Η τελική λύση πλησιάζει: Συμψηφισμός χρέους με πολεμικές αποζημιώσεις;

Του Νίκου Σταματάκη

Καθώς οι διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με τους δανειστές φαίνεται να διανύουν το τελευταίο τους στάδιο μέσα σε ένα φρενήρη ρυθμό επαφών και διαβουλεύσεων, προτάσεων και δηλώσεων, πολλά δείχνουν ότι οδεύουμε πλέον σε μια οριστική λύση του ελληνικού προβλήματος με κούρεμα του χρέους ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τμήμα τουλάχιστον του κουρέματος πιθανόν να επέλθει με συμψηφισμό με τις γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις. Παρότι είναι ακόμη νωρίς για τελικά συμπεράσματα, με ικανοποίηση σημειώνουμε ότι σε προεκλογική ανάλυση στις 4 Ιανουαρίου είχαμε περιγράψει τις προϋποθέσεις για μια τέτοια πορεία. Τι μας κάνει να ευελπιστούμε τώρα ότι αυτή θα είναι πράγματι η οριστική κατάληξη;

Καταρχήν οι απανωτές δηλώσεις στο τέλος της περασμένης εβδομάδας του Γερμανού Προέδρου Γκάουκ και της Καγκελαρίου Μέρκελ που αναγνώριζαν την ευθύνη της σύγχρονης Γερμανίας έναντι της Ελλάδας για τα φριχτά εγκλήματα των Ναζί στη διάρκεια του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου, και επομένως άνοιγαν με επισημότητα το ζήτημα των αποζημιώσεων. 

Βέβαια η δήλωση του κ.Γκάουκ ήταν συγκεκριμένη ενώ της κας Μέρκελ γενική και αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Καγκελαρίας διευκρίνησε ότι η πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης στο θέμα αυτό δεν έχει αλλάξει.  Αλλά το γεγονός παραμένει ότι οι δηλώσεις αυτές δεν ήταν καθόλου τυχαίες, ούτε και απλά επετειακές, αλλά προϊόν σοβαρής προεργασίας. Τα πρώτα βήματα προφανώς έγιναν στην πολύωρη, πρόσωπο με πρόσωπο, συνάντηση Μέρκελ και Τσίπρα στο Βερολίνο, όπου ο Ελληνας πρωθυπουργός έθεσε επίσημα το θέμα μαζί με όλα τα υπόλοιπα ανοιχτά ζητήματα και συζητήθηκε προοπτική συνολικής λύσης. Πάνω απ’ όλα τέθηκε η βάση των επόμενων κινήσεων που δεν ήταν άλλη από την παραδοχή ότι η τελική λύση δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική: Εφόσον οι αριθμοί “δεν βγαίνουν” – και δεν πρόκειται ποτέ “να βγουν” – τότε το κούρεμα θα γίνει και την απόφαση δεν θα τη πάρει ο Σόιμπλε ούτε και ο Βαρουφάκης, αλλά οι πολιτικοί ηγέτες και οι «Θεσμοί». Οι δύο υπουργοί φιμώθηκαν πάραυτα και το νερό μπήκε στο αυλάκι… Βασικό μέλημα των δύο ηγετών ήταν το πώς θα περάσουν στην κοινή γνώμη των χωρών τους τα αντίστοιχα μεγάλα προ-απαιτούμενα για μια συνολική λύση: οι οικονομικές «θυσίες» της Γερμανίας και το «τέλος του κρατισμού» στην Ελλάδα με τις περικοπές σε προνόμια που αυτό συνεπάγεται…

Ακολούθησαν οι περίφημες εκπομπές κωμωδίας της κρατικής γερμανικής τηλεόρασης που με πολύ γλαφυρό τρόπο πέρασαν στο γερμανόφωνο κοινό – αλλά και ευρύτερα – το μήνυμα ότι: α) η Γερμανία δεν έσωσε την Ελλάδα με δανεικά αλλά την μεγαλύτερη τράπεζά της που απειλούνταν με χρεοκοπία, β) ότι η Γερμανία κέρδισε πολλαπλά από την κρίση και μάλιστα τεράστια ποσά, πρώτα με τους τόκους που της επέστρεψε η Ελλάδα, έπειτα με τα μηδενικά επιτόκια με τα οποία τώρα τοκίζει το τεράστιο κρατικό της χρέος (πάνω από 2 τρις ευρώ)  και τέλος με την κατακόρυφη αύξηση των εξαγωγών της γ) ότι οι Ελληνες είναι σε βαθύ αδιέξοδο λόγω του αποτυχημένου προγράμματος δήθεν “σωτηρίας” τους και σε αξεπέραστη ανθρωπιστική κρίση και δ) ότι οι Ναζί διέπραξαν ανείπωτες θηριωδίες στην Ελλάδα του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου που χρήζουν αποζημίωσης…

Έπειτα η “διαδικασία” επαφών Ελλάδας – Θεσμών αφέθηκε να φτάσει στο χείλος του γκρεμού, κυριολεκτικά στο “και πέντε”….  Τούτο φαίνεται ότι ήταν ένα άμεσο αποτέλεσμα των συνομιλιών Μέρκελ-Τσίπρα καθώς η καγκελάριος, σύμφωνα με έγκυρα δημοσιεύματα, ζήτησε από τον Ελληνα πρωθυπουργό να πάρει χρήματα από όπου και όπως μπορεί, να αδειάσει κάθε δημόσιο ταμείο, αρκεί να κερδηθεί κάποιος χρόνος και να δημιουργηθεί στην κοινή γνώμη όχι απλά το αίσθημα αλλά η πεποίθηση του αναπόφευκτου. Οι διάφοροι καλοθελητές των media και των «Θεσμών» έσπευσαν, όπως αναμενόταν να ρίξουν λάδι στη φωτιά… Ωστόσο μέσα από τις κραυγές κινδύνου και τους άναρθρους αλαλαγμούς πανταχόθεν, ο προσεκτικός παρατηρητής διέκρινε συνεχείς, καθημερινές, διαβεβαιώσεις σε ανώτατο επίπεδο και από τις δυό πλευρές του Ατλαντικού ότι δεν υπάρχει κανένα ζήτημα χρεοκοπίας και Grexit σε καμία, μα καμία απολύτως, περίπτωση…

Κάπως έτσι φτάσαμε στο χθεσινό άρθρο του εγκύρου περιοδικού Forbes (http://www.forbes.com/sites/marcelmichelson/2015/05/03/yes-germany-should-consider-war-debt-gesture-to-greece-and-save-the-euro-too) που παρότρυνε τη Γερμανία να συμψηφίσει τις πολεμικές αποζημιώσεις με το κούρεμα του ελληνικού χρέους και με τον τρόπο αυτό να σώσει ταυτόχρονα και το ευρώ. Το κείμενο αυτό είναι μόνο το τελευταίο στη σειρά κειμένων στον αγγλοσαξωνικό κόσμο με το ίδιο μοτίβο τα τελευταία χρόνια.  Μόνο που προχθές, σχεδόν την ίδια στιγμή, η κα. Λαγκάρντ του ΔΝΤ προέβη σε δραματική παρέμβαση μέσω του εκπροσώπου του Ταμείου Πολ Τόμσεν απαιτώντας από τους Ευρωπαίους (ναί, απαιτώντας, και μάλιστα άμεσα) κούρεμα του ελληνικού χρέους και απειλώντας ότι εάν τούτο δεν συμβεί το Ταμείο θα αποσύρει τα χρήματά του από την επόμενη δόση των 7,2 δις.  Μετά από μια τέτοια υπερατλαντική πίεση η κα. Μέρκελ διευκολύνεται να παρουσιάσει το επερχόμενο κούρεμα ως «απολύτως αναγκαίο» και “αναπόφευκτο”. Το σκηνικό έχει λοιπόν ήδη στηθεί…

Αλλά η Γερμανία πιθανόν να επιδιώκει όχι απλά με “ένα σμπάρο δυο τρυγόνια” αλλά σαφώς πολύ περισσότερα από δύο… Εκτός από την σωτηρία της Ελλάδας και του ευρώ, τυχόν συμψηφισμός των πολεμικών αποζημιώσεων με το ελληνικό χρέος θα μπορούσε να την απαλλάξει από πιθανές απαιτήσεις για παρόμοιο κούρεμα από άλλες μεσογειακές χώρες, οι οποίες δεν έχουν απαιτήσεις πολεμικών αποζημιώσεων έναντι της Γερμανίας. Έπειτα, εφόσον οι ελληνικές απαιτήσεις περιοριστούν σε “χαμηλά/λογικά” επίπεδα (που θα είναι φυσικά κάποιο σχετικά μικρό ποσοστό των οφειλόμενων κατά την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους) και σε διάφορα αντισταθμιστικά/επενδυτικά προγράμματα τότε δημιουργείται προηγούμενο και για όποιες άλλες χώρες θέσουν θέμα πολεμικών αποζημιώσεων.

Αλλά πώς θα παραμείνουν οι ελληνικές απαιτήσεις για πολεμικές αποζημιώσεις σε χαμηλά επίπεδα; Ο βασικός τρόπος είναι ασφαλώς η συμμετοχή στο κούρεμα της ΕΚΤ τόσο μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης όσο και με την έκδοση ομολόγων διαφόρων μορφών. Ασφαλώς Η ΕΚΤ μέσω ομολόγων ή άλλου τρόπου θα μπορούσε να ελαφρύνει το ελληνικό χρέος από τα 50 δις του χρέους των ελληνικών τραπεζών το οποίο αδίκως φορτώθηκαν οι φορολογούμενοι. Αλλά υπάρχουν πολλοί άλλοι “ευρηματικοί” τρόποι για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους μέσω ομολόγων και ο Γιάνης Βαρουφάκης, αλλά και άλλοι συνάδελφοί του, τους έχουν αναλύσει επαρκώς…
Σε τελική ανάλυση η Γερμανία μπορεί να σώσει την Ελλάδα όχι εκταμιεύοντας δισεκατομμύρια από το κρατικό της θησαυροφυλάκιο, ούτε και με δανεικά, αλλά στην ουσία από τα κέρδη που η ίδια αποκόμισε τα τελευταία χρόνια στη διάρκεια της κρίσης.  Επειδή μάλιστα η ίδια η Γερμανία υπήρξε ωφελημένη από παρόμοιο κούρεμα συνδυασμένο με αναπτυξιακές ρήτρες κλπ. στην περίφημη συμφωνία του 1953, έχει τώρα υποχρέωση να επιστρέψει έμπρακτα την τεράστια βοήθεια που έλαβε τότε. Και να ηγηθεί του μέλλοντος της Ευρώπης από θέση ηθικού πλεονεκτήματος και όχι απλά από θέση ισχύος. Υπάρχουν επιτέλους ενδείξεις ότι τμήμα της ηγεσίας της έφτασε τελικά στο ανώτατο αυτό στάδιο ωρίμανσης…

Θα κλείσουμε το κείμενο αυτό με την ίδια ευχή που διατυπώσαμε στο προαναφερθέν κείμενο της 4ης Ιανουαρίου, δηλαδή να συνοδευτεί το κούρεμα του ελληνικού χρέους με συνδρομή της Γερμανίας και των Θεσμών στην απαραίτητη κάθαρση των οικονομικών και πολιτικών εγκλημάτων που κατέστρεψαν την Ελλάδα και επίσης την επιμονή των θεσμών στο ζήτημα των μεταρρυθμίσεων που τόσο αναγκαίες είναι για να προχωρήσει η Ελλάδα στο αύριο. Και καταλήγουμε με την ίδια ακριβώς φράση, όπως πριν ακριβώς 4 μήνες: “Μέχρις ότου η πολύπαθη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση – εφόσον τελικά έρθει – να βάλει την ελληνική πολιτική ηγεσία στο καλούπι που της αρμόζει τουλάχιστον όσον αφορά τη δημόσια διοίκηση και τις οικονομικές αποφάσεις…”

Νέα Υόρκη, 4 Μαίου 2015

mignatiou

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ