Άγχος – ιδέες απαλλαγής από την αγχωτική κατάσταση ζωής & ανάπτυξης της ζωτικής ζωής

Η φύση της ζωής είναι η συνεχής εναλλαγή από τη μία κατάσταση στην άλλη.

Από τη Δανάη Χορομίδου , Ψυχολόγο, Ψυχοθεραπεύτρια- Ψυχοδραματιστή

Η αγχωτική κατάσταση ζωής

Το άγχος, είναι μια κατάσταση εγρήγορσης, φυσιολογικής και διανοητικής, που συνήθως χρωματίζεται από ένα αίσθημα συνεχούς ανησυχίας και ανικανοποίητου.

Όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση άγχους, βιώνουμε τον κόσμο απειλητικό και στην ουσία βρισκόμαστε σε κατάσταση άμυνας. Η αντίληψή μας διαστρεβλώνεται- δεν μπορούμε να δούμε και να κρίνουμε τα πράγματα με καθαρή ματιά. Μπορεί να νιώθουμε ότι κατακλυζόμαστε από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος μην προλαβαίνοντας να τα αφομοιώσουμε και να τα χωρέσουμε μέσα μας, με αποτέλεσμα να νιώθουμε πίεση, κούραση και εκνευρισμό.

Ταυτόχρονα, δυσκολευόμαστε να ξεκουραστούμε πραγματικά, σωματικά ή ψυχικά. Συνήθως ο ύπνος μας διαταράσσεται, ενώ ακόμα και τον ελεύθερο χρόνο το μυαλό μας τρέχει να προλάβει στην «κατάσταση απειλής».

Έτσι,  το άγχος διαχέεται σε όλο το φάσμα της ζωής μας, ακόμα και όταν δεν υπάρχει εξωτερικό και συγκεκριμένο αγχογόνο ερέθισμα. Η ζωή έχει μετατραπεί σε έναν ατέρμον αγώνα και τη βιώνουμε μέσα σε μια κατάσταση συνεχούς ανησυχίας και επιφυλακής.

Η κατάσταση άγχους, όταν διαρκεί για μεγάλο διάστημα στη ζωή μας είναι υπεύθυνη για πλήθος από ασθένειες, ψυχολογικές ή σωματικές. Βρίσκεται κάτω σχεδόν από κάθε σύμπτωμα. Συχνά θα ακούσεις γιατρούς κάθε ειδικότητας να σου λένε: «πρέπει να χαλαρώσεις και να μην αγχώνεσαι».

Το άγχος που συσσωρεύεται μέσα μας, είναι σαν ένας ενοχλητικός οργανισμός που ρουφάει τη ζωτικότητα μας. Βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε μια νευρωτική συμπεριφορά. Ουσιαστικά, δεν αναπνέουμε (εξού και η σύνδεση άγχους και άσθματος). Βάζουμε μέσα τον αέρα, αλλά δεν ξέρουμε πώς να τον αφήσουμε να βγει. Μαζεύεται εκεί κάθε είδους πληροφορία, σκέψη και συναίσθημα, δημιουργώντας το προσωπικό μας εσωτερικό ηφαίστειο που ενεργό, μας κατατρώει τα σωθικά και προετοιμάζεται για την έκρηξη.

Και η έκρηξη μπορεί να εκδηλωθεί εξωτερικά, προς τους γύρω μας και τις εξωτερικές καταστάσεις (με όλες τις συνέπειες που συνεπάγεται αυτό), ή να εκδηλωθεί προς τον εαυτό-μέσα μας με τη μορφή κάποιας σοβαρής ασθένειας. Το σώμα κάποια στιγμή θα αντιδράσει, θέλοντας να διοχετεύσει κάπου όλη αυτήν την ενέργεια και να κάνει μέσω της ασθένειας ορατή την αγανάκτησή του κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου.

Όταν όμως έχουμε φτάσει σε αυτό το στάδιο, η διάγνωση που θα ακούσουμε από το στόμα του γιατρού, θα προκαλέσει ακόμα περισσότερο άγχος, εντείνοντας τα συμπτώματα και βάζοντάς μας σε έναν φαύλο κύκλο, ρίχνοντάς μας ακόμα πιο βαθιά στην απελπισία και στο αδιέξοδο. Μόνο και μόνο ακούγοντας: «έχεις καρκίνο», «έχεις σκλήρυνση κατά πλάκας» κλπ., παγώνω και τρομοκρατούμαι. Ο φόβος προστίθεται στο κοκτέιλ της ήδη ευάλωτης συναισθηματικής κατάστασης, και η καλύτερή του, μπορεί να τα σαρώσει όλα! Τότε θα είναι πολύ πιο δύσκολο να καταφέρεις να αλλάξεις, αυτές τις στάσεις ζωής και τη των σειρά επιλογών σου που σε έφεραν ως εκεί.

Η φούσκα της ονειρεμένης ζωής: Τελικά, δεν είναι όπως μου τα είχατε πει!

Μεγαλώνοντας συνειδητοποιούμε, ότι η ζωή για την οποία μας μίλαγαν ως παιδιά και μας προόριζαν να ζήσουμε, δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει μια ζωή συνεχούς ευτυχίας όπου όλα βρίσκονται σε τάξη και κυλάνε ομαλά. Αν νομίζεις ότι το πρόβλημά σου είναι οικονομικό, δεν έχεις παρά να κοιτάξεις τη δυσαρμονία και δυστυχία των πλουσίων. O πόνος είναι μέρος της ζωής, σύμφυτος με τη ζωή. Όσο και αν τον απαρνιούνταν οι γονείς μας, όσο κι αν μας τον απαγόρευαν, μαζί με τα άλλα «απρεπή δυσάρεστα συναισθήματα» (θυμό, φόβο, απογοήτευση κλπ).

Μεγαλώνοντας διαπιστώνουμε ότι, δεν υπάρχει αγάπη χωρίς πόνο, δεν υπάρχει ευτυχία χωρίς δυστυχία, δεν υπάρχει χαρά χωρίς λύπη, δεν υπάρχει ασφάλεια χωρίς ανασφάλεια. Η φύση της ζωής είναι όλα μαζί ταυτόχρονα, καθώς εναλλάσσονται ανά πάσα στιγμή. Η φύση της ζωής είναι αυτή η συνεχής εναλλαγή από τη μία κατάσταση στην άλλη.

Κατά πόσο είσαι έτοιμος να δεχτείς τις δυσάρεστες εμπειρίες και κατά πόσο είσαι έτοιμος να δεχτείς τις ευχάριστες εμπειρίες; Να επιτρέψεις στον εαυτό σου να «πέσει», και να επιτρέψεις στον εαυτό σου να χαρεί και να απολαύσει;

Συχνά, περιμένοντας μια ζωή που όλα θα πηγαίνουν κατ’ ευχήν, χάνουμε τη ζωή που πραγματικά συμβαίνει, και συνήθως ούτε μπορούμε να παραδεχτούμε ότι αποτύχαμε αλλά ούτε και ότι επιτύχαμε. Τελικώς, σαν να φτάνουμε να ζούμε μια ζωή έξω από εμάς, που δεν είναι δική μας, όπου παγώνουμε και δεν μας επιτρέπουμε κανένα απολύτως συναίσθημα. Πόσο απάνθρωπο για το σώμα και την ψυχή μας! Να τα έχουμε καταδιώξει και απαρνηθεί σε τέτοιο βαθμό, ενώ αυτά εξακολουθούν να μας υπηρετούν!

Πώς θα καταφέρουμε να ζούμε μια ζωή ρεαλιστική, πώς θα καταφέρουμε να ζούμε στις εναλλαγές της ζωής; Πώς μπορούμε να γίνουμε μέρος της ζωής μας;

Χρειάζεται πρώτον να χρησιμοποιήσουμε την ευφυΐα μας και να το πάρουμε απόφαση, ότι καμιά ονειρική ζωή δεν πρόκειται κάποτε να μας συμβεί. Εν συνεχεία να αναλάβουμε την ευθύνη της έστω σύντομης ζωής μας. Που σημαίνει, να βρούμε ένα σκοπό, ένα νόημα, κάτι που αξίζει, αν και περαστικοί, να κάνουμε, να βιώσουμε.

Βοηθάει ίσως το να επισκεφτούμε ένα νεκροταφείο και να μείνουμε κάποια ώρα εκεί. Εκεί, όλες οι πίκρες, οι χαρές, οι επιτυχίες, οι αποτυχίες εξισώνονται, και όλοι είμαστε ίσοι. Όσο περισσότερο αποδεχόμαστε την κατάσταση θανάτου και ζούμε με την επίγνωση του θανάτου, τόσο περισσότερο αντιλαμβανόμαστε την αξία της ζωής και κινητοποιούμαστε να τη ζήσουμε.

Το κλειδί είναι η δράση. Σταμάτα να σκέφτεσαι, και δράσε. Τώρα.

Ας δούμε τώρα τη ζωή των εναλλαγών!

Υπάρχουν ποικίλοι τρόποι να μάθουμε να ζούμε τη ζωή τη στιγμή που συμβαίνει και να κυλάμε σε ροή μαζί της ( ή όσο περισσότερο μπορούμε!). Μιας όμως και συνήθως μας έχουν μάθει από παιδιά να απαρνούμαστε τον εαυτό μας, είτε

• μέσω της δουλοπρέπειας, ταπεινότητας, ή στο όνομα της ευγένειας- μια κατάσταση ζωής «κατωτερότητας», με γενική πεποίθηση «δεν είμαι ok, είσαι ok» ή «δεν είμαι ok, δεν είσαι ok»,  είτε
• μέσω του ναρκισσισμού, της τελειότητας ή μεγαλομανίας (μια κατάσταση ζωής υπερανθρώπου, που τα ξέρει και τα κάνει όλα καλύτερα κι από τους άλλους, με γενική πεποίθηση «είμαι οκ, δεν είσαι ok»)

θα χρειαστεί μια γερή προσπάθεια! Πάρτε μεγάλη ανάσα, πείτε στον εαυτό σας ότι ποτέ δεν είναι αργά, και επιστρατεύστε το χιούμορ σας!

Η ψυχοθεραπεία, η γιόγκα, οι πολεμικές τέχνες, ο διαλογισμός, η ομοιοπαθητική, το θεραπευτικό μασάζ, η κάθε είδους άσκηση, η επαφή με τη φύση είναι μόνο λίγοι από τους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να αρχίσουμε να βιώνουμε τον εαυτό μας στο εδώ και τώρα και να ζούμε πιο συνδεδεμένοι με το κέντρο μας, μια ρεαλιστική απαλλαγμένη από φαντασιώσεις ζωή.

Η φαντασία είναι μια ικανότητα που θα μας χρησιμεύσει ιδιαίτερα. Η ρεαλιστική φαντασία -σε αντίθεση με τη φαντασιωτική φαντασία, είναι μοναδικό προνόμιο του ανθρώπου, που θα μας βοηθήσει να δούμε τις πιθανότητες, τους ποικίλους τρόπους ύπαρξης. Αν δεν βάλεις σε λειτουργία τη φαντασία σου, είναι δύσκολο να φύγεις από κάτι παλιό, γιατί απλούστατα, δεν ξέρεις ποιο είναι το καινούριο στο οποίο θα πας. Η φαντασία επιτρέπει τη δημιουργικότητα, είναι ο σύμμαχός μας για να πάμε σε κάτι καινούριο.

Τα αποτελέσματα θα είναι πιο γρήγορα, αν φτιάξουμε ένα πλάνο ολιστικής θεραπείας: ψυχοθεραπείας που αφορά κυρίως τον ψυχολογικό και γνωστικό μας εαυτό, θεραπείας του σώματος, όπως σωστότερη διατροφή και άσκηση, θεραπείας του πνεύματος (διαλογισμό, reiki, επαφή με τη φύση κλπ) και θεραπείας του νευρικού μας συστήματος (ή του ενεργειακού μας σώματος) όπως μέσω της ομοιοπαθητικής, του θεραπευτικού μασάζ κτλ.

Αν νομίζεις ότι πρέπει να είσαι εκατομμυριούχος για βάλεις σε εφαρμογή ένα τέτοιο πλάνο, κάνεις λάθος.

Εκτός του ότι πλέον, ψάχνοντας και ρωτώντας, μπορείς να βρεις ποικίλες από τις προαναφερθείσες δραστηριότητες με πολύ χαμηλές τιμές, μπορείς να οργανώσεις κάποιες συναντήσεις με ανάλογους «δασκάλους», ώστε να μάθεις κάποιες βασικές τεχνικές ή ασκήσεις, τις οποίες εν συνεχεία να μπορείς και μόνος σου να εξασκείς και να εφαρμόζεις στην καθημερινότητά σου. Βεβαίως το να μείνεις για ένα διάστημα με έναν καλό δάσκαλο θα είναι πολύ ωφέλιμο, όμως αν δεν έχεις την οικονομική δυνατότητα για κάτι τέτοιο, μπορείς να βρεις άλλες διεξόδους. Ένας πραγματικός δάσκαλος θα σε καθοδηγήσει σε αυτές.

Η εφαρμογή του πλάνου, μπορεί να γίνει βήμα-βήμα, σιγά-σιγά. Επέλεξε τον συνδυασμό θεραπειών-δραστηριοτήτων που θεωρείς πιο χρήσιμες για σένα αυτή τη στιγμή. Π.χ. ψυχοθεραπεία, ομοιοπαθητική, περπάτημα στη φύση, σωστότερο πρόγραμμα διατροφής.

Η θεραπεία ομοιοπαθητικής θα διαρκέσει κάποιο διάστημα (όπου δεν θα πληρώνεις επιπλέον), οπότε μετά από ένα μήνα, μπορείς πχ. να πάρεις κάποια μαθήματα γιόγκα, όπου θα μάθεις κάποιες τεχνικές που μπορείς να τις εξασκείς από μόνος σου.

Όσον αφορά την ψυχοθεραπεία, μπορείς να συνεχίσεις σε μια ομάδα ψυχοθεραπείας, όπου θα έχεις την ευκαιρία να δουλέψεις πολυδιάστατα με τον εαυτό σου και να κερδίσεις μεγάλες επιγνώσεις, με χαμηλότερο χρηματικό κόστος, από τις ατομικές συνεδρίες. Μπορείς μάλιστα να αναζητήσεις τα διάφορα προγράμματα ψυχικής υγείας που προσφέρονται από τις υπηρεσίες υγείας των δήμων, ή τους ΜΚΟ (μη κυβερνητικοί οργανισμοί).

Μπορείς επίσης, να κάνεις ανταλλαγή μιας υπηρεσίας που εσύ διατίθεσαι να προσφέρεις(π.χ.baby-sitting), με μια από τις υπηρεσίες που επιθυμείς να λάβεις, πχ. μαθήματα χορού, θεραπευτικού μασάζ κλπ (πάλι ρωτώντας φίλους και γνωστούς- θα δεις ότι η τύχη θα είναι με το μέρος σου και θα σε οδηγήσει και αυτή).

Αργότερα μπορεί να θέλεις να δεις πιο εξατομικευμένα το θέμα της διατροφής, και να απευθυνθείς σε έναν διατροφολόγο ή θεραπευτή αγιουρβέδα. Μπορεί να βρεις μια ομάδα ερασιτεχνικού θεάτρου ή ένας φίλος να σου προσφέρει κάποιες συνεδρίες reiki. Προσωπικά πιστεύω, ότι μόνο και μόνο αν εντάξεις στην καθημερινότητά σου περπάτημα στη φύση (ο Υμηττός προσφέρεται για φοβερές βόλτες, το ίδιο και η παραλιακή- με απίθανα ηλιοβασιλέματα και ουρανό λες και βρίσκεσαι στην Καραϊβική), θα νιώσεις ήδη πολύ καλύτερα.

Η ουσία είναι, να αλλάξεις νοοτροπία ζωής, να αρχίσεις να μειώνεις το χρόνο και την ενέργεια που σπαταλάς στη ζωή σε κατάσταση άγχους ή να την ισοσταθμίζεις με καταστάσεις ζωτικής ζωής. Αυτό, δεν θα γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά με μια προσπάθεια εκ μέρους σου, ειδικά στην αρχή. Αν δεν μπορείς να κάνεις την αρχή,  θα σε βοηθήσει η δουλειά με έναν ψυχοθεραπευτή.

Όσο ισοσταθμίζουμε την αγχωτική ζωή με ζωτική ζωή, δημιουργούμε το χώρο για ανάσες. Όσο παίρνουμε ανάσες, τόσο καθαρίζει το τοπίο, συναισθηματικά, διανοητικά, σωματικά. Και ξαφνικά, μπορούμε να δούμε λύσεις, εκεί που πριν είχαμε βουλιάξει και εγκλωβιστεί. Αυτό συμβαίνει, γιατί φροντίζοντας τον εαυτό μας καθ αυτόν τον τρόπο, αρχίζουμε και ερχόμαστε σε επαφή με τη δημιουργικότητά μας και τις δυνάμεις μας. Επιπλέον,  ένας καθαρός νους, που δεν κατακλύζεται από το συναίσθημα, μπορεί να δει καθαρά και πιο απλά πράγματα και καταστάσεις που πριν φάνταζαν περίπλοκες και εγκλωβιστικές.

Το κλειδί είναι η δράση. Σταμάτα να σκέφτεσαι, και δράσε. Τώρα.

Ξανασυνδέσου με τη ζωτική ζωή! Ζήσε τη ζωτική ζωή και επέτρεψε στον εαυτό σου να βιώσει τον πόνο όπως έρχεται. Ζήσε τον πόνο και την αποτυχία και θα δεις ότι αμέσως μετά (ή ακόμα και ταυτόχρονα) θα εμφανιστεί μια ευχάριστη εμπειρία. Επέτρεψε στον εαυτό σου τότε να την απολαύσει, να την πάρει μέσα του. Μείνε στη ζωή και ανέπτυξε την ικανότητά σου να συνδέεσαι με τη ζωτική ζωή όσο πιο πολύ μπορείς. Αυτό, είναι η τέχνη της ζωής. Αυτό, είναι η ζωή.

Και αν με ρωτήσετε, εγώ που τα γράφω όλα αυτά, τα έχω επιτύχει; Είμαι σε τέτοια κατάσταση αρμονίας; Η απάντησή μου είναι, όχι. Όχι συνεχώς, αλλά πολύ περισσότερο από παλιά, όλο και περισσότερο. Κυρίως γιατί ξέρω ότι υπάρχει ο θετικός πόλος ζωής.

Όταν πονώ, ξέρω, ότι κάπου στην άλλη πλευρά του φάσματος εξακολουθεί παρ’ αυτά να υπάρχει αυτή η θετική κατάσταση ύπαρξης. Όσο κι αν δεν μπορώ στην παρούσα φάση να τη νιώσω.

Επίσης έχω μάθει να μπορώ να εναλλάσσομαι πιο γρήγορα και με λιγότερο ψυχικό κόστος από την κατάσταση πόνου-φόβου-κλεισίματος στον άλλο, θετικό λειτουργικό πόλο της ζωής.

Και εσύ μπορείς! Αναζήτησε βοήθεια και καθοδήγηση, και θα έρθει!

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:Seaward, Brian Luke.2011. Managing Stress: Principles And Strategies For Health And Well-Being. Jones & Bartlett learning publications.

Osho, 2008. Ευφυία, η δημιουργική ανταπόκριση στο τώρα.Εκδόσεις Ρέμπελ.

Millman,Dan.2006. Ο δρόμος του ειρηνικού πολεμιστή.Εκδόσεις Εσοπτρον.

Barefoot Doctor.1998. Barefoot doctor ‘s handbook for the urban warrior, a spiritual survival guide.Judy Piatkus Ltd,London

psychografimata

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ