα και άκαρδα» Χαμένα Παιδιά, οι φίλοι του Πήτερ Παν δημιουργεί κατ’ αρχήν ένα υπέροχο παιδικό παραμύθι. Θαυμαστές ιστορίες συμβαίνουν στην μακρινή Χώρα του Ποτέ με χαρούμενα και αθώα αγόρια, νεράιδες που γεννιούνται από χαμόγελα μωρών, Ινδιάνους και φοβερούς πειρατές.

Η άρνηση του βασικού ήρωα να μεγαλώσει αναδεικνύει επίσης ένα βιβλίο για τη χαμένη παιδική ηλικία, το χρόνο και την αιωνιότητα, την ενηλικίωση και τη φθορά. Σε αυτή την ονειρική Χώρα του Ποτέ η συμβολική υπόμνηση του χρόνου γίνεται με το τικ τακ του ρολογιού που τόσο φοβάται ο ενήλικος κάτοικος ο Κάπταιν Χουκ, κάθε φορά που ακούει τον κροκόδειλο να πλησιάζει.
Εκτός από όλα αυτά όμως πρόκειται για βιβλίο που κρύβει και άλλες εκπλήξεις: Μαζί με τις αφηγήσεις για τους ηρωισμούς και τα παιχνίδια των αγοριών που ξιφομαχούν, πετούν και φτιάχνουν τα κρυσφήγετά τους, ξεπροβάλλει ανάμεσα στις γραμμές, γραμμένη με την ίδια αφοπλιστική αφέλεια του παραμυθιού, χωρίς δηλαδή να αναστέλλεται στο ελάχιστο η περιγραφή των σκληρόκαρδων πράξεων – να μην ξεχνάμε τα παιδιά εκεί είναι χαρούμενα, αθώα και άκαρδα – μια συγκλονιστική σπουδή στον έρωτα και τη γυναικεία φύση.

Ας αφήσουμε λοιπόν για λίγο τον Κάπταιν Χουκ να φοβάται μην σταματήσει το ρολόι του χρόνου που τον κυνηγά και τον χαρούμενο και άκαρδο Πήτερ Παν να τον νικά στη μονομαχία σώζοντας την Τάιγκερ Λίλλυ την κόρη του αρχηγού των Ινδιάνων, κάτω από το άγρυπνο και ζηλότυπο βλέμμα της νεράιδάς του της Τινκ και ας αρχίσουμε την ανάγνωση του βιβλίου από την αρχή: « Όλα τα παιδιά μεγαλώνουν.» Από την πρώτη φράση λοιπόν, γινόμαστε μάρτυρες όχι του πως ένα παιδί αρνείται να μεγαλώσει – ο Πήτερ Παν – αλλά του αντιθέτου, του πώς ένα παιδί αποφασίζει να μεγαλώσει. Ένα παιδί διαφορετικό από τα υπόλοιπα της ιστορίας, όχι γιατί δεν θέλει να πετάξει μαζί τους και να πάρει μέρος στις περιπέτειες στη Χώρα του Ποτέ, αλλά γιατί αυτό το παιδί από πολύ νωρίς, από δυο χρονών ήδη έχει αποφασίσει να μεγαλώσει. Και αυτό το παιδί είναι ένα κορίτσι, η Γουέντυ Ντάρλινγκ.

Η Γουέντυ το αποφασίζει αυτό όταν, εκεί που παίζει στον κήπο, κόβει ένα λουλούδι και το δίνει στη μητέρα της. Το ύφος και το βλέμμα της κυρίας Ντάρλινγκ και τα λόγια της «Αχ! Γιατί να μη μείνεις για πάντα έτσι!» είναι αρκετά για να την κάνουν να αντιδράσει στην έκφραση αυτή της μητρικής στοργής και να αποφασίσει όχι βέβαια να δραπετεύσει από αυτήν, γιατί όπως θα μάθουμε παρακάτω η Γουέντυ αποζητούσε όλη της τη ζωή ένα μητρικό φιλί, αλλά να μην υποκύψει στην μητρική προσδοκία.

Από κει και πέρα η Γουέντυ «μεγαλώνει». Θα μπορέσει σαν όλα τα παιδιά να ταξιδέψει πετώντας στη Χώρα του Ποτέ, θα αντιμετωπίσει τη ζηλοτυπία της Τινκ, θα αποφασίσει να θυσιαστεί πίνοντας το δηλητήριο που προοριζόταν για τον Πήτερ Παν - με τον οποίο υποψιαζόμαστε ότι είναι κρυφά ερωτευμένη - αλλά πάνω από όλα θα παίξει το ρόλο της μαμάς του και της μαμάς των χαμένων παιδιών, μιας και αποφασίζει να τα φροντίζει, να τους μαγειρεύει και να κάνει τις δουλειές του σπιτιού.

Ένα τέτοιο άχαρο ρόλο, το ανοιξιάτικο καθάρισμα αυτού του σπιτιού στη Χώρα του Ποτέ, της επιφυλάσσει ο Πήτερ Παν και αργότερα. Αυτό συμβαίνει όταν εκείνη έχει πια επιστρέψει στο σπίτι της, και εκείνος έρχεται κάποτε κάποτε – όποτε το θυμηθεί - για να την πάρει μαζί του, για μια βδομάδα, στη Χώρα του. Ακόμα και αυτό το διάλειμμα, όσο και ταπεινωτικό και να φαίνεται, είναι ένα προνόμιο για τη Γουέντυ η οποία το περιμένει υπομονετικά. Φανταστείτε όμως τι πλήγμα είναι για αυτήν όταν ο αγαπημένος της Πήτερ συνειδητοποιεί ότι η καλή του φίλη έχει μεγαλώσει πολύ, είναι ψηλότερη από αυτόν, είναι παντρεμένη και έχει μάλιστα μια κόρη τη Τζέην, που όπως και η μαμά της όταν ήταν μικρή, τον βλέπει στα όνειρά της.
Ο μικρός χαρούμενος άκαρδος αποφασίζει να κάνει νέα «μαμά του» τη Τζέην και αργότερα τη δική της κόρη τη Μάργκαρετ. Αυτές θα συνεχίσουν να είναι οι νοικοκυρούλες που τον βοηθούν στο «ανοιξιάτικο καθάρισμα».
Σαν συνέπεια της απόφασής της να μεγαλώσει, η Γουέντυ, χάνει οριστικά το προνόμιο αυτού του ταξιδιού στη Χώρα του Ποτέ, έστω και για να καθαρίζει το σπίτι του Πήτερ.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που είχε χάσει, κάτι επίζηλο και πολύ σημαντικό για πολλούς, ίσως το πιο σημαντικό. Η εξέλιξη της ιστορίας επιβεβαιώνει μια ματαίωση που ολοκληρώνει την αφήγηση με ένα δραματικό κρεσέντο. Ποια ιστορία όμως; Είπαμε ο καθένας διαβάζει τη δική του.
Θυμάστε στην αρχή του βιβλίου τη μαμά της, την κυρία Ντάρλινγκ; Εκείνη «την αξιαγάπητη κυρία με το ρομαντικό μυαλό και το περιπαιχτικό στοματάκι» που έκαψε τόσες καρδιές εκτός από αυτήν του κυρίου Ντάρλινγκ που πρόλαβε και την πήρε πρώτος;

Εκτός λοιπόν από το ρομαντικό μυαλό της που «έμοιαζε με τα μικρά κουτιά που έρχονται από την Ανατολή και που μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο και όσα και να ανακαλύψεις υπάρχει πάντα κάτι ακόμα», υπήρχε στην άκρη του γλυκού περιπαιχτικού της στόματος ένα φιλάκι.
Αυτό το φιλάκι μας λέει ο κύριος Μπάρι, «φαινόταν καθαρά στην επάνω δεξιά γωνίτσα στο στόμα της». Όταν ο σύζυγός της, ο κύριος Ντάρλινγκ την κατέκτησε, «την πήρε ολόκληρη, εκτός από το τελευταίο κουτί και το φιλάκι. Δεν έμαθε ποτέ για το κουτί και με τον καιρό έπαψε να προσπαθεί για το φιλάκι.»
Οι σχέσεις του ζευγαριού της Εδουαρδιανής Αγγλίας – και όχι μόνον – σε μια μόνο φράση, στην αρχή ενός παιδικού βιβλίου!

Αυτό το φιλάκι, το επίμαχο φιλάκι, που "μόνο ο Ναπολέων δίνοντας μάχη ίσως κατάφερνε να το πάρει", σκεφτόταν η Γουέντυ, μια και ούτε εκείνη δεν τα είχε καταφέρει να το πάρει φυσικά. Ποτέ. Αν και φαινόταν καθαρά, είπαμε, στην επάνω δεξιά γωνίτσα στο στόμα της μαμάς της.

Και αυτό το φιλάκι, κοντά στο τέλος της ιστορίας, αυτό το φιλάκι που δεν ήταν για κανέναν – ούτε για τον σύζυγο ούτε καν για την κόρη της – ο Πήτερ Παν την ώρα που τους αποχαιρετά για να γυρίσει πίσω στη Χώρα του Ποτέ, το παίρνει μαζί του!

«Πήρε και το φιλάκι της κυρίας Ντάρλινγκ. Το φιλάκι που δεν ήταν για κανέναν ο Πήτερ το πήρε εύκολα. Παράξενο αλλά εκείνη φαινόταν ευχαριστημένη».

Τα αποσπάσματα είναι από τη μετάφραση στα Ελληνικά της Ελίνας Μπούτογλου, του βιβλίου του J. M. Barrie, Πήτερ Παν από τις εκδόσεις Μύθος – Λιβάνη, Αθήνα 1991

waxtablets