Τρέξε προς το βρυχηθμό! Run to the roar!

Κάποια στιγμή εργαζόμουν σε μια μικρή πόλη, όπου λίγοι ψυχολόγοι ιδιώτευαν και συχνά μου τηλεφωνούσε ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας, με σκοπό να συντάξω διάφορα θέματα ψυχολογίας. Ένα συγκεκριμένο τηλεφώνημα του ξεχωρίζει. Χρειαζόταν μια φράση, ένα ρητό για ένα άρθρο σχετικά με τη συναισθηματική απομόνωση.

Προτού κλείσει, μου ζήτησε αν θα μπορούσα να προτείνω κάτι στους αναγνώστες, ώστε να αποφύγουν τα ψυχολογικά προβλήματα. Του είπα ότι υπάρχουν πολλές προτάσεις και ότι η επιλογή μίας και μοναδικής είναι πολύ δύσκολη. Ωστόσο επέμενε, ζητώντας μια βασική αιτία, ένα κοινό θέμα που υποβόσκει στα περισσότερα συναισθηματικά προβλήματα, μόνο ένα!

Λίγη ώρα αργότερα του τηλεφώνησα έχοντας βρει την πλέον βασική αιτία, που μπόρεσα να σκεφτώ. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν ψυχολογικά προβλήματα, τα έχουν επειδή δεν τρέχουν προς το βρυχηθμό.»

Στην αρχή δεν κατάλαβε και σκέφτηκε πως κάτι περίεργο τρέχει με μένα. Τότε του είπα μια ιστορία, που είχα διαβάσει πολλά χρόνια πριν.

Η κόρη ενός ιεραποστόλου, που μεγάλωσε σε κάποιο μέρος της Αφρικής περιτριγυρισμένη από μια αγέλη λιονταριών, παρατήρησε ότι τα λιοντάρια συμπεριφέρονταν διαφορετικά στα μεγαλύτερα ηλικιακά μέλη της αγέλης, συγκριτικά με άλλα ζώα. Ενώ τα άλλα ζώα άφηναν τα ηλικιωμένα μέλη να πεθάνουν όταν δεν μπορούσαν πια να πιάσουν το θήραμά τους, η αγέλη των λιονταριών δεν το έκανε. Αντίθετα, τα χρησιμοποιούσε για να τους βοηθήσουν στο κυνήγι. Η αγέλη θα παγίδευε μια αντιλόπη και άλλα ζώα σ’ ένα φαράγγι, βάζοντας τα νεαρά λιοντάρια από τη μια πλευρά και τα γέρικα από την άλλη. Τα γέρικα θα έπρεπε τότε να βρυχηθούν όσο πιο δυνατά μπορούσαν. Τα ζώα στο φαράγγι ακούγοντας το βρυχηθμό θα έτρεχαν προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή κατευθείαν προς την ομάδα των νεαρών λιονταριών που τα περίμενε.

Το μάθημα για την αντιλόπη και τα υπόλοιπα ζώα ήταν ξεκάθαρο. Αν είχαν τρέξει προς το βρυχηθμό θα ήταν ασφαλή, αλλά φοβήθηκαν από το θόρυβο. Τρέχοντας μακριά απ’ τον ήχο του κινδύνου, έτρεξαν κατευθείαν στον κίνδυνο τον ίδιο.

Η ιστορία μπορεί να μην είναι αληθινή, παρόλα αυτά είναι χρήσιμη, καθώς συμβολίζει ένα σοβαρό πρόβλημα, που οι περισότεροι άνθρωποι έχουν. Αποφεύγουν οτιδήποτε μπορεί να τους φέρει αντιμέτωπους με μια δυσκολία- τρέχουν μακριά από το βρυχηθμό.

Για παράδειγμα, τα άτομα που έχουν άγχος αποφεύγουν το φόβο τους, προσπαθώντας να βρουν ένα ήρεμο, ασφαλές μέρος να κρυφτούν. Αν φοβούνται τα αεροπλάνα, τα αποφεύγουν. Αν έχουν αγοραφοβία, μένουν μόνοι τους στο σπίτι. Αν φοβούνται το νερό, αποφεύγουν να κολυμπήσουν. Οι φόβοι ποτέ δεν ελαττώνονται, μόνο αυξάνονται.

Όσοι έχουν κατάθλιψη αποφεύγουν να αποδεχθούν την πεποίθηση ότι είναι το ίδιο όπως όλοι οι άλλοι. Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι πολλοί καταθλιπτικοί είναι αλλαζονικοί, καθώς θα φανταζόταν κανείς το αντίθετο. Όμως πολλοί θεραπευτές έχουν διαπιστώσει ότι πίσω από την κατάθλιψη, οι πελάτες τους υποκρύπτουν την προσδοκία ότι θα έπρεπε να είναι τέλειοι και η κατάθλιψη προκύπτει απ’ το γεγονός ότι συνειδητοποιούν πως δε είναι. Έτσι λοιπόν αποφεύγουν την πραγματικότητα, ότι δεν είναι ημίθεοι, αλλά αντίθετα ατελείς άνθρωποι, όπως όλοι μας.

Η λύση στα προβλήματα είναι το ηθικό δίδαγμα από την ιστορία με τα λιοντάρια «Σταματήστε να τρέχετε μακριά, να αποφεύγετε!». Αν οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν τα προβλήματά τους, θα μπορούσαν να λύσουν τα περισσότερα από αυτά. Αν κάποιος που φοβάται το νερό το πλησίαζε, έβαζε τα πόδια του στα κύματα, κωπηλατούσε στα ρηχά και ανάγκαζε τον εαυτό του να καθίσει σε βάρκες, η φοβία του θα μπορούσε να υπερνικηθεί χρόνια πριν. Αν κάποιος με κατάθλιψη αποδεχόταν τον εαυτό του ως ατελή άνθρωπο, δε θα πυροδοτούσε συμπτώματα κατάθλιψης κάθε φορά που έκανε λάθη.

Ποιο είναι το μάθημα για όλους; Τρέξε προς το βρυχηθμό! (Run to the roar!)»

The New Handbook of Cognitive Therapy Techniques, Rian E. Mc Mullin

Κατερίνα Κοντογιαννάτου
Ψυχολόγος ΑΠΘ- Ειδ.στη γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία
Πιστοποιημένη Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού
Συντονίστρια Σχολών Γονέων

e-psychology

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ