«Αν δεν υπήρχαν οι Εταίρες, ο ελληνικός πολιτισμός θα ήταν ιστορικοφιλοσοφικός γρίφος.Γιατί, όσο μελετούμε τον πολιτισμό και εξετάζουμε τα έξοχα πνευματικά και καλλιτεχνικά προτερήματά του, τόσο συναντάμε την άμεση και μεγάλη επίδραση της γυναικας στον πολιτισμό αυτό»!!
Αυτά αναφέρει ο καθηγητής, Έβερς, εξετάζοντας την τάξη των καλλιτεχνικώς μορφωμένων και ελευθέρων γυναικών της αρχαιότητας.
Φυσικά, η τοποθέτησή του αποδεικνύει για μία ακόμη φορά πως οι εταίρες δεν ήταν κοινά και άνευ σημασίας, πρόσωπα. Τα φυσικά χαρίσματά τους και τα κάλλη τους, το πνεύμα, οι τρόποι και η μόρφωσή τους ήταν τέτοιου επιπέδου, ώστε όλοι επεδίωκαν τη φιλία και τη συναναστροφή τους, ακόμα και οι πλέον έγκριτοι πολίτες!
Όλο αυτό το διάστημα, που αναφερόμαστε στις εταίρες το έχουμε διαπιστώσει πάμπολλες φορές.Χαρακτηριστικά μόνον να θυμηθούμε τη Φρύνη, τη Γλυκέρα, τη Λαΐδα, τη Βακχίδα και τέλος τη Θαΐδα, που στις προτροπές της υπέκυψε ακόμα και ο Αλέξανδρος ο Μακεδόνας!
Φυσικά, η τοποθέτησή του αποδεικνύει για μία ακόμη φορά πως οι εταίρες δεν ήταν κοινά και άνευ σημασίας, πρόσωπα. Τα φυσικά χαρίσματά τους και τα κάλλη τους, το πνεύμα, οι τρόποι και η μόρφωσή τους ήταν τέτοιου επιπέδου, ώστε όλοι επεδίωκαν τη φιλία και τη συναναστροφή τους, ακόμα και οι πλέον έγκριτοι πολίτες!
Όλο αυτό το διάστημα, που αναφερόμαστε στις εταίρες το έχουμε διαπιστώσει πάμπολλες φορές.Χαρακτηριστικά μόνον να θυμηθούμε τη Φρύνη, τη Γλυκέρα, τη Λαΐδα, τη Βακχίδα και τέλος τη Θαΐδα, που στις προτροπές της υπέκυψε ακόμα και ο Αλέξανδρος ο Μακεδόνας!
Σήμερα όμως, εστιάζουμε σε άλλο χαρακτηριστικό τους!Θα αναφερθούμε σε μια εταίρα, που έμεινε στην Ιστορία όχι μόνο για τα κάλλη και την ευφυία της αλλά κυρίως για την ψυχική δύναμη και την αυτοθυσία της!
Ο λόγος για την Λέαινα, την αθηναία εταίρα.
Ο λόγος για την Λέαινα, την αθηναία εταίρα.
Η Λέαινα ήταν φίλη του Αρμόδιου και του Αριστογείτονα. Υπενθυμίζουμε πως ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων ήταν ένα ερωτικό ζευγάρι της αρχαίας Αθήνας που το 514 π.Χ. σκότωσε τον τύραννο Ίππαρχο, αδελφό του Ιππία κυρίως για λόγους προσωπικής εκδίκησης και ερωτικής αντιζηλίας.
Οι δύο δράστες κινήθηκαν εναντίον του Ιππάρχου για πολιτικούς λόγους, αλλά κι επειδή αυτός επανειλημμένα προσπάθησε να σαγηνεύσει τον Αρμόδιο, και όταν δεν τα κατάφερε, για να τον εκδικηθεί, τον εξευτέλισε δημόσια.
Έτσι, το ζεύγος δολοφόνησε τον Ίππαρχο στη διάρκεια της γιορτής των Μεγάλων Παναθηναίων.
Ο Αρμόδιος εκτελέστηκε επί τόπου, ενώ ο Αριστογείτονας υπέκυψε μετά από βασανιστήρια.
Οι δύο δράστες κινήθηκαν εναντίον του Ιππάρχου για πολιτικούς λόγους, αλλά κι επειδή αυτός επανειλημμένα προσπάθησε να σαγηνεύσει τον Αρμόδιο, και όταν δεν τα κατάφερε, για να τον εκδικηθεί, τον εξευτέλισε δημόσια.
Έτσι, το ζεύγος δολοφόνησε τον Ίππαρχο στη διάρκεια της γιορτής των Μεγάλων Παναθηναίων.
Ο Αρμόδιος εκτελέστηκε επί τόπου, ενώ ο Αριστογείτονας υπέκυψε μετά από βασανιστήρια.
Σύμφωνα με τον Αθήναιο, τον Πολύαινο και τον Παυσανία, η Λέαινα υπήρξε ερωμένη του Αρμόδιου ή του Αριστογείτονα κατ’άλλους.
Έτσι, ο Ιππίας τη συνέλαβε και την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια για να ομολογήσει ποιος σκότωσε τον αδερφό του.
Η Λέαινα έδειξε σπάνιο θάρρος .Όταν όμως τα βασανιστήρια εντάθηκαν, φοβήθηκε για τον εαυτό της ότι δεν θα τα άντεχε και θα λύγιζε .
Για το λόγο αυτό έκοψε με τα δόντια της τη γλώσσα της ώστε ακόμα και αν το επιθυμούσε να μην μπορεί να ομολογήσει.
Ο Παυσανίας μάλιστα αναφέρει ότι έφτυσε την γλώσσα στο πρόσωπο του ίδιου του Ιππία.
Έτσι, ο Ιππίας τη συνέλαβε και την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια για να ομολογήσει ποιος σκότωσε τον αδερφό του.
Η Λέαινα έδειξε σπάνιο θάρρος .Όταν όμως τα βασανιστήρια εντάθηκαν, φοβήθηκε για τον εαυτό της ότι δεν θα τα άντεχε και θα λύγιζε .
Για το λόγο αυτό έκοψε με τα δόντια της τη γλώσσα της ώστε ακόμα και αν το επιθυμούσε να μην μπορεί να ομολογήσει.
Ο Παυσανίας μάλιστα αναφέρει ότι έφτυσε την γλώσσα στο πρόσωπο του ίδιου του Ιππία.
Τελικά η όμορφη και θαρραλέα εταίρα πέθανε από τα βασανιστήρια χωρίς να ομολογήσει ή κατονομάσει πρόσωπα και γεγονότα.
Όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, ο αθηναϊκός λαός τίμησε τους δύο άνδρες ως τυραννοκτόνους, ήρωες της δημοκρατίας, έστησε αγάλματά τους, έβαλε τη μορφή τους σε νομίσματα, συντηρούσε με δημόσιες δαπάνες τους συγγενείς τους,τους προσέφερε θυσίες σαν σε ημίθεους και απαγόρευε σε δούλους να δίνουν αυτά τα δύο ονόματα στα παιδιά τους.
Όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, ο αθηναϊκός λαός τίμησε τους δύο άνδρες ως τυραννοκτόνους, ήρωες της δημοκρατίας, έστησε αγάλματά τους, έβαλε τη μορφή τους σε νομίσματα, συντηρούσε με δημόσιες δαπάνες τους συγγενείς τους,τους προσέφερε θυσίες σαν σε ημίθεους και απαγόρευε σε δούλους να δίνουν αυτά τα δύο ονόματα στα παιδιά τους.
[Τους ανδριάντες των τυραννοκτόνων τους πήρε ο Ξέρξης όταν εισέβαλε στην Αθήνα το 480 π.Χ., μα τους βρήκε στα Σούσα ο Μέγας Αλέξανδρος και τους επανέφερε στη θέση τους το 331 π.Χ.]
Και τη Λέαινα ήθελαν να την τιμήσουν σαν ηρωίδα, όμως αφού ήταν εταίρα δυσκολεύονταν για μια τέτοια τιμητική ενέργεια.Όμως τους διευκόλυνε το όνομά της. Εφτιαξαν χάλκινο άγαλμα μιας «αγλώττου λέαινας» προς τιμή της και το τοποθέτησαν στα προπύλαια της Ακρόπολης. Το έργο ήταν του γλύπτη Αμφικράτη.
Το καταγράφει και ο Παυσανίας στα «Αττικά» του:
Και τη Λέαινα ήθελαν να την τιμήσουν σαν ηρωίδα, όμως αφού ήταν εταίρα δυσκολεύονταν για μια τέτοια τιμητική ενέργεια.Όμως τους διευκόλυνε το όνομά της. Εφτιαξαν χάλκινο άγαλμα μιας «αγλώττου λέαινας» προς τιμή της και το τοποθέτησαν στα προπύλαια της Ακρόπολης. Το έργο ήταν του γλύπτη Αμφικράτη.
Το καταγράφει και ο Παυσανίας στα «Αττικά» του:
«Ἕλληνες δὲ ἄλλα τε λέγουσι καὶ ἄνδρας ἑπτὰ γενέσθαι σοφούς.
τούτων καὶ τὸν Λέσβιον τύραννον καὶ Περίανδρον εἶναί φασι τὸν Κυψέλου· καίτοι Περιάνδρου Πεισίστρατος καὶ ὁ παῖς Ἱππίας φιλάνθρωποι μᾶλλον καὶ σοφώτεροι τά τε πολεμικὰ ἦσαν καὶ ὅσα ἧκεν ἐς κόσμον τῶν πολιτῶν, ἐς ὃ διὰ τὸν Ἱππάρχου θάνατον Ἱππίας ἄλλα τε ἐχρήσατο θυμῷ καὶ ἐς γυναῖκα ὄνομα Λέαιναν. ταύτην γάρ, ἐπεί τε ἀπέθανεν Ἵππαρχος, —λέγω δὲ οὐκ ἐς συγγραφὴν πρότερον ἥκοντα, πιστὰ δὲ ἄλλως Ἀθηναίων τοῖς πολλοῖς—Ἱππίας εἶχεν ἐν αἰκίᾳ ἐς ὃ διέφθειρεν, οἷα ἑταίραν Ἀριστογείτονος ἐπιστάμενος οὖσαν καὶ τὸ βούλευμα οὐδαμῶς ἀγνοῆσαι δοξάζων· ἀντὶ δὲ τούτων, ἐπεὶ τυραννίδος ἐπαύθησαν οἱ Πεισιστρατίδαι, χαλκῆ λέαινα Ἀθηναίοις ἐστὶν ἐς μνήμην τῆς γυναικός, παρὰ δὲ αὐτὴν ἄγαλμα Ἀφροδίτης, ὃ Καλλίου τέ φασιν ἀνάθημα εἶναι καὶ ἔργον Καλάμιδος».
τούτων καὶ τὸν Λέσβιον τύραννον καὶ Περίανδρον εἶναί φασι τὸν Κυψέλου· καίτοι Περιάνδρου Πεισίστρατος καὶ ὁ παῖς Ἱππίας φιλάνθρωποι μᾶλλον καὶ σοφώτεροι τά τε πολεμικὰ ἦσαν καὶ ὅσα ἧκεν ἐς κόσμον τῶν πολιτῶν, ἐς ὃ διὰ τὸν Ἱππάρχου θάνατον Ἱππίας ἄλλα τε ἐχρήσατο θυμῷ καὶ ἐς γυναῖκα ὄνομα Λέαιναν. ταύτην γάρ, ἐπεί τε ἀπέθανεν Ἵππαρχος, —λέγω δὲ οὐκ ἐς συγγραφὴν πρότερον ἥκοντα, πιστὰ δὲ ἄλλως Ἀθηναίων τοῖς πολλοῖς—Ἱππίας εἶχεν ἐν αἰκίᾳ ἐς ὃ διέφθειρεν, οἷα ἑταίραν Ἀριστογείτονος ἐπιστάμενος οὖσαν καὶ τὸ βούλευμα οὐδαμῶς ἀγνοῆσαι δοξάζων· ἀντὶ δὲ τούτων, ἐπεὶ τυραννίδος ἐπαύθησαν οἱ Πεισιστρατίδαι, χαλκῆ λέαινα Ἀθηναίοις ἐστὶν ἐς μνήμην τῆς γυναικός, παρὰ δὲ αὐτὴν ἄγαλμα Ἀφροδίτης, ὃ Καλλίου τέ φασιν ἀνάθημα εἶναι καὶ ἔργον Καλάμιδος».
EIKONA: «Η Λέαινα ενώπιον των βασανιστών» / Ξυλογραφία, Ζohannes Zainer -1474
ΠΗΓΕΣ: ΠΗΓΕΣ: Ένθετο Εφημ. «Έθνος» ,http://users.otenet.gr/~scoutari/metafraseis.html , Wikipedia,
"Παυσανίου Ἑλλάδος Περιήγησις-Ἀττικά"
"Παυσανίου Ἑλλάδος Περιήγησις-Ἀττικά"
Σήμερα, αναφερόμαστε σε ένα, μάλλον άγνωστο επεισόδιο από τη ζωή της Λέαινας, που μαρτυρά και τις ομοερωτικές τάσεις της.
Είναι η σχέση της με τη Λέσβια, Μέγγιλα.
Είναι η σχέση της με τη Λέσβια, Μέγγιλα.
Όλοι θα έχουμε διαβάσει θεωρίες και απόψεις μελετητών, που πιστεύουν ότι η ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα ήταν κάτι διαδεδομένο.
Οι αναφορές στον Όμηρο για τη δυνατή φιλία Αχιλλέα και Πατρόκλου, επί παραδείγματι, παραπέμπουν στην ερωτική τρόπον τινά σχέση τους, ή ο μύθος για τον έρωτα του Δία για το Γανυμήδη.
Κάποιοι θεωρούσαν απόλυτα φυσική την έλξη που δοκιμάζει ένα ανθρώπινο ον από την ομορφιά ενός άλλου ατόμου, όποιο κι αν είναι το φύλο του.
Ο Θεόκριτος, στο δέκατο τρίτο του «Ειδύλλιο», αναφέρει την αρπαγή του νεαρού Ίλα από τρεις νύμφες και την απελπισία του εραστή του, Ηρακλή.
Ο Αριστοφάνης χαρακτηρίζει την έλξη μεταξύ ομοίου φύλου ατόμων, φυσική επιθυμία και αναγκαιότητα (Νεφέλες), ενώ ο Ευριπίδης δεν βρίσκει καλύτερο τρόπο να δικαιολογήσει τον Λάιο που απήγαγε τον νεαρό Χρύσιππο, απ' το να τον βάλει να λέει: "Τα υπολόγισα όλα, αλλά η φύση με ανάγκασε να το κάνω".
Κάποιοι θεωρούσαν απόλυτα φυσική την έλξη που δοκιμάζει ένα ανθρώπινο ον από την ομορφιά ενός άλλου ατόμου, όποιο κι αν είναι το φύλο του.
Ο Θεόκριτος, στο δέκατο τρίτο του «Ειδύλλιο», αναφέρει την αρπαγή του νεαρού Ίλα από τρεις νύμφες και την απελπισία του εραστή του, Ηρακλή.
Ο Αριστοφάνης χαρακτηρίζει την έλξη μεταξύ ομοίου φύλου ατόμων, φυσική επιθυμία και αναγκαιότητα (Νεφέλες), ενώ ο Ευριπίδης δεν βρίσκει καλύτερο τρόπο να δικαιολογήσει τον Λάιο που απήγαγε τον νεαρό Χρύσιππο, απ' το να τον βάλει να λέει: "Τα υπολόγισα όλα, αλλά η φύση με ανάγκασε να το κάνω".
Ο Αριστοτέλης: «Όταν αιτία είναι η φύση, κανείς δεν θα ονόμαζε αυτά τα άτομα ανήθικα». (Ηθικά Νικομάχεια), ενώ ο Πλούταρχος αναφέρει: «Ο ευγενής εραστής της ομορφιάς έλκεται από κάθε πλάσμα εξαιρετικό χωρίς να τον σταματάει καμιά διαφορά φυλετικού χαρακτήρα. (Ερωτικός).
Και μετά αυτή τη μικρή εισαγωγή, με θέσεις μεγάλων της αρχαιότητας επί του θέματος ερχόμαστε στον πέμπτο από τους «Εταιρικούς Διαλόγους» του Λουκιανού, όπου η γνωστή μας εταίρα Λέαινα συνομιλεί με μια συναδελφό της, το Κλωνάριον και μεταξύ τους ανταλλάσσουν εκμυστηρεύσεις.
«ΚΛΩΝΑΡΙΟΝ: Τι είναι αυτά τα παράξενα που άκουσα για σένα, Λέαινα;
Λέγουν ότι η πλούσια εκ Λέσβου, Μέγγιλα σ' ερωτεύτηκε!Α!κοκκίνησες;
Αλήθεια λοιπόν είναι;
Λέγουν ότι η πλούσια εκ Λέσβου, Μέγγιλα σ' ερωτεύτηκε!Α!κοκκίνησες;
Αλήθεια λοιπόν είναι;
ΛΕΑΙΝΑ: Αλήθεια, Κλωνάριον και ντρέπομαι να τ' ομολογήσω γιατί κάποιοι μιλούν για κάτι αλλόκοτο.
ΚΛΩΝΑΡΙΟΝ: Τι λες μα τ’ όνομα της Δήμητρας; Τι θέλει από σένα αυτή η γυναίκα;…»
Όπως φαίνεται από το διάλογο, φίλοι μυθολόγοι, το Κλωνάριον έχει ακούσει ότι η Λέαινα είναι η ερωμένη μιας πλούσιας κυρίας από την Λέσβο, της Μέγγιλας.Η Λέαινα το παραδέχεται λέγοντας ωστόσο ότι ντρέπεται γι’ αυτό, ομολογία που δεν είναι αρκετή για την Κλεώνη και επιμένει να μάθει το πώς άρχισε αυτή η ιστορία.
«ΛΕΑΙΝΑ: Η Μέγγιλλα είχε διοργανώσει μια γιορτή, μαζί με τη φίλη της Δημόνασσα από την Κόρινθο, άλλη πλουσία και με προσέλαβαν ως αρπίστρια. Η γνωριμία εξελίχτηκε σε έλξη ερωτική..
Η Μέγγιλλα είναι γυναίκα, αλλά ο νους κι οι επιθυμίες της είναι ανδρικά…»
Η Μέγγιλλα είναι γυναίκα, αλλά ο νους κι οι επιθυμίες της είναι ανδρικά…»
Το Κλωνάριον επέμενε να μάθει όλες τις γαργαλιστικές λεπτομέρειες, όμως, παρά την επιμονή της φίλης της, η Λέαινα δεν ανέφερε τίποτε περισσότερο.
Αυτές οι λεπτομέρειες, δήλωσε, είναι προσωπικές, άρααπόκρυφες και μυστικές…
Αυτές οι λεπτομέρειες, δήλωσε, είναι προσωπικές, άρααπόκρυφες και μυστικές…
Δεν θα επεκταθούμε περισσότερο, καλοί μου φίλοι, ούτε θα σχολιάσουμε υπέρ ή κατά αυτής της «ιδιαίτερης» ερωτικής σχέσης.Εξάλλου, δεν νοείται τον 21ο αιώνα η σεξουαλικότητα να υφίστανται λογοκρισία …
Απλά, κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στον Μισέλ Φουκώ, που στο βιβλίο του «Η χρήση των Ηδονών» σχετικά με τα ήθη των αρχαίων, αναφέρει πως η ηθική γραμμή στην Ελλάδα, δεν περνούσε ανάμεσα στους ομο- ή τους ετερο-φυλόφιλους, αλλά ανάμεσα στους εγκρατείς και τους έκφυλους.
Μάλιστα, τονίζει πως για να εγκωμιάσουν την εγκράτεια ενός άντρα, υπογράμμιζαν ότι ήταν ικανός να απέχει τόσο από γυναίκες όσο και από άντρες.
Απλά, κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στον Μισέλ Φουκώ, που στο βιβλίο του «Η χρήση των Ηδονών» σχετικά με τα ήθη των αρχαίων, αναφέρει πως η ηθική γραμμή στην Ελλάδα, δεν περνούσε ανάμεσα στους ομο- ή τους ετερο-φυλόφιλους, αλλά ανάμεσα στους εγκρατείς και τους έκφυλους.
Μάλιστα, τονίζει πως για να εγκωμιάσουν την εγκράτεια ενός άντρα, υπογράμμιζαν ότι ήταν ικανός να απέχει τόσο από γυναίκες όσο και από άντρες.
Σας χαιρετώ ποιητικά με κάτι σχετικό.
Ένα ποίημα της Σαπφώς γεμάτο πάθος και έκσταση, που της ενέπνευσε ο έρωτας για μια νεαρή μαθήτριά της:
Ένα ποίημα της Σαπφώς γεμάτο πάθος και έκσταση, που της ενέπνευσε ο έρωτας για μια νεαρή μαθήτριά της:
«Θαμπωτική λαμποκοπή
σαν του γυακίνθου τ' άνθος
παρθένα με γλυκιά φωνή
φωνή γλυκιά σα μέλι,
ομορφότερη ακόμη,
φωτιές μου ανάβεις
Κι εγώ σε πουπουλένιο στρώμα
το κουρασμένο σου κορμί
θα το ξαπλώσω
μόνη μου έγνοια...»
σαν του γυακίνθου τ' άνθος
παρθένα με γλυκιά φωνή
φωνή γλυκιά σα μέλι,
ομορφότερη ακόμη,
φωτιές μου ανάβεις
Κι εγώ σε πουπουλένιο στρώμα
το κουρασμένο σου κορμί
θα το ξαπλώσω
μόνη μου έγνοια...»
(Μετάφραση: Oδυσσέας Ελύτης)
ΠΗΓΕΣ: Λουκιανός – Άπαντα/Μετάφραση Ι.Κονδυλάκη,http://www.gutenberg.org/files/28606/28606-h/28606-h.htm ,http://archive.org/str…/pgcommunitytexts28606gut/28606-0.txt , Wikipedia.
Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.