Όσο βελτιώνονται οι συνθήκες ζωής, τόσο οι διατροφικές συνήθειες αλλάζουν. Στην χώρα μας, που έγιναν όλα πολύ γρήγορα, τα άγρια χόρτα κόντεψαν να ξεχαστούν μέσα σε λίγα χρόνια, έγιναν και αυτά θύματα ενός νέου τρόπου διατροφής, όχι απαραίτητα υγιεινού. Τώρα, όμως, που τα πράγματα δείχνουν να σταθεροποιούνται, είναι καιρός να ρίξουμε μια ματιά στη μισοξεχασμένη μας παράδοση, να απολαύσουμε τις γεύσεις που προσφέρει η ελληνική φύση και να βελτιώσουμε παράλληλα τη διατροφή μας.
Η διατροφική αξία των άγριων χόρτων
Το ρήμα « χορταίνω » προέρχεται από τη λέξη χόρτα και έχει τη σημασία ότι τρώγω χόρτα. Είναι γνωστό όμως, ότι όσα χόρτα και να φας δεν έχεις το αίσθημα του κορεσμού. Παρόλα αυτά, η σημασία του ρήματος «χορταίνω» έχει παραφθαρεί και σημαίνει το αίσθημα του κορεσμού που προκύπτει από την κατανάλωση του συνδυασμού κρέατος και αμυλούχων τροφών, που μας βαραίνουν και μας δίνουν το αίσθημα του κορεσμού.
Τα άγρια χόρτα είναι τροφή πλούσια σε μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο, αλλά πλούσια και σε βιταμίνες όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, προβιταμίνη Α (καροτίνη ) και έχουν αντιοξειδωτική δράση.
Το ρήμα « χορταίνω » προέρχεται από τη λέξη χόρτα και έχει τη σημασία ότι τρώγω χόρτα. Είναι γνωστό όμως, ότι όσα χόρτα και να φας δεν έχεις το αίσθημα του κορεσμού. Παρόλα αυτά, η σημασία του ρήματος «χορταίνω» έχει παραφθαρεί και σημαίνει το αίσθημα του κορεσμού που προκύπτει από την κατανάλωση του συνδυασμού κρέατος και αμυλούχων τροφών, που μας βαραίνουν και μας δίνουν το αίσθημα του κορεσμού.
Τα άγρια χόρτα είναι τροφή πλούσια σε μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο, νάτριο, αλλά πλούσια και σε βιταμίνες όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, προβιταμίνη Α (καροτίνη ) και έχουν αντιοξειδωτική δράση.
Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό με λίπη.
Στην προσπάθειά να εκτιμήσουμε τη διατροφική αξία των χόρτων δεν θα έπρεπε να κάνουμε αποδόμηση των χόρτων στη χημική τους ανάλυση, γιατί είναι η λογική της τροφής – χάπι, που κατασκευάζει ο άνθρωπος σε εργαστήρια.
Για τον σύγχρονο άνθρωπο τα χόρτα, αποτελούν συμπλήρωμα της διατροφής (δεύτερο πιάτο), αλλά είναι η βάση της διατροφής πολλών θηλαστικών ( πρώτο πιάτο ).
Θα μπορούσαν να είναι ιδανική τροφή για τον σύγχρονο άνθρωπο που πάσχει από ασθένειες που έχουν σχέση με την υπερκατανάλωση λιπών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων.
Συνδυάζονται με όλες τις τροφές και μπορεί ο οργανισμός μας να τις μεταβολίσει. Δεν επιβαρύνουν ούτε το έντερο αλλά και ούτε υπερφορτώνουν τα όργανά μας. Επιπλέον δεν αφήνουν άχρηστα κατάλοιπα στον οργανισμό.
Ας γνωρίσουμε τώρα μερικά:
Αγγουρίτσα Άλλες ονομασίες: Αρμπέτα πουράντζα
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 40 εκατοστά. Τα συναντάμε παντού σε ακαλλιέργητους αλλά και καλλιεργημένους τόπους. Φυτρώνει από μόνο του στην νότια Ευρώπη.
Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλους τους τύπους εδάφους ακόμα και σε γλάστρες. Ανθίζει από την άνοιξη έως το καλοκαίρι. Τα άνθη και τα φύλλα του τρώγονται σε σαλάτες και πίτες και δίνουν μια δροσερή γεύση απαλή σαν του αγγουριού.
Είναι φαρμακευτικό αλλά και μελισσοκομικό φυτό.
Προφυλάξεις: Τα φύλλα του αλλά όχι τα άνθη του, περιέχουν μικρές ποσότητες αλκαλοειδών που μπορούν να βλάψουν το συκώτι αν φαγωθούν σε μεγάλες ποσότητες.
Όσοι έχουν προβλήματα συκωτιού θα πρέπει να το αποφεύγουν.
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 40 εκατοστά. Τα συναντάμε παντού σε ακαλλιέργητους αλλά και καλλιεργημένους τόπους. Φυτρώνει από μόνο του στην νότια Ευρώπη.
Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλους τους τύπους εδάφους ακόμα και σε γλάστρες. Ανθίζει από την άνοιξη έως το καλοκαίρι. Τα άνθη και τα φύλλα του τρώγονται σε σαλάτες και πίτες και δίνουν μια δροσερή γεύση απαλή σαν του αγγουριού.
Είναι φαρμακευτικό αλλά και μελισσοκομικό φυτό.
Προφυλάξεις: Τα φύλλα του αλλά όχι τα άνθη του, περιέχουν μικρές ποσότητες αλκαλοειδών που μπορούν να βλάψουν το συκώτι αν φαγωθούν σε μεγάλες ποσότητες.
Όσοι έχουν προβλήματα συκωτιού θα πρέπει να το αποφεύγουν.
Ξινήθρα Άλλες ονομασίες: Οξαλίδα , Ξυνοτρίφυλλο
Τη ξινήθρα τη συναντάμε παντού, γιατί εξαπλώνεται πολύ εύκολα και μπορεί να γίνει ενοχλητικό ζιζάνιο.
Περιέχει καλιούχο οξαλικό άλας και μπορεί να αποβεί δηλητηριώδης αν φαγωθεί σε μεγάλη ποσότητα.
Χρησιμοποιείται σε σούπες, σάλτσες και χορτόπιτες σε μικρές ποσότητες, για να δώσει ξινή γεύση.
Τη ξινήθρα τη συναντάμε παντού, γιατί εξαπλώνεται πολύ εύκολα και μπορεί να γίνει ενοχλητικό ζιζάνιο.
Περιέχει καλιούχο οξαλικό άλας και μπορεί να αποβεί δηλητηριώδης αν φαγωθεί σε μεγάλη ποσότητα.
Χρησιμοποιείται σε σούπες, σάλτσες και χορτόπιτες σε μικρές ποσότητες, για να δώσει ξινή γεύση.
Ζοχός
Είναι ετήσιο, ποώδες φυτό, που φτάνει από 20-50 εκατ. ύψος. Η ρίζα του είναι βαθιά, απλή ή διακλαδισμένη.
Η ρίζα, οι βλαστοί και τα φύλλα του περιέχουν γαλακτώδη χυμό. Από την κορυφή της ρίζας βγαίνουν τα φύλλα του σε ρόδακα. Το σχήμα τους δεν είναι απόλυτα ίδιο, πάντως γενικά είναι επιμήκη, οδοντωτά, με λοβούς, μεγάλο, κόκκινο μίσχο και παχύ, κόκκινο κεντρικό νεύρο.
Το χρώμα τους είναι σκουροπράσινο, γυαλιστερό στην πάνω επιφάνεια και ανοιχτότερο στην κάτω. Πολύ συνηθισμένα είναι τα κόκκινα στίγματα στα φύλλα τους.
Γεύση :Γαλακτώδη και υποπικρή. Γίνεται γλυκό όταν μαγειρευτεί.
Χρήση: Οι ζοχοί τρώγονται μαγειρεμένοι μαζί με άλλα χόρτα ή σε πίτες και βοηθούν στην εξασθένηση της πικρής γεύσης. Τα τρυφερά μέρη τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ωμά και σε σαλάτες .
Είναι ετήσιο, ποώδες φυτό, που φτάνει από 20-50 εκατ. ύψος. Η ρίζα του είναι βαθιά, απλή ή διακλαδισμένη.
Η ρίζα, οι βλαστοί και τα φύλλα του περιέχουν γαλακτώδη χυμό. Από την κορυφή της ρίζας βγαίνουν τα φύλλα του σε ρόδακα. Το σχήμα τους δεν είναι απόλυτα ίδιο, πάντως γενικά είναι επιμήκη, οδοντωτά, με λοβούς, μεγάλο, κόκκινο μίσχο και παχύ, κόκκινο κεντρικό νεύρο.
Το χρώμα τους είναι σκουροπράσινο, γυαλιστερό στην πάνω επιφάνεια και ανοιχτότερο στην κάτω. Πολύ συνηθισμένα είναι τα κόκκινα στίγματα στα φύλλα τους.
Γεύση :Γαλακτώδη και υποπικρή. Γίνεται γλυκό όταν μαγειρευτεί.
Χρήση: Οι ζοχοί τρώγονται μαγειρεμένοι μαζί με άλλα χόρτα ή σε πίτες και βοηθούν στην εξασθένηση της πικρής γεύσης. Τα τρυφερά μέρη τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ωμά και σε σαλάτες .
Ταράξακο Άλλες ονομασίες: Αγριοράδικο, πικραλίδα
Πολυετές αυτοφυές φυτό που φυτρώνει σε όλο τον κόσμο και φτάνει τα 25 εκατοστά ύψος. Το συναντάμε σε ακαλλιέργητους τόπους και σε χωράφια σαν ζιζάνιο. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από τους σπόρους του την άνοιξη.
Τα φύλλα του είναι οδοντωτά, ανόμοια μεταξύ τους και μικρότερα από το κοινό ραδίκι cichorium. Τα άνθη του ξεπετάγονται από μικρούς βλαστούς από τη βάση του φυτού είναι μικρά, οδοντωτά και έχουν χρυσαφένιο χρώμα.
Το ταραξάκο μαζεύεται από τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη και τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή βραστά, σκέτα ή με κρέας .
Τέλος το ταραξάκο είναι ισχυρό διουρητικό και μειώνει την ποσότητα των υγρών μέσα στο σώμα, αλλά αντίθετα με τα άλλα διουρητικά που προκαλούν απώλεια καλίου, τα φύλλα του περιέχουν μεγάλες ποσότητες καλίου που τις παρέχουν στον οργανισμό.
Η ρίζα και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την πρόληψη αλλά και την καταπολέμηση της πέτρας στη χολή.
Πολυετές αυτοφυές φυτό που φυτρώνει σε όλο τον κόσμο και φτάνει τα 25 εκατοστά ύψος. Το συναντάμε σε ακαλλιέργητους τόπους και σε χωράφια σαν ζιζάνιο. Πολλαπλασιάζετε εύκολα από τους σπόρους του την άνοιξη.
Τα φύλλα του είναι οδοντωτά, ανόμοια μεταξύ τους και μικρότερα από το κοινό ραδίκι cichorium. Τα άνθη του ξεπετάγονται από μικρούς βλαστούς από τη βάση του φυτού είναι μικρά, οδοντωτά και έχουν χρυσαφένιο χρώμα.
Το ταραξάκο μαζεύεται από τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη και τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή βραστά, σκέτα ή με κρέας .
Τέλος το ταραξάκο είναι ισχυρό διουρητικό και μειώνει την ποσότητα των υγρών μέσα στο σώμα, αλλά αντίθετα με τα άλλα διουρητικά που προκαλούν απώλεια καλίου, τα φύλλα του περιέχουν μεγάλες ποσότητες καλίου που τις παρέχουν στον οργανισμό.
Η ρίζα και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται για την πρόληψη αλλά και την καταπολέμηση της πέτρας στη χολή.
Πετροµαρούλα
∆ιετές φυτό µε βολβό. Ο Βλαστός του είναι λείος και έχει γαλάζια άνθη µε στεφάνη που είναι χωρισµένη σχεδόν ως τη βάση.
Φύεται από το επίπεδο της θάλασσας µέχρι την ορεινή ζώνη.
Ανθίζει από Απρίλιο µέχρι Μάιο.
Τρώγεται όπως όλα τα µαρούλια.
∆ιετές φυτό µε βολβό. Ο Βλαστός του είναι λείος και έχει γαλάζια άνθη µε στεφάνη που είναι χωρισµένη σχεδόν ως τη βάση.
Φύεται από το επίπεδο της θάλασσας µέχρι την ορεινή ζώνη.
Ανθίζει από Απρίλιο µέχρι Μάιο.
Τρώγεται όπως όλα τα µαρούλια.
Σινάπι Άλλες ονομασίες: Αγριοσινάπια, σινιάβρη, βρούβες
Πολυετές φυτό που φτάνει μέχρι τα 50-60 εκατοστά.
Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα τους είναι σκουροπράσινα γυαλιστερά και το νεύρο τους λευκό και χοντρό.
Καλλιεργείτε και γι αυτό μαζεύεται, άνοιξη και φθινόπωρο. Η γεύση τους είναι γλυκιά και τα τρυφερά φρέσκα φύλλα τους τρώγονται σαλάτα (σαν μαρούλι) μαζί με κρεμμυδάκι ή πράσο, λάδι και ξύδι.
Μαγειρεύονται κοκκινιστά μαζί με μυρωδικά και λαχανικά, μαζί με ρύζι (γίνονται σαν το σπανακόρυζο), και ντολμαδάκια.
Φυσικά χρησιμοποιούνται και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά
Πολυετές φυτό που φτάνει μέχρι τα 50-60 εκατοστά.
Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Τα φύλλα τους είναι σκουροπράσινα γυαλιστερά και το νεύρο τους λευκό και χοντρό.
Καλλιεργείτε και γι αυτό μαζεύεται, άνοιξη και φθινόπωρο. Η γεύση τους είναι γλυκιά και τα τρυφερά φρέσκα φύλλα τους τρώγονται σαλάτα (σαν μαρούλι) μαζί με κρεμμυδάκι ή πράσο, λάδι και ξύδι.
Μαγειρεύονται κοκκινιστά μαζί με μυρωδικά και λαχανικά, μαζί με ρύζι (γίνονται σαν το σπανακόρυζο), και ντολμαδάκια.
Φυσικά χρησιμοποιούνται και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά
Χηροβότανο Άλλες ονομασίες: Μυρμηγκοβότανο, χοιρομουρίδα
Ετήσιο ή διετές φυτό που φτάνει τα 30-60 εκατοστά.
Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους.
Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα. Τα φύλλα του είναι σκούρα πράσινα και χνουδωτά, καλυμμένα με τρίχες.
Τα κατώτερα φύλλα του είναι οδοντωτά και τα ανώτερα επιφυή. Το επάνω μέρος των φύλλων είναι γεμάτα με λευκές φλύκταινες (φουσκίτσες).
Οι χήρες λέγεται, του έχουν μεγαλύτερη αδυναμία, από αυτό και το όνομά του.
Τα νεαρά φυτά του μαζεύονται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη.
Τρώγονται βραστά σκέτα με λαδολέμονο ή σε συνδυασμό με άλλα χόρτα.
Ετήσιο ή διετές φυτό που φτάνει τα 30-60 εκατοστά.
Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους.
Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα. Τα φύλλα του είναι σκούρα πράσινα και χνουδωτά, καλυμμένα με τρίχες.
Τα κατώτερα φύλλα του είναι οδοντωτά και τα ανώτερα επιφυή. Το επάνω μέρος των φύλλων είναι γεμάτα με λευκές φλύκταινες (φουσκίτσες).
Οι χήρες λέγεται, του έχουν μεγαλύτερη αδυναμία, από αυτό και το όνομά του.
Τα νεαρά φυτά του μαζεύονται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη.
Τρώγονται βραστά σκέτα με λαδολέμονο ή σε συνδυασμό με άλλα χόρτα.
Καυκαλήθρα
Περιγραφή :Τα φύλλα φυτρώνουν στους βλαστούς με αντίθετη διάταξη, είναι απλά και διαιρούνται σε λοβούς. Τα άνθη του βγαίνουν την Άνοιξη και είναι λευκά σε “σκιάδιο” και έχουν πέντε πέταλα.
Ο καρπός του μοιάζει με φασόλι, σκεπασμένο με αγκαθάκια που κολλούν στα ρούχα και με δυσκολία ξεκολλούν ένα – ένα.
Όταν ξεραθούν αγκυλώνουν και εμποδίζουν το θερισμό. Σε όλα τα μέρη του φυτού και στους καρπούς υπάρχουν ελαιοφόροι αδένες, που εκκρίνουν αρωματικό αιθέριο έλαιο.
Γεύση: Αρωματικό
Εποχή συλλογής: Από Οκτώβριο μέχρι τέλη Απριλίου ανάλογα με την περιοχή.
Χρήση :Σε πίτες , σαλάτες ,τσιγαριστά χόρτα ,σε σάλτσες για ζυμαρικά.
Περιγραφή :Τα φύλλα φυτρώνουν στους βλαστούς με αντίθετη διάταξη, είναι απλά και διαιρούνται σε λοβούς. Τα άνθη του βγαίνουν την Άνοιξη και είναι λευκά σε “σκιάδιο” και έχουν πέντε πέταλα.
Ο καρπός του μοιάζει με φασόλι, σκεπασμένο με αγκαθάκια που κολλούν στα ρούχα και με δυσκολία ξεκολλούν ένα – ένα.
Όταν ξεραθούν αγκυλώνουν και εμποδίζουν το θερισμό. Σε όλα τα μέρη του φυτού και στους καρπούς υπάρχουν ελαιοφόροι αδένες, που εκκρίνουν αρωματικό αιθέριο έλαιο.
Γεύση: Αρωματικό
Εποχή συλλογής: Από Οκτώβριο μέχρι τέλη Απριλίου ανάλογα με την περιοχή.
Χρήση :Σε πίτες , σαλάτες ,τσιγαριστά χόρτα ,σε σάλτσες για ζυμαρικά.
Καλόγερος Άλλες ονομασίες: Περδικονύχι, χτενάκι, βελονιά
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά.Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους.
Μαζεύεται τρυφερός τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.
Χρησιμοποιείτε κυρίως σε πίτες αλλά και σε ομελέτες με λαχανικά
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά.Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους.
Μαζεύεται τρυφερός τον χειμώνα μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.
Χρησιμοποιείτε κυρίως σε πίτες αλλά και σε ομελέτες με λαχανικά
Καρότο άγριο Άλλες ονομασίες: Δαυκί, παστινάκα, χαβούζι
Διετές φυτό που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Φυτρώνει παντού και είναι εξαπλωμένο σε όλη την Ελλάδα.
Τα φύλλα και τα βλαστάρια του βράζονται και τρώγονται μόνα τους ή με άλλα χόρτα, όπως και του ήμερου (είναι και αντικαρκινικά).
Χρησιμοποιούνται ακόμα σε χορτόπιτες για να δώσουν άρωμα (μυρίζουν περίπου σαν τον μαϊντανό).
Τρώγεται και η ρίζα του, αλλά είναι πιο σκληρή και μικρή από του ήρεμου καρότου.
Διετές φυτό που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Φυτρώνει παντού και είναι εξαπλωμένο σε όλη την Ελλάδα.
Τα φύλλα και τα βλαστάρια του βράζονται και τρώγονται μόνα τους ή με άλλα χόρτα, όπως και του ήμερου (είναι και αντικαρκινικά).
Χρησιμοποιούνται ακόμα σε χορτόπιτες για να δώσουν άρωμα (μυρίζουν περίπου σαν τον μαϊντανό).
Τρώγεται και η ρίζα του, αλλά είναι πιο σκληρή και μικρή από του ήρεμου καρότου.
Λαγοψωμάκι – Αγαλατσίδα
Είναι η “γαλακτίτις” των βυζαντινών, η “γαλακτίδα” του Μεσαίωνα, η γαλατσίδα ή αγαλατσίδα της σηµερινής Κρήτης. Παρετυµολογικά συνδέθηκε µε το γάλα και συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες µητέρες, πιστεύοντας ότι τις υποβοηθούσε στο θηλασµό.
Η γεύση της είναι υπόγλυκη.
Τρώγεται ωµή και αφήνει στο στόµα µια ευχάριστη γεύση φρέσκου γάλακτος.
Έχει διουρητικές ιδιότητες και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για ορεκτικό.
Είναι η “γαλακτίτις” των βυζαντινών, η “γαλακτίδα” του Μεσαίωνα, η γαλατσίδα ή αγαλατσίδα της σηµερινής Κρήτης. Παρετυµολογικά συνδέθηκε µε το γάλα και συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες µητέρες, πιστεύοντας ότι τις υποβοηθούσε στο θηλασµό.
Η γεύση της είναι υπόγλυκη.
Τρώγεται ωµή και αφήνει στο στόµα µια ευχάριστη γεύση φρέσκου γάλακτος.
Έχει διουρητικές ιδιότητες και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για ορεκτικό.
Σκόρδο άγριο
Πολυετές φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύετε ολόκληρο από το χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης.
Τρώγεται μόνο ο μίσχος.Το χρησιμοποιούμε σε λαχανόπιτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.
Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τις πολυάριθµες ευεργετικές ιδιότητες του φυτού αυτού.
Σήµερα το πράσο είναι γνωστό διουρητικό, χρησιμοποιείται κατά του πρηξίµατος ποδιών και χεριών και της κυτταρίτιδας.
Πολύτιµο κατά της κατακράτησης υγρών της κόπωσης και της κοµάρας.
Πολυετές φυτό που φτάνει τα 60 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύετε ολόκληρο από το χειμώνα έως το τέλος της άνοιξης.
Τρώγεται μόνο ο μίσχος.Το χρησιμοποιούμε σε λαχανόπιτες αλλά και σαν μυρωδικό σε φρέσκιες σαλάτες και σάλτσες.
Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τις πολυάριθµες ευεργετικές ιδιότητες του φυτού αυτού.
Σήµερα το πράσο είναι γνωστό διουρητικό, χρησιμοποιείται κατά του πρηξίµατος ποδιών και χεριών και της κυτταρίτιδας.
Πολύτιµο κατά της κατακράτησης υγρών της κόπωσης και της κοµάρας.
Τσουκνίδα Άλλες ονομασίες: Αγκινίδα, κνίθα, τσούχνα
Ετήσιο φυτό που μπορεί να φτάσει πάνω από ένα μέτρο. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Μαζεύονται τα νέα φρέσκα φύλλα από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.
Τα φρέσκα φύλλα της τρώγονται βραστά σαλάτα ή τσιγαριστά με άλλα μυρωδικά.
Με τα φύλλα της και άλλα μυρωδικά φτιάχνονται καταπληκτικές τσουκνιδόπιτες!
Oι τσoυκvίδες, τα τελευταία χρόvια, ξαvάρθαv στo πρoσκήvιo μέσα από τις τελευταίες ιατρικές αvακoιvώσεις διάσημωv διαιτoλόγωv, σύμφωvα με τις oπoίες είvαι χόρτo πoλύ πλoύσιo σε καρoτίvη B, η oπoία και θεωρείται ότι δρα πρoληπτικά κατά τωv καρκιvικώv κυττάρωv.
Ετήσιο φυτό που μπορεί να φτάσει πάνω από ένα μέτρο. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Μαζεύονται τα νέα φρέσκα φύλλα από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει.
Τα φρέσκα φύλλα της τρώγονται βραστά σαλάτα ή τσιγαριστά με άλλα μυρωδικά.
Με τα φύλλα της και άλλα μυρωδικά φτιάχνονται καταπληκτικές τσουκνιδόπιτες!
Oι τσoυκvίδες, τα τελευταία χρόvια, ξαvάρθαv στo πρoσκήvιo μέσα από τις τελευταίες ιατρικές αvακoιvώσεις διάσημωv διαιτoλόγωv, σύμφωvα με τις oπoίες είvαι χόρτo πoλύ πλoύσιo σε καρoτίvη B, η oπoία και θεωρείται ότι δρα πρoληπτικά κατά τωv καρκιvικώv κυττάρωv.
Λάπαθο Άλλες ονομασίες: Λάπατο, ξυνολάπατο, ξινήθρα
Ετήσια φυτά που φτάνουν τα 50 εκατοστά. Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους.
Έχει γύρω στα 5 είδη πολύ διαδεδομένα στην Ελλάδα.
Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα και έχουν μια ελαφριά ξινή γεύση.
Μαζεύεται από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι το τέλος την άνοιξη.
Μαγειρεύονται βραστά μόνα τους ή με κρέας και χρησιμοποιούνται για χορτόπιτες.
Ετήσια φυτά που φτάνουν τα 50 εκατοστά. Τα συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους.
Έχει γύρω στα 5 είδη πολύ διαδεδομένα στην Ελλάδα.
Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα και έχουν μια ελαφριά ξινή γεύση.
Μαζεύεται από τις αρχές του φθινοπώρου μέχρι το τέλος την άνοιξη.
Μαγειρεύονται βραστά μόνα τους ή με κρέας και χρησιμοποιούνται για χορτόπιτες.
Σκόλυμος Άλλες ονομασίες: σκολιάμπρι, σκόλιαντρος, σκόλυμος
Διετές ή πολυετές φυτό, που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Έχει βαθιά χοντρή ρίζα και χοντρό κεντρικό βλαστό. Τα φύλλα του είναι οδοντωτά και αγκαθωτά. Ανθίζει το καλοκαίρι και το βρίσκουμε παντού σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητα εδάφη σε χαμηλό υψόμετρο.
Τα νέα τρυφερά φύλλα πριν γίνουν ακανθωτά και οι τρυφεροί βλαστοί του μαζεύονται από το χειμώνα έως την άνοιξη.
Το φθινόπωρο μαζεύεται η ρίζα και οι σαρκώδες ράχες των φύλλων του.
Τα νέα φύλλα και οι βλαστοί του τρώγονται βραστά μόνα τους ή με άλλα χόρτα.
Οι ρίζες και οι μίσχοι γίνονται σούπες ή μαγειρεύονται με κρέας. Επίσης μπορούν να βραστούν και να γίνουν τουρσί με ξύδι και λάδι.
Διετές ή πολυετές φυτό, που μπορεί να φτάσει το 1 μέτρο ύψος. Έχει βαθιά χοντρή ρίζα και χοντρό κεντρικό βλαστό. Τα φύλλα του είναι οδοντωτά και αγκαθωτά. Ανθίζει το καλοκαίρι και το βρίσκουμε παντού σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητα εδάφη σε χαμηλό υψόμετρο.
Τα νέα τρυφερά φύλλα πριν γίνουν ακανθωτά και οι τρυφεροί βλαστοί του μαζεύονται από το χειμώνα έως την άνοιξη.
Το φθινόπωρο μαζεύεται η ρίζα και οι σαρκώδες ράχες των φύλλων του.
Τα νέα φύλλα και οι βλαστοί του τρώγονται βραστά μόνα τους ή με άλλα χόρτα.
Οι ρίζες και οι μίσχοι γίνονται σούπες ή μαγειρεύονται με κρέας. Επίσης μπορούν να βραστούν και να γίνουν τουρσί με ξύδι και λάδι.
Αγκιναράκι Ταυγέτου
Είναι πολυετής πόα, ύψους έως 10 εκ. και φυτρώνει σε ασβεστολιθικούς βράχους και πετρώδεις πλαγιές από τα χαμηλά έως τα μεγαλύτερα υψόμετρα.
Τα φύλλα του είναι σε ροζέτα, σχιστά κι έχουν σκούρο πράσινο χρώμα. Στη μέση της ροζέτας βγαίνουν τα ασπρορόδινα άνθη του σε μορφή κεφαλιού και μοιάζουν με όρθιες τρίχες.
Ανθίζει κατά το τέλος της Άνοιξης.
Στη Μάνη μαζεύεται για τη γλυκιά της γεύση και γίνεται γιαχνί.
Το φυτό είναι ενδημικό της Ελλάδας και απαντάται στη Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες.
Είναι πολυετής πόα, ύψους έως 10 εκ. και φυτρώνει σε ασβεστολιθικούς βράχους και πετρώδεις πλαγιές από τα χαμηλά έως τα μεγαλύτερα υψόμετρα.
Τα φύλλα του είναι σε ροζέτα, σχιστά κι έχουν σκούρο πράσινο χρώμα. Στη μέση της ροζέτας βγαίνουν τα ασπρορόδινα άνθη του σε μορφή κεφαλιού και μοιάζουν με όρθιες τρίχες.
Ανθίζει κατά το τέλος της Άνοιξης.
Στη Μάνη μαζεύεται για τη γλυκιά της γεύση και γίνεται γιαχνί.
Το φυτό είναι ενδημικό της Ελλάδας και απαντάται στη Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τις Κυκλάδες.
Νερολάχανο Άλλες ονομασίες: Αρακάκι, κουβάκι
Περιγραφή: µονοετές φυτό µε βλαστούς που φθάνουν τα 15 µε 60 cm ύψος.
Τα κατώτερα φύλλα έχουν σχήµα σπάτουλας µε λευκά στίγµατα. Τα ανώτερα είναι ωοειδή-λογχοειδή, καρδιοειδή στη βάση τους.
Γενικά, τα φύλλα είναι τραχιά στη αφή. Τα άνθη είναι σωληνωτά, κίτρινα και βιολετιά και περιβάλλονται από βιολετιά επίσης βράκτια.
Συναντάται σε: αγρούς, ρείθρα δρόµων, σε χαµηλό και µέσο υψόµετρο.
Παράδοση-χρήσεις: τα φύλλα του αν και από κάποιους θεωρούνται δηλητηριώδη, εν τούτοις σε ορισµένα µέρη (Κρήτη και αλλού), τα χρησιµοποιούν σε περιορισµένη ποσότητα σε σαλάτες, αναµειγνύοντας τα µε άλλα χορταρικά.
Περιγραφή: µονοετές φυτό µε βλαστούς που φθάνουν τα 15 µε 60 cm ύψος.
Τα κατώτερα φύλλα έχουν σχήµα σπάτουλας µε λευκά στίγµατα. Τα ανώτερα είναι ωοειδή-λογχοειδή, καρδιοειδή στη βάση τους.
Γενικά, τα φύλλα είναι τραχιά στη αφή. Τα άνθη είναι σωληνωτά, κίτρινα και βιολετιά και περιβάλλονται από βιολετιά επίσης βράκτια.
Συναντάται σε: αγρούς, ρείθρα δρόµων, σε χαµηλό και µέσο υψόµετρο.
Παράδοση-χρήσεις: τα φύλλα του αν και από κάποιους θεωρούνται δηλητηριώδη, εν τούτοις σε ορισµένα µέρη (Κρήτη και αλλού), τα χρησιµοποιούν σε περιορισµένη ποσότητα σε σαλάτες, αναµειγνύοντας τα µε άλλα χορταρικά.
Ραδίκι – Κιχώριο
Ένα από τα πιο διαδεδοµένα χόρτα, το οποίο βρίσκουµε στις περισσότερες περιοχές της χώρας µας, είναι τα ραδίκια.
Τα ραδίκια ανήκουν στην κατηγορία cichorium και διακρίνονται στα άγρια και τα ήµερα ραδίκια ή αλλιώς αντίδια.
Τα άγρια ραδίκια έχουν πικρή γεύση και έχουν στενά φύλλα. Από την άλλη, τα ήµερα ραδίκια (αντίδια) καλλιεργούνται κατά την διάρκεια όλου του χρόνου και είναι πλατύφυλλα, µε γλυκύτερη γεύση από τα άγρια ραδίκια.
Τα ραδίκια είναι πλούσια σε βιταµίνες Β1, Β2 και καροτενοειδή καθώς
και σε ανόργανα στοιχεία όπως Κ, Νa, P και Μg. Τα χόρτα αυτά είναι γνωστά από τους αρχαίους χρόνους. Αναφέρεται ήδη σε ένα πάπυρο του 4000 π.Χ. ενώ ο Γαληνός το ονόµαζε «φίλο του συκωτιού».
Παλιότερα, οι λαϊκοί θεραπευτές χρησιµοποιούσαν τα ραδίκια για την θεραπεία ασθενειών του ήπατος και της χολής. Πλέον έχει φανεί από κλινικές έρευνες πως ένα συστατικό που περιέχεται, το κιχώριο, παρέχει θεραπεία σε ασθένειες του ήπατος.
Ένα από τα πιο διαδεδοµένα χόρτα, το οποίο βρίσκουµε στις περισσότερες περιοχές της χώρας µας, είναι τα ραδίκια.
Τα ραδίκια ανήκουν στην κατηγορία cichorium και διακρίνονται στα άγρια και τα ήµερα ραδίκια ή αλλιώς αντίδια.
Τα άγρια ραδίκια έχουν πικρή γεύση και έχουν στενά φύλλα. Από την άλλη, τα ήµερα ραδίκια (αντίδια) καλλιεργούνται κατά την διάρκεια όλου του χρόνου και είναι πλατύφυλλα, µε γλυκύτερη γεύση από τα άγρια ραδίκια.
Τα ραδίκια είναι πλούσια σε βιταµίνες Β1, Β2 και καροτενοειδή καθώς
και σε ανόργανα στοιχεία όπως Κ, Νa, P και Μg. Τα χόρτα αυτά είναι γνωστά από τους αρχαίους χρόνους. Αναφέρεται ήδη σε ένα πάπυρο του 4000 π.Χ. ενώ ο Γαληνός το ονόµαζε «φίλο του συκωτιού».
Παλιότερα, οι λαϊκοί θεραπευτές χρησιµοποιούσαν τα ραδίκια για την θεραπεία ασθενειών του ήπατος και της χολής. Πλέον έχει φανεί από κλινικές έρευνες πως ένα συστατικό που περιέχεται, το κιχώριο, παρέχει θεραπεία σε ασθένειες του ήπατος.
Μολόχα Άλλες ονομασίες: Μουλούχα, αμπελόχα
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 90 εκατοστά. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορφές της από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει.
Τα φύλλα τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα, ή γίνονται ντολμαδάκια.
Στα χωριά της Γαλλίας προσθέτουν συχνά στις ωµές πατάτες τους τις τρυφερές κορφές και τα φύλλα της Μολόχας γιατί διευκολύνουν τη λειτουργία των νεφρών.
Στη φαρµακευτική χρησιµοποιείται ως µαλακτικό κι αποχρεµπτικό. Μαλακώνει τους κάλους των ποδιών, ενώ το ζουµί της χρησιµοποιείται σαν ποδόλουτρο για να ξεκουράζει τα κουρασµένα πόδια.
Χρησιµοποιείται ακόµα σε περιπτώσεις βρογχικών, βήχα, λαρυγγίτιδας, εντερικών, κολικών, γαστρίτιδας, κυστίτιδας, διάρροιας, στραµπουλήγµατα, ενώ θεωρείται ότι θεραπεύει την επιληψία. Ο χυµός της θεραπεύει από τα τσιµπήµατα της µέλισσας ή της σφήκας.
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 90 εκατοστά. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τόπους. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορφές της από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει.
Τα φύλλα τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα, ή γίνονται ντολμαδάκια.
Στα χωριά της Γαλλίας προσθέτουν συχνά στις ωµές πατάτες τους τις τρυφερές κορφές και τα φύλλα της Μολόχας γιατί διευκολύνουν τη λειτουργία των νεφρών.
Στη φαρµακευτική χρησιµοποιείται ως µαλακτικό κι αποχρεµπτικό. Μαλακώνει τους κάλους των ποδιών, ενώ το ζουµί της χρησιµοποιείται σαν ποδόλουτρο για να ξεκουράζει τα κουρασµένα πόδια.
Χρησιµοποιείται ακόµα σε περιπτώσεις βρογχικών, βήχα, λαρυγγίτιδας, εντερικών, κολικών, γαστρίτιδας, κυστίτιδας, διάρροιας, στραµπουλήγµατα, ενώ θεωρείται ότι θεραπεύει την επιληψία. Ο χυµός της θεραπεύει από τα τσιµπήµατα της µέλισσας ή της σφήκας.
Χρήσιμες συμβουλές:
- Τα χόρτα που τρώγονται έχουν γάλα στη ρίζα τους.
- Ότι είναι καθιστό τρώγεται.
- Να προτιμάτε τα καθιστά χόρτα και όχι τα όρθια.
- Κάποια είδη χόρτων είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο.
Στην Ελλάδα έχουν «αναφερθεί» δυο περιστατικά από κατανάλωση χόρτων. Το πρόσφατο περιστατικό είχε να κάνει με το λεγόμενο λαϊκά « διαβολόχορτο » (κώνειο), που ήταν μαζί με βλήτα ή βλίτα και καταναλώθηκε προκαλώντας ατροπικό φαινόμενο δρώντας πάνω στο νευρικό σύστημα. Το διαβολόχορτο είναι όρθιο χόρτο με άσπρο λουλούδι και φύλλο που μοιάζει με πλατανόφυλλο σε αντίθεση με το βλήτο που έχει φύλλωμα λείο στα άκρα του και όχι δαντελωτό. Συνήθως μαζί με τα βλίτα μαζεύουν ένα χόρτο που λέγεται στίφνος και τα μαγειρεύουν μαζί.
Ας θυμηθούμε και το κώνειο που δηλητηρίασε τον Σωκράτη. Το κώνειο είναι το έγχυμα του βρομόχορτου που λέγεται και βρωμούσα και έχει την μυρωδιά ποντικού.
Το διαβολόχορτο είναι η γνωστή μπελαντόνα με γεύση υπόξινη και οπωσδήποτε με άσχημη μυρωδιά. Τοξική είναι και η ρίζα του σέλινου.
Δηλητηριώδης είναι και η πικροδάφνη. Ας μη ξεχνάμε και το μανδραγόρα ή σερνικοβότανο γιατί βοηθάει τη γονιμότητα της γυναίκας, αλλά που η κατανάλωσή του προκαλεί διάφορες παρενέργειες στον άνθρωπο από παραισθήσεις, απώλεια μνήμης κ. λ. π.
Ας θυμηθούμε και το κώνειο που δηλητηρίασε τον Σωκράτη. Το κώνειο είναι το έγχυμα του βρομόχορτου που λέγεται και βρωμούσα και έχει την μυρωδιά ποντικού.
Το διαβολόχορτο είναι η γνωστή μπελαντόνα με γεύση υπόξινη και οπωσδήποτε με άσχημη μυρωδιά. Τοξική είναι και η ρίζα του σέλινου.
Δηλητηριώδης είναι και η πικροδάφνη. Ας μη ξεχνάμε και το μανδραγόρα ή σερνικοβότανο γιατί βοηθάει τη γονιμότητα της γυναίκας, αλλά που η κατανάλωσή του προκαλεί διάφορες παρενέργειες στον άνθρωπο από παραισθήσεις, απώλεια μνήμης κ. λ. π.
Συμβουλή: Ότι δεν ξέρουμε το αποφεύγουμε!
photo www.agroticanews.gr
Χρίστος Καψάλης
Συλλέκτης βοτάνων – Ερευνητής
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Επειδη Η Ανθρωπινη Ιστορια Δεν Εχει Ειπωθει Ποτε.....Ειπαμε κι εμεις να βαλουμε το χερακι μας!
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.